Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 26 lipca 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...)sp. z o.o. z siedzibą w Ż.

przeciwko Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W.

z udziałem R. S.

o zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków

na skutek odwołania (...)sp. z o.o. z siedzibąw Ż. od decyzji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. z 26 czerwca 2020 r. Nr (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie - Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. na rzecz (...)sp. z o.o. z siedzibą w Ż. kwotę 837 zł (osiemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSO Ewa Malinowska

XVII AmW 69/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 26 czerwca 2020 r. Nr (...)

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie we W. na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 1) i ust. 2 pkt 1) w związku z art. 27a ust. 3 pkt 3) oraz art. 27f ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1437 ze zm. - dalej u.z.z.w.) w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 2056 ze zm.- dalej k.p.a.), po rozpatrzeniu wniosku Pana R. S., w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez (...) w Ż. dla nieruchomości, działka nr (...), (...), (...)-(...) Ż., nakazał (...) w Ż. zawarcie umowy z Panem R. S. na odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej na działce nr (...), (...), (...)-(...) Ż.

(decyzja k. 6-8)

(...) w Ż. zaskarżył w całości powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, a także kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Strona odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1.  art. 32 k.p.a. w zw. z art. 65 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że udzielone przez powoda pełnomocnictwo (złożone wraz z zażaleniem na postanowienie wydane przez pozwanego na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w.) upoważnia pełnomocnika wyłącznie do działania w sprawie ustanowienia na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w. warunków odprowadzania ścieków do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu, podczas gdy złożone pełnomocnictwo jest pełnomocnictwem ogólnym, a zakres umocowania w żaden sposób nie został ograniczony do postępowania zażaleniowego;

1.  art. 40 § 2 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i wadliwe doręczenie decyzji bezpośrednio powodowi, a nie jego pełnomocnikowi;

2.  art. 27e ust. pkt 1, art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 u.z.z.w. w zw. z art. 6 i art. 28 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nakazaniu powodowi zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) w sytuacji gdy:

a)  powód nie wykonywał i nie wykonuje na terenie Gminy Wiejskiej Ż. działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków, nie zawierał umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z odbiorcami z terenu tej gminy, ani bezpośrednio nie świadczył na ich rzecz usługi odprowadzania ścieków,

b)  powód nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy Wiejskiej Ż., a to z uwagi na brak zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków na tym obszarze, a tym samym nie posiada legitymacji do bycia stroną postępowania i adresatem decyzji, o której mowa w art. 27e ust. 1 u.z.z.w.

c)  powód nie określił taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., jak również nie był i nie jest beneficjentem wydanej przez pozwanego decyzji zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., co w konsekwencji oznacza, że pozwany poprzez wydaną decyzję zmusza powoda do stosowania pozataryfowych cen i stawek opłat niezatwierdzonych, co stanowi delikt administracyjny w rozumieniu art. 29 ust. 1 pkt 1 u.z.z.w.,

d)  powód nigdy nie przejawiał woli bezpośredniej obsługi odbiorców usług z terenu Gminy Wiejskiej Ż. i w konsekwencji nie występował i nie zamierza występować o wydanie decyzji administracyjnych wskazanych w pkt. b i c,

e)  do dnia 31 sierpnia 2019 r. Gmina Wiejska Ż. była stroną umowy o odprowadzanie ścieków zawartej ze stroną (wnioskodawcą), a tym samym pełniła funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na jej obszarze i świadczyła usługi odprowadzania ścieków na podstawie taryfowych cen i stawek opłat, zatwierdzonych prawomocną, ostateczną decyzją organu regulacyjnego (tj. decyzją powoda),

f)  Gmina Wiejska Ż. w dalszym ciągu jest stroną umów o odprowadzanie ścieków zawartych z mieszkańcami Gminy Wiejskiej Ż.,

