Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

UZASADNIENIE

Pismem z dn. 07.08.2008r. P. O. złożył wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie za tymczasowe aresztowanie, wnosząc wówczas o zasądzenie z obu powyższych tytułów kwoty 25.000 PLN wraz z ustawowymi odsetkami; zadośćuczynienie w powyższej kwocie zostało wnioskodawcy przyznane wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie 19 marca 2009 roku o sygn. VIII Ko 188/08, zaś rozstrzygnięcie powyższe zapadło na podstawie art. 11 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. lila oraz art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dn. 11.08.2016r. postępowanie w niniejszej sprawie zostało wznowione na korzyść P. O. na podstawie art. 540 §1 kpk; na podstawie art. 547 §2 kpk poprzednio zapadły wyrok został uchylony, sprawa zaś przekazana Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Pismem z dn. 15.12.2016r. P. O. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 73.000 PLN tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 13.245,96 PLN tytułem odszkodowania, skorygowanego następnie do kwoty 13.388,38 PLN (k.266) przy równoczesnym uwzględnieniu, że w/wymieniony otrzymał już w przeszłości kwotę 25.000 PLN tytułem zadośćuczynienia, wypłaconą mu na mocy zapadłego uprzednio wyroku (k. 170), dodatkowo w głosach stron pełnomocnik wnioskodawcy wniósł także o uwzględnienie przy ustalaniu kwoty odszkodowania uiszczonych przez wnioskodawcę kosztów sądowych oraz kosztów podania wyroku do publicznej wiadomości (k. 266).

Prokurator wniósł o przyznanie kwoty (...) PLN tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 29.445,70 PLN tytułem odszkodowania (k. 266).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dn. 15.04.1985r. Wydział Śledczy (...) przeprowadził przeszukanie w mieszkaniu, należącym do M. D., w toku którego zabezpieczone zostały materiały drukarskie oraz wydawnictwa broszurowe. W dn. 17.04.1985r. P. O. ogłoszone zostało postanowienie o przedstawieniu zarzutów popełnienia czynu z art. 282 §1 kk z 1969r. w zw. z art. 45 ustawy z dn. 26.01.1984r. Prawo Prasowe (materiały (...), płyta k. 244).

W tym samym dniu wobec P. O. zastosowany został środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania (k. 20 akt VIII Ko 7/08, k. 69-70), przedłużany następnie postanowieniami z dn. 13.07.1985r. (k. 6 akt jw., k. 71-72) i z dn. 28.08.1985r. (k. 8 akt jw., k. 73-74).

Przed aresztowaniem P. O. pracował jako (...) i otrzymywał wynagrodzenie w kwocie (...) zł (k. 174); przez pierwsze 3 miesiące po aresztowaniu P. O. było wypłacane wynagrodzenie w wysokości 50% poborów, następnie zaś stosunek pracy został rozwiązany w dn. 17.07.1985r. (k. 174). W okresie swego zatrudnienia P. O. odkładał z osiąganego wynagrodzenia miesięcznie kwotę (...) zł, odpowiadającą ok. ¼ wynagrodzenia.

W toku tymczasowego aresztowania udzielono A. O. widzenia z P. O. w dn. 20.05.1985r. (k. 85-86) i w dn. 20.08.1985r. (k. 90-91), nadto w dn. 19, 21 i 30.11.1985r. pozwolenie na widzenie otrzymał obrońca P. O. (k. 94-99).

