Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

XX GC 600/11 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2013-06-25

Sygn. akt XX GC 600/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Gospodarczy XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Baran

Protokolant:

sekretarz sądowy Hanna Nowicka

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

1. powództwo oddala,

2. zasądza od powoda M. S. na rzecz pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Agnieszka Baran

Sygn. akt XX GC 600/11

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 23 maja 2011r., powód M. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 144.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia l lipca 2009r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że roszczenie jest uzasadnione z uwagi na to, iż P. K. w dniu 11 marca 2011r. zbył na rzecz powoda wierzytelność dochodzoną niniejszym pozwem. Powód wskazał, że P. K. w okresie od 1 września 2004r. do 30 czerwca 2009r. pełnił w pozwanej spółce funkcję prezesa zarządu. Pozwana spółka w 2008 roku przejęła od P. K. prowadzenie stworzonego w 2001r. serwisu (...) W dniu 15 stycznia 2009r. P. K. oraz pozwana spółka zawarły umowę o warunkach pełnienia funkcji Prezesa Zarządu. W umowie strony ustaliły wysokość odprawy prezesa zarządu w przypadku wypowiedzenia, rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu. Zgodnie z § 7 ust. 5 umowy prezesowi zarządu należy się jednorazowa odprawa w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu za okres 12 miesięcy brutto. Odprawa powinna zostać wypłacona jednorazowo w dniu złożenia przez pozwaną spółkę lub prezesa zarządu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu, w każdym przypadku nie później niż w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia tejże umowy. W § 10 ust. 6 tiret 3 umowy stwierdzono, że umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym w sytuacji, kiedy kadencja prezesa zarządu wygasa. Z dniem odbycia Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia pozwanej spółki tj. w dniu 30 czerwca 2009r. kadencja prezesa zarządu wygasła (pozew k. 3 – 10).

W dniu 5 lipca 2011r. Sąd uwzględniając żądanie pozwu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 144.000 zł z ustawowymi odsetkami od l lipca 2009r. oraz koszty sądowe (nakaz zapłaty k. 109).

W dniu 3 sierpnia 2011r. pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wnosząc o oddalenie powództwa w całości z uwagi na brak podstawy faktycznej i prawnej żądania zapłaty kwoty 144.000 zł podnosząc zarzut nieważności umowy cesji wierzytelności z dnia 11 marca 2011r., niewykonania przez P. K. na rzecz pozwanej spółki obowiązków określonych umową o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu w zakresie zarządzania spółką i zachowania zakazu konkurencji oraz braku podstaw do żądania odprawy wobec wygaśnięcia mandatu do sprawowania funkcji prezesa zarządu przez P. K. podczas gdy umowa stanowi o wygaśnięciu kadencji, antydatowania przez P. K. daty zawarcia umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu. Pozwany wniósł o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych w podwójnej wysokości z uwagi na skomplikowany charakter niniejszej sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika pozwanego.

Pozwana spółka podniosła, że P. K. utracił mandat do sprawowania funkcji prezesa zarządu w dniu 30 czerwca 2009 roku. Podniosła, że umowa cesji datowana 11 marca 2011r., nie może stanowić podstawy do żądania zapłaty z powodu jej nieważności, a wynika to z faktu, iż w treści przedstawionej umowy nie wskazano ceny za jaką została ona zbyta, a załącznik nr 1 do umowy nie został dołączony do pozwu. Ponadto w treści § 2 umowy cesji wskazano, że nie jest możliwe określenie wartości wierzytelności, wobec czego należy uznać, że strony nie określiły wartości sprzedawanej wierzytelności. Wobec braku określenia przedmiotu umowy cesji oraz ceny umowę cesji należy uznać za nieważną. W dalszej kolejności strona pozwana wskazuje, iż nawet gdyby uznać umowę cesji za skuteczną to nie ma podstaw by uznawać, iż P. K. uzyskał jakąkolwiek wierzytelność z uwagi na to że P. K. nie działał na rzecz pozwanej spółki z należytą starannością, z zachowaniem lojalności i troski o interesy materialne i niematerialne spółki i jej wspólników – działał wbrew postanowieniom umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu faktycznie zawartej w dniu 28 kwietnia 2009 roku. Pozwany podniósł, że P. K. nie angażował się w kierowanie bieżącą działalnością spółki w praktyce przebywając poza jej siedzibą i nie kontrolując ani działalności finansowej ani operacyjnej spółki, prowadził działalność konkurencyjną wobec pozwanej spółki, obciążył pozwaną spółkę kosztami związanymi z własną działalnością gospodarczą, w tym kosztami obsługi prawnej, nienależnie pobrał z kasy spółki kwoty, z których się nie rozliczył. W ocenie pozwanej spółki (...) dział na szkodę spółki. Ponadto P. K. utracił mandat do sprawowania funkcji prezesa zarządu, a zatem nie zaszła określona w umowie przesłanka wygaśnięcia kadencji (sprzeciw k. 117 – 124).

