Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Perdion-Kalicka
Protokolant –	st.sekr.sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 15 września 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Zakładu (...) sp. z o.o. w Ż.

przeciwko Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie - Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W.

z udziałem zainteresowanej B. C.

o zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków

na skutek odwołania od decyzji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie - Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. z 18 sierpnia 2020 r.

Nr (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie - Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. na rzecz Zakładu (...) sp. z o.o. w Ż. kwotę 820 zł (osiemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych)tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygnatura akt: XVII AmW 51/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 sierpnia 2020 r. nr (...) Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie we W. na podstawie przepisu art. 27e ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 27a ust. 3 pkt 3 oraz art. 27f ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2019 r., poz. 1437 ze zm.) (dalej: u.z.z.w.), w związku z art. 104 k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku B. C., w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. dla nieruchomości M. ul. (...), (...)-(...) Ż., nakazał Zakładowi (...) Sp. z o.o. w Ż. zawarcie umowy z Panią B. C., na odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej na działce nr (...), M. ul. (...), (...)-(...) Ż.. (decyzja, k. 6-8)

Odwołaniem z 1 września 2020 r. Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. zaskarżył w całości powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, a także kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Strona odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1.  art. 32 k.p.a. w zw. z art. 65 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że udzielone przez powoda pełnomocnictwo (złożone wraz z zażaleniem na postanowienie wydane przez pozwanego na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w.) upoważnia pełnomocnika wyłącznie do działania w sprawie ustanowienia na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w. warunków odprowadzania ścieków do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu, podczas gdy złożone pełnomocnictwo jest pełnomocnictwem ogólnym, a zakres umocowania w żaden sposób nie został ograniczony do postępowania zażaleniowego;

1.  art. 40 § 2 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i wadliwe doręczenie decyzji bezpośrednio powodowi, a nie jego pełnomocnikowi;

2.  art. 27e ust. 2 pkt 1, art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 u.z.z.w. w zw. z art. 6 i art. 28 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nakazaniu powodowi zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) w sytuacji gdy:

a)  powód nie wykonywał i nie wykonuje na terenie Gminy Wiejskiej Ż. działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków, nie zawierał umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z odbiorcami z terenu tej gminy, ani bezpośrednio nie świadczył na ich rzecz usługi odprowadzania ścieków,

b)  powód nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy Wiejskiej Ż., a to z uwagi na brak zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków na tym obszarze, a tym samym nie posiada legitymacji do bycia stroną postępowania i adresatem decyzji, o której mowa w art. 27e ust. 1 u.z.z.w.

c)  powód nie określił taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., jak również nie był i nie jest beneficjentem wydanej przez pozwanego decyzji zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., co w konsekwencji oznacza, że pozwany poprzez wydaną decyzję zmusza powoda do stosowania pozataryfowych cen i stawek opłat niezatwierdzonych, co stanowi delikt administracyjny w rozumieniu art. 29 ust. 1 pkt 1 u.z.z.w.,

d)  powód nigdy nie przejawiał woli bezpośredniej obsługi odbiorców usług z terenu Gminy Wiejskiej Ż. i w konsekwencji nie występował i nie zamierza występować o wydanie decyzji administracyjnych wskazanych w pkt. b i c,

e)  do dnia 31 sierpnia 2019 r. Gmina Wiejska Ż. była stroną umowy o odprowadzanie ścieków zawartej ze stroną (wnioskodawcą), a tym samym pełniła funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na jej obszarze i świadczyła usługi odprowadzania ścieków na podstawie taryfowych cen i stawek opłat, zatwierdzonych prawomocną, ostateczną decyzją organu regulacyjnego (tj. decyzją powoda),

f)  Gmina Wiejska Ż. w dalszym ciągu jest stroną umów o odprowadzanie ścieków zawartych z mieszkańcami Gminy Wiejskiej Ż.,

4.  art. 55 ¹ k.c. w zw. z art. 2 pkt 4 i 20 oraz art. 16 ust. 1 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że:

a)  warunkiem wystarczającym uznania danego przedsiębiorcy za przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest spełnienie przesłanek z art. 55 ¹ k.c. oraz samo bycie właścicielem części urządzeń kanalizacyjnych, bez względu na to:

⚫

czy dany przedsiębiorca przejawia wolę wykonywania działalności z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków,

⚫

czy dany przedsiębiorca legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie danej gminy,