W warunkach pobytu w AŚ P. O. były wymierzane kary dyscyplinarne:

- za przerzucenie w dn. 17.05.1985r. tzw. grypsu – kara pozbawienia na 1 miesiąc prawa do otrzymywana paczek w zawieszeniu na 1 miesiąc (k. 120-121),

- za zawołanie dn. 16.08.1985r. hasła (...) – kara 3 miesięcy pozbawienia prawa do otrzymywania korespondencji prywatnej (k. 116-117),

- za zakłócenie ciszy nocnej w dn. 21.08.1985r. wołaniem hasła (...) - kara 3 miesięcy pozbawienia prawa otrzymywania paczek żywnościowych (k.112-113),

- za podjęcie kontaktu z inną celą w dn. 21.08.1985r. (k. 114-115) i niezastosowanie się do pobudki w dn. 20.09.985r. – kara 5 dni twardego łoża w zawieszeniu na 2 miesiące (k. 108-109),

- za kopanie kamienia do innego osadzonego w dn. 08.10.1985r. (k. 110-111) i za przejęcie w dn. 10.10.1985r. paczki z tzw. grypsem – kara „twardego łoża” w okresie 18-23.10.1985r. (k. 106-107).

W dn. 01.10.1985r. do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi wniesiony został akt oskarżenia przeciwko P. O. i in. (materiały (...), płyta k. 244).

Postanowieniem z dn. 27.11.1985r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi uchylił stosowane wobec P. O. tymczasowe aresztowanie (k. 79); nakaz zwolnienia wpłynął do AŚ W. M. w dn. 29.11.1985r. (k. 75), zaś P. O. został zwolniony w dn. 30.11.1985r. (k. 158). Po zwolnieniu P. O. w dn. 16.12.1985r. został ponownie zatrudniony w przedsiębiorstwie (...), jednak wówczas osiągał on wynagrodzenie w kwocie (...) zł miesięcznie (k. 176).

Wyrokiem z dn. 04.12.1985r. P. O. został skazany za zarzucony mu czyn na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby, nadto Sąd orzekł wobec P. O. podanie wyroku do publicznej wiadomości (k. 258, 259, 236), obciążając w/wymienionego na mocy postanowienia z dn. 01.09.1986r. kosztami powyższego w kwocie 4.750 złotych (k. 16-17 akt VIII Ko 7/08), nadto zaś postanowieniem z dn. 27.01.1986r. ustalił koszty postępowania na kwotę 6.240 złotych, którymi został obciążony P. O. (k. 14-15 akt jw.).

W dn. 26.04.1986r. P. O. złożył pozew o rozwiązanie przez rozwód jego małżeństwa z A. O., wskazując jako powód rozpadu pożycia brak wspólnego zamieszkiwania małżonków w pierwszym okresie małżeństwa, nadto częste wyjazdy żony do rodziny (k. 1 akt (...)). Wyrok, orzekający rozwód w/wymienionych, zapadł w dn. 24.06.1986r. przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi (k. 12 akt jw.).

Pismem z dn. 04.08.1988r. Ambasada (...) powiadomiła P. O. o możliwości otrzymania wizy i wjazdu do (...) przed dn. 20.06.1989r. W dn. 09.08.1988r. P. O. otrzymał paszport na wyjazd stały (plik (...), k. 244).

Wyrokiem z dn. 01.07.1994r. o sygn. II KRN 115/9, w wyniku rozpoznania rewizji nadzwyczajnej, wniesionej przez Prokuratora Generalnego, Sąd Najwyższy uniewinnił P. O. od popełnienia zarzuconego mu czynu (k. 8-15).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił także na podstawie: częściowo na podstawie zeznań P. O. (k. 30-31, k. 183-185), a także z akt III K 726/13 na podstawie: wniosku (k. 2-3), wyroku (k. 8-15, 20-27, 33), postanowienia (k. 53-60), płyty wraz z wydrukami (k. 62-160), wniosku z załącznikami (k. 170-179), informacji IPN (k. 211, 228, 243, 245), materiałów IPN BU (...) (k. 229-241), płyty (k. 242, 244), pisma IPN z załącznikami (k. 256-260), a nadto pismo IPN z dnia 02.09.2016r i 13.09.2016r. oraz pisma IPN z 10.02.2009r. i 17.02.2009r., nadto z akt VIII Ko 7/08: na podstawie: wniosku (k. 2-3), postanowienia z załącznikami (k. 4-18, 20-21), protokołu (k. 33-34), a nadto z akt (...): na podstawie: pozwu (k. 1-1v), odpisu aktu małżeństwa (k. 4), odpisu aktu urodzenia (k. 7), wyroku (k. 12).