Na rozprawie w dniu 25 czerwca 2013 roku strony podtrzymały zajęte stanowiska w sprawie (protokół rozprawy k. 451, k. 454).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 kwietnia 2009 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarła z P. K. umowę o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu opatrzoną datą 15 stycznia 2009 roku, na mocy której strony ustaliły warunki pełnienia funkcji, obowiązki, prawa oraz wynagrodzenie P. K. (prezesa zarządu). Umowa była antydatowana. Zgodnie z postanowieniami § 7 ust. 5 w zw. z § 10 ust. 4 i ust. 6 umowy w przypadku wypowiedzenia umowy przez którakolwiek ze stron, rozwiązania umowy przez prezesa zarządu ze skutkiem natychmiastowym, w przypadku, gdy spółka, po bezskutecznym upływie 65 dniowego terminu, wyznaczonego przez prezesa zarządu na dokonanie płatności, nie dokona zapłaty przysługującego mu wynagrodzenia lub w przypadku wygaśnięcia umowy ze skutkiem natychmiastowym w razie: śmierci prezesa zarządu, utraty przez prezesa zarządu pełnej zdolności do czynności prawnych, gdy kadencja prezesa zarządu spółki wygasła i nie została przedłużona lub prezes zarządu nie został ponownie powołany na funkcje prezesa zarządu spółki, prezesowi zarządu albo jego opiekunom prawnym albo jego spadkobiercom przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu za okres 12 miesięcy brutto. Odprawa ta zostanie wypłacona jednorazowo, w dniu złożenia przez spółkę lub prezesa zarządu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, w każdym przypadku nie później jednak niż w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia niniejszej umowy. Wynagrodzenie będące podstawą wyliczenia odprawy zostanie wyliczone jako średnie za ostatnich 12 miesięcy wykonywania obowiązków wynikających z umowy przez prezesa zarządu, przyjmując jednak, że wynosiło ono nie niej niż 12.000 zł miesięcznie.

W myśl § 7 ust. 6 umowy opatrzonej datą 15 stycznia 2009r. prezesa zarządu będzie miał obowiązek zwrotu kwoty, stanowiącej równowartość otrzymanej odprawy, jeżeli rozwiązanie umowy nastąpiło w związku z odwołaniem prezesa zarządu z pełnionej przez niego funkcji ze względu na działanie prezesa zarządu na szkodę spółki i takie zawinione działanie prezesa zarządu na szkodę spółki zostanie stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Zwrot kwoty nastąpi w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty od spółki.

Dowód: umowa k. 12 – 18, k. 393 – 399, k. 406 – 409, dokumenty w aktach sprawy prowadzonej pod sygn. akt XX GC 520/09.

W dniu 20 stycznia 2009 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wystawiła weksel in blanco oraz podpisała deklarację do weksla in blanco, na podstawie której P. K. był uprawniony do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą należnościom wynikającym z umowy z dnia 15 stycznia 2009r. o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu łącznie z odsetkami oraz pozostałymi kosztami i wydatkami (takimi jak opłata lub podatek) oraz opatrzenia weksla datą płatności według swego uznania w razie nieuregulowania przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. należności wynikających z umowy, w tym w szczególności nie wypłacenia odprawy pieniężnej, o której mowa w § 7 ust. 5 umowy.