4.  art. 55 ¹ k.c. w zw. z art. 2 pkt 4 i 20 oraz art. 16 ust. 1 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że:

a)  warunkiem wystarczającym uznania danego przedsiębiorcy za przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest spełnienie przesłanek z art. 55 ¹ k.c. oraz samo bycie właścicielem części urządzeń kanalizacyjnych, bez względu na to:

⚫

czy dany przedsiębiorca przejawia wolę wykonywania działalności z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków,

⚫

czy dany przedsiębiorca legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie danej gminy,

⚫

czy wiąże go jakikolwiek stosunek prawny lub faktyczny z bezpośrednimi odbiorcami usług kanalizacyjnych,

b)  własność sieci kanalizacyjnej zlokalizowanej na terenie danej gminy samodzielnie przesądza o tym, że właściciel tej sieci prowadzi działalność z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tej gminy,

4.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 2 u.z.z.w. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że warunkiem wystarczającym do nakazania powodowi zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) jest przyłączenie strony do sieci powoda oraz wystąpienie z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy, bez względu na to, że powód nie legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie Gminy Wiejskiej Ż.;

5.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 i 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i nakazanie powodowi zawarcia ze stroną (wnioskodawcą) umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków bez wskazania treści elementów przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) tejże umowy;

6.  art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2020r., poz. 310) (dalej: Prawo wodne) w zw. z art. 3 ust. 1 oraz art. 24b ust. 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że aglomeracja jest podstawową jednostką terytorium, na którym prowadzone jest gospodarowanie ściekami komunalnymi, a w konsekwencji, że ustanowienie obszaru aglomeracji Ż. jest przesłanką uznania powoda za podmiot faktycznie prowadzący działalność na terenie Gminy Wiejskiej Ż. w świetle przepisów u.z.z.w.;

7.  art. 124 § 1 i 2, art. 107 § 3 w zw. z art. 126 k.p.a. oraz art. 8, art. 9, art. 11 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nie zawarciu przez pozwanego w zaskarżonej decyzji uzasadnienia faktycznego i prawnego wskazującego okoliczności faktyczne i prawne, którymi pozwany kierował się przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, oceny zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, wykładni stosowanych przepisów oraz oceny przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa;

8.  art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia błędnego stanu faktycznego sprawy, a polegające na:

a)  stwierdzeniu, że powód faktycznie prowadzi działalność polegającą na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków a terenie miejscowości M. i G.,

b)  stwierdzeniu, że powód oczyszcza ścieki z terenu miejscowości M. i G. podczas gdy powód nie jest właścicielem oczyszczalni ścieków, bowiem ścieki są oczyszczane przez odrębny podmiot , tj. Spółkę (...)

c)  pominięciu faktu samodzielnej realizacji przez Gminę Wiejską Ż. zadania własnego w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków.

d)  pominięciu faktu, że Gmina Wiejska Ż. nigdy nie powierzyła realizacji zadania z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków ani w sferze publicznoprawnej innej gminie, ani w sferze bezpośredniej realizacji działalności żadnemu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, w tym powodowi,

e)  pominięciu faktu dotychczasowego świadczenia przez Gminę Wiejską Ż. usług odprowadzania ścieków na swoim obszarze w oparciu o:

⚫

umowę o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartą ze stroną (wnioskodawcą)

⚫

prawomocną ostateczną decyzję pozwanego nr (...) z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającą taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż. (Gminy Wiejskiej Ż.) na okres 3 lat,

⚫

regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr (...) z dnia 26 marca 2019 roku,

f)  pominięciu okoliczności w postaci uwzględnienia wnioskodawcy jako odbiorcy usług przez Gminę Wiejską Ż. w kalkulacji taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków obowiązującej na terenie Gminy Wiejskiej Ż. na podstawie istnienia prawomocnej, ostatecznej decyzji pozwanego nr (...) z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy na okres 3 lat,

g)  pominięciu okoliczności wynikających z treści studium wykonalności projektu nr (...) pn. „(...)” w części dotyczącej strategii cenowej w postaci ustalania przez Gminę Wiejską Ż. i Gminę Miejską Ż. zasad samodzielnego świadczenia usług odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym samodzielnego opracowywania taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin,

h)  pominięciu okoliczności w postaci tego, że Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze Gminy Ż., uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr (...) z dnia 26 marca 2019 roku wyraźnie wskazuje, że to Gmina Wiejska Ż. jest przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.

(odwołanie, k. 9-26)

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wnosił o oddalenie odwołania.

(odpowiedź na odwołanie – k. 65-67)

Zainteresowany R. S. nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 grudnia 2015 r. zainteresowany R. S. zawarł z Gminą Ż. umowę nr (...) o dostawę wody i odbiór ścieków dla nieruchomości działka nr (...) M., (...)-(...) Ż..

(umowa k. 39-44 akt adm.)

Wnioskiem z dnia 27 sierpnia 2019 r. R. S. wystąpił do Gminy Ż. o rozwiązanie powyższej umowy na mocy porozumienia stron. Gmina Ż. pismem z dnia 20 września 2019 r. poinformowała zainteresowaną o rozwiązaniu umowy z dniem 31 sierpnia 2019 r na mocy porozumienia stron.

( pismo k. 45 akt adm.)

W dniu 27 sierpnia 2019 r. R. S. wystąpił do Zakładu (...) Sp. z o.o. w Ż. o zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej w miejscowości (...), (...)-(...) Ż..

(wniosek k. 25 akt adm.)

Przedsiębiorstwo odmówiło zawarcia umowy z wnioskodawcą, powołując się na fakt braku zezwolenia na prowadzenia zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż..

(pismo k. 17-19 akt adm.)

Wnioskiem z dnia 5 września 2019 r. R. S. zwrócił się do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez (...) w Ż. dla nieruchomości wnioskodawcy. Ponadto na podstawie art. 27 e ust. 3 u.z.z.w. wniósł o określenie tymczasowych warunków odprowadzania ścieków do czasu rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu.

(wniosek k. 13 akt adm.)

Pismem z 25 września 2019 r. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie powiadomił strony o wszczęciu postępowania w przedmiotowej sprawie.

(zawiadomienie k. 30 akt adm.)

Zainteresowany aktualnie nie posiada zawartej umowy na odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej w miejscowości (...) (...)-(...) Ż., jednak nadal odprowadza ścieki do sieci kanalizacyjnej będącej własnością Zakładu (...) Sp. z o.o. w Ż..

(bezsporne)

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2020 r. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie określił dla R. S. warunki odprowadzania ścieków z jego nieruchomości przez (...) w Ż. do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu w ten sposób, że:

1.Rozliczenie za świadczoną usługę odbioru ścieków odbywa się po cenie (...)zł netto ((...) zł brutto) za i 1 m ^{( 3 )},

2. Ilość odprowadzanych ścieków z przedmiotowej nieruchomości, zgodnie z przeciętnymi normami wynosi 6 m ³ ,

3. Należność z usługę odprowadzania ścieków stanowi iloczyn ceny oraz ilości odprowadzanych ścieków za okres rozliczeniowy wynoszący miesiąc,

4. Kwotę należności oraz warunki zapłaty określa wystawione przed przedsiębiorstwo faktura,

5. Zgłoszenie przez odbiorcę usług zastrzeżeń do wysokości faktury nie wstrzymuje jej zapłaty,

6. W przypadku nadpłaty zalicza się ją na poczet przyszłych należności lub na żądanie odbiorcy usług zwraca się ją w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku w tej sprawie,

7. W przypadku niedotrzymania terminów płatności określonych w fakturze przedsiębiorstwo będzie obciążało dostawcę odsetkami ustawowymi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

(postanowienie k. 115-119 akt adm.)

Na skutek zażalenia (...) na postanowienie z 12 lutego 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowieniem z 29 stycznia 2021 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt XVII Amz 179/20 zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że określoną w pkt 1 cenę rozliczenia za świadczoną usługę odbioru ścieków ustalił w kwocie (...) zł za 1 m ^{( 3)}, tj. (...) zł netto, oddalił zażalenie w pozostałym zakresie i postanowił, że (...) obciążają poniesione przez niego koszty postępowania.

(okoliczność niesporna)

W dniu 26 czerwca 2020 r. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wydał decyzję zaskarżoną w niniejszym postępowaniu .

(decyzja k. 6-8)

(...) w Ż. prowadzi działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Miejskiej Ż. w oparciu o zezwolenie Burmistrza Miasta Ż. na prowadzenie tego rodzaju działalności

(okoliczność niesporna).

Spółka posiadała zatwierdzoną przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie taryfę, która obowiązywała na terenie Gminy Ż. o statusie miejskim. Decyzją z 10 czerwca 2020 r. Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie stwierdził nieważność ww. decyzji. Aktualnie na terenie Gminy Miejskiej Ż. obowiązują taryfy poprzednie.

(decyzja k. 3-11 akt adm., okoliczności niesporne)

Na terenie Gminy Wiejskiej Ż. usługi zbiorowego odprowadzania ścieków świadczyła Gmina Wiejska Ż. w oparciu o uchwałę Rady Gminy Ż. z 28 grudnia 2006 r.

(dowód: uchwała k. 51-60 akt adm.).

Gmina Wiejska Ż. posiada Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków uchwalony przez Radę Gminy Ż. uchwałą z 26 marca 2019 r. opublikowany w Dzienniku Urzędowym Woj. (...) z 1.04.2019 r., pod poz. 986, który zastąpił poprzedni Regulamin z 28 grudnia 2006 r. Zgodnie z § 5 ust. 1 Regulaminu to gmina zawiera umowy na wniosek przyszłego dostawcy ścieków (odbiorcy usług Gminy) na odprowadzanie ścieków.

(dowód: uchwała k. 46-50 akt adm.)

Gmina Wiejska Ż. posiada taryfę na odprowadzenie ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż. zatwierdzoną decyzją Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wody Polskie z 9 sierpnia 2019 r.

(dowód: pismo Spółki z 9 października 2019 r.- k. 69-74 akt adm., okoliczność niesporna).

Sieć kanalizacyjna znajdująca się na obszarze Gminy Wiejskiej Ż., która została wybudowana w ramach wspólnego przedsięwzięcia Gminy Miejskiej Ż. i Gminy Wiejskiej Ż. (Projekt nr (...) pn. (...)), a która znajduje się we władaniu (...) stanowi własność Spółki. Znane jest Sądowi z urzędu, że w studium wykonalności projektu nr(...) w części dotyczącej strategii cenowej, zostało ustalone pomiędzy Gminami, że Gmina Wiejska Ż. i Gmina Miejska Ż. będą samodzielnie świadczyć usługi odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym będą samodzielnie opracowywały taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin.

( pismo k. 9 października 2019 r. k. 69-74 akt adm., Kartoteka skrócona majątku trwałego k. 75-77 akt adm. fakt bezsporny).

Spółka wydawała warunki techniczne oraz dokonywała odbioru przyłącza dla nieruchomości przyłączanych do sieci kanalizacyjnej.

(pismo k. 79-81 akt adm., protokół k. 92 akt adm.).

W wyniku dokonanych przyłączeń odbiorców do sieci kanalizacyjnej Gmina Wiejska Ż. zawierała z mieszkańcami Gminy Wiejskiej Ż.umowy o odprowadzanie ścieków

(umowa k. 39-44 akt adm.).

Odbiór ścieków z terenu Gminy Wiejskiej Ż. do 31 lipca 2019 r. był regulowany między Spółką a Gminą Wiejską Ż. umową hurtowego odbioru ścieków z dnia 10 grudnia 2018 r. Na mocy tej umowy strony ustaliły cenę za 1 m ³ odebranych ścieków w wysokości 17,27 zł netto. Następnie strony prowadziły dalsze negocjacje odnośnie do wysokości ceny za usługę hurtowego odbioru ścieków, ale nie doszły do porozumienia. Umowa ta wygasła z dniem 31 lipca 2019 r.

(pisma- k. 28- 35 akt sąd., okoliczności niesporne).

Spółka w dalszym ciągu odbiera ścieki z terenu Gminy Wiejskiej Ż.. Kwestia rozliczeń stanowi przedmiot odrębnego postępowania sądowego, bowiem Spółka wystąpiła przeciwko Gminie z pozwem o bezumowne korzystanie z usług hurtowego odbioru ścieków.

(okoliczność bezsporna)

Uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 16 listopada 2015 r. wyznaczona została aglomeracja Ż. o równoważnej liczbie mieszkańców (...), z oczyszczalnią ścieków zlokalizowaną w Ż., której obszar obejmuje miasto Ż. oraz w obszarze Gminy Ż. miejscowości G., M. i Ł..

(uchwała, k. 1 akt adm. )

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania. Okoliczności znane Sądowi z urzędu to te, o których Sąd powziął wiedzę przy rozpoznawaniu zażaleń na postanowienia określające tymczasowe warunki odbioru ścieków, odnoszących się zasadniczo do tego samego sporu, a dotyczących tylko innych podmiotów przyłączonych do sieci powoda na obszarze Gminy Wiejskiej Ż..

Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. wnioskowane przez powoda dowody z przesłuchania stron, tj.:

1. powoda w osobie Prezesa Zarządu - Z. C. na fakt:

a)  zasad i warunków świadczenia przez powoda na rzecz Gminy Wiejskiej Ż. usług hurtowego odbioru ścieku,

b)  nieprowadzenia przez powoda działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy wiejskiej Ż..

c)  przebiegu i rezultatu negocjacji prowadzonych przez powoda z Gminą W. Ż. w zakresie wynagrodzenia za hurtowy odbiór ścieków,

d)  bycia stroną przez Gminę Wiejską Ż. (w roli przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego) umów o odprowadzanie ścieków z mieszkańcami Gminy Wiejskiej Ż.;

2. strony na fakt:

a)  zasad i warunków rozliczania strony za odprowadzane ścieki na przestrzeni ostatnich lat,

b)  przyczyn i okoliczności rozwiązania za porozumieniem stron umowy o odprowadzanie ścieków z Gminą Wiejską Ż.,

uznając, że wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały wykazane za pomocą dokumentów zgromadzonych w sprawie. Nie było zatem podstaw do przeprowadzenia tych dowodów na gruncie art. 299 k.p.c. skoro nie pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Natomiast okoliczności, o których mowa w pkt c1) i 2 a) i b) nie miały znaczenia w sprawie.

Ponadto Sąd nie zobowiązał, na podstawie art. 248 k.p.c., Gminy Wiejskiej Ż. do przedłożenia pisemnej informacji (lub dokumentu) dotyczącej ilości zawartych aktualnie (tj. na dzień złożenia odwołania) umów o odprowadzanie ścieków z mieszkańcami Gminy Wiejskiej Ż.jako odbiorcami usług w rozumieniu art. 2 pkt 3 u.z.z.w., gdyż dane te nie były istotne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie, a decyzja Prezesa URE podlega uchyleniu.

Decyzja w niniejszej sprawie wydana została na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zgodnie z którym w razie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek strony, rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji. Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu:

­– zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków,

– przywrócenia dostaw wody,

– otwarcia przyłącza kanalizacyjnego,

– przyłączenia do sieci.

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie nakazał (...) w Ż. zawarcie umowy z R. S. na odprowadzanie ścieków z należącej do zainteresowanej nieruchomości uznając, że powód, na terenie Gminy Wiejskiej Ż., posiada status przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jest przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tj. z dnia 8 grudnia 2020 r, Dz.U. z 2021 r. poz. 162), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.

Istotne znaczenie w sprawie ma jednak to, że zgodnie z art. 3 ust. 1 u.z.z.w., zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Wynika to także z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym , który wskazuje, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce komunalnej powierzenie wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej wymaga podjęcia uchwały powierzającej jej wykonywanie zadań podmiotowi, który posiada wymagane zezwolenie. Działalność gospodarcza w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków może być prowadzona w różnych formach organizacyjno-prawnych. Przedsiębiorstwo to może bowiem posiadać formę samorządowego zakładu budżetowego, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego lub spółdzielni. Może być prowadzone również przez osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą (art. 3 ust. 1 Ustawy o gospodarce komunalnej).

Nałożenie na gminę obowiązku wykonania zadania własnego oznacza, że nie może się ona uchylić od jego realizacji. Oznacza to, że zbiorowe odprowadzanie ścieków z obszaru Gminy Wiejskiej Ż. należy do obowiązków własnych tej Gminy, a wobec niepowołania do tego specjalnej jednostki organizacyjno-prawnej, zadanie te Gmina Wiejska wykonywać musi samodzielnie, poprzez swoje organy. Obowiązek ten zaś nie ciąży na Zakładzie (...) sp. z o.o. w Ż., gdyż Gmina Wiejska nie powierzyła mu tego zadania. Gmina nie może uchylać się od wykonania ciążącego na niej zadania własnego poprzez proponowanie swoim mieszkańcom, aby samodzielnie zawierali umowy na odbiór ścieków z powodem, przerzucając na nich w ten sposób problem, który powinna rozwiązać sama.

W cenie Sądu nie budzi wątpliwości, że Gmina Wiejska Ż. samodzielnie wykonywała zadanie własne w zakresie odprowadzania ścieków. To Gmina Wiejska Ż. zawierała z (...) umowy hurtowego odbioru ścieków (ostatnia umowa podpisana została 10 grudnia 2018 r; i strony ustaliły w niej cenę za 1 m ^{( 3 )}hurtowo odbieranych ścieków w wysokości 17,27 zł netto). Ponadto Gmina Wiejska Ż. uzyskała na swoją rzecz, decyzją Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z 9 sierpnia 2019 roku nr (...), taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż. na okres 3 lat. Projekt taryfy opracowany został przez Gminę, zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 u.z.z.w. taryfę określa przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne.

Ponadto do momentu rozwiązania dotychczas obowiązujących umów o dostawę usług (odbioru ścieków) z mieszkańcami, stroną tych umów, na terenie Gminy Wiejskiej Ż. (jako dostawca usługi odbioru ścieków), była Gmina Wiejska Ż.. Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.z.z.w., występując jako strona tych umów, Gmina musiała mieć status przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego, o którym mowa w art. 2 pkt 4 u.z.z.w. Gmina mogła być stroną takiej umowy bowiem tylko wtedy, kiedy jednocześnie pełniła funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Istotne znaczenie ma także to, że zgodnie z obowiązującym w Gminie W. Ż. Regulaminem dostarczania wody i odprowadzenia ścieków na obszarze Gminy Ż. (załącznik do uchwały nr (...) Rady Gminy Ż. z dnia 26 marca 2019 r.) dostawcą usług – jest zakład – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, o którym mowa art. 6 u.z.z.w. (§ 1 ust. 2 lit. d), a w myśl § 5 ust. 1 Regulaminu to gmina zawiera umowę na wniosek przyszłego dostawcy ścieków. Podobna regulacja występowała w Regulaminie świadczenia usługi zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie własnej Gminy przez Urząd Gminy Ż. uchwalonym dnia 28 grudnia 2006 r.

Wskazać należy, że usług zbiorowego odprowadzania ścieków na rzecz (...) nie mógł bezpośrednio świadczyć (...), gdyż nie posiadał zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Wiejskiej Ż., a Gmina Wiejska nie powierzyła mu zadania własnego dotyczącego obszaru tej gminy. Zezwolenie takie w Gminie Wiejskiej Ż. w ogóle nie zostało wydane, gdyż w sytuacji gdy Gmina sama pełni funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, nie spoczywa na niej obowiązek uzyskania takiego zezwolenia.

Oznacza to, że Gminę Wiejską Ż. należy traktować na jej terenie jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne, na którym ciąży obowiązek zbiorowego odprowadzania ścieków, a więc i zawierania umów o odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonych na terenie Gminy Wiejskiej Ż.. Gmina Wiejska Ż. w tym zakresie powinna być nadal traktowana jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w.

Zasadny jest zatem zarzut powoda, że (...) sp. z o.o. w Ż. nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy Wiejskiej Ż. i nie wykonuje działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tej gminy. Wymogiem świadczenia usług zbiorowego odprowadzania ścieków jest co najmniej posiadanie zezwolenia na odprowadzanie ścieków i właściwej taryfy oraz powierzenie przez Gminę tego zadania własnego. W Gminie Wiejskiej Ż. to Gmina przyjęła na siebie samą zadanie własne związane z odbiorem ścieków, korzystając z infrastruktury podmiotu trzeciego – powoda na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zatem sam fakt, że powód jest przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. oraz dysponuje infrastrukturą pozwalającą na odbiór ścieków od mieszkańców gminy nie determinuje jego pozycji jako przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu u.z.z.w. zobligowanego do zawarcia umów na odprowadzanie ścieków z terenu Gminy Wiejskiej Ż..

Podobnie niezasadny jest argument oparty na tym, że miejscowości M., G. oraz miasto Ż. stanowią obszar jednej aglomeracji. Zgodnie z art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jedn. z 2020 r. poz. 310 ze zm.) przez aglomerację należy rozumieć teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków. Zatem chodzi w tym przepisie o wyznaczenie terenu, z którego ścieki będą zbierane i przekazywane do jednej oczyszczalni ścieków albo punktu zrzutu. Powołanie zatem aglomeracji w oparciu o ww. przepisy nie uzasadnia tezy, iż odprowadzeniem ścieków musi zajmować się jedno i to samo przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne.

Tworzenie aglomeracji ma obniżać koszty gospodarki wodno-kanalizacyjnej poprzez umożliwienie gminom wspólnego wykonywania zadań własnych związanych z kanalizacją i oczyszczaniem ścieków na podstawie porozumień umożliwiających np. wybudowanie wspólnej oczyszczalni, systemu kanalizacyjnego itd. W niniejszej sprawie porozumienie międzygminne zawarte pomiędzy Gminą W. Ż. oraz miastem Ż. umożliwiło wspólną realizację projektu dotyczącego budowy sieci kanalizacyjnej, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Gmina Wiejska Ż. nie powierzyła jednak swojego zadania własnego, dotyczącego odbioru ścieków innemu podmiotowi. Gmina Wiejska Ż. zdecydowała się sama, dokonywać odbioru ścieków od mieszkańców, samodzielnie przejmując rolę przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjnego, co możliwe było wskutek zawarcia z powodem umowy cywilnoprawnej hurtowego odbioru ścieków, na podstawie której to powód odbierał ścieki od mieszkańców Gminy. Nie jest istotne dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do odprowadzania ścieków z obszaru określonej gminy to, kto dysponuje tytułem prawnym do sieci kanalizacyjnej, zlokalizowanej na jej obszarze, ale to na kim ciąży formalnoprawny obowiązek odprowadzania ścieków.

W konsekwencji należało podzielić zwarte w odwołaniu stanowisko powoda, iż na terenie Gminy Wiejskiej Ż. nie posiada on statusu przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego w rozumieniu u.z.z.w., gdyż taki status posiada wyłącznie sama Gmina Wiejska Ż.. Posiadanie statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w. przez podmiot innych niż gmina, wymaga zaś uprzedniego powierzenia przez gminę realizacji obowiązku wynikającego z art. 7 ust. 1 pkt 3 Ustawy o samorządzie gminnym w zakresie dostarczania wody i doprowadzania ścieków (por. Wyrok SN z 30 czerwca 2021 roku, sygn. akt IV CSKP 39/21).

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, brak jest podstaw prawnych do nałożenia na (...) sp. z o.o. w Ż. obowiązku odprowadzania ścieków od odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy Wiejskiej Ż.. Zaskarżona decyzja narusza zatem art. 27e ust. 2 pkt 1, art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 u.z.z.w w związku z art. 6 i art. 28 k.p.a., gdyż pozwany nie był uprawniony do wydania, na podstawie art. 27 ust. 2 pkt 1 u.z.z.w. decyzji nakazującej zawarcie umowy na odbiór ścieków powodowej spółce, co skutkuje koniecznością jej uchylenia.

Ponadto zaskarżona decyzja w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą (art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.), co stanowi podstawę stwierdzenia nieważności decyzji na gruncie przepisów postępowania administracyjnego. Decyzja nakłada bowiem na powoda obowiązek zawarcia umowy z zainteresowanym, mimo że powód nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne na terenie Gminy Wiejskiej Ż. i nie posiada zatwierdzonej taryfy. Prowadzenie takiej działalności bez zezwolenia podlega karze grzywny na podstawie art. 60 ¹ kodeksu wykroczeń. Karze podlega także prowadzenie działalności bez przedstawienia do zatwierdzenia taryfy (art. 24 b w ust. 1 i art. 29 ust. 1 pkt 1 u.z.z.w.).

Dodatkowo wskazać należy, że na gruncie podobnych rozwiązań obowiązujących na gruncie ustawy Prawo energetyczne (art. 8 ust. 1) czy ustawy Prawo telekomunikacyjne (art. 24 ust. 8) ukształtowała się praktyka znajdująca uznanie w orzecznictwie, iż decyzja administracyjna zastępująca umowę stron musi regulować wszystkie jej istotne elementy, aby po uprawomocnieniu się mogła kształtować stosunek prawny między stronami (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 11 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII Aga 243/18, Lex nr 2490967).

Ponadto w niniejszej sprawie sentencja decyzji ogranicza się do nakazania powodowi zawarcia umowy z zainteresowanym na odprowadzanie ścieków z konkretnej nieruchomości, bez podania warunków, na jakich umowa miałaby zostać zawarta. Brak wytycznych w tym zakresie powoduje po stronie powoda niemożność stwierdzenia na jakich warunkach ma on wykonać decyzję. Takie sformułowanie sentencji decyzji umożliwia zaproponowanie przez powoda, w umowie zawieranej w wykonaniu zaskarżonej decyzji, dowolnie ustalonych przez niego stawek za odbiór ścieków, a w razie odmowy zastosowania się przez niego do wydanej decyzji, utrudnia dochodzenie jej wykonania z zastosowaniem środków egzekucji administracyjnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o przepis art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c. orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu oraz § 20 w zw. z § 14 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 2 października 2015 roku (tj. z 3 stycznia 2018 roku, Dz. U. z 2018 r. poz. 265) Sąd nie uwzględnił wniosku powoda w zakresie zasądzenia na jego rzecz wielokrotności stawki minimalnej kosztów zastępstwa procesowego. Pomimo, że sprawa ma skomplikowany charakter i wymagała zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika, to pomiędzy stronami toczy się bardzo wiele spraw opartych na tym samym stanie prawnym jak i faktycznym, w których powód jest reprezentowany przez tą samą kancelarię prawną. Okoliczność ta jest znana Sądowi z urzędu. W poszczególnych sprawach pełnomocnik powoda powiela więc jednolite stanowisko wypracowane w sprawie, co nie wiąże się już z takim znacznym nakładem pracy.

SSO Ewa Malinowska