Z zeznań P. O. (k. 30-31, k. 183-185) wynika, że w czasie tymczasowego aresztowania przebywał on w AŚ przy ul. (...); wnioskodawca zeznał, że w warunkach AŚ był pozbawiany paczek, listów i widzeń, nadto były wobec niego stosowane kary dyscyplinarne, o których był on informowany, zaznaczając, że nie były to w kary „w zawieszeniu”. Wnioskodawca przyznał, że dotarły do niego 2-3 razy paczki, później zaś został pozbawiony również korespondencji. Wnioskodawca przyznał, że w areszcie organizował strajk głodowy, za co został przeniesiony na oddział, na którym przebywali więźniowie kryminalni, nadto przyznał on, że kopał kamień podczas spaceru, krzyknął „(...)”, kontaktował się z inną celą oraz założył komitet więźniów politycznych i krzyczał „(...)”. W efekcie od miesiąca października do momentu zwolnienia wnioskodawca przebywał w celi dzielonej z więźniami kryminalnymi, niedostosowanej do przebywającej w celi liczby osadzonych. P. O. zeznał także, iż przed aresztowaniem pracował w Instytucie (...), podobnie jak po opuszczeniu aresztu, pierwotnie jednak osiągał on wynagrodzenie w kwocie około (...) zł, po zwolnieniu zaś (...) zł, bowiem rozpoczął pracę od najniższego stanowiska; w tym czasie za mieszkanie ponosił on opłaty w kwocie 6.000zł. Wnioskodawca wskazał również, iż po pobycie w areszcie rozpadła się jego rodzina; jednocześnie zeznał on, że również gdy przebywał na wolności, żona jego często przebywała u swojej matki, jak również nie akceptowała jego działalności opozycyjnej. W efekcie w 1986 roku małżeństwo P. O. zakończyło się rozwodem, wnioskodawca zaś ożenił się ponownie w sierpniu 1987 roku, w sierpniu 1988 roku zaś wyjechał z P.. P. O. wskazał również, że opłacił koszty sądowe i koszty publikacji wyroku, którym został skazany, podczas pobytu w AŚ nie widział się natomiast ze swoim obrońcą. W efekcie wnioskodawca zeznał: „Na kwotę zadośćuczynienia składa się to, że zostałem zmuszony do wyjazdu i że straciłem syna. Wyjechałem, bo się bałem – o moją obecną żonę i dziecko (…) Podczas aresztowania pogorszył mi się stan uzębienia i stan psychiczny”.

Sąd w przeważającej mierze obdarzył zeznania powyższe wiarą, znajdują one bowiem potwierdzenie w materiałach, przekazanych przez IPN, jak i w wyroku rozwodowym, zapadłym przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi, w końcu zaś – z dokumentami, obrazującymi zatrudnienie wnioskodawcy i osiągane przez niego zarobki, z wyjątkiem wszakże twierdzenia, że po ponownym zatrudnieniu zarabiał on (...) zł, co do którego to twierdzenia Sąd przyjął, że jest ono podyktowane niepamięcią szczegółów; z tych też przyczyn Sąd nie znalazł podstaw, by zeznaniom tym w powołanej części odmówić wiary.

Za niezasługujące na przymiot wiarygodności Sąd uznał jednak twierdzenie wnioskodawcy, że nie były mu wymierzane kary „w zawieszeniu”, albowiem powyższemu przeczą zapisy, widniejące w dokumentacji AŚ, przekazanej przez IPN (k. 114-115, 120-121) – złożenie przez P. O. zeznań powołanej treści Sąd przypisał niepamięci. Podobnie Sąd odmówił wiary twierdzeniu wnioskodawcy, że fakt jego aresztowania stał się przyczyną rozpadu rodziny, zarówno bowiem z uzasadnienia pozwu o rozwód, jak i z samych zeznań P. O. wynika, że przez pięć z sześciu lat trwania małżeństwa nie zamieszkiwał on wspólnie z żoną – złożenie przez wnioskodawcę zeznań powołanej treści Sąd przypisał rozgoryczeniu, wynikającemu z nieudanego małżeństwa. Podobnie Sąd odmówił wiary twierdzeniu P. O., iż obrońca jego nie otrzymywał zezwoleń na widzenia, fakt odmienny bowiem wynika z materiałów, przekazanych przez IPN (k. 94-99); jednocześnie Sąd miał na uwadze, że sam fakt uzyskania pozwolenia na widzenie nie oznacza automatycznie, że obrońca w AŚ faktycznie się stawił.

Co do pozostałych kwestii Sąd nie znalazł podstaw, by zeznaniom wnioskodawcy odmówić wiary. Zaznaczyć w tym miejscu godzi się, że za zgodne ze wskazaniami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego Sąd uznał, że P. O. był w stanie poczynić opisane przez siebie oszczędności, odpowiadające ok. ¼ miesięcznego wynagrodzenia – w ocenie Sądu czynienie oszczędności przez obywateli jest zjawiskiem powszechnym, podyktowanym choćby dążeniem do nabycia w przyszłości dóbr obłożonych wysokimi cenami. W konsekwencji Sąd nie znalazł podstaw, by zeznaniom P. O. w powołanym zakresie odmówić wiary.

W konsekwencji Sąd zeznania P. O., ocenione w powołany powyżej sposób uznał częściowo za przydatne do poczynienia na tej podstawie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Nie budziły wątpliwości Sądu pozostałe dowody i dokumenty, zgromadzone w niniejszej sprawie w aktach sprawy, mające postać: wniosku (k. 2-3), wyroku (k. 8-15, 20-27, 33), postanowienia (k. 53-60), płyty wraz z wydrukami (k. 62-160), wniosku z załącznikami (k. 170-179), informacji IPN (k. 211, 228, 243, 245), materiałów IPN BU (...) (k. 229-241), płyty (k. 242, 244), pisma IPN z załącznikami (k. 256-260), a nadto pismo IPN z dnia 02.09.2016r i 13.09.2016r. oraz pisma IPN z 10.02.2009r. i 17.02.2009r., nadto z akt VIII Ko 7/08: wniosku (k. 2-3), postanowienia z załącznikami (k. 4-18, 20-21), protokołu (k. 33-34), a nadto z akt (...): pozwu (k. 1-1v), odpisu aktu małżeństwa (k. 4), odpisu aktu urodzenia (k. 7), wyroku (k. 12) - dowody powyższe zostały zgromadzone prawidłowo, dokumenty zaś, w tym dokumenty procesowe, sporządzone zostały przez osoby do tego uprawnione, stosownie do regulacji, określających ich formę i treść, stanowiąc tym samym wierne odzwierciedlenie okoliczności w nich opisanych. Sąd nie znalazł podstaw, by dowodom powyższym i dokumentom odmówić wiary.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 8 ust.1 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji, przy czym zgodnie z przepisem art. 11 ust.1 cyt. ustawy jej przepisy mają odpowiednie zastosowanie również wobec osób, co do których zachodzą przesłanki do stwierdzenia nieważności orzeczenia, jeżeli oskarżonego uniewinniono lub postępowanie umorzono z powodów, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego, i nie zostało prawomocnie zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie, a osoby te były zatrzymane lub tymczasowo aresztowane; roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie przedawniają się.

W odniesieniu do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu Sąd w szczególny sposób miał na uwadze, iż na gruncie art. 8 ust. 1 i 11 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie należne osobie represjonowanej powinno zrekompensować każdy uszczerbek w jej mieniu, pozostający w związku przyczynowym z zatrzymaniem, tymczasowym aresztowaniem, a dla uwzględnienia roszczenia o odszkodowanie konieczne jest wykazanie i stwierdzenie zaistnienia normalnego związku przyczynowego pomiędzy zatrzymaniem, tymczasowym aresztowaniem, a szkodą, która powstała na skutek tego zdarzenia (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26.10.2016r. o sygn. II AKa 318/16, LEX nr 2185512).

Sąd miał też na uwadze, że szkoda wynikająca z niesłusznego skazania, tymczasowego aresztowania czy też internowania nie jest sumą utraconych zarobków, lecz różnicą między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby poszkodowanego nie pozbawiono wolności, a stanem rzeczywistym w chwili odzyskania wolności. Powstanie i rozmiar tej szkody zależne są od tego, czy i jakie poszkodowany miałby możliwości zarobkowe, gdyby pozostawał na wolności, i w jakim zakresie rzeczywiście by je wykorzystał; jakie wydatki poniósłby na utrzymanie własne i rodziny, wychowanie i kształcenie dzieci, na potrzeby kulturalne, rozrywkowe i inne; czy i ile przeznaczyłby na oszczędności lub zwiększenie trwałych składników majątku; na jakie mógłby być narażony straty (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29.03.2012r. o sygn. II AKa 21/12, LEX nr 1210834).

P. O., jak była o tym mowa, został tymczasowo aresztowany w dn. 17.04.1985r.

Przed aresztowaniem wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie w kwocie (...) zł, co wynika z zaświadczenia z k. 174 (łączna kwota wynagrodzenia wraz z dodatkami, wypłaconego za okres od 1.1.1985r. do dn. 17.07.1985r. zamyka się kwotą (...) zł, przy czym za ostatnie 3 miesiące wynagrodzenie było wypłacane wnioskodawcy w wysokości 50%, co daje kwotę (...) zł wynagrodzenia „pełnego” i kwotę (...) zł wynagrodzenia zmniejszonego o połowę). Jednocześnie, jak wynika z danych GUS (k. 178), przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku 1985 wynosiło 20.005 zł, a zatem wynagrodzenie, osiągane przez P. O. przed zatrzymaniem, stanowiło (...) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Po zwolnieniu z aresztu P. O. został ponownie zatrudniony w tym samym instytucie w dn. 16.12.1985r. i za miesiąc grudzień otrzymał wynagrodzenie w kwocie (...)(k. 176), a tym samym – wynagrodzenie niższe od poprzedniego o współczynnik o 0,67. Tym samym Sąd przyjął, że gdyby P. O. nie został aresztowany i kontynuował pracę, w miesiącu grudniu osiągnąłby on wynagrodzenie analogiczne, jak przed aresztowaniem, a tym samym – że w powyższym zakresie poniósł on szkodę równą 0,67 poprzedniego swego wynagrodzenia, a tym samym równą 0,603 miesięcznego wynagrodzenia w 1985r. (0,67x0,90).

Nie budzi wątpliwości Sądu, że P. O. w okresie, gdy nie uzyskiwał wynagrodzenia, nie mógł poczynić oszczędności, wskazanych w pisemnym wniosku, odpowiadających kwocie (...) zł miesięcznie – skoro bowiem wnioskodawca nie otrzymywał w ogóle jakiegokolwiek wynagrodzenia, nie był on w stanie też i żadnych środków odłożyć. W tym stanie rzeczy Sąd w pełni podzielił stanowisko wnioskodawcy, iż z powyższego tytułu poniósł on szkodę, odpowiadającą 1,25 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W odniesieniu do roku 1986 Sąd miał na uwadze, że P. O. za okres 6 miesięcy zatrudnienia uzyskał wynagrodzenie w kwocie (...) zł (k. 176), co daje kwotę (...) zł miesięcznie. Mając na uwadze, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku 1986 wynosiło 24.095 zł, kwota wynagrodzenia P. O. odpowiada (...) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Sąd przyjął, iż gdyby P. O. w dalszym ciągu pracował na warunkach niezmienionych, jak przed zatrzymaniem, osiągałby w dalszym ciągu wynagrodzenie, odpowiadające współczynnikowi (...) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – tym samym Sąd przyjął, iż szkoda, wynikła u wnioskodawcy z powyższego tytułu, odpowiada współczynnikowi 0,46 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to zaś na przestrzeni 6 miesięcy, dając tym samym za cały ten okres wartość odpowiadającą 2,76 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (0,46x6). Nie budzi przy tym wątpliwości Sądu, że wynikła ze zmniejszenia wynagrodzenia szkoda nie sprowadza się jedynie do braku możliwości poczynienia oszczędności, ale także do konieczności pozyskania, choćby w formie zaciągnięcia pożyczek, środków pozwalających na utrzymanie się wnioskodawcy na poziome adekwatnym do poprzedniego.

Rozstrzygając w przedmiocie przyznanego wnioskodawcy odszkodowania Sąd nie mógł pominąć, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 06.07.2011r. o sygn. IV KO 33/11 przepis art. 8 ust. 1 ustawy z 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego nie ogranicza możliwości zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia jedynie do skutków wykonania orzeczeń o pozbawieniu wolności, ale dotyczy wszelkich orzeczeń, które spowodowały szkodę lub krzywdę, także orzeczeń o skazaniu na karę grzywny lub zasądzające koszty procesu (LEX nr 848173). W powyższym kontekście Sąd miał na uwadze, że na P. O. nałożony został też obowiązek uiszczenia kosztów sądowych w kwocie 6.240 zł (k. 14 akt VIII Ko 7/08), a także został on obciążony kosztami podania wyroku do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie prasowe w kwocie 4.750 zł. (k. 16 akt jw.) – oba postanowienia, ustalające powyższe koszty, zapadły w 1986r., koszty te dają zaś łącznie kwotę 10.990 zł, odpowiadającą 0,45 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 1986r.

Zsumowanie powyższych wartości pozwala stwierdzić, że wnioskodawca utracił łącznie kwotę, odpowiadającą 5,063 przeciętnego wynagrodzenia, które – jak wynika to z Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 16 marca 2017r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w lutym 2017r., wyniosło 4.304,95 PLN. Tym samym Sąd stanął na stanowisku, że P. O. tytułem odszkodowania należy przyznać kwotę 21.795,96 PLN (5,063x4.304,95).

Orzecznictwo sądowe wypracowało, jako kryterium pomocnicze do określenia wysokości zadośćuczynienia osobom represjonowanym, zadośćuczynienie za miesiąc pozbawienia wolności oscylujące w kwocie od 3000 złotych za miesiąc, a w sprawach, gdzie nastąpiło nagromadzenie wyjątkowych okoliczności potęgujących krzywdę, kwotę tę przekraczające (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28.04.2016r. o sygn. II AKa 50/16, LEX nr 2136982), choć o wysokości zadośćuczynienia musi decydować indywidualna ocena krzywd, które były udziałem konkretnego pokrzywdzonego, nie zaś kwoty zadośćuczynienia zasądzone w innych sprawach (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18.12.2014 r. o sygn. II AKa 430/14 KSAG 2015/1/144-170).

Zgodnie z dominującym poglądem krzywda stanowi niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych, polegający nie tylko na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach, bezpośrednio związanych ze stanem zdrowia, ale pozostaje związana też z dalszymi następstwami w postaci odczuwanego dyskomfortu - kompensata majątkowa ma na celu przezwyciężenie przykrych doznań, wiążących się nie tylko z faktem pozbawienia wolności (izolacja więzienna, przebywanie z innymi osobami pozbawionymi wolności, dolegliwe warunki odbywania kary), ale np. również z tym, że osoba taka w okresie przebywania w jednostce penitencjarnej utraciła to, co nazywa się dobrym imieniem (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie w z dnia 24.02.2011r. o sygn. II AKa 17/11, KZS 2011, z. 5, poz. 56, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 04.11.2010r. o sygn. II AKa 320/10, KZS 2011, z. 5, poz. 105). Dla wykładni pojęcia "zadośćuczynienie" miarodajne są przepisy prawa cywilnego, a zwłaszcza art. 445 §2 kpc, z którego wynika, że zadośćuczynienie powinno być odpowiednie; suma odpowiednia to taka, która co najmniej równoważy przeżycia związane z niesłusznym tymczasowym aresztowaniem; uwzględnić należy całokształt okoliczności towarzyszących tymczasowemu aresztowaniu, takich jak: okres jego stosowania, wiek osoby aresztowanej, jej stan zdrowia, uprzednią karalność, wykonywany zawód, a także skutki, jakie niesłusznie stosowane tymczasowe aresztowanie wywarło na osobę uprawnioną w środowisku, w którym funkcjonuje (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dn. 02.02.2012r. o sygn. II AKa 268/11, KZS 2012, z. 9, poz. 74).

Rozstrzygając o należnym wnioskodawcy zadośćuczynieniu Sąd miał na uwadze, że poza dolegliwością, spowodowaną samym faktem pozbawienia wolności, udziałem P. O. stały się dodatkowe dolegliwości, wynikające ze stosowanych wobec niego kar, w końcu zaś dolegliwość wynikająca z przebywania po przeniesieniu na oddział więźniów kryminalnych w przeludnionej celi. Podobnie Sąd uwzględnił, że P. O. w chwili zatrzymania miał 33 lata, pozostawał w stosunku zatrudnienia, był żonaty, miał dziecko, pozostawał osobą niekaraną. W tym stanie rzeczy Sąd stanął na stanowisku, że zadośćuczynienie, jakie przyznane zostać winno P. O., winno kształtować się na poziomie wyższym, niż kwota 3.000 PLN za miesiąc. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że sam wnioskodawca w złożonych zeznaniach przyznał, iż działaniami swymi częściowo spowodował on stosowanie wobec niego kar dyscyplinarnych, jak również, iż sam wnioskodawca w ankiecie, wypełnionej dla Komisji Praw Człowieka i Praworządności Senatu RP (k. 230-234) swój pobyt w AŚ określił słowami: „gdyby nie to, że pozbawiono mnie korespondencji, paczek i widzeń z rodziną, to nawet było znośnie” (k. 234). Sąd nie mógł też pominąć, że w aktach sprawy znajdują się wspomniane powyżej potwierdzenia wydania zezwoleń na widzenie wnioskodawcy z obrońcą, jak i dwóch widzeń z żoną, zaś z dokumentacji medycznej nie wynika, by cierpiał on w warunkach AŚ na jakiekolwiek poważne schorzenia, względnie – by jego stan zdrowia uległ istotnemu pogorszeniu.

Kwota, zawarta we wniosku P. O., podzielona przez okres 7,5 miesiąca pozbawienia wolności, daje kwotę ok 9.733 PLN za miesiąc, tj. ponad 3-krotność kwoty, wskazanej jako swoista „kwota wyjściowa” przy wyliczaniu należnego zadośćuczynienia. Sąd miał na uwadze, że przez większość pobytu w AŚ P. O., jak wynika z jego zeznań, przebywał w celi z więźniami politycznymi, nadto nawet po zmianie celi nie miał on trudności natury międzyludzkiej, podobnie jak i nie były wobec niego stosowane środki przymusu ani przemoc. Tym samym Sąd uznał za zasadne przyznanie wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia kwoty 30.000 PLN, co łącznie z kwotą 25.000 PLN, wypłaconą wnioskodawcy uprzednio, daje łącznie kwotę 55.000 PLN, a tym samym odpowiada kwocie ok. 7.333 PLN za miesiąc. Sąd uznał, że kwota powyższa, stanowiąca ok. 2,5-krotność „kwoty podstawowej”, w świetle powołanych okoliczności będzie stanowiła adekwatny ekwiwalent pieniężny za krzywdę, jaka bezspornie stała się udziałem wnioskodawcy.

Rozstrzygając w powyższym zakresie Sąd nie uznał za element krzywdy tej przy tym ani tego, że P. O. w efekcie zrezygnował z pracy w zawodzie (...), ani tego, że małżeństwo jego zostało ostatecznie rozwiązane przez rozwód, ani też w końcu tego, iż ostatecznie zdecydował się on na emigrację z P.. W powyższym kontekście Sąd miał na uwadze, że zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 17.10.2012r. o sygn. IV KK 212/12 poza odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa pozostają inne przejawy represji za działalność związaną z walką o niepodległy byt Państwa Polskiego, takie jak zwolnienie z pracy, czy zmuszenie przez pracodawcę do przejścia na gorzej płatne stanowisko (LEX nr 1226741); podobnie brak jest aktualnie możliwości, na podstawie uregulowań ustawy z 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, do naprawiania krzywd związanych z podejmowaniem przez opozycjonistów decyzji o emigracji (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16.10.2014r. o sygn. II AKa 347/14, LEX nr 1668564). W końcu zaś zarówno z zeznań samego P. O., jak i z uzasadnienia pozwu o rozwód wynika, że małżeństwo w/wymienionego nie układało się zgodnie, bowiem żona wnioskodawcy przez okres łącznie 5 na 6 lat trwania związku, zamieszkiwała u swoich rodziców, nie zaś z mężem, to zaś m.in. z powodu braku wspólnego mieszkania. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż brak jest podstaw, by stwierdzić, iż tymczasowe aresztowanie P. O. stało się przyczyną rozpadu jego małżeństwa, w szczególności, że z zeznań w/wymienionego wynika również, iż żona nie akceptowała jego działalności opozycyjnej, zaś fakt zatrzymania wspólnie z M. D., z którą wnioskodawca następnie zawarł drugi związek małżeński, jasno wskazuje na fakt utrzymywania przez wnioskodawcę znajomości z w/wymienioną także w czasie trwania małżeństwa z A. O.. Analogicznie Sąd ocenił fakt utraty kontaktu wnioskodawcy z synem. W konsekwencji Sąd nie znalazł podstaw, by uznać, że rozmiar krzywdy, warunkujący wysokość przyznanego P. O. zadośćuczynienia, obejmował również powołane elementy. Podobnie Sąd uznał, że dolegliwości, które w sposób samoistny związane są z pozbawieniem wolności, jak choćby konieczność poddania się rygorom przeszukania czy doprowadzenia na czynności procesowe, nie zwiększają dodatkowo krzywdy osoby tymczasowo aresztowanej, a tym samym nie uzasadniają dodatkowego podwyższenia kwoty zadośćuczynienia. W konsekwencji Sąd stanął na stanowisku, że kwota 30.000 PLN dodatkowo ponad kwotę 25.000 PLN, wypłaconą wnioskodawcy uprzednio na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 marca 2009r. o sygn. VIII Ko 188/08, tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, będzie wystarczającą dla zadośćuczynienia wnioskodawcy niematerialnej szkodzie w postaci cierpień psychicznych, związanych z zastosowaniem wobec niego środka zapobiegawczego o charakterze izolacyjnym na tle jego działalności opozycyjnej. W konsekwencji w pozostałym zakresie Sąd oddalił wniosek o zadośćuczynienie.

Mając zatem na uwadze powołane okoliczności Sąd orzekł, jak w wyroku.