⚫

czy wiąże go jakikolwiek stosunek prawny lub faktyczny z bezpośrednimi odbiorcami usług kanalizacyjnych,

b)  własność sieci kanalizacyjnej zlokalizowanej na terenie danej gminy samodzielnie przesądza o tym, że właściciel tej sieci prowadzi działalność z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tej gminy,

4.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 2 u.z.z.w. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że warunkiem wystarczającym do nakazania powodowi zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) jest przyłączenie strony do sieci powoda oraz wystąpienie z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy, bez względu na to, że powód nie legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie Gminy Wiejskiej Ż.;

5.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 i 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i nakazanie powodowi zawarcia ze stroną (wnioskodawcą) umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków bez wskazania treści elementów przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) tejże umowy;

6.  art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2020r., poz. 310) (dalej: Prawo wodne) w zw. z art. 3 ust. 1 oraz art. 24b ust. 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że aglomeracja jest podstawową jednostką terytorium, na którym prowadzone jest gospodarowanie ściekami komunalnymi, a w konsekwencji, że ustanowienie obszaru aglomeracji Ż. jest przesłanką uznania powoda za podmiot faktycznie prowadzący działalność na terenie Gminy Wiejskiej Ż. w świetle przepisów u.z.z.w.;

7.  art. 124 § 1 i 2, art. 107 § 3 w zw. z art. 126 k.p.a. oraz art. 8, art. 9, art. 11 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nie zawarciu przez pozwanego w zaskarżonej decyzji uzasadnienia faktycznego i prawnego wskazującego okoliczności faktyczne i prawne, którymi pozwany kierował się przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, oceny zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, wykładni stosowanych przepisów oraz oceny przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa;

8.  art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia błędnego stanu faktycznego sprawy, a polegające na:

a)  stwierdzeniu, że powód faktycznie prowadzi działalność polegającą na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków a terenie miejscowości M. i G.,

b)  stwierdzeniu, że powód oczyszcza ścieki z terenu miejscowości M. i G., podczas gdy powód nie jest właścicielem oczyszczalni ścieków, bowiem ścieki są oczyszczane przez odrębny podmiot, tj. Spółkę (...),

c)  pominięciu faktu samodzielnej realizacji przez Gminę Wiejską Ż. zadania własnego w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków.

d)  pominięciu faktu, że Gmina Wiejska Ż. nigdy nie powierzyła realizacji zadania z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków ani w sferze publicznoprawnej innej gminie, ani w sferze bezpośredniej realizacji działalności żadnemu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, w tym powodowi,

e)  pominięciu faktu dotychczasowego świadczenia przez Gminę Wiejską Ż. usług odprowadzania ścieków na swoim obszarze w oparciu o:

⚫

umowę o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartą ze stroną (wnioskodawcą)

⚫

prawomocną ostateczną decyzję pozwanego nr (...) z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającą taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż. (Gminy Wiejskiej Ż.) na okres 3 lat,

⚫

regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr (...) z dnia 26 marca 2019 roku,

f)  pominięciu okoliczności w postaci uwzględnienia wnioskodawcy jako odbiorcy usług przez Gminę Wiejską Ż. w kalkulacji taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków obowiązującej na terenie Gminy Wiejskiej Ż. na podstawie istnienia prawomocnej, ostatecznej decyzji pozwanego nr (...) z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy na okres 3 lat,

g)  pominięciu okoliczności wynikających z treści studium wykonalności projektu nr (...) pn. „Budowa i modernizacja sieci oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych w aglomeracji Ż.” w części dotyczącej strategii cenowej w postaci ustalenia przez Gminę Wiejską Ż. i Gminę Miejską Ż. zasad samodzielnego świadczenia usług odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym samodzielnego opracowywania taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin,

h)  pominięciu okoliczności w postaci tego, że Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze Gminy Ż., uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr VI/67/19 z dnia 26 marca 2019 roku wyraźnie wskazuje, że to Gmina Wiejska Ż. jest przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. (odwołanie, k. 9-26)

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wnosił o oddalenie odwołania. (odpowiedź na odwołanie – k. 67- 69)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. C. (wnioskodawczyni) zawarła z Gminą Wiejską Ż. w dniu 21 października 2015 r. umowę o dostawę wody i odprowadzenie ścieków dla jej nieruchomości w miejscowości M., ul. (...), poczta Ż. (k. 32 akt adm.)