Dowód: deklaracja do weksla k. 19, k. 438, weksel k. 439.

W dniu 7 sierpnia 2009 roku P. K. złożył rezygnację z pełnienia funkcji prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. i jednoczenie oświadczył, iż wypowiada umowę o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu z dnia 15 stycznia 2009 roku i na podstawie § 7 ust. 5 umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu z dnia 15 stycznia 2009 roku wezwał spółkę (...) do zapłaty jednorazowej odprawy w wysokości 144.000 zł.

Dowód: pismo z wezwaniem do zapłaty z załącznikami k. 21 – 27, k. 400 – 401.

Wraz z pismem z dnia 31 maja 2010r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przekazała P. K. do podpisu uchwałę o wyrażeniu zgody na zwarcie przez spółkę umowy kredytu bankowego w formie linii kredytowej ponad kwotę 50.000 zł na cele związane z bieżącym finansowaniem działalności spółki. P. K. nie oddał głosu.

Dowód: pismo wraz z uchwałą k. 29 – 30, e – maile k. 31 – 32, zaproszenie k. 33.

W dniu 11 marca 2011r. P. K. oraz M. S. zawarli umowę cesji wierzytelności przysługujących P. K. od (...) sp. z o.o. w W. z tytułu umowy o pełnieniu obowiązków prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. opatrzoną datą z dnia 15.01.2009r. w łącznej kwocie nominalnej 744.000 zł dotyczącej wypłaty odprawy oraz odszkodowania za zakaz konkurencji plus odsetki od 8 sierpnia 2009r. oraz przelewu na kwotę 280.000 zł dokonanego przez P. K. w dniu 15 lutego 2008 roku w zastępstwie spółki (...) Sp. z o.o. wynikającego z dokonanej wpłaty na konto innego podmiotu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (§ 1 umowy cesji wierzytelności z dnia 11 marca 2011r. W § 1 umowy cesji wierzytelności strony uzgodniły, iż rzeczywista kwota odprawy oraz odszkodowania zostanie ustalona ostatecznie na drodze sądowej bądź ugodowej. Strony także umówiły się co do zapłaty za sprzedaż wierzytelności przysługujących P. K. od spółki (...), co wynika z § 2 umowy cesji wierzytelności, kwota zapłaty jaką nabywca uiścił na rzecz zbywcy nie została ujawniona w treści umowy, strony umieściły cenę za sprzedaż wierzytelności w załączniku nr 1 do umowy cesji wierzytelności, a nabywca – M. S. zobowiązał się do jej zapłaty w czasie nie dłuższym niż 24 miesiące. Z § 2 umowy cesji wierzytelności wynika, że wierzytelności będące przedmiotem przelewu mają status sporny, dlatego ustalenie ich rzeczywistej wartości na dzień zawarcia umowy jest niemożliwe.

Dowód: umowa cesji wierzytelności k. 67 – 70.

W dniu 18 kwietnia 2011r. P. K. zawiadomił (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. o dokonaniu w dniu 11 marca 2011r. cesji wierzytelności należnych od spółki (...) z tytułu umowy o pełnieniu przez P. K. obowiązków prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. opatrzoną datą 15.01.2009r. na kwotę 744.000 zł plus odsetki od czasu jej wypowiedzenia 08.08.2009r. oraz przelewu na kwotę 280.000 zł dokonanego przez P. K. w zastępstwie spółki (...) na rzecz E. Suisse S.. w Szwajcarii w dniu 15 lutego 2008r. z odsetkami od tej daty na rzecz M. S..

Dowód: zawiadomienie o cesji wierzytelności k. 72, k. 410, potwierdzenie odbioru k. 73.

Pismem z dnia 3 czerwca 2011r. powód wezwał pozwaną spółkę do zapłaty w terminie 14 dni kwoty 144.000 zł z odsetkami za okres od 1 lipca 2009r. do dnia zapłaty wynikającej z wierzytelności wobec P. K. z tytułu odprawy za kontrakt menagerski.

Dowód: wezwanie do zapłaty k. 92, potwierdzanie nadania k. 93.

Czyniąc powyższe ustalenia Sąd oparł się na zgodnych twierdzeniach stron oraz zaoferowanym przez nie materiale dowodowym, na który złożyły się niekwestionowane co do ich autentyczności kopie dokumentów poświadczone za zgodność z oryginałami. W istocie strony nie spierały się o fakty, ale o ich ocenę pod kątem ważności umowy cesji z dnia 11 marca 2011r. Okoliczności faktyczne w niniejszej sprawie zostały potwierdzone środkami dowodowymi w postaci dokumentów załączonych do akt sprawy. Nie wzbudziły one zastrzeżeń, co do swej mocy dowodowej, gdyż zarówno powód jak i pozwany nie zaprzeczali ich rzetelności, a Sąd nie znalazł przyczyn, by powziąć wątpliwości w zakresie ich treści z urzędu.

W tym miejscu należy wskazać, że Sąd pominął twierdzenia powoda podnoszone w piśmie z dnia 25 kwietnia 2013r. (k. 368 – 373), albowiem zostały one zgłoszone z uchybieniem zasad prekluzji wynikających z art. 479 12 § 1 k.p.c. (mającego zastosowanie w niniejszej sprawie), zgodnie z którym w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, że ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Potrzeba wykazania ważności umowy cesji istniała już na etapie składania pozwu. Powód nie wykazał, aby udowodnienie tej okoliczności nie było możliwe w pozwie, ani, że potrzeba wykazania ważności umowy cesji powała dopiero w toku postępowania, a w szczególności po wydaniu orzeczenia w sprawie prowadzonej pod sygn. akt XX GC 503/11, do której powód odwołuje się w treści pisma procesowego. Obowiązek wykazania ważności umowy spoczywał na stronie powodowej już w chwili wniesienia pozwu na mocy art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.

Jako zbędny do orzekania w przedmiotowej zostały oddalone dowody z dokumentów w postaci ksiąg rachunkowych (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz ksiąg rachunkowych prowadzących dla działalności gospodarczych pod firmami (...) w J. oraz (...) Komputerowe P. K. w W. za okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 lipca 2009 roku (wniosek k. 118 – 119, postanowienie k. 451). W toku niniejszego postępowania Sąd nie czynił ustaleń w kwestii prowadzenia przez powoda działalności konkurencyjnej wobec pozwanej spółki. Sąd pominął również dowód z publikacji prasowych (k. 60 – 65), gdyż nie przyczyniał się on do wyjaśnienia okoliczności niniejszej sprawy.

Ograniczając postępowanie dowodowe do ustalenia ważności umowy cesji Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z akt postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy pod sygn. akt VIII GNc 4667/09 na okoliczność działania P. K. na szkodę pozwanej spółki (wniosek k. 118, postanowienie k. 451).

Sąd pominął dowodu z dokumentów przedłożonych przez strony w postaci aktów założycielskich (k. 39 – 44, k. 147 – 153), aktów notarialnych (k. 46 – 58, k. 226 – 230, k. 237 – 254, k. 259 – 277, 252 – 294, k. 305 – 336, k. 345 – 360, k. 365 – 381, k. 421 – 433), porozumienia wspólników (k. 125 – 146), faktur (k. 173 – 216), oświadczeń (k. 220, k. 231), protokołów zgromadzenia wspólników (k. 295 – 300), rozliczenia gotówki (k. 382 – 384), umowy pożyczki (k. 436 – 437), jak również przedłożonych przez stronę pozowaną odpisów KRS, albowiem Sąd czyniąc ustalenia w toku postępowania ograniczył się do kwestii ustalenia ważności umowy cesji zawartej pomiędzy P. K. i powodem. Wobec czego Sąd nie czynił ustaleń w kwestii wywiązywania się P. K. z obowiązków prezesa pozwanej spółki.

Z tych samych przyczyn, ograniczając postępowanie w niniejszej sprawie do kwestii ustalenia ważności umowy cesji, Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków M. P., S. M., E. D., P. W., D. S., R. P., K. S., M. D. na okoliczność niewywiązywania się przez P. K. z zobowiązań wobec spółki w zakresie sprawowania zarządu zgodnie z umową, działania konkurencyjnego P. K. wobec pozwanej oraz działania P. K. na szkodę (...) Sp. z o.o. oraz świadka P. K. na okoliczność zawarcia oraz wykonywania umowy o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu, wykonywania przez świadka działalności konkurencyjnej wobec pozwanej spółki oraz działania na szkodę pozwanej, jak również na okoliczności związane z zawarciem umowy cesji wierzytelności (wniosek k. 118, wniosek k. 467 – 468, postanowienie k. 451). Sąd nie czynił ustaleń w kwestii ewentualnego niewywiązywania się przez P. K. z obowiązków nałożonych na niego umową o warunkach pełnienia funkcji prezesa zarządu, gdyż nie było to niezbędne do prawidłowego orzekania w sprawie. Przeprowadzenie dowodów ze wskazanych przez strony świadków spowodowałoby jedynie zbędną zwłokę w rozpoznaniu sprawy, zatem na mocy art. 217 § 2 k.p.c. należało pominąć dowód z zeznań świadków.

Sąd nie przeprowadził dowodu z zeznań świadka H. W. (wniosek k. 467 – 468), z uwagi na cofnięcie przez powoda wniosku o przeprowadzenie tego dowodu (cofnięcie wniosku k. 391).

Sąd nie czynił ustaleń w sprawie w oparciu o przedłożone przez powoda oświadczenie P. K. (k. 469 – 473), albowiem sprzeciwia się temu zasada bezpośredniości wyrażona w art. 235 § 1 k.p.c., który stanowi, że postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany). Zgodnie z postulatem bezpośredniości postępowania dowodowego powinno się ono toczyć przed sądem orzekającym (por. wyrok SN z dnia 16 czerwca 1967 r., III PRN 9/67, LEX nr 6180; wyrok SN z dnia 28 września 1971 r., II CR 384/71, LEX nr 6993; wyrok SN z dnia 29 marca 1973 r., II CR 75/73, LEX nr 7237; uzasadnienie wyroku SN z dnia 20 sierpnia 2001 r., I PKN 571/00, OSNP 2003, nr 14, poz. 330). Tylko bezpośrednie zetknięcie się sądu orzekającego ze stronami oraz świadkiem zapewnia sądowi możliwość poczynienia odpowiednich spostrzeżeń, istotnych dla oceny wiarygodności i mocy dowodów. W niniejszej sprawie nie istniały przeszkody w przesłuchaniu świadka P. K. bezpośrednio przed Sądem. Oświadczenie złożone przez świadka nie zastępuje dowodu z jego zeznań i jako takie nie stanowił podstawy do poczynienia ustaleń w przedmiotowej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu w całości.

Jako podstawę żądania w niniejszej sprawie powód wskazuję umowę nabycia wierzytelności, którą zawarł z byłym prezesem zarządu pozwanej spółki (...) i umowę zawartą przez tego ostatniego (jeszcze w okresie sprawowania przez niego funkcji prezesa zarządu) z pozwaną.

Z uwagi na podnoszone przez pozwanego zarzuty, w pierwszej kolejności należało ustalić ważność umowy cesji zawartej przez powoda z P. K. z dnia 11 marca 2011r. . Podstawę orzekania w niniejszej sprawie stanowi zatem regulacja art. 509 § 1 i § 2 k.c., który stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania; wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Przedmiotem przelewu jest wierzytelność, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana – poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność. Oznaczenie wierzytelności to wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Elementy te w momencie zawierania umowy przelewu powinny być oznaczone lub przynajmniej oznaczane (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/99, BSN 2000, nr 1, poz. 1).

W ocenie Sądu umowa zawarta pomiędzy powodem a P. K. nie spełnia kryteriów pozwalających na zakwalifikowanie jej jako umowy ważnej. Umowa ta nie określa jednoznacznie, co stanowi jej przedmiot. Wysokość przenoszonej na powoda wierzytelności została ujęta w umowie ogólnikowo i określona jako kwota sporna, a której rzeczywista wartość miała zostać ustalona ostatecznie ustalona w drodze postępowania sądowego albo ugody. Sąd nie kwestionuje przy tym okoliczności, iż przedmiotem przelewu może być wierzytelność sporna, jednak przedmiot świadczenia nie został w sposób jednoznaczny oznaczony ani nie jest oznaczany na podstawie postanowień zawartej umowy. Wbrew postanowieniu § 1 lit. a umowy rzeczywista wysokość wierzytelności nie została ustalona pomiędzy P. K. a pozwanym przed sądem ani w drodze zawartej ugody.

Niezależnie od podniesionych wyżej zarzutów dotyczących oznaczenia przedmiotu umowy cesji należy wskazać, na inne okoliczności podważające ważność przedmiotowej umowy cesji. Mianowicie umowa zawarta przez powoda z P. K. nie określa wynagrodzenia za które została przeniesiona wierzytelność. W umowie strony zawarły zapis mówiący o tym, że kwota zapłacona za przeniesienie wierzytelności P. K. została ujęta w Załączniku nr l do umowy cesji. W toku postępowania w niniejszej spawie Załącznik Nr 1 do umowy cesji nie został złożony do akt sprawy. Trudno zatem ustalić, czy dokument taki w ogóle istnieje.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że na podstawie postanowień umowy cesji nie można w sposób precyzyjny określić jej przedmiotu, gdyż z jednej strony nabywca (powód) i zbywca jako przedmiot wierzytelności określili kwotę 744.000zł, a z drugiej strony jeszcze w tym samym punkcie umowy cesji strony umowy zaznaczyły, iż rzeczywista kwota zostanie ustalona na drodze sądowej lub ugodowej. Powyższe nie daje żadnych możliwości do chociażby próby ustalenia czy przedmiotem umowy cesji jest wierzytelność w kwocie 744.000 zł, czy też może wierzytelność w innej kwocie. Kolejną wątpliwość nasuwa treść § 2 umowy cesji wierzytelności z dnia 11 marca 2011r.. W powołanym zapisie umowy strony ją zawierające wskazały na niemożności stwierdzenia rzeczywistej wartości wierzytelności będącej przedmiotem cesji. Wskazana okoliczność, zdaniem Sądu, budzi poważne zastrzeżenia co do prawidłowego dokonania przelewu wierzytelności na rzecz M. S. przez P. K..

W tych okolicznościach uznać należy, że M. S. nie wykonał ciążącego na nim obowiązku wykazania przysługującej mu legitymacji czynnej do dochodzenia wierzytelności przysługujących P. K. od pozwanej spółki na podstawie umowy cesji. Wskazany obowiązek dowodowy spoczywa na powodzie na podstawie art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c., które stanowią, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Nieprecyzyjne oraz niedokładne oznaczenie przedmiotu wierzytelności sprawia, że nie można jej określić w żadnym prawdopodobnym stopniu, brak jest przedmiotu umowy, czyli jednego z nieodzownych elementów decydujących o skuteczności i ważności umowy dwustronnej.

W tym miejscu należy wskazać, że skuteczne jest zbycie wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1999r., III CKN 423/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 92). Przelew wierzytelności może być prawnie skuteczny jeżeli daną wierzytelność można skonkretyzować na podstawie stosunku zobowiązaniowego. Pomiędzy P. K. (zbywcą wierzytelności nabytej przez powoda), a pozwanym - spółką (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. istnieje spór na gruncie umowy z dnia 11 marca 2011r., na podstawie której P. K. stwierdza istnienie wierzytelności. Stosunek zobowiązaniowy jest sporny i nie określony w sposób nie budzący wątpliwości, iż pozwany ma obowiązek wypłacić na rzecz P. K. określoną kwotę, co pozwalałoby na możliwość ustalenia przedmiotu wierzytelności.

W ocenie Sądu umowa przelewu wierzytelności z dnia 11 marca 2011 r. pomiędzy M. S. a P. K. nie spełnia kryteriów pozwalających o uznanie jej jako prawnie skutecznej, z uwagi na brak określenia przedmiotu umowy oraz ceny. Powód nie wykazał przed Sądem, że przedmiot umowy cesji, czyli wierzytelność, jest możliwa do konkretnego określenia w jakikolwiek sposób, co oznacza, iż powód nie wykazał przysługującej mu legitymacji procesowej do bycia stroną, do czego był zobowiązany na mocy art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Na powodzie spoczywał ciężar procesowy wykazania przed Sądem istnienia wierzytelności, która stanowiła przedmiot umowy cesji oraz jej skuteczności. W toku postępowania nie było rzeczą Sądu prowadzenie postępowania celem wykazania prawdziwości twierdzeń powoda. Obowiązek ten spoczywał na powodzie. Należy wskazać, że materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał podstawy do dokonania ustaleń faktycznych zgodnych z twierdzeniami powoda, wobec czego Sąd musiał wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądania strony powodowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012r., I ACa 1320/11, niepubl, Lex nr 1108777).

W tym miejscu należy wskazać, że wątpliwości co do ważności umowy cesji zawartej przez powoda z P. K. zasygnalizował Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu postanowienia rozpoznającego zażalenie powoda na postanowienie tut. Sądu (wydane w sprawie XX GC 503/11) oddalające wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia jego innych roszczeń dochodzonych na podstawie przedmiotowej umowy cesji. W orzeczeniu tym Sąd Apelacyjny stwierdził, że ponieważ powód powołuje się na umowę cesji wierzytelności , istotnym jest uprawdopodobnienie przez niego jej skuteczności (czy też ważności) tej umowy. Wszelkie nieścisłości i braki w tym co do przedmiotu cesji, sprawią, że umowy nie będzie można powiązać z konkretną wierzytelnością, a zatem nie będzie ona miała stosowanego waloru dowodowego w sprawie.

Dodatkowo należy podnieść, że inne analogiczne żądania powoda dochodzone przez niego na podstawie spornej umowy cesji przed tut. Sądem zostały oddalone wyrokiem z dnia 27 września 2012 roku, wydanym w sprawie XX GC 503/11.

W związku z powyższym z uwagi na fakt, iż umowa cesji wierzytelności z dnia 11 marca 2011r. zawarta pomiędzy P. K. a powodem M. S. nie określa w dokładny sposób przedmiotu wierzytelności, gdyż zapisy umowy uniemożliwiają określenie wysokości wierzytelności umowę cesji wierzytelności należało uznać jako nieskuteczną, co w dalszej konsekwencji przemawia za brakiem legitymacji procesowej po stronie powoda i skutkuje oddaleniem powództwa.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu); do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Zwrot kosztów procesu przysługuje stronie pozwanej, jako stronie wygrywającej sprawę, albowiem jej pełnomocnik procesowy zgłosił żądanie ich zasądzenia (art. 109 k.p.c.). Koszty celowej obrony strony pozwanej stanowiło wynagrodzenie jej pełnomocnika ustalone w oparciu o regulację § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, Nr 461 j.t.) - 3.600 zł. Niniejsza sprawa nie miała charakteru skomplikowanego, a nakład pracy pełnomocnika strony pozwanej nie był znaczny, zatem Sąd nie uwzględnił wniosku strony pozwanej o przyznanie pełnomocnikowi wynagrodzenia w podwójnej wysokości.

Z uwagi na okoliczności wskazane powyżej należało orzec jak w sentencji wyroku.

SSO Agnieszka Baran

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Aneta Krasuska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Agnieszka Baran
Data wytworzenia informacji: