Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Arkadiusz Zagrobelny

Protokolant – sekretarz sądowy Dominika Zajdowska

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko Dyrektorowi Regionalnemu Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie

z udziałem zainteresowanego J. S. (1)

o nakazanie zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków

na skutek odwołania od decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z dnia 30 marca 2020 r., znak: (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 1 477 zł (tysiąc czterysta siedemdziesiąt siedem złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/

Sygn. akt XVII AmW 37/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 czerwca 2025 r.

Decyzją z dnia 30 marca 2020 r., Nr (...), Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ( dalej również jako: „Organ regulacyjny”, „Pozwany”), na podstawie art. 27a ust. 1, ust. 2 i 27e ust. 1 pkt 1) i ust. 2 pkt 1) ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2019, poz. 1437, t.j. z późn. zm.) – ( dalej „Ustawa” ) oraz art. 104 i 107 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 z późn. zm.) (dalej: „k.p.a.”), po wszczęciu postępowania, na wniosek J. S. (1) ( dalej: „Wnioskodawca”, „Zainteresowany” ), ul. (...), (...)-(...) P. z dnia 08 września 2019 r. (data wpływu: 26 września 2019 r.), w sprawie rozstrzygnięcia w drodze decyzji sporu toczącego się pomiędzy (...) sp. z o.o. w P., ul. (...), (...)-(...) P. ( dalej: „Powód”, „Odwołujący” ) a Wnioskodawcą, dotyczącego odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków do nieruchomości przy ul. (...), (...)-(...) P., nakazał Powodowi zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków z Zainteresowanym dla nieruchomości położonej przy ul. (...) w miejscowości P..

(decyzja k. 6-9 akt sąd.)

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył Powód, zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1)  naruszenie przepisów k.p.a. poprzez nieuznanie za strony postępowania (art. 28) pozostałych współwłaścicieli mimo, że J. S. (1) nie spełnia wymogów zarządcy nieruchomości, a złożone oświadczenia zawierają ograniczenia i warunki, co wyklucza składającego wniosek, jako uprawnionego do zawarcia umowy w imieniu i na rzecz (działającego w imieniu pozostałych),

2)  naruszenie art. 6 ust. 5 w związku z art. 199 Kodeksu cywilnego poprzez uznanie, że J. S. (1) jest umocowany do zawarcia umowy na dostawę wody i odbiór ścieków dla całej nieruchomości mimo braku takiego umocowania, bowiem złożone oświadczenia takimi umocowaniami nie są i zawierają zgody warunkowe oraz nie są dookreślonymi. Jako czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu (zobowiązania finansowe) potrzebna jest zgoda bezwarunkowa;

3)  niewyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności i wadliwą ocenę ustalonego stanu faktycznego, co w konsekwencji spowodowało wydanie decyzji zgodnej z wnioskiem J. S. (1) poprzez uznanie, że wnioskodawca reprezentuje interesy pozostałych współwłaścicieli i jest uprawniony do zawarcia umowy dotyczącej całej nieruchomości w imieniu i na rzecz wszystkich współwłaścicieli mimo wyraźnych zastrzeżeń zawartych w oświadczeniach, co w konsekwencji prowadzi do tego, że decyzja będzie niewykonalną.

Odwołujący wniósł o uchylenie decyzji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez:

1) oddalenie wniosku J. S. (1) o nakazanie Odwołującemu zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków do nieruchomości przy ul. (...) w P.,

a ewentualnie:

2) uznanie, że przedmiotowa umowa powinna być zawartą między Odwołującym, a wszystkimi współwłaścicielami lub wyraźnym wskazaniem, że J. S. (1) działa w imieniu i na rzecz pozostałych współwłaścicieli, a zawierana umowa dotyczy całej nieruchomości.

Odwołujący wniósł ponadto o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

(odwołanie z dnia 15.04.2020 r. k. 10-17 akt sąd.)

W odpowiedzi na odwołanie Pozwany wniósł o oddalenie odwołania w całości. Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w treści decyzji.

(pismo z dnia 2.07.2020 r. k. 39-41 akt sąd.)

J. S. (1) nie zajął stanowiska w sprawie.

(zarządzenie k. 2, epo k. 44 akt sąd. )

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2022 r. (sygn. akt XVII AmW 6/20) Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

(wyrok k. 62, uzasadnienie k. 76-84 akt sąd. )

Na skutek apelacji powoda Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 11 stycznia 2024 r. (sygn. akt VII AGa 670/22) uchylił wyrok Sądu Okręgowego w całości i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku ma tego rodzaju wady, że Sąd odwoławczy nie może uznać, iż Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy. W jego ocenie ustalenia Sądu Okręgowego są niepełne, albowiem zabrakło w tych ustaleniach podstawowej rzeczy tj. ustalenia, kiedy został złożony i jakiej był treści wniosek zainteresowanego J. S. (1) o zawarcie umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków.

Sąd Apelacyjny wskazał ponadto, że Sąd I instancji ustalił jedynie na wstępie, że w dniu 26 września 2019 r. do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wpłynął wniosek J. S. (1) - współwłaściciela nieruchomości o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Przasnyszu prowadzi księgę wieczystą (...), przekazany według właściwości przez Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, o wyjaśnienie przyczyn braku zawarcia umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków przez (...) sp. z o.o. w P. (k. 1-5 akt adm.).

Jednakże to ww. pismo J. S. (1) nie było wnioskiem o zawarcie umowy, tylko zapytaniem, dlaczego jego wcześniejszy, właściwy wniosek o zawarcie umowy nie został rozpoznany. Natomiast wnioskiem o zawarcie umowy było pismo J. S. (1) z dnia 6 sierpnia 2019 r. (k. 13 akt adm.) skierowane do (...), co do którego Sąd Okręgowy w ogóle nie poczynił jakichkolwiek ustaleń, ani co do faktu jego złożenia, ani co do tego jak należało dokładnie rozumieć ten wniosek, tj. czego domagał się w nim J. S. (1). W piśmie z dnia 6 sierpnia 2019 r. J. S. (1) zwrócił się z prośbą o zawarcie na dotychczasowych zasadach pomiędzy nim, a adresatem pisma umowy o dostarczanie wody i odprowadzenie ścieków do nieruchomości zabudowanej w P. przy ul. (...), której jest współwłaścicielem. To na podstawie tego wniosku Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wszczął postępowanie w sprawie rozstrzygnięcia sporu pomiędzy zainteresowanym, a powódką o zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków do nieruchomości położonej w P. ((...)) przy ul. (...) i postępowanie to zakończyło się sporną decyzją z dnia 30 marca 2020 r. nr (...) nakazującą powódce zawarcie umowy z zainteresowanym dla tej Nieruchomości.

Jak podniósł w dalszej części Sąd Apelacyjny, Sąd I instancji czyniąc ustalenia w sprawie wskazał, że organ regulacyjny wezwał J. S. (1) do przedłożenia dokumentu z upoważnieniem do podpisania przez niego umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości przy ul. (...) w P., przez pozostałych właścicieli i spadkobierców wpisanych w księgę wieczystą o numerze (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Przasnyszu, IV wydział Ksiąg Wieczystych, /k. 65 akt adm./ i w odpowiedzi na to wezwanie w dniu 20 lutego 2020 roku J. S. (1) za pośrednictwem poczty elektronicznej przedłożył wyjaśnienia i stosowne dokumenty tj. oświadczenie z dnia 18 lutego 2020 r. /k. 67, 68 akt adm./. Na podstawie tego ustalenia Sąd Okręgowy stwierdził, że J. S. (1), jako współwłaściciel nieruchomości, złożył oświadczenia od pozostałych współwłaścicieli nieruchomości o wyrażaniu zgody na zawarcie przedmiotowej umowy, których łączny udział wraz z udziałem powoda wynosi 41/80 (k.21,42,43,44,68 akt adm.).

Jednakże Sąd Okręgowy nie ustalił treści ww. zgód, nie ustalił czy są to zgody bezwarunkowe. Przykładowo jedno z oświadczeń (k. 43) zawiera zapis, że dostarczanie wody powinno się odbywać na takich samych zasadach jak to było określone w 1967 roku podczas podłączenia ww. usługi do przedmiotowej nieruchomości. Nie ma jednak w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ustalenia, jakie to zasady były określone w 1967 roku, tym bardziej było to konieczne bowiem w swoim wniosku z dnia 6 sierpnia 2019 r. W drugim oświadczeniu (k. 44) mamy zapis, że J. S. (1) ma oddzielne i niezależne podłączenie do swoich lokali, z których to połączeń my nie korzystamy. Sąd Okręgowy nie ustalił tego, czy były to zgody na zawarcie przez Zainteresowanego umowy na dostarczanie wody i odbiór ścieków do całej nieruchomości, czy tylko do lokalu zainteresowanego, w szczególności, że brak jest informacji, na jakich zasadach odbywało się dostarczanie wody w 1967 r.

Jak Sąd Apelacyjny wskazał dalej, Powód w odwołaniu podnosił, że ww. zgody z uwagi na to, że zawierają ograniczenia i warunki wykluczają uznanie składającego wniosek jako uprawnionego do zawarcia umowy w imieniu i na rzecz także pozostałych współwłaścicieli nieruchomości. Sąd Okręgowy nie przeanalizował treści zgód ani też nie odniósł się do powyższej argumentacji powoda.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, kwestia tego czy był to wniosek Zainteresowanego złożony w jego imieniu i na jego rzecz i czy dotyczył doprowadzenia wody do całej nieruchomości czy tylko do lokalu zajmowanego przez zainteresowanego czy też był to wniosek o doprowadzenie wody do całego budynku złożony w imieniu i na rzecz wszystkich współwłaścicieli budynku miało istotne znaczenie w świetle argumentacji strony powodowej.

Sąd Apelacyjny wskazał również, że Zainteresowany nie jest zarządcą spornej nieruchomości i nie ma przymiotu jedynego właściciela.

Sąd Apelacyjny ocenił, że trafnie wskazała strona powodowa, że dla oceny czy budynek jest budynkiem wielolokalowym w rozumieniu Ustawy nie ma znaczenia ustanowienie odrębnej własności lokali wydzielonych w tym budynku (ani nawet administracyjne potwierdzenie samodzielności lokalu). Wystarczy jedynie stwierdzenie, że budynek ten nie stanowi budynku mieszkalnego jednorodzinnego, tj. wydzielono w nim faktycznie więcej niż dwa samodzielne lokale mieszkalne bądź użytkowe. Ponadto skarżący wskazał, że dla nieruchomości zabudowanych budynkiem wielolokalowym, ustawodawca przewidział dwa modele sposobu zawierania umów i rozliczeń z odbiorcami usług. Model pierwszy zakłada, że umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z nieruchomości jest zawierana wyłącznie z właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego (art. 6 ust. 5 Ustawy) - i dotyczy ona dostarczenia wody do wodomierza głównego, dla całego budynku wielolokalowego (rozliczenie wewnętrzne pozostaje wtedy kwestią współwłaścicieli). Model drugi przewiduje zaś, że umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z nieruchomości jest zawierana zarówno z właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego (w zakresie wodomierza głównego) oraz odrębnie, z osobami korzystającymi z poszczególnych lokali (art. 6 ust. 6 Ustawy). Rozliczenie „na wodomierzu głównym" służy pokryciu należności z tytułu różnicy pomiędzy wskazaniami wodomierza głównego, a sumą wskazań wodomierzy lokalowych (art. 6 ust. 6 pkt 3 Ustawy).

Oba modele są regulowane przepisami szczególnymi względem ogólnych przepisów stanowiących, że co do zasady umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków może być zawarta z osobą, która posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości, do której ma być dostarczana woda lub z której mają być odprowadzane ścieki, albo z osobą, która korzysta z nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym (art. 6 ust. 4 Ustawy). Ponadto, oba modele różnią się zasadniczo pod względem warunków umożliwiających zawarcie umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Aby zaistniał pierwszy z nich wystarczy, jeśli nieruchomość zabudowana budynkiem wielolokalowym (z uwzględnieniem wyżej poczynionych na ten temat uwag) jest podłączona do sieci, a właściciel lub zarządca wystąpi do przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego z wnioskiem o zawarcie umowy zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji. Zasady te wynikają z regulacji kodeksu cywilnego, z ustawy o własności lokali, bądź też z umów zawartych przez współwłaścicieli. Aby możliwe było natomiast zawarcie umów z osobami korzystającymi z lokali w budynku wielolokalowym, po pierwsze wcześniej winna zostać zawarta umowa dla całego budynku między przedsiębiorstwem a właścicielem (współwłaścicielami) albo zarządcą nieruchomości (art. 6 ust. 5 Ustawy), po drugie winno zostać spełnionych szereg warunków wskazanych w ustawie (art. 6 ust. 6 pkt 1-7 u,z.z.w.), a po trzecie właściciel albo zarządca budynku winien złożyć do przedsiębiorstwa wniosek o zawarcie umów z osobami korzystającymi z lokali (art. 6 ust. 6 Ustawy). Oba przypadki różnią się również istotnie pod względem rozliczeń i odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za świadczone usługi. W pierwszym wypadku, właściciel (współwłaściciele) odpowiadają w całości za wspólnie zaciągnięte zobowiązanie. Co do zasady również w razie, gdy umowa jest zawierana przez niektórych tylko współwłaścicieli (zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji) za zobowiązanie odpowiadają wszyscy współwłaściciele, gdyż czynność taka jest dokonywana w ramach czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy całkowicie pominął kluczowy w sprawie argument strony powodowej, że budynek na Nieruchomości jest budynkiem wielolokalowym w rozumieniu Ustawy i nie przeprowadził (podobnie jak organ) analizy tej wskazywanej przez powódkę okoliczności. Powódka wielokrotnie wskazywała, że wedle jej wiedzy budynek znajdujący się na Nieruchomości jest budynkiem wielolokalowym, a w oczywistej konsekwencji, że zawarcie z Zainteresowanym umowy musi być zgodne z regulacją Ustawy Powódka wskazywała w szczególności, że zawarcie umowy z Zainteresowanym musi zostać poprzedzone dostosowaniem istniejącej instalacji wodociągowej wewnętrznej do wymogów określonych w art. 6 ust. 6 pkt 1-7 Ustawy.

Sąd Apelacyjny wskazał również, że kolejną kwestią pominiętą podczas oceny stanu faktycznego przez organ regulacyjny, do której nie odniósł się także Sąd I instancji, był podnoszony przez stronę powodowa argument, że zamiarem zainteresowanego, jako osoby korzystającej z lokalu (pomieszczenia) w budynku wielolokalowym na Nieruchomości, było zawarcie umowy we własnym imieniu i na swoją tylko rzecz. Okoliczność te w ocenie strony powodowej potwierdzały złożone do akt sprawy dokumenty podpisane przez J. S. (2), G. D., K. D., E. Ł., S. Ł. oraz W. S., bowiem w ocenie strony powodowej nie stanowią one, wbrew ustaleniom sądu I instancji, pełnomocnictw do zawarcia umowy w imieniu i na rzecz wszystkich współwłaścicieli.

Sąd Apelacyjny podniósł ponadto, że strona skarżąca argumentowała, że ich treść wyraźnie wskazuje, że pozostali współwłaściciele jedynie udzielają zgody (czy też „wyrażają brak sprzeciwu”) na zawarcie przez zainteresowanego umowy z powódką, że treść oświadczeń w żadnym razie nie wskazuje, że zamiarem osób je składających objęte było zawarcie przez zainteresowanego umowy dotyczącej rzeczy wspólnej z powódką. Z ich treści nie wynika w szczególności, że poza udzieleniem zgody udzielają oni Panu J. S. (1) pełnomocnictwa do zawarcia takiej umowy w ich imieniu i na ich rzecz. Umocowania takiego nie można natomiast z pewnością domniemywać. Tymczasem Sąd Okręgowy w ogóle do tych kwestii się nie analizuje. Racje zaś miała strona powodowa, że mając na względzie tak daleko idące skutki prawne mogące powstać po stronie wszystkich współwłaścicieli w razie zawarcia przez zainteresowanego z powódką umowy, treść złożonych oświadczeń woli powinna być wykładana ostrożnie i tym bardziej nie w sposób rozszerzający.

Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał, że zdaniem powódki okoliczności sprawy i zebrany w sprawie materiał dowodowy nakazuje sądzić, że zainteresowany J. S. (1) zwrócił się do Powódki z wnioskiem o zawarcie umowy jako osoba korzystająca niewyodrębnionego lokalu (pomieszczenia) w budynku wielolokalowym na Nieruchomości wyłącznie w swoim imieniu i na swoją rzecz i wniosek ten nie dotyczył zawarcia umowy przez współwłaściciela budynku wielolokalowego, o której mowa w art, 6 ust. 5 u.z.z.w., na co wskazują w szczególności oświadczenia złożone w toku postępowania przez pozostałych współwłaścicieli. Powódka zarzucała, że organ nie wyjaśnił wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności i wadliwe ocenił stanu faktyczny, co w konsekwencji spowodowało wydanie decyzji, z której wynika, że J. S. (1) jest uprawniony do zawarcia umowy dla całej nieruchomości, co nie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy, a akceptacja decyzji prowadziłaby do jej niewykonalności, bowiem nierozwiązana będzie kwestia wewnętrznych rozliczeń. Jednak Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w ogóle nie odniósł się do tych kwestii.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, zasadny okazał się także zarzut naruszenia art. 27e ust. 2 pkt 1 Ustawy poprzez jego błędną wykładnię i nakazanie powodowi zawarcia z zainteresowanym umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków bez wskazania treści elementów przedmiotowo istotnych (essentailia negotii) tejże umowy. Nakazanie zawarcia umowy z istoty rzeczy odnosi się do umowy, która ma łączyć odbiorcę i przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Umowa jest to wzajemne uzgodnienie obowiązków oraz praw stron. Skoro w omawianym przypadku obowiązek zawarcia umowy ma być nałożony decyzją organu to obowiązek ten musi dotyczyć konkretnych warunków/uzgodnień. Innymi słowy, skoro umowa oznacza określenie praw i obowiązków to obowiązek zawarcia umowy oznacza obowiązek przyjęcia określonych praw i obowiązków. Nie można nałożyć na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązku zawarcia umowy bez określenia jej treści. Taka decyzja nie chroni również zainteresowanego, gdyż nie określa jakie będą warunki przedmiotowej umowy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, decyzja wydawana na podstawie art. 27e ust. 2 pkt 1 Ustawy powinna rozstrzygać sprawy sporne dotyczące odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Z całą pewnością nie jest takim rozstrzygnięciem ograniczenie się organu do nakazania zawarcia umowy bez wskazania istotnych elementów umowy. Zgodnie z art. 6 ust. 3 Ustawy „Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności postanowienia dotyczące: 1) ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia; 2) sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń; 3) praw i obowiązków stron umowy; 3a) warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług; 4) procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych; 5) ustaleń zawartych w zezwoleniu, o których mowa w art. 18; 6) okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia. Trafnie wskazuje skarżący, że przyjmując hipotetycznie, że Powódka miałaby zawrzeć umowę z Zainteresowanym na podstawie wydanej przez Pozwanego decyzji, to na tle powołanego wyżej przepisu powstają co najmniej następujące pytania. Co miałoby być przedmiotem umowy zawartej z odbiorcą usług - Zainteresowanym? Dostawa wody do Nieruchomości, czy też dostawa wody do Nieruchomości na rzecz Zainteresowanego - czyli osoby korzystającej z niewyodrębnionego lokalu? W jaki sposób powódka miałaby ustalać sposób i termin rozliczeń z odbiorcą usług - Zainteresowanym? W jaki sposób Powódka miałby ustalać ilość odprowadzonych ścieków z nieruchomości odbiorcy usług - Zainteresowanego, skoro Powódka nie jest właścicielem i nie utrzymuje wodomierza głównego zlokalizowanego na przyłączu należącym do Zainteresowanego? W jaki sposób Powódka mogłaby ustalić warunki kontroli urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych? Na jaki okres miałaby obowiązywać umowa? Jak powinny kształtować się przesłanki wypowiedzenia umowy? Wszystkie powyższe okoliczności prowadzą, w ocenie Sądu Apelacyjnego, do wniosku o nierozpoznaniu przez Sąd Okręgowy istoty sprawy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, poczynienie ustaleń przez Sąd odwoławczy w przedmiocie treści wniosku zainteresowanego z dnia 6 sierpnia 2019 r. (k. 13 akt adm.), charakteru nieruchomości, której miał dotyczył wniosek, treści zgód współwłaścicieli oraz ustalenie treści umowy pomiędzy Powodem a Zainteresowanym przez Sąd II instancji, gdyby uznać, że Decyzja co do zasady była słuszna, pozbawiałoby strony możliwości wniesienia od tego rozstrzygnięcia zwykłego środka odwoławczego.

(wyrok z uzasadnieniem k. 176 – 197 akt sąd.)

W trakcie ponownego rozpoznania sprawy przez Sąd Okręgowy, Powód, Pozwany oraz Zainteresowany częściowo zmienili (doprecyzowali) prezentowane stanowiska. W szczególności szereg kwestii, które Sąd Apelacyjny polecił zbadać (ustalić), stało się bezsporne pomiędzy stronami. Na rozprawie w dniu 10.06.2025 r. strony zgodnie bowiem wskazały, że:

1.  nieruchomość przy ul. (...) w P. zabudowana jest budynkiem (kamienicą), w którym znajdują się cztery samodzielne lokale. Budynek ten jest budynkiem wielolokalowym w rozumieniu art. 6 ust. 5 Ustawy;

2.  nieruchomość ta stanowi współwłasność Zainteresowanego oraz innych osób;

3.  lokal zajmowany przez Zainteresowanego oznaczony jest numerem 1;

4.  Zainteresowany zarządza tylko częścią nieruchomości (nie jest zarządcą całej nieruchomości);

5.  Zainteresowany domagał się od Powoda (i domaga) zawarcia umowy o dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości położonej przy ul (...) w P. jedynie w zakresie lokalu nr (...) (tj. w odniesieniu tylko do jednego z lokali znajdujących się w budynku posadowionym na tej nieruchomości);

6.  Pozwany zaskarżoną Decyzją nakazał Powodowi zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla całej nieruchomości (nie zaś jedynie w odniesieniu do lokalu Zainteresowanego).

W zaistniałych okolicznościach:

1)  Zainteresowany wnosił o oddalenie odwołania (niemniej jego intencją było doprowadzenie do sytuacji, w której do jego lokalu dostarczana jest woda oraz odprowadzane są ścieki);

2)  Pozwany wnosił o oddalenie odwołania (aczkolwiek przyznał, że zaskarżona Decyzja jest nieprawidłowa, tj. w odniesieniu do Zainteresowanego nie zostały spełnione przesłanki z art.6 ust. 6 Ustawy);

3)  Powód wnosił o uchylenie zaskarżonej Decyzji i wywodził jak dotychczas.

(protokół rozprawy z dnia 10.06.2025 r. k. 571-573 akt sąd.)

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość przy ul. (...) w P. ( dalej: „Nieruchomość”) stanowi współwłasność w częściach: 16/80 R. K., 20/80 S. S., 3/80 T. S., 3/80 J. S. (2), 3/80 J. S. (1), 3/80 W. S., 16/80 - wspólność ustawowa majątkowa małżeńska G. D. i K. D., 16/80 wspólność ustawowa majątkowa małżeńska E. Ł. i S. Ł..

(okoliczności niesporne, a ponadto Wydruk z KW nr (...) k. 21 akt adm.)

Nieruchomość zabudowana jest budynkiem (kamienicą), w którym znajdują się cztery samodzielne lokale.

J. S. (1) zajmuje jeden z tych lokali tj. lokal o numerze (...).

J. S. (1) nie jest zarządcą Nieruchomości.

(okoliczności niesporne - protokół rozprawy z dnia 10.06.2025 r. k. 571-573)

Wnioskiem z dnia 6 sierpnia 2019 r. J. S. (1) zwrócił się do Powoda o zawarcie umowy o dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków ( dalej: „Wniosek”).

Treść wniosku brzmiała:

„ Na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków niniejszym zwracam się z prośba o zawarcie na dotychczasowych zasadach pomiędzy mną, a Waszym Zakładem umowy o dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do nieruchomości zabudowanej w P. przy ul. (...), której jestem współwłaścicielem. Nadmieniam, że przyłącze istnieje od 1967 roku i przez cały ten okres było i jest oplombowane przez Wasz Zakład. Jednocześnie zobowiązuję się do regularnego uiszczania z tego tytułu opłat.

Intencją Zainteresowanego nie było zawarcie umowy dla całej nieruchomości, lecz jedynie umowy dotyczącej zajmowanego przez niego lokalu.

(okoliczności niesporne, w tym protokół rozprawy z dnia 10.06.2025 r. k. 571-573, a ponadto wniosek k. 13 akt adm.)

W związku z Wnioskiem Zainteresowanego, część współwłaścicieli (tj. J. S. (2), W. S., małżonkowie G. D. i K. D., małżonkowie E. Ł. i S. Ł.) złożyło oświadczenia, w których zamieścili swoje stanowiska w przedmiocie tego Wniosku.

Łączna wysokość udziałów w przedmiotowej nieruchomości powyższych współwłaścicieli (uwzględniając ponadto udziały Zainteresowanego) to 41/80.

K. i G. D. złożyli w dniu 2 stycznia 2020 r. oświadczenie o treści:

„ My niżej podpisani niniejszym oświadczamy, że nie widzimy żadnych przeciwwskazań aby Pan J. S. (1) zawarł umowę o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzanie ścieków z (...) w P., do nieruchomości w P. przy ul. (...). Dostarczanie wody jak też odprowadzanie ścieków powinno się odbywać na takich samych zasadach jak to było określone w 1967 roku podczas podłączenia ww. usługi do przedmiotowej nieruchomości”.

E. i S. Ł. złożyli w dniu 2 stycznia 2020 r. oświadczenie o treści:

„ My niżej podpisani niniejszym oświadczamy, że nie widzimy żadnych przeciwwskazań aby Pan J. S. (1) zawarł umowę o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzanie ścieków z (...) w P., do nieruchomości w P. przy ul. (...). Nadmieniamy, że Pan J. S. (1) ma oddzielne i niezależne podłączenie do swoich lokali, z których to podłączeń my nie korzystamy.

W. S. złożył w dniu 7 stycznia 2020 r. oświadczenie o treści:

„(…) będąc współwłaścicielem nieruchomości w P. przy ul. (...) niniejszym oświadczam, że nie widzę żadnych przeszkód, aby mój brat J. S. (1) zawarł umowę na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków z (...) w P. ”.

J. S. (2) złożył w dniu 18 lutego 2020 r. oświadczenie o treści:

„(…) będąc współwłaścicielem nieruchomości w P. przy ul. (...) niniejszym oświadczam, że nie widzę żadnych przeszkód, aby mój brat J. S. (1) zawarł umowę na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków z (...) w P. ”.

(okoliczności niesporne, a ponadto: powyższe oświadczenia k. 42, 43, 44, 68 akt adm.)

Powód nie zawarł z Zainteresowany wnioskowanej umowy.

(okoliczności niesporne, a ponadto: pismo z 21 sierpnia 2019 r k. 12akt adm.)

W związku z tym, pismem z dnia 8 września 2019 r., Zainteresowany zwrócił się do Pozwanego o wyjaśnienie przyczyn braku zawarcia umowy. Zainteresowany podniósł, że odpowiedzi Powoda (zamieszczonej w piśmie z dnia 21 sierpnia 2019 r.) nie rozumie.

(okoliczności niesporne, a ponadto: zawiadomienie z dnia 23.09.2019 r. k. 1 akt adm., pismo Zainteresowanego z dnia 8 sierpnia 2019 r. k. 1-5 akt adm.)

W oparciu o powyższe pismo Zainteresowanego, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, pismem z dnia 16 października 2019 r. zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w przedmiotowej sprawie odmowy (przez Powoda) zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości w P. przy ul. (...). Postępowanie zostało wszczęte w oparciu o podstawę z art. 27e ust. 1 pkt 1 Ustawy.

Postępowanie to zakończyło się wydaniem zaskarżonej decyzji.

Pozwany zaskarżoną Decyzją nakazał Powodowi zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla całej nieruchomości (nie zaś w zakresie odnoszącym się jedynie do lokalu Zainteresowanego). W uzasadnieniu decyzji Pozwany argumentował, że jej wydanie znajduje oparcie m.in. w art. 6 ust. 4 Ustawy.

Wydając powyższą decyzję, Pozwany nie badał kwestii zasadności wniosku Zainteresowanego przez pryzmat przesłanek z art. 6 ust. 6 Ustawy.

(okoliczności niesporne a ponadto: Zawiadomienie k. 7 akt adm., decyzja k. 6-9 akt sąd., (protokół rozprawy z dnia 10.06.2025 r. k. 571-573)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowi art. 27e ust. 1 pkt 1 Ustawy.

W myśl tego przepisu w razie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek strony, rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji.

Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków ( art. 27e ust. 2 Ustawy).

Poza sporem było w niniejszej sprawie, że Powód (jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne) odmówił J. S. (1) zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę oraz odprowadzanie ścieków. W związku z czym Pozwany był uprawniony do rozstrzygania zaistniałego pomiędzy stronami sporu.

Podstawę prawną żądania przez Zainteresowanego zawarcia powyższej umowy określa przepis art. 6 Ustawy.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny (w uzasadnieniu wyroku, którym przekazał tut. Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania), zasadniczo umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków może być zawarta z osobą, która posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości, do której ma być dostarczana woda lub z której mają być odprowadzane ścieki, albo z osobą, która korzysta z nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym ( art. 6 ust. 4 Ustawy).

Tryb szczególny zawierania omawianych umów wprowadzono natomiast dla nieruchomości zabudowanych budynkami wielolokalowym. Wówczas ustawodawca przewidział dwa modele zawierania umów. Model pierwszy zakłada, że umowa jest zawierana wyłącznie z właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego (art. 6 ust. 5 Ustawy) - i dotyczy ona dostarczenia wody do wodomierza głównego, dla całego budynku wielolokalowego (rozliczenie wewnętrzne pozostaje wtedy kwestią współwłaścicieli). Model drugi przewiduje zaś, że umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z nieruchomości jest zawierana zarówno z właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego (w zakresie wodomierza głównego) oraz, odrębnie, z osobami korzystającymi z poszczególnych lokali (art. 6 ust. 6 Ustawy). W tym drugim modelu umowa taka zawierana jest wyłącznie na wniosek właściciela lub zarządcy budynku wielolokalowego (lub budynków wielolokalowych), aczkolwiek jest to umowa z osobą korzystającą z lokalu wskazaną we wniosku.

Omawiane rozróżnienie (trybów i modeli zawierania umowy) ma kluczowe znaczenie w niniejszej sprawie. Jest tak dlatego, że (jak okazało się na rozprawie w dniu 10.06.2025 r.) Zainteresowany wystąpił o zawarcie umowy jako osoba korzystająca z lokalu w budynku wielolokalowym (i domagał się zawarcia umowy dotyczącej wyłącznie „jego lokalu”, czyli lokalu nr (...)) tj. w trybie przewidzianym w art. 6 ust. 6 Ustawy, zaś Pozwany rozstrzygnął ten spór w trybie art. 6 ust. 4 Ustawy i nakazał zawarcie umowy dla całej Nieruchomości (niezgodnie z żądaniem Zainteresowanego).

W ocenie Sądu, w zaistniałych okolicznościach, Pozwany wydał zaskarżoną decyzję w z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.) albowiem:

1)  nie rozpoznał realnego/istniejącego pomiędzy Powodem a Zainteresowanym sporu, gdyż nietrafnie ocenił treść skierowanego przez Zainteresowanego do Powoda żądania zawarcia umowy i w rezultacie nakazał zawarcie umowy, której zawarcia Zainteresowany od Powoda nigdy się nie domagał.

2)  Zainteresowany nie domagał się zawarcia umowy w trybie art. 6 ust. 4 natomiast Pozwany oparł decyzję na przesłankach zawarcia umowy w tym trybie.

W tym miejscu wskazać należy, iż w orzecznictwie jednoznacznie wskazuje się, że w sytuacji, gdy decyzja administracyjna została wydana bez podstawy prawnej (z rażącym naruszeniem prawa), to Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a nie może jej w żaden sposób konwalidować i konieczne jest jej uchylenie. W wyroku Sądu Najwyższego z 19 sierpnia 2009r. III SK 5/09, OSNP 2011, Nr 9-10, poz. 144, jednoznacznie stwierdzono, że uchylenie decyzji w całości powinno nastąpić wówczas, gdy wydanie jej nastąpiło bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa materialnego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 kwietnia 2010 r, III SK 1/10, OSNP 2011 nr 21-22, poz. 288; z 21 października 2010 r., III SK 7/10, niepubl.; z 7 lipca 2010 r., III SK 52/10, niepubl.; z 5 września 2011 r., III SK 5/11, niepubl.). Należy bowiem podkreślić, że zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. w przypadku wydania decyzji administracyjnej bez podstawy prawnej organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji.

Wobec powyższego zaskarżoną decyzję należało uchylić na podstawie art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c.

Podkreślić również należy, iż że w przypadku wszczęcia postępowania na wniosek strony, tylko ta strona określa przedmiot swego żądania, a tym samym i przedmiot postępowania. W postępowaniach inicjowanych na żądanie strony to treść wniosku strony determinuje rodzaj sprawy administracyjnej. Wszczęcie postępowania na wniosek wiąże organ administracji publicznej. Innymi słowy organ administracji jest związany żądaniem strony, które wyznacza rodzaj i granice postępowania administracyjnego i nie jest uprawniony do swobodnego interpretowania tego żądania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lipca 1999 r., sygn. akt IV SA 1632/96, niepubl, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 czerwca 1990 r„ sygn. akt I SA 367/90, ONSA 1990, nr 2-3, poz. 47 oraz postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2021 r., sygn. akt III O W 39/21 i z 10 maja 2022 r., sygn. akt III OW 176/21).

Powyższe zaś oznacza, że w sytuacji w której Zainteresowany żądał wszczęcia postępowania dotyczącego zawarcia umowy dotyczącej wyłącznie jego lokalu w budynku wielolokalowym, organ regulacyjny nie mógł samodzielnie zmienić przedmiotu tego żądania poprzez orzeczenie o nakazaniu zawarcia umowy dotyczącej całej nieruchomości. Orzekając w tym zakresie organ rozpatrywał inną sprawą niż żądał tego Wnioskodawca, mimo że był związany zakresem żądania. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność ta także decyduje o wydaniu zaskarżonej decyzji z rażącym naruszeniem prawa, co w konsekwencji również prowadziło do konkluzji, że zaskarżoną decyzję należy uchylić.

W tym miejscu zauważyć należy, iż to czy Zainteresowany (jako współwłaścicielem Nieruchomości) dysponował oświadczeniami od pozostałych współwłaścicieli nieruchomości o wyrażaniu zgody na zawarcie przez Zainteresowanego umowy z Powodem okazało się nieistotne w sprawie. Z uwagi bowiem na treść Wniosku Zainteresowanego (tj. Wniosek złożony został wyłącznie w imieniu i na rzecz Zainteresowanego oraz dotyczył wyłącznie doprowadzenia wody do lokalu zajmowanego przez Zainteresowanego) takie zgody nie były potrzebne.

Niezależnie od powyższego (nawet gdyby uznać, że organ słusznie nakazał zawarcie Powodowi umowy z Zainteresowanym) zaskarżona decyzja podlegałaby uchyleniu z uwagi na to, że w decyzji nie wskazano istotnych elementów umowy, której Pozwany nakazuje Powodowi zawrzeć z Zainteresowanym. W tym aspekcie niniejszy Sąd jest związany poglądem prawnym wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 11 stycznia 2024 r. (str. 18-19 uzasadnienia – k. 194-195 akt sąd.) z powołaniem się na stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w uchwale z dnia 13.09.2023 r. I NZP 3/22.

Wspomnieć ponadto należy, iż tożsamy pogląd został wyrażony przez Sąd Najwyższy w późniejszym orzeczeniu tj. wyroku z dnia 5.02.2025 r. (II NSKP 4/24) gdzie wskazano, że w sytuacji, gdy organ regulacyjny wydając decyzję na podstawie art. 27e ust. 2 Ustawy nie określił istotnych elementów umowy określonych w art. 6 ust. 3, to zasadnym jest uchylenie decyzji administracyjnej, w której nakazano zawarcie umowy, nie określając jednakże tych warunków.

W związku z powyższym, w oparciu o przepis art. art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c., Sąd uchylił zaskarżoną decyzję ( pkt 1. sentencji wyroku)

Podkreślić jednocześnie należy, że uchylenie zaskarżonej decyzji z omawianych przyczyn nie kończy definitywnie sprawy administracyjnej zawisłej przed organem regulacyjnym, który będzie musiał w dalszym toku postępowania rozstrzygnąć spór o odmowę zawarcia umowy w zakresie w jakim ta odmowa odnosi się wyłącznie do lokalu nr (...) (tj. lokalu z którego korzysta Zainteresowany) poprzez ustalenie, czy są zrealizowane przesłanki z art. 6 ust. 6 Ustawy, a następnie (w razie ustalenia, że takie przesłanki zachodzą) określenie istotnych warunków umowy, jaką winien zawrzeć Powód z Zainteresowanym.

O kosztach procesu ( pkt 2. sentencji wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Z uwagi na uwzględnienie odwołania (zaskarżona decyzja została uchylona), należało Pozwanego uznać za stronę, która przegrała i zasądzić od niego na rzecz Powoda zwrot kosztów procesu, które w sprawie niniejszej obejmowały: wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł za pierwszą instancję ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, oraz w kwocie 540 zł za drugą instancję, a także opłatę sądowa od odwołania w kwocie 100 zł oraz opłatę od apelacji w wysokości 100 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/

Sygn. akt XVII AmW 37/24

ZARZĄDZENIE

1)  (...)

2)  (...)

(...)