Wnioskiem z dnia 26 sierpnia 2019 r. wnioskodawczyni wystąpiła do Gminy Ż. o rozwiązanie powyższej umowy w zakresie świadczenia usługi odprowadzania ścieków na mocy porozumienia stron. Gmina Ż. pismem z dnia 26 września 2019 r. poinformowała odbiorcę usług o rozwiązaniu umowy z dniem 31 sierpnia 2019 r na mocy porozumienia stron. (k. 37 akt adm.)

Jednocześnie wnioskodawczyni zwróciła się z pisemnym wnioskiem do Zakładu (...) Sp. z o.o. w Ż. o zawarcie umowy na odprowadzanie ścieków dla przedmiotowej nieruchomości. (wniosek o zawarcie umowy k. 17 akt adm.)

Przedsiębiorstwo odmówiło zawarcia umowy z wnioskodawczynią, powołując się na fakt braku zezwolenia na prowadzenia zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż. (pismo k. 18 akt adm.)

Wobec powyższego, wnioskodawczyni zwróciła się do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. dla nieruchomości wnioskodawczyni położonej w miejscowości M., ul. (...). Ponadto na podstawie art. 27 e ust. 3 u.z.z.w. wniosła o określenie tymczasowych warunków odprowadzania ścieków do czasu rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu. (k. 16 akt adm.)

Wnioskodawczyni aktualnie nie posiada zawartej umowy na odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej w miejscowości M., ul. (...), jednak nadal odprowadza ścieki do sieci kanalizacyjnej będącej własnością Zakładu (...) Sp. z o.o. w Ż..

Sądowi jest znane z urzędu, że określone przez pozwanego tymczasowe warunki odprowadzania ścieków, w wyniku rozpoznania zażalenia powoda na to postanowienie, co do zasady zostały utrzymane w mocy, z tą zmianą, że opłata jaką wnioskodawczyni ponosi z tytuł odprowadzania ścieków odpowiada stawce określonej w taryfie dla Gminy Wiejskiej Ż. (sprawa o sygn. XVII Amz 306/20).

(...) prowadzi działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Miejskiej Ż. , w oparciu o zezwolenie Burmistrza Miasta Ż. na prowadzenie tego rodzaju działalności ( okoliczności bezsporne). Przedsiębiorstwo dysponuje także zatwierdzoną przez organ regulacyjny tj. Państwowe Gospodarstwo Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. taryfą, która obowiązuje na terenie Gminy Ż. o statusie miejskim ( taryfa k. 5 akt adm.). Przewidziana w taryfie stawka jednostkowa opłaty za odprowadzanie ścieków na terenie Gminy Miejskiej Ż. wynosi dla gospodarstw domowych 8,37 zł za m3.

Na terenie Gminy Wiejskiej Ż. usługi zbiorowego odprowadzania ścieków świadczyła Gmina Wiejska Ż. w oparciu o uchwałę Rady Gminy Ż. z 28 grudnia 2006 r. zatwierdzającą Regulamin zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków (k. 44-52 akt adm.)

Aktualnie Gmina Wiejska Ż. posiada Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków uchwalony przez Radę Gminy Ż. uchwałą z 26 marca 2019 r (opublikowany w Dzienniku Urzędowym Woj. (...) z 1.04.2019, pod poz. 986, regulamin k. 39 akt adm.). Zgodnie z § 5 ust. 1 Regulaminu to gmina zawiera, na wniosek przyszłego dostawcy ścieków(odbiorcy usług (...)), umowy na odprowadzanie ścieków.

Gmina Wiejska Ż. posiada taryfę na odprowadzenia ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż. zatwierdzoną decyzją Państwowego Gospodarstwa Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W.. (okoliczności bezsporne)

Sieć kanalizacyjna, znajdująca się na obszarze Gminy Wiejskiej Ż., która została wybudowana w ramach wspólnego przedsięwzięcia Gminy Miejskiej Ż. i Gminy Wiejskiej Ż. (Projekt nr (...) pn. Budowa i modernizacja sieci oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych w aglomeracji Ż.), a która znajduje się we władaniu (...), stanowi własność tego przedsiębiorstwa (kartoteka skróconego majątku (...), k. 61 akt adm.). Znane jest Sądowi z urzędu i nie kwestionowane przez pozwanego, że studium wykonalności projektu nr (...) w części dotyczącej strategii cenowej, zostało ustalone pomiędzy Gminami w ten sposób, że Gmina Wiejska Ż. i Gmina Miejska Ż. będą samodzielnie świadczyć usługi odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym będą samodzielnie opracowywały taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin.

(...) wydawał warunki techniczne oraz dokonywał odbioru przyłącza dla nieruchomości przyłączanych do jego sieci kanalizacyjnej także z obszaru Gminy Wiejskiej Ż. (k. 64 akt adm.)

W wyniku dokonanych przyłączeń odbiorców do sieci kanalizacyjnej Gmina Wiejska Ż. zawierała umowy o odprowadzanie ścieków z (...) (umowa z wnioskodawcą w sprawie niniejszej k. 32 akt adm)

W oparciu o tę sieć kanalizacyjną (...) świadczył na rzecz Gminy Wiejskiej Ż. usługi hurtowego odbioru ścieków z terenu Gminy Wiejskiej Ż. (okoliczności bezsporne). Umowa zawarta w tym przedmiocie na czas określony wygasła 31 lipca 2019r, a strony nie zawarły kolejnej umowy, gdyż nie doszły do porozumienia co do wysokości wynagrodzenia za odprowadzenie 1 m3 ścieków z obszaru Gminy Wiejskiej Ż.. Ostatnia stawka jaką Gmina Wiejska uiszczała na rzecz (...) z tytułu hurtowego odbioru ścieków wynosiła 17,27 zł netto za m3 ścieków (okoliczności znane z urzędu).

Ścieki z terenu Miasta Ż. jak i Gminy Wiejskiej Ż. ostatecznie trafiają do oczyszczalni ścieków eksploatowanej przez spółkę (...) (podmiotu niezależnego od (...) i Gminy Ż., okoliczność bezsporna)

Uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 16.11.2015 r wyznaczona została aglomeracja Ż. o równoważnej liczbie mieszkańców 41.954, z oczyszczalnią ścieków zlokalizowaną w Ż., której obszar obejmuje miasto Ż. oraz obszar z obszaru Gminy Ż. miejscowości G., M. i Ł. (uchwała k. 1).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o powołane wyżej dokumenty, które nie były kwestionowane przez strony, a Sąd również nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności. Stan faktyczny w powyższym zakresie był w rzeczywistości bezsporny między stronami, gdyż spór dotyczył w istocie oceny prawnej. Okoliczności znane Sądowi z urzędu zostały powzięte przy rozpoznawaniu zażaleń na postanowienia określające tymczasowe warunki odbioru ścieków, odnoszących się zasadniczo do tego samego sporu, a dotyczących tylko innych podmiotów przyłączonych do sieci powoda na obszarze Gminy Wiejskiej Ż..

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie, a decyzja Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. podlega uchyleniu.

Podstawę prawną dla wydania decyzji w sprawie niniejszej stanowił przepis art. 27e ust. 1 pkt 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. W myśl tej regulacji w razie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek strony, rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji. Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu :

­– zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków,

– przywrócenia dostaw wody,

– otwarcia przyłącza kanalizacyjnego,

– przyłączenia do sieci.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma art. 3 ust. 1 u.z.z.w., zgodnie z którym zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Przepis ten pozostaje w korelacji z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, który także wskazuje, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce komunalnej powierzenie wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej wymaga podjęcia uchwały powierzającej jej wykonywanie zadań podmiotowi, który posiada wymagane zezwolenie.

W myśl art. 2 ust. 4 u.z.z.w. przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jest przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tj. z dnia 8 grudnia 2020 r, Dz.U. z 2021 r. poz. 162), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.

W myśl art. 3 ust. 2 u.z.z.w., w razie wspólnego wykonywania przez gminy zadania własnego w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków i zbiorowego zaopatrzenia w wodę, określone w ustawie prawa i obowiązki organów gminy wykonują odpowiednio właściwe organy:

1.  związku międzygminnego,

2.  gminy wskazanej w porozumieniu międzygminnym.

W światle treści powołanych wyżej uregulowań ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków gmina może wykonywać zadanie własne w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków poprzez powołanie specjalnej jednostki organizacyjno-prawnej lub przez własne organy, ewentualnie kilka gmin może w oparciu o porozumienie wspólnie wykonywać zadania własne w zakresie odprowadzanie ścieków.

Działalność gospodarcza w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków może być prowadzona w różnych formach organizacyjno-prawnych. Przedsiębiorstwo to może bowiem posiadać formę samorządowego zakładu budżetowego, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego lub spółdzielni. Może być prowadzone również przez osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą (art. 3 ust. 1 Ustawy o gospodarce komunalnej).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że zbiorowe odprowadzanie ścieków z obszaru Gminy Wiejskiej Ż. należy do obowiązków własnych tej Gminy, a wobec niepowołania do tego specjalnej jednostki organizacyjno-prawnej, zadanie te Gmina Wiejska wykonywać musi samodzielnie, poprzez swoje organy. Obowiązek ten zaś nie ciąży na Zakładzie (...) sp. z o.o. w Ż., gdyż Gmina Wiejska nie powierzyła mu tego zadania.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że Gmina Miejska Ż. w celu zbiorowego odprowadzania ścieków z jej terenu powołała jednostkę, jaką jest Zakład (...) sp. z o.o. w Ż.. Natomiast Gmina Wiejska Ż. samodzielnie wykonywała ww. zadanie własne i nie powołała w tym zakresie żadnej jednostki organizacyjno-prawnej, celem odprowadzania ścieków z terenu Gminy Wiejskiej Ż..

W cenie Sądu nie budzi wątpliwości, że Gmina Wiejska Ż. samodzielnie wykonywała zadanie własne w zakresie odprowadzania ścieków. Świadczą o tym następujące fakty:

1)  Rada Gminy Wiejskiej Ż. uchwaliła 28 grudnia 2006 r. Regulamin świadczenia usługi zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie własnej Gminy przez Urząd Gminy Ż. (dowód: uchwała nr (...) Rady Gminy Ż. z 28 grudnia 2006 r). Także z Regulaminu uchwalonego 26 marca 2019r wynika, że to Gmina Wiejska jest dostawcą usług (zawiera w imieniu własnym umowę z odbiorcą usług - § 5 ust. 1 Regulaminu)

2)  Gmina Wiejska Ż. uzyskała na swoją rzecz, decyzją Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z 9 sierpnia 2019 roku nr (...), taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż. na okres 3 lat. Projekt taryfy opracowany został przez Gminę, zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 u.z.z.w. taryfę określa przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne.

3)  Gmina Wiejska Ż. zawierała z (...) umowy hurtowego odbioru ścieków (ostatnia z 10 grudnia 2018 r; na mocy której strony ustaliły cenę za 1 m ³ hurtowo odbieranych ścieków w wysokości 17,27 zł netto).

Jednocześnie usług zbiorowego odprowadzania ścieków na rzecz mieszkańców Gminy Wiejskiej nie mógł bezpośrednio świadczyć (...), gdyż nie posiadał zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., a Gmina Wiejsku nie powierzyła mu zadania własnego dotyczącego obszaru Gminy Wiejskiej, bo i nie mogła powierzyć, z racji braku zezwolenia właśnie. Na marginesie należy jedynie zaznaczyć, że zezwolenie takie w Gminie Wiejskiej Ż. w ogóle nie zostało wydane, gdyż w sytuacji gdy Gmina sama pełni funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, nie spoczywa na niej obowiązek uzyskania takiego zezwolenia.

(...) sp. z o.o. w Ż. ma ustaloną taryfę także tylko dla odprowadzania ścieków z obszaru Gminy Miejskiej Ż.. Na potrzeby kalkulacji taryfy były uwzględniane jedynie koszty związane ze świadczeniem usług na obszarze Gminy Miejskiej.

W tym stanie rzeczy to Gminę Wiejską Ż. należy traktować - na jej terenie - jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne, na którym ciąży obowiązek zbiorowego odprowadzania ścieków, a więc i zawierania umów o odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonych na terenie Gminy Wiejskiej Ż.. Gmina Wiejska Ż. w tym zakresie powinna być więc nadal traktowana jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w.

Na uwzględnienie zasługuje więc zarzut powoda, iż (...) sp. z o.o. w Ż. nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy Wiejskiej Ż. i nie wykonuje działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie ww. gminy. Wymogiem świadczenia usług zbiorowego odprowadzania ścieków jest co najmniej posiadanie zezwolenia na odprowadzanie ścieków i właściwej taryfy, oraz powierzenie przez Gminę tego zadania własnego. Na marginesie należy tylko wskazać, że prowadzenie działalności bez zatwierdzonej taryfy, a powód nie ma taryfy dla obszaru Gminy Wiejskiej, stanowi delikt administracyjny i podlega karze pieniężnej na podst. art. 21 ust 1 pkt 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, zaś prowadzenie przez powoda działalności w zakresie odprowadzania ścieków na obszarze, którego nie obejmuje zezwolenie, o jakim mowa w art. 16 ustawy, stanowiłoby wykroczenie, o jakim mowa w art. 60 ¹ kodeksu wykroczeń.

W tym stanie rzeczy zaskarżona decyzja w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą, co w świetle treści art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a. stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności. Stanowi to zdaniem Sądu bezwzględną przesłankę do jej uchylenia i tym samym wyeliminowania z obrotu prawnego.

Dla rozstrzygnięcia sprawy bez znaczenia był fakt, że M., G. oraz miasto Ż. stanowią obszar jednej aglomeracji, gdyż tworzenie aglomeracji w rozumieniu prawa wodnego (art. 86 ust 3) służy wyznaczaniu obszarów, na potrzeby których tworzy się wspólne zlewnie ścieków. Aglomeracją jest bowiem teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków. Przynależność do jednej aglomeracji nie determinuje samo z siebie przejęcia obowiązków własnych jednej gminy w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków, przez przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne realizujące zadania własne innej gminy, o ile gminy nie zawrą w tej kwestii porozumienia.

Także bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy pozostaje fakt, że sieć kanalizacyjna, znajdująca się na obszarze Gminy Wiejskiej Ż., została wybudowana w ramach wspólnego przedsięwzięcia Gminy Miejskiej Ż. i Gminy Wiejskiej Ż.. Przez sam tylko ten fakt (...) nie może stać się przedsiębiorstwem wodociągowo - kanalizacyjnym wykonującym zadanie własne Gminy Wiejskiej, skoro Gmina Wiejska mu tego własnego obowiązku nie powierzyła.

Kluczowy dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do odprowadzania ścieków z obszaru określonej gminy jest więc nie tytuł prawny do sieci kanalizacyjnej, zlokalizowanej na jej obszarze, ale formalnoprawny obowiązek, wskazujący, że to właśnie gmina jest zobowiązana do zbiorowego odprowadzania ścieków. To od gminy oczywiście zależy, czy obowiązek ten powierzy innemu podmiotowi, czy też będzie go realizować przez własne organy.

O ile więc gmina nie powoła jednostki organizacyjno-prawnej w tym celu, to na niej ciąży obowiązek publicznoprawny zbiorowego odprowadzania ścieków. Oczywiście w ramach umowy cywilno-prawnej może powierzyć faktyczne wykonywania zadania własnego osobie trzeciej, w tym właścicielowi sieci kanalizacyjnej zlokalizowanej na terenie gminy, jednak może się to odbyć tylko na zasadzie kontraktowej, która wymaga jednak konsensusu umawiających się stron. Podstawę prawną do zawarcia takiej umowy wprost stanowi przepis art. 6 ust. 1a u.z.z.w., w myśl którego do odprowadzania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (tu Gminę Wiejską) ścieków do urządzeń kanalizacyjnych niebędących w jego posiadaniu stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Oznacza to jednocześnie, że nie na każdym posiadaczu urządzeń wodociągowo – kanalizacyjnych (sieci), do których jest przyłączona nieruchomość, ciąży publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy o odbiór ścieków z tej nieruchomości, o jakim mowa w art. 6 ust 2 u.z.z.w.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, brak jest podstaw prawnych do nałożenia na (...) sp. z o.o. w Ż. obowiązku odprowadzania ścieków od odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy Wiejskiej Ż..

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o przepis art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c. orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie wynikającej z art. 98 k.p.c. wskazującej na obowiązek zwrotu przeciwnikowi kosztów postępowania przez stronę przegrywająca sprawę. Odwołując się do tej zasady Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda wynagrodzenie które obejmowało wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, a także opłatę sądową od odwołania w kwocie 100 zł. Sąd nie uwzględnił wniosku powoda w zakresie zasądzenia na jego rzecz wielokrotności stawki minimalnej kosztów zastępstwa procesowego. Jakkolwiek sprawa ma skomplikowany charakter i wymagała zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika, niemniej jednak należy wskazać, że pomiędzy stronami toczy się bardzo wiele spraw opartych na tym samym stanie prawnym jak i faktycznym, w których powód jest reprezentowany przez tą samą kancelarię prawną. Okoliczność ta jest znana Sądowi z urzędu. W poszczególnych sprawach pełnomocnik powoda powiela więc jednolite stanowisko wypracowane w sprawie, co nie wiąże się już z takim znacznym nakładem pracy. Jest ono wtórne do pierwotnie opracowanej koncepcji prawnej i strategii procesowej powoda. Powyższe zdaniem Sądu nie przemawia za przyznaniem powodowi zwielokrotnionej stawki tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

ZARZĄDZENIE

(...)

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka