Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	SSR del. Monika Mysiakowska-Choina
Protokolant:	Maria Lewandowska

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. R.

przeciwko (...) S.A. w P. (poprzednio (...) S.A. w W.)

o uchylenie uchwały nr 16 i nr 17 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy (...) S.A. z dnia 26 maja 2015 r.

ewentualnie o stwierdzenie nieważności

orzeka:

1)  uchylić uchwałę nr 16 i uchwałę nr 17 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy (...) S.A. w W. z dnia 26 maja 2015 r.,

2)  zasądzić od (...) S.A. w P. na rzecz P. R. kwotę 4.000,00 zł (cztery tysiące złotych) tytułem kosztów procesu.

SSR del. Monika Mysiakowska-Choina

Sygn. akt XX GC 547/15

UZASADNIENIE

Powód P. R. wniósł o uchylenie uchwały nr 16 i nr 17 z dnia 26 maja 2015 r. Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. ewentualnie o stwierdzenie nieważności powyższych uchwał.

Przedmiotowe uchwały dotyczyły wyrażenia zgody na wniesienie, jako wkład niepieniężny oraz zbycie przedsiębiorstwa Spółki (...)S.A. do spółki (...) sp. z o.o. (uchwała nr 16) oraz wyrażenia zgody na zbycie nabytych udziałów w tej spółce osobom fizycznym a w przypadku niezarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego wyrażenie zgody na zrzeczenie się prawa otrzymania udziałów oraz prawa domagania zwrotu przedmiotu aportu wniesionego do spółki(...) w zamian za świadczenie pieniężne w wysokości (...) zł (uchwala nr 17).

Jako podstawę powództwa podał art. 422 podnosząc, że uchwały te są sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz godzą w interes spółki i krzywdzą akcjonariuszy mniejszościowych ewentualnie art. 425 ksh wskazując, że zaskarżone uchwały są sprzeczne z przepisami prawa.

Generalnie powód zarzucił, że przedmiotowe uchwały zostały podjęte bez sporządzenia wyceny przedsiębiorstwa Spółki przez niezależnego biegłego lecz wyłącznie w oparciu o wycenę własną Zarządu, który przecież nie dysponuje wiedzą specjalną, a tym bardziej że finalnym nabywcą przedsiębiorstwa miała być rodzina D.. Wg. powoda wyboru metody wyceny przedsiębiorstwa powinien dokonać biegły gdyż tylko on ma odpowiednią wiedzę pozwalającą na odzwierciedlenie rzeczywistej wartości spółki. Drastyczna rozbieżność pomiędzy wartością księgową (13,3 min zł) a wartością rynkową (4,5 min zł) uzasadniała sporządzenie wyceny. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości nr 36 wymagają potraktowania nadwyżki wartości księgowej aktywów netto spółki nad jej wartością giełdową, jako przesłanki utraty wartości, powodującej konieczność przeprowadzenia testu na utratę wartości aktywów. W raporcie rocznym za 2014 r. opublikowanym 23 marca 2015 r. Zarząd Spółki napisał, że przeprowadzono testy na utratę wartości na 31 grudnia 2014 r. metodą kapitalizacji opłat licencyjnych i Zarząd nie znalazł podstaw do dokonania odpisu ich wartości. Taki wynik testu oznacza, iż wartość odzyskiwalna aktywów (możliwa do uzyskania z nich kwota gotówki) przewyższa, a co najmniej odpowiada ich wartości ujętej w sprawozdaniu finansowym Spółki. Zbycie tych aktywów, w ciągu jednego miesiąca od opublikowania raportu, za 4,5 min zł, pomimo deklarowanej w sprawozdaniu i potwierdzonej testem wartości tych aktywów na poziomie 13,3 min zł, przeczy racjonalności zawartej transakcji z punktu widzenia Spółki i jest przesłanką uznania, że godzi ona w interes Spółki, a w konsekwencji prowadzi też do pokrzywdzenia mniejszościowych akcjonariuszy. Dalej powód zwrócił uwagę, że nawet gdyby przyjąć, że wycena giełdowa była jedyną słuszną to przecież wynik wyceny może być różny w zależności od przyjętej metodologii (np. okres notowań, sposób wyliczania: dzienne kursy zamknięcia, średnia cen ze wszystkich transakcji danego dnia). Notowania z ostatnich trzech miesięcy poprzedzających transakcję (okres przyjęty przez Zarząd do wyliczenia wartości rynkowej Spółki) nie odbywały się, wbrew temu co twierdzi Zarząd przy stosunkowo wysokim obrocie akcjami, gdyż w tym czasie właściciela zmieniło jedynie ok. 3 % akcji Spółki. Dlatego też zdaniem powoda dokonanie wyceny na tej podstawie nie jest

wiarygodne. Poza tym w okresie od 20 kwietnia do 25 maja 2015 r., tj. pomiędzy zawarciem Umowy Inwestycyjnej a WZA, na którym została podjęta uchwała nr 16, średnia arytmetyczna z dziennych kursów zamknięcia notowań Spółki na Giełdzie PW, miała wartość ok. 12 min zł, gdyż w tym okresie właściciela zmieniło ok. 30 % akcji Spółki. W takiej sytuacji zatwierdzenie w dniu 26 maja 2015 r. wniesienia przedsiębiorstwa w zamian za udziały o łącznej wartości nominalnej 4,5 min zł, należy uznać za realizację interesu jedynie Grupy Akcjonariuszy i godzenie w interes Spółki oraz krzywdzenie mniejszościowych akcjonariuszy, a także za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Podważając wartość transakcji powód wskazał również, że tego samego dnia, tj. 20 kwietnia 2015 r. L., M. i Ł. D. oraz D. P. wnieśli posiadane przez siebie akcje (...)S.A. jako aport do (...) sp. z o.o., wyceniając je na 6,29 zł za akcje, co po przemożeniu ilości akcji Spółki dawało jej wycenę w wysokości 11,6 min zł. Powiązania pomiędzy Spółkami a jej wspólnikami i akcjonariuszami również podważają wiarygodność transakcji. Małżonkowie D. byli na dzień zbycia przedsiębiorstwa Spółki zarówno jedynymi wspólnikami (...) sp. z o.o., jak i znaczącymi akcjonariuszami (...) S.A., zaś L. D. (1) pełnił funkcję prezesa zarządu w obu podmiotach.

Jako kolejny argument uzasadniający uchylenie przedmiotowych uchwał powód podał analogię do podziału spółek wskazując, że wniesienie przedsiębiorstwa spółki jako aportu do innej spółki jest na tyle podobne do podziału spółek, że uzasadnione jest stosowanie przepisów art. 536 i nast. Ksh. Zgodnie z tymi przepisami zarząd dzielonej spółki powinien sporządzić pisemne sprawozdanie uzasadniające podział spółki, jego podstawy prawne i ekonomiczne, a zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji (co wiąże się z ich wyceną). Należy do nich dołączyć informację o sporządzeniu opinii biegłych rewidentów, m. in. w zakresie jego prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, jaka jest wartość godziwa wkładów niepieniężnych. Opinia biegłego powinna oceniać metodę wyceny wkładów niepieniężnych oraz zawierać co najmniej stwierdzenie, czy stosunek wymiany udziałów lub akcji jest należycie ustalony. Oczywistym jest, że gdyby wycena biegłego była zbędna w przypadku spółek notowanych na giełdzie to plany połączenia i podziału takich spółek nie podlegałyby badaniu.

Dalej powód wskazał, że sam Zarząd miał świadomość, że wycena giełdowa nie jest wystarczająca skoro do Uchwały nr 16 dołączył Załącznik nr 1, w którym samodzielnie wycenia poszczególne aktywa Spółki. Ta wycena jest w ocenie powoda niewiarygodna gdyż została sporządzona przez Zarząd, w skład którego wchodzili przyszli nabywcy. Nie jest wiadomo dlaczego najwartościowsze wg. ostatniego sprawozdania składniki, takie jak wartości niematerialne i prawne, nie mają wartości zbywczej i zostały oszacowane na zero złotych.

Z kolei uzasadniając pozew o stwierdzenie nieważności uchwały nr 16 powód podniósł, że jest ona sprzeczna z art. 44 ustawy o Rachunkowości. Art. 44 a-c tej ustawy wymaga aby w momencie łączenia się spółek aktywa i zobowiązania były wycenione do wartości godziwej, natomiast art. 44c wymaga z kolei zastosowania wartości księgowych. Art. 44d brzmi, że przepisy art. 44a-c stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia przez jednostkę zorganizowanej części innej jednostki, w tym również w razie podziału spółek. W niniejszej sprawie nie została przyjęta wartość księgowa ani ustalona wartość godziwa, co oznacza, że

powyżej powołane przepisy nie zostały zastosowanie, a zatem uchwała nr 16 jako sprzeczną z tą ustawa jest nieważna.

Odnośnie drugiej z uchwał (nr 17) powód wskazał, że obie uchwały są ściśle powiązane i dlatego argumentacja jest taka sama jak do uchwały nr 16. Uchylenie pierwszej z uchwał powoduje automatyczne uchylenie uchwały nr 17 w zakresie par. 1 pkt 1 i 2. Natomiast zaskarżenia wymagał pkt 3, przewidujący wariant braku rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego, który sprowadzał się do wyrażenia zgody na sprzedaż przedsiębiorstwa (...)S.A. bezpośrednio na rzecz Grupy Akcjonariuszy. Dla tej sprzedaży najistotniejsza jest cena, która jak powyżej wskazano nie odpowiada wartości godziwej, wynikającej ze sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, zbadanego przez biegłego rewidenta. Ustalenie ceny bez rzetelnej wyceny zbywanego przedsiębiorstwa godzi w interes Spółki i krzywdzi mniejszościowych akcjonariuszy, których są zainteresowani w tym aby majątek Spółki był jak największy. Uchwała nr 17 jest także sprzeczna z dobrymi obyczajami ze względu na powiązania Zarządu ze (...). Poza tym uchwała ta jest nieważna ponieważ większościowi akcjonariusze otrzymali korzyści kosztem akcjonariuszy mniejszościowych, nabywając niemal cały majątek Spółki po cenie, która nie została ustalona w sposób rzetelny. Takie nierówne traktowanie jest sprzeczne z art. 20 Ksh.

(pozew - k. 2 i nast.)

Postanowieniem z dnia 21 września 2015 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo wskazując, że celem postępowania zabezpieczającego jest zabezpieczenie roszczenia procesowego będącego przedmiotem procesu. W niniejszej sprawie przedmiotem nie jest zbycie przedsiębiorstwa, lecz wyrażenie zgody i zatwierdzenie dokonanego zbycia przedsiębiorstwa w dniu 20 kwietnia 2015 r. oraz wyrażenie zgody na zbycie przez spółkę wszystkich posiadanych udziałów w związku ze zbyciem tego przedsiębiorstwa. W tej sytuacji niemożliwe jest uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie poprzez nakazanie pozwanej powstrzymywania się od wszelkich działań prowadzących do zbycia przedsiębiorstwa spółki gdyż zbycie już nastąpiło, co uzasadnia oddalenie wniosku o zabezpieczenie.

(postanowienie - k. 60)

W piśmie z dnia 2 grudnia 2015 r. Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego oświadczył, że wstępuje do niniejszego postępowania.

(pismo - k. 67)

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. (dawniej (...) S.A.) wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany podniósł, że powód nie udowodnił twierdzeń co do nieprawidłowej wyceny przedsiębiorstwa, w szczególności, że przyjęta metoda wyceny przedsiębiorstwa została ustalona w sposób nieprawidłowy oraz że była ona sprzeczna z obowiązującymi przepisami, że wybór innego sposobu wyceny spowodowałby ustalenie wartości przedsiębiorstwa na poziomie inny, wyższym niż wskazany w zaskarżonych uchwałach, że wartość rynkowa poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa była inna niż wartość wskazana w uchwałach oraz że wycena przedsiębiorstwa powinna opierać się na wartości księgowej składników majątkowych

ujawnionych w księgach rachunkowych spółki, a także że wycena winna zostać sporządzona przez biegłego.

Odnosząc się do argumentów powoda pozwany wskazał, że wartość księgowa to nie to samo co wartość rynkowa, która jest ceną danego aktywa możliwą do uzyskania na rynku. Wartość rynkowa pokrywa się z wartością godziwą. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej nr 13 przewidują, że wartość godziwa to cena, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny. Przedsiębiorstwo Spółki obejmowało właściwie cały majątek i dlatego zasadnym było przyjęcie kapitalizacji giełdowej na potrzeby określenia jego wartości godziwej (rynkowej). Pozwana Spółka zachowała najwyższą staranność odwołując się do surowszych wymogów przewidzianych do wyceny wkładów wnoszonych do spółek akcyjnych (publicznych). Przyjęta wartość aportu wynikała ze średniej wartości kapitalizacji Spółki na rynku regulowanym (...) S.A. (notowań kursu akcji) z miesięcy bezpośrednio poprzedzających zawarcie Umowy Inwestycyjnej. Taka wycena była niezależna od Zarządu i innych osób powiązanych. Żaden przepis Ksh nie nakładał obowiązku aby wycena przedsiębiorstwa wnoszonego jako aport musiała podlegać badaniu przez biegłego rewidenta gdyż taka czynność nie podlega przepisom o podziale i łączeniu się spółek.

Dalej pozwany zwrócił uwagę, że powód nie zauważa, iż majątek Spółki podlega amortyzacji. Jego wartość realna jest niższa niż wartość księgowa, co wynika z kilku okoliczności, np. tego, że marka zawiera nazwisko założycieli i nie może być przedmiotem obrotu (0 zł), podobnie znak towarowy księgowo wart 8 min 683 tys. zł w rzeczywistości wart jest 0 zł, sprzęt biurowy jest zużyty (0 zł), licencje co do zasady są niezbywalne, oprogramowanie wytworzone przez Spółkę do jej działalności (przestarzałe, tworzone pod zamawiającego, księgowo warte ponad 1 min zł, realnie 0 zł). Na dzień 31 grudnia 2015 r. wartość księgowa majątku spółki wynosiła 13 min 321 tys. zł, jednakże wobec przeszacowania znaku towarowego do kwoty 8 min 343 tys. zł, należałoby przyjąć, że wartość pozostałych składników stanowi ponad 3 min zł (nieruchomości). Wniosek z tego taki, że składniki mające realną wartość oraz przymiot zbywalności w postaci nieruchomości zostały zbyte po ich wartości rynkowej.

Pozwany zarzucił też powodowi, że zupełnie pominął okoliczność, iż przedsiębiorstwo od lat przynosiło straty, które wyniosły: w roku 2012 strata netto 3 min 613 tys. zł, w roku 2013 strata netto 1 min 422 tys. zł, w roku 2014 strata netto 1.357 tys. zł (łącznie 6 min 392 tys. zł). Przedsiębiorstwo przynoszące tak dużą stratę nie może być wyceniane po wartości księgowej a jedyną metoda wyceny jest wartość akcji na giełdzie gdyż uwzględnia ona kondycję spółki.

Odnosząc się do twierdzenia powoda, że wartość kapitalizacji spółki wyniosła 12 min a nie 4,5 min zł, pozwany zwrócił uwagę, że znaczna część akcji rodziny D. wniesionych do (...) sp. z o.o. to były akcje imienne uprzywilejowane, każda akcja dawała prawo oddania 2 głosów na WZ. Natomiast akcje notowane na (...) to były akcje zwykłe, na okaziciela, z prawem do 1 głosu. Poza tym Spółka nie wyzbyła się pod tytułem darmy majątku tylko otrzymała w formie gotówki cenę w kwocie (...)zł.

Z powyższych przyczyn pozwany stwierdził, że zaskarżone przez powoda uchwały ani nie godzą w interes spółki, nie prowadzą do pokrzywdzenia akcjonariusza ani nie są sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Natomiast co do zarzutu nieważności uchwał pozwany podniósł, że podstawą podjęcia uchwały nr 16 nie mogły być przepisy art. 44a-44c Ustawy o rachunkowości. Powołane przepisy dotyczą czynności księgowo-rachunkowych będących następstwem łączenia się spółek, a nie podstawą do podjęcia uchwał przez WZ. Nie można również mówić o sprzeczności uchwały z art. 44d ponieważ przepis ten mówi o odpowiednim jego stosowaniu, co oznacza że może w ogóle nie mieć zastosowania, kierowany jest do jednostek nabywających, anie zbywających. Poza tym Spółka nie prowadzi rachunkowości wg. Ustawy o rachunkowości tylko wg. (...). Niezasadny jest także zarzut sprzeczności z art. 20 Ksh gdyż nie zaistniała żadna z sytuacji określonych w ww. przepisie.

(odpowiedź na pozew z załącznikami- k. 69-129)

W dalszych pismach procesowych strony podtrzymały swoje stanowiska.

(pismo przygotowawcze powoda nr 1 - k. 139, pismo przygotowawcze pozwanego nr 2 -k. 184, pismo powoda - k. 470, pismo powoda - k. 488, pismo przygotowawcze pozwanego nr 3 - k. 505, pismo powoda - k. 514, pismo przygotowawcze pozwanego nr 4 - k. 525, pismo powoda - k. 541, pismo powoda - k. 558, pismo powoda - k. 590, pismo powoda - k. 593, pismo powoda - k. 610)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka pod firmą: (...) S.A. (obecnie (...) S.A.) jest spółką publiczną notowaną na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w W. (zwana dalej: Spółką).

Dnia 20 kwietnia 2015 r. Spółka zawarła Umowę Inwestycyjną (Umowa) stanowiącą porozumieniem inwestorskie pomiędzy stronami, którego celem było przejęcie własności kontrolnego pakietu akcji Emitenta przez spółkę (...) sp. z o.o., zmiana organów Emitenta oraz docelowo profilu działalności". Stronami tej Umowy byli: 1) L. D. (2) (Prezes Zarządu i znaczący akcjonariusz, posiadający (...) % w kapitale zakładowym i (...) % ogólnej liczby głosów), 2) Ł. D. (syn Przewodniczący RN i znaczący akcjonariusz, (...) % w kapitale zakładowym i (...) % ogólnej liczby głosów), 3) M. D. (1) (żona Prezesa, znaczący akcjonariusz, posiadający (...) % udziałów w kapitale zakładowym i (...) % ogólnej liczby głosów), 4) D. P. (członek zarządu i drobny akcjonariusz) oraz 5) (...) sp. z o.o. w W. i 6) (...) sp. z o.o.

W Umowie Inwestycyjnej Emitent zobowiązał się do podjęcia szeregu czynności mających na celu wydzielenie oraz wniesienie aportem do spółki (...)sp. z o.o. zorganizowanego przedsiębiorstwa Spółki w rozumieniu art. 55 k.c. w zamian za udziały, które miały stanowić (...) % kapitału zakładowego po podwyższeniu. Przedsiębiorstwo Emitenta, będące przedmiotem wkładu na pokrycie udziałów spółki (...) sp. z o.o., miało obejmować całość jego majątku, tj. wszystkie aktywa i pasywa z wyłączeniem prawa własności (...) akcji własnych nabytych na mocy upoważnienia udzielonego przez NWZ uchwałą nr 3 z dnia 11 stycznia 2012 r. Jego wartość strony ustaliły na (...) zł. Na dalszym etapie Emitent zobowiązał się do zbycia na rzecz powyżej wskazanej grupy akcjonariuszy (osób fizycznych) wszystkich udziałów (...) sp. z o.o. w zamian za świadczenie pieniężne

w kwocie (...) zł. Strony dopuściły również możliwość, że w przypadku braku rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego spółki (...) sp. z o.o. w zamian za zrzeczenie się prawa domagania zwrotu przeniesionego na Spółkę (...) sp. z o.o. przedsiębiorstwa, otrzyma wynagrodzenie w kwocie (...) zł. Powyższe wynagrodzenie, bądź z tytułu sprzedaży udziałów spółki (...) sp. z o.o. na rzecz Grupy Akcjonariuszy bądź z tytułu zrzeczenia się przez Emitenta prawa domagania się zwrotu przeniesionego na spółkę (...) sp. z o.o. przedsiębiorstwa miało zostać zapłacone na rzecz Emitenta przez spółkę (...) sp. z o.o. na zasadzie przekazu w związku z faktem, że pomiędzy Spółką (...) sp. z o.o. a Grupą Akcjonariuszy występują wzajemne zobowiązania umożliwiające zapłatę przez (...) wynagrodzenia na rzecz Emitenta.

Dnia 20 kwietnia 2015 r. Zarząd Spółki, za zgodą jej Rady Nadzorczej, dokonał wydzielenia i zbycia całości przedsiębiorstwa należącego do Emitenta w rozumieniu art. 55 k.c, w skład którego weszły:

- wszelkie wartości niematerialne i prawne, - rzeczowe aktywa trwałe, w tym: nieruchomości, pracownicy, wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umów cywilnoprawnych oraz wierzytelności, wszelkie zapasy zaewidencjonowane w księgach handlowych, wszelkie należności i zobowiązania zaewidencjonowane w księgach oraz bierne i czynne rozliczenia międzyokresowe, z wyłączeniem(...) akcji własnych Emitenta.

Emitent poinformował, że rynkowa wartość przedsiębiorstwa (...) przeniesionego na spółkę (...) sp. z o.o. to kwota (...) zł, natomiast w księgach rachunkowych spółki wartość ewidencyjna zbytego przez Emitenta przedsiębiorstwa wynosiła 13.321.397,34 zł.

W zamian za ten aport Emitent objął (...) nowoutworzonych udziałów spółki o wartości nominalnej (...) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej (...)zł. Udziały te miały stanowić (...) % udziałów w kapitale zakładowym spółki a pozostałymi wspólnikami już byli L. i M. D. (2), którzy byli jednocześnie znaczącymi akcjonariuszami (...) S.A., zaś L. D. (1) był prezesem zarządu w obu spółkach.

Dnia 20 kwietnia 2015 r. L., M. i Ł. D. oraz D. P. wnieśli posiadane przez siebie akcje (...) S.A. jako aport do (...) sp. z o.o., wyceniając je na 6,29 zł za akcję.

Dnia 24 kwietnia 2015 r. Spółka otrzymała informację o rezygnacji wszystkich członków Zarządu i Rady Nadzorczej z pełnienia funkcji z dniem 26 maja 2015 r.

Dnia 24 kwietnia 2015 r. Zarząd (...)S.A. zwołał WZA na dzień 26 maja 2015 r. m. in. w celu podjęcia uchwał w sprawie wyrażenia zgody na wniesienie jako wkładu niepieniężnego oraz zbycie przedsiębiorstwa Spółki do spółki (...) sp. z o.o. oraz wyrażenie zgody na zbycie udziałów w Spółce (...) sp. z o.o. lub zrzeczenie się przez Spółkę prawa domagania zwrotu aportu.

Dnia 5 maja 2015 r. P. R. korzystając z uprawnienia przysługującego mu (jako jednemu z mniejszościowych akcjonariuszy) na podstawie art. 401 par. 1 Ksh oraz art. 84 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, przesłał do Spółki drogą elektroniczną żądanie umieszczenia w porządku obrad WZA po punkcie 9g sprawy dotyczącej powołania biegłego z zakresu

wyceny przedsiębiorstw w celu sporządzenia wyceny zorganizowanego przedsiębiorstwa (...). (...) S.A. na potrzeby wniesienia go jako wkładu niepieniężnego oraz zbycia do spółki (...) sp. z o.o. Żądanie umieszczenia tego punktu przed punktami dotyczącymi wyrażenia zgody na zbycie przedsiębiorstwa miało na celu umożliwienie przerwy w obradach i ich dokończenie dopiero po sporządzeniu przez biegłego opinii, gdy WZA będzie miało już rzetelną wiedzę na temat wartości przedsiębiorstwa.

Dnia 6 maja 2015 r. Zarząd opublikował nowy porządek obrad.

Dnia 14 maja 2015 r. Spółka opublikowała Raport za I kwartał 2015 r. gdzie w sprawozdaniu finansowym wykazała stratę netto w wys. 9,3 min zł. Z raportu wynika w jaki sposób Zarząd wycenił przedsiębiorstwo. Emitent zastosował wycenę wartości przedsiębiorstwa na podstawie notowań giełdowych z ostatnich kilku miesięcy poprzedzających transakcję.

Dnia 22 maja 2015 r. Spółka opublikowała negatywną opinię Zarządu w sprawie umieszczenia w porządku obrad WZA sprawy powołania biegłego. Zarząd wyjaśnił, że przyjęta wartość aportu przedsiębiorstwa Spółki wynikała ze średniej wartości kapitalizacji Spółki na rynku regulowanym (...) S.A. z miesięcy bezpośrednio poprzedzających zawarcie Umowy Inwestycyjnej.

Dnia 26 maja 2015 r. odbyło się WZA (...) S.A., na którym obecni byli czterej akcjonariusze posiadający łącznie (...) akcje i (...) głosy. Największym były (...) sp. z o.o. reprezentowane na podstawie pełnomocnictwa przez L. D. (1) - prezesa Zarządu (...) S.A. Dysponowały one (...) akcjami ((...) % kapitału zakładowego) i (...) głosami ((...) %), co pozwalało samodzielnie przegłosować wszystkie uchwały.

Punkt o powołaniu biegłego został przeniesiony na koniec porządku obrad, po podjęciu uchwał w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przedsiębiorstwa Spółki do (...) sp. z o.o. i zbycie udziałów (...) do rodziny D.. Przed rozpatrzeniem ostatniego punktu obrad (sprawy powołania biegłego) przegłosowano wniosek o zarządzenie przerwy w obradach do dnia 25 czerwca 2015 r.

Na WZA z dnia 26 maja 2015 r. podjęto Uchwałę nr 16, którą wyrażono zgodę i zatwierdzono dokonane przez Spółkę w dniu 20 kwietnia 2015 r. zbycie przedsiębiorstwa Spółki w rozumieniu art. 55 (1) k.c. (szczegółowy wykaz składników stanowi załącznik nr 1 do uchwały), którego wartość rynkowa została określona na kwotę (...) zł, poprzez wniesienie go, jako wkładu niepieniężnego na pokrycie kapitału zakładowego spółki pod firmą: (...) sp. z o.o. w zamian za udziały w tej spółce o wartości nominalnej (...) zł.

Sprzeciw do tej uchwały zgłosił P. R..

Na WZA z dnia 26 maja 2015 r podjęto także Uchwałę nr 17 wyrażając zgodę na zbycie objętych udziałów w (...) sp. z o.o. na rzecz osób fizycznych: L., M. i Ł. D. oraz Pani D. P. za łączną cenę nie mniejszą niż (...) zł. W przypadku braku rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego w spółce A. (...) sp. z o. o., ZWZ wyraziło zgodę na złożenie przez Zarząd Spółki oświadczenia o zrzeczeniu się przez Spółkę prawa otrzymania Udziałów oraz prawa domagania

się zwrotu przedmiotu aportu wniesionego do spółki (...)w zamian za świadczenie pieniężne w wysokości (...) zł.

Sprzeciw do tej uchwały także zgłosił P. R..

(dowody: Raport bieżący (...)S.A. nr (...), Ogłoszenie o zwołaniu WZA z dnia 24 kwietnia 2015 r., lista obecności, protokół WZA z 26 maja 2015 r., Raport kwartalny za I kwartał 2015 r., Raport roczny za 2014 r. - k. od 10 do 32, tabela kursów akcji(...) - 128-131 oraz raport bieżący (...), komunikat KNF, stanowisko niezależnego biegłego - k. 145-147, raporty złożone przez pozwanego na zarządzenie sądu zgodnie z wnioskiem powoda - k. 202-462, załączniki do pisma powoda z dnia 25 marca 2017 r. - k. 474-475, załączniki do pisma powoda z dnia 15 czerwca 2017 r. - k. 489-492, załączniki do pisma powoda z dnia 24 października 2017 r. k. 515, załączniki do pisma powoda z dnia 5 grudnia 2017 r. - k. 543, załączniki do pisma powoda z dnia 7 stycznia 2018 r. - k. 561, załączniki do pisma powoda z dnia 14 czerwca 2018 r. - k. 593, załączniki do pisma powoda z dnia 27 września 2018 r. - k. 610).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 422 § 1 i § 2 Kodeksu Spółek Handlowych - uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały, przy czym prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia przysługuje m. in. akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu.

Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały. W przypadku spółki publicznej termin do wniesienia powództwa wynosi miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż trzy miesiące od dnia powzięcia uchwały.

Zgodnie natomiast z art. 425 § 1 KSH - osobom lub organom spółki wymienionym w art. 422 § 2 przysługuje prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia sprzecznej z ustawą. Przepisu art. 189Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.

Na pierwszym miejscu powód wniósł o uchylenie uchwał nr 16 i nr 17, zaś jako ewentualne zgłosił żądanie stwierdzenia ich nieważności. Uznając za zasadne powództwo o uchylenie uchwał nr 16 i nr 17 Sąd nie zajmował się i nie badał żądania zgłoszonego jako ewentualne. Dopiero gdyby żądanie zgłoszone na pierwszym miejscu okazało się bezpodstawne wówczas Sąd skupiłby się na ocenie żądania ewentualnego. Taka sytuacja jednak tu nie miała miejsca.

Należy wskazać, że powód jest podmiotem legitymowanym do wystąpienia z niniejszym powództwem albowiem był obecny na WZA w dniu 26 maja 2015 r., głosował

przeciwko podjęciu uchwał nr 16 i 17 a następnie zażądał zaprotokołowania sprzeciwu wobec tych uchwał. Powództwo zostało wniesione w terminie miesiąca od ich podjęcia.

Do rozważenia więc pozostaje, czy przedmiotowe uchwały są sprzeczne z dobrymi obyczajami, godzą w interesy spółki lub krzywdzą akcjonariusza.

Co do zasady, w związku z tym, że uchwały zgromadzenia akcjonariuszy podejmowane są większością głosów, istnieje realna możliwość, że w pewnych sytuacjach część akcjonariuszy zechce narzucić swą wolę mniejszości lub też - wykorzystując posiadaną przewagę na zgromadzeniu - zechce wprowadzić rozwiązania niekoniecznie zgodne z interesem samej spółki. Narzędziami służącymi do zapobiegania tego typu sytuacjom są właśnie instytucje prawne takie jak powództwo o uchylenie uchwały oraz powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały.

Przez dobre obyczaje należy rozumieć zachowania, stosowane w praktyce w dłuższym okresie czasu, polegające na przestrzeganiu reguł uczciwości kupieckiej przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Chodzi tu również o potocznie rozumiane przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy służące przede wszystkim spółce. Dlatego też naruszeniem dobrych obyczajów będzie np. podjęcie uchwały w innym zamiarze niż dla wspólnego dobra, to jest spółki i wspólników. Dobre obyczaje to bowiem ogólne reguły uczciwości kupieckiej, pojawiające się w związku z prowadzeniem działalności handlowej przez przedsiębiorców i obowiązujące wszystkich uczestników obrotu, w tym spółki akcyjne, ich organy statutowe i samych akcjonariuszy.

Z kolei godzenie w interesy spółki może dotyczyć zarówno majątkowych jak i niemajątkowych jej interesów. O postępowaniu takim można mówić przede wszystkim wówczas, gdy są podejmowane jakiekolwiek działania, które powodują uszczuplenie majątku spółki, albo ograniczenie jej zysku, które uderzają w jej dobre imię lub jej organów, bądź też chronią interesy osób trzecich kosztem interesów spółki.

Za krzywdzącą wspólnika można uznać taką uchwałę, która prowadzi do osłabienia w spółce jego pozycji w relacji do innych wspólników (którzy odnoszą korzyść); albo w relacji do samej spółki - która odnosi korzyść w danej sytuacji nieuzasadnioną. Jako przykład podać można długotrwałe wyłączenie zysku z podziału pomiędzy wspólników.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że zaskarżone uchwały nr 16 i nr 17 zarówno godzą w dobre obyczaje jak i w interes spółki a także krzywdzą mniejszościowych akcjonariuszy, w tym powoda.

Sąd podziela stanowisko powoda i jego argumentację, że sprzeczne z dobrymi obyczajami było zatwierdzenie zbycia przedsiębiorstwa Spółki za cenę stanowiącą 1/3 wartości księgowej (potwierdzonej testami na utratę wartości) ustaloną przy zastosowaniu wyceny wybranej przez Zarząd, którego członkowie byli jednocześnie finalnymi nabywcami tego przedsiębiorstwa. Zdaniem Sądu takie działanie jest dalekie od uczciwości kupieckiej, służy jedynie interesowi większościowych akcjonariuszy. Przy tak dużych rozbieżnościach w wycenie przedsiębiorstwa (księgowej, rynkowej) dobry obyczaj wymagał sporządzenia wyceny przez niezależnego biegłego. Chociaż żaden przepis prawa w przypadku wniesienia aportu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie nakazuje wyceny tego aporty, to jednak w sytuacji gdy zbywcą i nabywcą de facto są te samo osoby, to właśnie przyzwoitość postępowania nakazywałaby sporządzenie wyceny aportu przez osobę niezależną, która nie jest stroną danej

czynności prawnej i która z tej czynności nie odnosi żadnej korzyści. To biegły powinien sporządzić własną wycenę bądź zweryfikować wycenę już sporządzoną przez Zarząd. Ma to szczególne znaczenie wobec oczywistego konfliktu interesów Zarządu Spółki wynikającego z faktu, że z jednej strony reprezentował on sprzedającą a z drugiej jego członkowie byli finalnymi nabywcami. I już ta okoliczność jest wystarczająca do uznania, że podjęte uchwały naruszały dobre obyczaje. Innymi słowy to dobry obyczaj nakazywał ustalić cenę sprzedaży tak aby nie było żadnych wątpliwości co do tego, że jest to cena odpowiadająca wartości rynkowej zbywanej rzeczy. Jak wspomniano gwarancją bezstronności mógł być tylko biegły i opinia przez niego sporządzona. Biegły ma bowiem odpowiednie kompetencje i uprawnienia do podjęcie decyzji, która w danym przypadku metoda wyceny (cel wyceny) jest najodpowiedniejsza i dlaczego. Bez wątpienia kompetencji takich nie ma Zarząd Spółki. Już na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że wynik i wielkość oszacowania przedsiębiorstwa metodą kapitalizacji giełdowej może być różna w zależności od przyjętych założeń, na co słusznie wskazywał powód. Wycena polegająca na prostym przemnożeniu ceny akcji przez ich ilość nie oddawała prawidłowo wartości przedsiębiorstwa chociażby z tego względu, że to Zarząd miał wpływ na dobór okresu oraz sposobu obliczenia średniej z notowań Spółki. Obrót akcjami takich spółek jak spółka (...), a więc spółek bardziej rodzinnych, nie należących do grupy „wielkich" spółek, które znajdują się na (...), jest na pewno mniejszy i na pewno w większym stopniu przewidywalny. Mając konkretnego kupca na zakup akcji sprzedający mają też możliwość decydowania o kursie akcji. Oprócz powyższego należy wyraźnie podkreślić, że przedmiotem zatwierdzanej transakcji nie były papiery wartościowe tylko przedsiębiorstwo Spółki w znaczeniu przedmiotowym. W przypadku sprzedaży akcji zapewne uzasadnione byłoby oparcie się na wycenie giełdowej Spółki. Natomiast przy sprzedaży (wniesieniu aportem) przedsiębiorstwa Spółki, nawet jeśli jej akcje są notowane na giełdzie, prawdopodobnie właściwsze byłyby inne metody oszacowania, przykładowo metoda dochodowa. Z okoliczności sprawy wynika, że Zarząd uniemożliwił weryfikację „swojej wyceny". Podjęcie uchwał pomimo tego, że jeden z akcjonariuszy domagał się sporządzenia wyceny przedsiębiorstwa, przesunięcie porządku obrad tak aby uniemożliwić rozpoznanie punktu w sprawie biegłego pokazuje, że większościowy akcjonariusz nie zamierzał podejmować żadnych kroków, które mogłyby doprowadzić do ustalenia ceny innej niż cena już wcześniej ustalona przez Zarząd (...) S.A. oraz przez (...) Nasuwa się tu pytanie, czy kwota 4 500 tys. zł odpowiadała, tak jak twierdził pełnomocnik pozwanej, wartości godziwej przedsiębiorstwa. W rozumieniu ustawy o rachunkowości wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Prawdą jest, że wartość godziwa nie jest niczym innym jak ceną rynkową. W niniejszym stanie faktycznym była to jednak transakcja pomiędzy stronami powiązanymi, które nie były wobec siebie niezależne, a przyczyny jej zawarcia mogły być zupełnie różne.

Efektem tej transakcji było przeniesienie prawie całego majątku Spółki na rzecz (...) sp. z o.o., spółki o kapitale zakładowym (...)zł, której wspólnikami byli małżonkowie D.. Na skutek zaskarżonych czynności wartość Spółki (...) S.A. bez wątpienia zdecydowanie zmalała gdyż przestała być ona właścicielem nieruchomości i innych składników, które wchodziły w skład przedsiębiorstwa. Majątek ten został wniesiony do spółki, w której wszyscy dotychczasowi akcjonariusze nie mają już udziałów. Udziały te objęli tylko większościowi akcjonariusze. Spółka (...) pozostała natomiast spółką bez majątku. Spółka ta niewątpliwie straciła na ww. transakcji, podobnie stracili akcjonariusze mniejszościowi. Uchwały podjęte na WZA z dnia 26 maja 2015 r. przez (...)są uchwałami, które tylko tej spółce przyznawały korzyści

kosztem Spółki (...) oraz kosztem pozostałych akcjonariuszy. I w tym znaczeniu podjęte uchwały są krzywdzące dla mniejszościowych akcjonariuszy oraz godzą w dobro spółki.

Na zakończenie należy zwrócić uwagę na powołany przez powoda wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2004 r., sygn. akt I CK 537/03, w którym to wyroku Sąd ten stwierdził, że pokrzywdzenie mniejszościowych akcjonariuszy wyrażało się już w samej czynności przeniesienia całego majątku spółki do innej spółki, w której już ci akcjonariusze nie byli wspólnikami (wyrok I CK 537/03).

Mając zatem na uwadze, ustalone powyżej okoliczności faktyczne oraz powołane przepisy, Sąd na podstawie art. 422 § Kodeksu Spółek Handlowych, uchylił uchwałę nr 16 i uchwałę nr 17 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki pod firmą: (...) S.A. z dnia 26 maja 2015 r., uznając że powyższe uchwały godzą w dobre obyczaje, w interes spółki a także krzywdzą mniejszościowych akcjonariuszy Spółki.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 KPC. Powód wygrał sprawę i należy się mu zwrot poniesionej opłaty sądowej w kwocie 4.000,00 zł.

SSR Monika Mysiakowska-Choina

Z/

1)  (...)

2)  (...)

SSR Monika Mysiakowska-Choina

20.11.2018r.