Treść orzeczenia XX GC 758/11 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

XX GC 758/11 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2014-07-28

Sygn. aktXXGC 758/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Beata Piwowarska Protokolant koordynator prawny Agnieszka Sagan-Jeżowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lipca 2014 r. w Warszawie

sprawy z powództwa Zakładu Produkcyjno Usługowo Handlowego (...) A .C., K. K., J. M., J. S. spółki jawnej z siedzibą w M.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej w W.

- o zapłatę

1. oddala powództwo ;

2. zasądza od Zakładu Produkcyjno Usługowo Handlowego (...) A.C., K. K., J. M., J. S. spółki jawnej w M. na rzecz Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 55.677,67 (pięćdziesiąt pięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt siedem 67/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Beata Piwowarska

Sygn. akt XXGC 758/11

UZASADNIENIE

16 czerwca 2011 r. Zakład Produkcyjno Usługowo Handlowy (...) A.C. K. K., J. M., J. S. sp.j. w M. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Banku (...) S.A. w W. kwoty 6.821.708,08 zł z ustawowymi odsetkami za czas od dnia 20 maja 2011 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania. (k.2-555)

Sąd Okręgowy w Poznaniu, do którego pozew został wniesiony, odmówił wydania w postępowaniu upominawczym nakazu zapłaty, a na zarzut pozwanego 1 sierpnia 2011 r. stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie. (k.1124-1128)

Bank (...) S.A. w W. zażądał oddalenia powództwa i zwrotu kosztów procesu. (k.567-1123)

Sąd ustalił, że :

13 III 2007 r. Bank (...) S.A. w W. i Zakład Produkcyjno Usługowo Handlowy (...) A.C., K. K., J. M., J. S. spółka jawna w M. zawarli na czas nieokreślony umowę o świadczenie usług bankowości elektronicznej, w której § 3.1 bank zobowiązał się zapewnić powodowej spółce dostęp do środków pieniężnych zgromadzonych na jej rachunku oraz do wykonywania operacji lub innych czynności zleconych, za pośrednictwem sieci. (bezsporne – tak też umowa k.53-55)

15 III 2007 r. bank powiadomił spółkę o otwarciu rachunków bieżących w złotych i EURO, zgodnie z umową z 13 III 2007 r., wg której bank miał obowiązek przechowywania na rachunku środków i prowadzenia rozliczeń pieniężnych na zlecenie klienta. (bezsporne – tak też pismo k.57, umowa k.58-59)

15 X 2007 r. strony zawarły umowę ramową dotyczącą transakcji terminowych i pochodnych, której integralną część stanowiły postanowienia regulaminu z 8 V 2002 r. Bank zastrzegł sobie w niej możliwość rozwiązania transakcji lub całej umowy, w przypadkach określonych w pkt 6. regulaminu. Zmiany umowy wymagały zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. (bezsporne – tak też umowa k.60, regulamin k.62-90) Pozwany poin-formował klienta, że środki pieniężne wynikające z transakcji powinny być przekazywane na określone rachunki. Jako osoby uprawnione do reprezentowania spółki w sprawach związanych z transakcjami wskazani zostali A. C., J. S. (2), K. K. i J. M. (2) – każdy z nich samodzielnie. (bezsporne – tak też list informacyjny z 15/10/2007 r. k.61, zeznania świadków A. J. (2) k.1585-1587)

W ramach umowy z 15 X 2007 r. strony zawierały transakcje terminowe i pochodne:

- 31 X 2007 r. umowę (...) nierzeczywistej opcji sprzedaży waluty wymienialnej,

- 31 X 2007 r. umowy (...) i (...) nierzeczywistego akumulowanego terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji,

- 15 XI 2007 r. umowy (...), (...) terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji,

- 15 XI 2007 r. umowy (...) i (...) nierzeczywistego terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji,

- 6 III 2008 r. umowy (...) nierzeczywistej opcji sprzedaży waluty wymienialnej,

- 31 X 2007 r. umowy (...) opcji kupna waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją oraz (...)opcji sprzedaży waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją,

- 31 X 2007 r. umowy (...)- (...), (...)- (...) akumulowanego terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji oraz opcji sprzedaży waluty wymienialnej,

- 15 XI 2007 r. umowy terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji (...) (...)

- 13 III 2008 r. umowy (...)opcji sprzedaży waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją oraz (...)- (...) opcji kupna waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją,

- 13 III 2008 r. umowy (...), (...) terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji oraz umowy (...) opcji sprzedaży waluty wymienialnej,

Wszystkie transakcje terminowe i pochodne zostały zawarte drogą telefoniczną, zgodnie z postanowieniem pkt 9b regulaminu, a następnie potwierdzone pismem. (dowód : zeznania świadka G. G. k.2952-2953)

27 II 2008 r. bank przesłał powodowi potwierdzenia dnia wcześniejszego rozwiązania umów :

-: (...)- (...), (...)- (...) i (...)- (...)-nego terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji oraz opcji sprzedaży waluty wymienialnej,
-: (...)- (...), (...)- (...) terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji
-: (...)-269 opcji kupna waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją.

17 IV 2008 r. przesłał powodowi potwierdzenia dnia wcześniejszego rozwiązania umów : (...), (...) i (...) terminowego kupna waluty wymienialnej przez bank z konwersją w dniu realizacji i opcji sprzedaży waluty wymienialnej.

12 VIII 2008 r. strony zawarły umowy :

- (...), (...) opcji sprzedaży waluty wymienialnej oraz opcji kupna waluty wymienialnej z barierami,

- (...), (...) opcji kupna waluty wymienialnej przez bank z z podwójną barierą i obserwacją oraz sprzedaży waluty wymienialnej przez bank z podwójną barierą i obserwacją.

Dokumenty je potwierdzające zostały przyjęte przez (...) bez zastrzeżeń i podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania spółki, za wyjątkiem transakcji (...) (...), (...) (...), co do której spółka – wg jej twierdzeń nie otrzymała harmonogramu przesłanego na początku września 2008 r., a przekazanego przez bank pocztą elektroniczną – z adnotacją « ponownie » 24 XI 2008 r.

Na podstawie pierwszej umowy, w przypadku gdy kurs referencyjny w dniu realizacji transakcji opcji był równy lub wyższy od kursu konwersji (3,41), a w okresie konwersji był wyższy od drugiego kursu konwersji (3,1610), nabywca opcji (bank) miał prawo kupić od sprzedającego opcje (powoda) w dniu realizacji transakcji opcji kwotę 30.000 EUR za jej równowartość w walucie rozliczenia obliczoną zgodnie z kursem realizacji (3,31). Na podstawie drugiej umowy, nabywca opcji (bank) miał prawo kupić od sprzedającego opcje (powoda) w odpowiednim dniu realizacji transakcji opcji kwotę 30.000 EUR za jej równowartość w walucie rozliczenia transakcji opcji obliczoną zgodnie z kursem realizacji, z zastrzeżeniem, że prawo banku wygasa jeżeli kurs walutowy w dowolnym momencie w okresie konwersji będzie równy lub niższy niż 3,1610 lub równy lub wyższy niż 99,00, albo jeżeli kurs obserwacji w okresie obserwacji będzie równy lub niższy niż 3,41.

Przed dniem wcześniejszego rozwiązania wyznaczonego na 30 III 2009 r. zapadły i nie zostały przez powoda rozliczone transakcje (...), (...), (...) i (...), z datami rozliczenia odpowiednio 16, 30, 9 i 23 III 2009 r.

(dowód : pisma i potwierdzenia k. 91, 92, 150-216, 223-229, 235-249, 285-292, 709-770, pocztowe dowody nadania k.771-773, nagrania rozmów k.850 – transkrypcja k.3042-3056, zawiadomienia i potwierdzenia k.217-222, mail k.250-251)

Zawierając transakcje walutowe przedstawiciele (...) byli rozeznani w tych sprawach, w szczególności mieli świadomość możliwych, także negatywnych dla spółki, zmian kursowych. O ewentualnych ryzykach kursowych byli wielokrotnie informowani przez pracowników banku, którzy nie byli zobowiązani do świadczenia na rzecz klienta usług doradczych. (dowód : korespondencja k.807, 820, 831-832, 840-841, 852-853, 1176-1187, prezentacje k.808-818, 821-826, 833-838, 842-849, 854-865, zeznania świadków A. J. (2) k.1585-1587, B. P. k.1587-1588, G. G. k.2952-2953)

Decyzje dotyczące poszczególnych transakcji walutowych podejmowane były przez przedstawicieli powoda w sposób wolny i świadomy. Nigdy nie informowali oni pracowników banku, że nie rozumieją mechanizmu działania transakcji opcyjnych. (dowód : zeznania świadków A. J. (2) k.1585-1587, B. P. k.1587-1588, G. G. k.2952-2953 – brak dowodu przeciwnego)

Zaoferowane (...) produkty bankowe nie były nieadekwatne do potrzeb i sytuacji gospodarczej powoda. (brak dowodu przeciwnego - formularze adekwatności instrumentów pochodnych FAT dla R. z 16 V 2008 r., korespondencja wewnątrzbankowa dot. jego akceptacji k.988-997)

Zawarte w sposób ważny i skuteczny transakcje były realizowane przez strony umowy. (dowód : wyciąg z ksiąg rachunkowych banku k.775-777) Strony rozliczyły transakcje walutowe z 12 VIII 2008 r. do kwoty 300.000 EUR, podstawionej przez (...) bez zastrzeżenia obowiązku jej zwrotu przez bank - w 10 ratach po 30.000 EUR w okresie od dnia 6 XI 2008 r. do dnia 5 III 2009 r. (bezsporne)

W związku z ze zmianami kursowymi bank zwrócił się 4 XII 2008 r. do (...) o udzielenie informacji dotyczących transakcji walutowych dokonywanych z innymi bankami. (dowód : korespondencja k.867-868) Powód udzielił informacji o transakcjach z (...) Bank (...) 18 XII 2008 r. (dowód : pismo k.871) 5 V 2008 r. zawarł z tym bankiem umowę ramową o współpracy w zakresie transakcji terminowych i pochodnych, które były realizowane od 11 VI 2008 r. do 7 I 2009 r. (dowód : umowa k.120-129, potwierdzenia zawarcia transakcji k.130-148, dokumenacja transakcji k.1599-2485)

Wobec niewykonania przez (...) wszystkich zobowiązań wynikających z transakcji z 12 VIII 2008 r. ( (...) (...), (...) (...) oraz (...) (...) i (...) (...)bank wezwał powoda do dokonania ich rozliczenia w terminie do 28 XI 2008 r. pod rygorem wyznaczenia dnia wcześniejszego rozwiązania umów ze skutkami określonymi w regulaminie. Powód odmówił spełnienia świadczeń, zarzucając bezskuteczność umów wynikającą z nieprawidłowej reprezentacji, niepodpisania potwierdzeń, niepełnego przedstawienia warunków transakcji i doręczenia harmonogramu dopiero 24 XI 2008 r.

16 III 2009 r. bank wyznaczył w stosunku wszystkich nierozliczonych transakcji dzień ich wcześniejszego rozwiązania. (dowód : korespondencja k.269-273, zeznania świadków A. J. (2) k.1585-1587, B. P. k.1587-1588)

2 IV 2009 r. pozwany zapłacił (...) L. 811.100 zł, tytułem przed-terminowego rozwiązania w dniu 30 III 2009 r. transakcji zawartych z (...) 12 VIII 2008 r. (dowód : pismo k.788-806) Także temu bankowi przekazał kwoty uzyskiwane od powoda w wykonaniu transakcji walutowych. W ten sposób realizował obowiązek dokonywania na rynku międzybankowym transakcji odwrotnych (przeciwstawnych). Jedynym zyskiem Banku (...) S.A. z zawartych transakcji opcyjnych była marża w wysokości ok. 20.000 zł. (dowód : rekomendacja (...) Banków (...) dotycząca zawierania wybranych transakcji na polskim rynku międzybankowym k.893-973, ISDA umowa główna z 2002 r. k.975-984, uchwała komisji nadzoru finansowego z 17/12/2008 r. k.999-1034, uchwała komisji nadzoru finansowego z 13/03/2007 r. k.1086-1108, zeznania świadka B. Ł. k.2949-2951)

10 VII 2009 r. bank sporządził protokół zakończenia i rozliczenia transakcji (...) (...), (...) (...) oraz (...) (...) i (...) (...), określając należną od (...) kwotę na 981.692,60 zł, a termin jej płatności na 2 IV 2009 r. (dowód : protokół k.873-891)

Strony prowadziły w końcu 2008 i w 2009 roku negocjacje mające na celu restrukturyzację zobowiązań (...), które nie zakończyły się jednak ugodowym zakończem sporu. W początkowym okresie powód nie kwestionował ważności transakcji, usprawiedliwiając brak terminowego podstawienia waluty kryzysem rynkowym i spadkiem wartości zamówień na jego produkty. (bezsporne – tak też korespondencja k.271-307, 420-435, 870, 1036-1084, 1117-1119, zeznania świadków A. J. (2) k.1585-1587, C. H. k.2951-2952, G. G. k.2952-2953)

Pismem datowanym 9 VI 2010 r. bank poinformował powoda o zmianie dokumentacji standardowej obowiązującej w relacjach z klientami w zakresie zawierania transakcji terminowych i pochodnych, wynikającej z dostosowania do przepisów prawa polskiego implementujących dyrektywę MiFID (Market in Financial Instruments Directive) Równocześnie wypowiedział ze skutkiem natychmiastowym umowę ramową zawartą 15 X 2007 r. (k.541)

(...) dobrowolnie zapłacił pozwanemu kwotę 466.821,57. (bezsporne)

21 IX 2009 r. Bank (...) wystąpił do Sądu Rejonowego w Wałczu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu do kwoty 1.100.000 zł. (dowód : wniosek k.308-312, oświadczenie o poddaniu się egzekucji k.1110) Wniosek został oddalony postanowieniem wydanym 16 X 2009 r. w sprawie ICo 1039/09. (dowód : postanowienie k.313-315) Kolejny wniosek, złożony 12 XII 2009 r. (dowód : wniosek k.316-320) także został oddalony 4 II 2010 r. (sygn. Akt ICo 1467/09) (dowód : postanowienie k.321-323) Zażalenie wierzyciela zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy w Koszalinie, który 29 IV 2010 r. postanowił o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu na kwotę 1.015.439,10 zł (suma główna wierzytelności 981.578,04 i 33.861,06 zł odsetki), z ograniczeniem odpowiedzialności dłużnika do kwoty 1.100.000 zł. - sygn. akt VIICz 223/10. (dowód : zażalenie i postanowienie k.324-347) W wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego od spółki wyegzekwowano kwotę 479.557,42 zł. (dowód : dokumentacja komornicza k.348-373)

Wniosek o zabezpieczenie powództwa przed wszczęciem postępowania o ustalenie nieistnienia wierzytelności objętej BTE został uwzględniony przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który 29 X 2010 r. w sprawie sygn. IACz 1387/10 zmienił postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 8 IX 2010 r., zawieszając postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wałczu. (dowód: wniosek i postanowienie k.373-419)

Powyższe okoliczności, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, z punktu widzenia istnienia lub braku obowiązku Banku (...) S.A. zapłaty Zakładowi Produkcyjno Usługowo Handlowemu (...) (...) K., J. M., J. S. sp.j. dochodzonej pozwem kwoty zostały ustalone w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dokumenty, nagrania oraz zeznania i świadków.

Zgodnie z twierdzeniami pozwanego, na podstawie dowodów z zeznań wskazanych wyżej świadków Sąd ustalił, że sporne transakcje zostały zawarte 12 VIII 2008 r. w sposób skuteczny, że przedstawiciel (...) składający oświadczenia woli nie był w błędzie, w szczególności wywołanym działaniem pracowników banku. Zeznania te – w braku dowodu przeciwnego, obciążającego powoda, stosownie do reguły z art. 6 k.c. – uzasadniały także ustalenie braku obowiązku pozwanego świadczenia na rzecz klienta usług doradczych. Należy stwierdzić, że zeznania świadków wnioskowanych przez pozwanego korespondowały z zapisami dokumentów oraz nagraniami.

Sąd odmówił wiary zeznaniom przedstawicieli powoda J. S. (2) i A. C. (k.3148-3155), jako pozbawionym obiektywizmu, pochodzącym od osób zainteresowa-nych wynikiem postępowania. Ich relacja z przebiegu zdarzeń prowadzących do telefonicznego zawarcia transakcji, potwierdzenia ich na piśmie i przyczyn niewykonania umowy, jest wewnętrznie sprzeczna i nieprzekonująca. W sytuacji podmiotu na tak dużą skalę prowadzącego działalność gospodarczą jak (...), nie jest zgodne z doświadczeniem życiowym twierdzenie o niezrozumieniu treści składanych oświadczeń woli, zawieraniu umów bez rozważenia wszystkich ewentualnych konsekwencji ich wykonywania. Nawet jeśli przedstawiciele spółki nie mieli wiedzy i koniecznego doświadczenia w dziedzinie ekonomii, to nie może to stanowić żadnego usprawiedliwienia, a tym bardziej uzasadniać nieważność transakcji opcyjnych ze względu na ich sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Czyniąc ustalenia Sąd pominął twierdzenia i dowody zgłaszane przez strony w toku postępowania (po złożeniu przez powoda repliki wobec odpowiedzi na pozew), z uchybieniem terminów określonych w art. 479¹²§ 1 i art. 479¹⁴ § 2 k.p.c. (k.1584) W szczególności pominięciu podlegać musiały wszystkie twierdzenia o okolicznościach faktycznych przedstawiane przez pełnomocników powoda na poparcie jego roszczeń, a także formułowane dopiero w toku procesu zarzuty mające uzasadniać dochodzone roszczenia. Przedstawiane przez nie opinie prywatne Sąd traktował jako uzasadnienie stanowisk stron.

Sąd zważył :

1. Umowa ramowa, jak i poszczególne transakcje walutowe zostały zawarte przez strony w sposób ważny i skuteczny w granicach swobody kontraktowania - art. 353¹ k.c. : Przepis ten wyraża obowiązującą w prawie obligacyjnym zasadę wolności umów, która jednak nie ma charakteru absolutnego, doznając ograniczeń w zakresie treści i celu umowy. Art. 353¹ k.c. wprowadza trzy rodzaje ograniczeń: ustawę, właściwość (naturę) stosunku prawnego i zasady współżycia społecznego.

Korzystając z przyznanej im swobody strony mają do wyboru możliwości: przyjęcia bez jakichkolwiek modyfikacji określonego typu umowy uregulowanej normatywnie, zawarcia umowy nazwanej z równoczesnym wprowadzeniem do niej odmienności, w tym także połączenie cech kilku umów nazwanych (tzw. umowy mieszane) lub zawarcia umowy nienazwanej, której treść kształtują według swego uznania (z zachowaniem ograniczeń wynikających z art. 353¹ k.c.). (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 6 XI 2002 r. I CKN 1144/00) W tym więc zakresie mogą swobodnie decydować o zawarciu lub nie, rozwiązaniu umowy, wyborze kontrahenta i dowolnie kształtować treść stosunku obligacyjnego. Tylko w kwestiach przez nie nieuregulowanych znajdą zastosowanie odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego .

Zawarte przez strony umowy transakcji terminowych i pochodnych są umowami nienazwanymi (których postanowienia zostały uzgodnione przez same strony), konsensualnymi i wzajemnie zobowiązującymi, z elementem losowości. Decydując się (w ramach umowy ramowej) na korzystanie z instrumentów opcyjnych powód powinien był rozważyć ich racjonalność ekonomiczną z punktu widzenia prowadzonej przez (...) działalności gospodarczej. Spółka mogła – i korzystała z tego – samodzielnie decydować o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia z bankiem określonego typu transakcji, miała też wpływ na ich treść, zasadniczej kwestii wysokości podstawianych kwot i kursów po jakich były kupowane lub sprzedawane, a także terminów spłaty. Mogła poprzestać na transakcjach forwardowych lub, jak w przypadku umów z 12 VIII 2008 r., zaakceptować strukturę złożonych instrumentów opcyjnych, łączącą opcje PUT i CALL, z barierami, nieprzewidującą obowiązku zapłaty bankowi premii opcyjnej.

Nie można się zgodzić z zarzutami stawianymi przez powoda, że rodzaj transakcji złożonych, łączących w sobie elementy PUT i CALL z barierami wyłączającymi skutkującymi wygaśnięciem zobowiązań w przypadku osiągnięcia niekorzystnego dla banku kursu, został stworzony przez pozwanego i wprowadzony bez woli i wiedzy powoda. Z materiału dowodowego wynika, że (...) i wcześniej zawierał z Bankiem (...) S.A. transakcje, na różnych warunkach. Miał świadomość treści składanych w tej mierze oświadczeń woli oraz ryzyka jakie mogło się wiązać z zawieraniem transakcji opcyjnych. Bank nie tylko nie miał obowiązku świadczenia na rzecz klienta usług doradztwa finansowego ale wprost zastrzegał, że nie ponosi odpowiedzialności za ewentualnie niekorzystne dla klienta skutki zawieranych transakcji. (...) w sposób swobodny mógł decydować o tym jakiego rodzaju transakcje i na jakich zasadach zawiera. Brak jest dowodu na wprowadzenie w błąd jego przedstawicieli, które mogłoby uzasadniać skuteczne uchylenie się od skutków oświadczeń woli. Nie wskazują na to zapisy przeprowadzonych rozmów. (nagrania k.850) Nie może go uzasadniać dokonana ex post subiektywna ocena transakcji jako instrumentu spekulacyjnego, niosącego w sobie nieograniczone ryzyko poniesienia strat przez klienta.

Trudno w tym przypadku mówić o nieujawnieniu klientowi anatomii kwestionowanych instrumentów opcyjnych i związanego z nimi ryzyka. W rozmowach telefonicznych, w których doszło do zawarcia transakcji, zostały przedstawione A. C. ich warunki, potwierdzone następnie na piśmie. Pomimo wyraźnego wskazania przez bank na możliwość zgłoszenia przez klienta zastrzeżeń, powód otrzymawszy pisma nie zwrócił się do pozwanego o wyjaśnienie wątpliwości, nie wskazał na niezgodność zapisu z dokonanymi wcześniej ustaleniami. Uczynił to dopiero po kilku miesiącach, gdy – w efekcie zmian kursowych – rozliczenie kolejnych transakcji zamykało się dla niego z coraz większymi stratami.

Powód znał warunki transakcji zawartych 12 VIII 2008 r. i na nie się godził, nie może więc skutecznie uchylać się od wykonania wynikających z nich zobowiązań i kwestionować wcześniejsze rozwiązanie umów przez bank oraz rozliczenie, na tej podstawie, że był przekonany, iż zawiera transakcje forwardowe. Nie do końca jest przy tym jasne jego żądanie dokonania przez Sąd wykładni oświadczeń woli każdej ze stron, zgodnie z zasadami określonymi w art. 65 § 2 k.c. nie określa bowiem jaka (w każdym elemencie zawartej umowy) była jego rzeczywista wola, co więcej równocześnie domaga się stwierdzenia nieważności umowy ze względu na złożenie oświadczenia o treści potwierdzonej na piśmie, z racji wprowadzenia go w błąd przez pracowników banku.

(...), który wielokrotnie powołuje się na obowiązek kontrahenta postępowania uczciwego, lojalnego i nienadużywania zaufania, sam się do żadnych obowiązków nie poczuwa. Gdyby istotnie bowiem złożył oświadczenie odmienne od oświadczenia banku lub działał pod wpływem błędu wywołanego przez pracownika pozwanego, powód – obowiązany do współdziałania z bankiem w wykonaniu umowy przepisem art. 354 k.c., powinien był zgłosić to niezwłocznie po otrzymaniu i przeanalizowaniu potwierdzeń, czego jednak nie uczynił.

Odwoływanie się do poszczególnych okoliczności faktycznych związanych z zawarciem i realizacją kontraktu nie może wywrzeć porządanego przez powoda skutku, nie została bowiem przedstawiona i dowiedziona co do jej zasadności całościowa konstrukcja prawna odpowiedzial-ności odszkodowawczej Banku (...) S.A. i jego obowiązku zwrotu bezpodstawnie uzyskanych kosztem powoda korzyści. Zwolnienia z obowiązków umownych nie uzasadnia niewiedza i brak doświadczenia przedstawicieli (...) z instrumentami finansowymi. Dbając o dobrze pojęte własne interesy gospodarcze i dochowując należytej staranności wymaganej od przedsiębiorcy, powinni oni byli zasięgnąć rady lub opinii specjalistów co do możliwych skutków zawieranych umów. Zaniechanie w tej mierze nie może obciążać wyłącznie banku, zwalniając powoda z wykonania umów.

(...) nie kwestionuje transakcji zawieranych wcześniej, na takich samych zasadach lecz w odmiennych warunkach, 31 X, 15 XI 2007 r. i 13 III 2008 r., których rozliczenie nie przyniosło mu strat. A w odniesieniu do nich Bank (...) S.A. również nie świadczył usług doradczych, ani nie informował klienta szczegółowo o potencjalnych ryzykach.

W rozmowach telefonicznych, która to forma była powszechnie stosowana na rynku przy zawieraniu tego rodzaju umów ze względu na ich specyfikę, strony ustaliły wszystkie istotne warunki transakcji walutowych : kwoty, terminy i zasady na jakich miała następować sprzedaż i zakup waluty, określiły obowiązujący je kurs. Powód nie tylko zgodził się na taką formę zawierania umów (pkt 9b regulaminu), ale w trakcie rozmów nie stwierdził, że składana mu oferta nie jest dla niego jasna, nie jest kompletna, że nie rozumie w jaki sposób poszczególne transakcje będą realizowane. Przeciwnie, zarówno na pracownikach banku – o czym zeznają świadkowie, jak i na Sądzie, który zapoznał się z nagraniami rozmów, sprawiał wrażenie osoby świadomie i swobodnie podejmującej decyzje i wyrażającej swą wolę. Brak jest podstaw do uznania, że przedstawiciel spółki był przekonany o zawarciu transakcji forwardowych – pomimo postanowień, które nie są elementem tego rodzaju umów, i nie zgłosił żadnych zastrzeżeń otrzymując pisemne potwierdzenia.

Zawierajac umowę ramową (...) zaakceptował zapisy regulaminu dotyczące konsekwencji jej naruszenia – nierozliczenia w terminie zawartych transakcji walutowych. Wyznaczenie przez bank « dnia wcześniejszego rozwiązania » i wartości bieżącej zobowiązań istotnie miało charakter jednostronny, powód jednak wyraził na to zgodę. Przyjęte przez strony rozwiązanie odpowiada przyjętej praktyce bankowej i specyfice stosunku prawnego, to bank dysponuje bowiem narzędziami (metodami, modelami matematycznymi i informacjami o parametrach rynkowych) umożliwiającymi mu dokonanie rozliczenia.

Mechanizm dokonanego rozliczenia transakcji z 12 VIII 2008 r. został szczegółowo przedstawiony w odpowiedzi na pozew, był też przedmiotem oceny biegłych, którzy nie znaleźli podstaw do stwierdzenia w tym zakresie nieprawidłowości. (opinia k.3283-3309, opinie uzupełniające k.3408-3417, 3428-3430, 3612-3615) Potwierdzili także zabezpieczający charakter transakcji, z zastrzeżeniem racjonalnego podejmowania przez powoda decyzji uwzględniających jego sytuację gospodarczą (przepływy walutowe), dopasowania do jego potrzeb. Nie może to być jednak przedmiotem badania przez Sąd, któremu powód nie zaoferował dowodu z dokumentacji finansowej i księgowej swego przedsiębiorstwa.

Zdaniem Sądu, przyznanie bankowi prawa do dokonania rozliczenia – na zasadach i przy uwzględnieniu wskaźników stosowanych przez banki nie uzasadnia stwierdzenia, że umowa ramowa i zawarte 12 VIII 2008 r. transakcje opcyjne są – w całości - nieważne, jako sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub naturą stosunku prawnego. Brak « stabilnych postanowień co do sposobu i podstaw wyliczenia świadczenia należnego pozwanemu […] » wynikał wprost z umowy, jeśli zatem (...) nie godził się na przyznanie bankowi « nadmiernych » uprawnień, nie powinien był jej zawierać. Na marginesie należy zauważyć, że przedstawienie hipotetycznego rozliczenia rozwiązanych transakcji przy ich pisemnym potwierdzeniu było praktycznie niemożliwe do zrealizowania.

Zasady określone w pkt 7f. regulaminu były przez strony stosowane w odniesieniu do wcześniejszych transakcji rozwiązywanych przed ustalonym terminem, co nie spotkało się z jakimikolwiek zastrzeżeniami ze strony powoda. (brak dowodu przeciwnego)

2. Zamierzony cel umowy :

Nie ulega wątpliwości Sądu, że celem zawieranych przez strony umowy ramowej i transakcji walutowych było zabezpieczenie powodowej spółki przed niekorzystnymi dla niej zmianami kursowymi. Kwestionowanie ważności umów zawartych 12 VIII 2008 r. nie może jednak opierać się na stwierdzeniu, że aby ten cel zrealizować, bank powinien był zaoferować powodowi takie warunki umowy, które nie przyniosłyby mu strat w żadnym przypadku zmian kursowych. Nie można zwalniać (...) od odpowiedzialności za jego własne decyzje co do przyjęcia oferty banku. Nawet w sytuacji wzmożonej aktywności pozwanego i jego zabiegów o zaakceptowanie określonych propozycji, przedsiębiorca sam decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu oferty i wyborze kontrahenta.

Sąd nie podziela opinii, że bank jest szczególnym uczestnikiem obrotu, którego obowiązki względem klientów są większe, a w konsekwencji niekorzystne dla nich warunki zawartych umów mogą nie być przez nich realizowane. Istotnie, banki mają obowiązek szczegółowego badania sytuacji gospodarczej klientów i oferowania im produktów odpowiadających ich indywidualnym potrzebom i możliwościom, w tym przypadku jednak nie mieliśmy do czynienia z nie-dostosowaniem instrumentu finansowego do potrzeb (...) lecz z przyjęciem przez tę spółkę warunków umów, które w sytuacji kryzysu gospodarczego i istotnych zmian kursowych okazały się dla niej niekorzystne. Odpowiedzialności za zaistniałą sytuację nie może jednak ponosić bank. Należy zauważyć, że wszelkie rozważania dotyczące wykonania umów opierały się na prognozach kursowych, które się nie sprawdziły. Za ich trafność bank jednak również nie odpowiada.

Liczne zarzuty stawiane przez powoda na poparcie jego roszczeń mają stricte teoretyczny charakter. (...) w żadnym miejscu – nawet w replice wobec odpowiedzi na pozew, nie odnosi się do konkretnych postanowień transakcji opcyjnych zawartych z Bankiem (...) S.A. W szczególności nie dowodzi, że powstała w jego majątku szkoda i bezpodstawne wzbogacenie po stronie pozwanego są wynikiem zawartych umów, a nie konsekwencją ich nie-wykonania przez samego powoda i rozliczenia na zasadach dla niego, ostatecznie niekorzystnych. Należy podkreślić, że wykonanie umowy – zgodnie z ustalonymi przez strony warunkami – nie skutkowałoby powstaniem tak poważnego uszczerbku w majątku powoda. (tak : opinia bierłych)

3. Powód nie działał w błędzie zawierając transakcje 12 VIII 2008 r.

Sąd nie znajduje podstaw do uznania, że oświadczenie woli o zawarciu transakcji opcyjnych złożone zostało przez przedstawiciela (...) pod wpływem błędu. Przed 12 VIII 2008 r. powód wielokrotnie dokonywał transakcji forwardowych, niewątpliwie zatem mógł i powinien był dostrzec różnicę w stosunku do nich warunków na jakich zawarł kwestionowane transakcje. Sposób w jaki prowadzone były rozmowy nie uzasadnia stawianej przez powoda tezy o wprowadzeniu w błąd jego przedstawiciela przez pracownika banku, ani o dostrzeżeniu przezeń błędu A. C. przekonanego, że zawiera transakcje forwardowe a nie opcyjne. Powód nie określił przy tym warunków, jakie wg niego zostały ustalone przez strony umowy transakcji.

Brak tym bardziej podstaw do uznania, że błąd (...) został podstępnie wywołany przez bank. Nie można więc uznać, że w konsekwencji uchylenia się przez powoda 19 III 2009 r. od skutków prawnych jego oświadczenia woli zawartego w umowie (...) (...) i (...) (...) jako złożonego pod wpływem błędu, kwestionowane transakcje są nieważne. ( a contrario art. 84 kc.)

4. Niesprzeczność z zasadami współżycia społecznego :

Sąd nie jest przekonany do słuszności zarzutu sprzeczności transakcji opcyjnych z zasadami współżycia społecznego ze względu na okoliczności i sposób ich zawarcia. Powód jest poważnym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą na skalę międzynarodową. W oczywistej dla niego sytuacji braku wiedzy i doświadczenia jego przedstawicieli w kwestiach finansowych powinien był przed podpisaniem umowy ramowej i zawarciem każdej z transakcji zasięgnąć informacji i skorzystać z pomocy specjalisty. Fakt, że tego zaniechał zdając się na siebie i ufając, że kontrahent będzie działał w jego interesie i na jego korzyść, nie może uzasadniać stawianego bankowi zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego.

Nie ulega wątpliwości Sądu, że podejmowanie decyzji o skorzystaniu z określonych instrumentów finansowych wymaga od przedsiębiorcy wiedzy i doświadczenia. W sytuacji gdy przedstawiciele powoda jej nie mieli nie powinni byli się godzić na ustalanie warunków umów przez telefon, co zdecydowanie zmniejszało ich możliwości zapoznania się z ofertą banku, rozważenia korzyści i ryzyka, jakie mogą się wiązać z jej przyjęciem. (...) jednak zgodził się na telefoniczne zawieranie transakcji walutowych z późniejszym ich potwierdzeniem na piśmie. Realizował je dopóki nie wiązało się to dla niego ze stratą i dopiero przy rozliczeniu transakcji z 12 VIII 2008 r. postawił zarzut, którego zasadności nie potrafił jednak wykazać.

Należy się zgodzić z powodem, gdy twierdzi, że umawiające się strony powinny przy realizacji kontraktu działać lojalnie względem siebie, respektując oczekiwania kontrahenta, nie nadużywając jego zaufania. Nie oznacza to jednak – a do tego w istocie zmierza (...) obarczenia pozwanego obowiązkiem dbania o jego interesy i obciążania go odpowiedzialnością za stratę wyniką z podjętych decyzji w sytuacji poważnego kryzysu gospodarczego wiążącego się z nieoczekiwaną zmianą kursów walut. Równocześnie powód nie wykazuje jakie działania sam podejmował zanim jego przedstawiciel złożył oświadczenie woli o zawarciu transakcji walutowych.

Powód nie zaoferował Sądowi dowodu na, kwestionowaną przez pozwanego okoliczność, zawarcia przez strony umowy zobowiązującej bank do świadczenia na rzecz (...) usług doradczych, który mógły uzasadniać odpowiedzialność kontraktową Banku (...) S.A. za straty poniesione przez klienta na skutek zawarcia 12 VIII 2008 r. ostatecznie niekorzystnych dla niego transakcji opcyjnych. Gdyby nawet strony umowę taką sporządziły, to jej niewykonanie uzasadniałoby raczej odpowiedzialność kontraktową, niż deliktową banku.

Należy uznać, że powód nie wykazał w tym postępowaniu, iż poniesiona przezeń strata była skutkiem nienależytego wykonywania przez bank umowy ramowej, niedososowania oferowanych mu produktów do sytuacji gospodarczej (...). Zarówno dokumenty, jak i zeznania świadków wskazują na to, że powód dokonał wyboru oferowanego mu instrumentu finansowego, którego realizacja w wyniku zmian kursowych wywołanych kryzysem gospodarczym doprowadziła do powstania szkody w majątku spółki. Nie była ona natomiast wynikiem błędnych informacji, nieprofesjonalnego działania pracowników banku, czy wręcz celowego działania.

Powód otrzymywał od banku prezentacje dotyczące transakcji terminowych i pochodnych, które pozwalały mu się rozeznać w specyfice poszczególnych instrumentów finansowych, podjąć decyzję o wyborze tych najwłaściwszych z punktu widzenia działalności gospodarczej prowadzonej przez (...), a w razie potrzeby zasięgnąć dodatkowych informacji u pracowników banku oraz własnych doradców finansowych, czy prawnych. Nie może zatem zasadnie twierdzić, że jako słabszy uczestnik obrotu, powód był zdany na bank, któremu ufał, że podejmie za niego decyzję o wyborze najkorzystniejszych dla (...) warunków transakcji. Bezsporne w sprawie jest, że powód nie akceptował wszystkich propozycji składanych mu przez pracowników Banku (...) S.A.

Należy wyjaśnić, że do pozwanego banku nie mogą mieć zastosowania przepisy ustawy z 29 VII 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (ze względu na art. 70 ust 3) ani rozporządzenia Ministra Finansów z 28 XII 2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych . Na temat standardu informacyjnego, jaki powinny stosować banki w zakresie terminowych operacji finansowych polegających na zawieraniu z kontrahentami umów terminowych (art. 5 ust. 2 pkt 4 i 7 pr.bank.) w okresie przed implementowaniem do systemu prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/39/WE z 21 IV 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyroku z 16 II 2012 r. IVCSK 225/11 w ten sposób, że obowiązki informacyjne banków w zakresie zawierania transakcji terminowych należy opisywać według zbliżonego lub podobnego standardu informacyjnego jak wynikający z postanowień dyrektywy. Nie można mieć wątpliwości co do tego, że obowiązkiem sądu jest prowspólnotowa wykładnia przepisów prawa krajowego czy całych instytucji, które pozostają w związku z zakresem regulacji wspólnotowej. Obowiązek rzetelnej, uczciwej i wyczerpującej informacji, służący zachowaniu równowagi w relacji klienta z bankiem, wynika z podstawowych zasad prawa obligacyjnego, nakazujących respektowanie uczciwości, lojalności i dobrych obyczajów w obrocie, zwłaszcza na etapie nawiązywania stosunku kontraktowego, ale także w związku z jego wykonywaniem. (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 I 2005 r. P 10/04 (OTK-A 2005, Nr 1, poz. 7) Nie oznacza to jednak, że bank jest zobowiązany do informowania klienta o tym jakie będą wahania kursowe i ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą w przypadku, gdy na skutek odmiennego kursu walutowego klient nie uzyska przewidywanej korzyści. Umowa o wystawienie opcji walutowej nie chroni kontrahenta banku przed poniesieniem uszczerbku wynikającego ze zmiany kursów walut nią objętych. (tak wyrok Sądu Najwyższego z 9 XI 2012 r. IVCSK 284/12)

5. Dysproporcja w zakresie wysokości świadczeń stron oraz rozkładu ryzyka związa-nego z zawarciem transakcji opcyjnych: Stawiany przez powoda zarzut, którego zasadność została zakwestionowana przez pozwanego, nie został poparty żadnymi dowodami. (...) nie dokonał w szczególności rozliczenia kwestionowanych transakcji aby wykazać, że istotnie jego prawa i obowiązki znacznie różniły się – na jego niekorzyść od praw i obowiązków banku. Dysproporcji świadczeń stron, w sytuacji wykonania przez nie zawartych transakcji nie potwierdzają w swej opinii biegli. (k.3296-3298)

6. Odpowiedzialność deliktowa pozwanego :

Powód wywodzi odpowiedzialność deliktową Banku (...) S.A. z faktu wszczęcia i prowadzenia przezeń egzekucji na podstawie bezprawnie uzyskanego tytułu egzekucyjnego. Zarzut ten nie znajduje jednak oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w tym przypadku nie doszło bowiem do bezprawnego i zawinionego wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...).

Art. 415 k.c. statuuje odpowiedzialność deliktową za szkodę wyrządzoną z winy sprawcy i nie opartą na innych przepisach. Przesłankami tej odpowiedzialności są: szkoda, czyn sprawcy noszący znamiona winy, związek przyczynowy pomiędzy tym czynem a szkodą. Ciężar dowodu wszystkich przesłanek odpowiedzialności, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywa na poszkodowanym. Winien on wskazać fakty i dowody na istnienie zdarzenia – czynu zabronionego, szkody i związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a szkodą. Wina jest ujemną oceną zachowania się sprawcy szkody. Jej element obiektywny obejmuje zachowanie się niewłaściwe, niezgodne z prawem przedmiotowym lub zasadami współżycia społecznego (bezprawność – sprzeczność zachowania z szeroko rozumianym porządkiem prawnym – nakazów i zakazów wynikających z norm prawnych, moralnych, obyczajowych). Element subiektywny polega na umyślności lub niedbalstwie (niedołożeniu należytej staranności). Przypisanie jej winy uzasadnia ujemna ocena postępowania danej osoby w porównaniu do stosowanego wzorca, uznanie za naganną jej decyzję odnoszącą się do podjętego przez nią bezprawnego czynu.

Adekwatny związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem dłużnika a powstaniem szkody jest konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej. Zachodzi on tylko wtedy, gdy określone przyczyny normalnie powodują dane skutki. (art. 361 § 1 k.c.) Ustalając, czy istnieje związek przyczynowy sąd bada, czy między kolejnymi faktami zachodzą obiektywne powiązania, czy przyczyna była koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, czy bez niej skutek wystąpiłby. Po stwierdzeniu, że takie powiązanie miało miejsce sąd ocenia je pod kątem adekwatności, decydując o tym, czy powiązania przyczyny ze skutkiem można traktować jako normalne (typowe, oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy), czy jako będące rezultatem wyjątkowego zbiegu okoliczności. Ocena w tym zakresie opiera się na całokształcie okoliczności sprawy, zasadach doświadczenia życiowego, ewentualnie także wiedzy specjalnej.

Naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego przez wierzyciela uszczerbku majątkowego w granicach normalnego związku przyczynowego. (art. 361 k.c.) Zgodnie z przyjętym poglądem, szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym, a stanem jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Polega ona na stracie jaką poniósł ( damnum emergens) albo pozbawieniu go korzyści, które mógłby uzyskać gdyby mu szkody nie wyrządzono. ( lucrum cessans) Wysokość szkody określa się przy zastosowaniu metody subiektywnej uwzględniającej wartość naruszonych dóbr z punktu widzenia poszkodowanego. Zgodnie z zasadą art. 6 k.c., udowodnienie szkody i jej wysokości obciąża powoda.

W ocenie Sądu, powód nie udowodnił w tym postępowaniu, że Bank (...) S.A., którego działania noszą znamiona bezprawności i zawinienia, ponosi odpowiedzialność za uszczerbek powstały w majątku (...) w konsekwencji niekorzystnego dla niego rozliczenia transakcji walutowych z 12 VIII 2008 r. Zasadnicze wątpliwości Sądu wywołuje także istnienie adekwatnego związku przyczynowego między działaniami pozwanego a uszczerbkiem powstałym w majątku powoda. (...) nie wyjaśnia tej kwestii, a stawiając zarzuty pomija zasadnicze elementy funkcjonowania rynku oraz fakty obiektywne, niezależne od żadnej ze stron, jak kryzys gospodarczy i zmiany kursowe, które wystąpiły w latach 2008-2009.

Także szkoda szacowana łącznie na kwotę (...)zł, obejmującej utracony w latach 2009-2010 dochód netto ((...) zł) oraz spadek renomy ((...) zł), spadek wartości przedsiębiorstwa ((...)), różnice kursowe ((...) zł), a także koszty postępowania egzekucyjnego ((...)zł), abstrahuje od zaistniałej sytuacji gospodarczej. Sąd – uznając roszczenie za nieusprawiedliwione co do zasady, nie prowadził postępowania w tym zakresie.

7. Zwrot bezpodstawnie uzyskanych przez bank korzyści :

Powód domaga się w tym postępowaniu zwrotu 1.055.691,20 zł jako sumy kwot 588.869,63 zł - wyezgzekwowanej i 466.821,57 zł - zapłaconej nienależnie na rzecz Banku (...) S.A.

Przepis art. 405 k.c. stanowi, że ten kto kosztem innej osoby bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową, obowiązany jest do wydania jej w naturze, a gdyby to nie było możliwe, zwrotu jej wartości. Obowiązek wydania obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian niej albo jako naprawienie szkody. (art. 406 k.c.) Do przyjęcia bezpodstawnego wzbogacenia konieczne jest łączne zaistnienie następujących przesłanek:

-: korzyść uzyskana zostaje bez podstawy prawnej jakiegokolwiek rodzaju,
-: musi mieć wartość majątkową możliwą do określenia w pieniądzu,
-: musi być uzyskana kosztem innej osoby – zubożonego.

Przepisy art. 405-409 k.c. stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego:

-: gdy ten kto je spełnił, nie był zobowiązany w ogóle lub względem osoby, której świadczył,
-: jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty,
-: jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. (art. 410 k.c.)

Według art. 411 pkt 1 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełniający je wiedział, że nie był do tego zobowiązany (condictio indebiti), chyba że nastąpiło to z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej. Nie może zatem żądać zwrotu nienależnego świadczenia ten, kto miał pełną świadomość (solvensa) braku takiego obowiązku tak ze względu na znany mu stan faktyczny, jak i obowiązujące przepisy. Świadczenie ma wówczas charakter definitywny, mimo że pozostaje nienależne. (art. 410 § 2 k.c.) Spełnienie go w tych okolicznościach zakłada istnienie po stronie świadczącego elementu woli, która obejmuje przysporzenie majątkowe na rzecz osoby przyjmującej świadczenie. Ujawnia się ona najpełniej, gdy dobrowolnie spełnia się świadczenie, do którego w ogóle nie jest się zobowiązanym. Wątpliwości co do obowiązku spełnienia świadczenia nie mogą być utożsamiane z wymaganą przez art. 411 pkt 1 k.c. pozytywną wiedzą dłużnika o braku powinności spełnienia świadczenia. (tak Sąd Najwyższy w wyrokach z 10 VI 2003 r. ICKN 390/01 i z 12 XII 1997 r. IIICKN 236/97)

Zainteresowanego dochodzeniem zwrotu nienależnie spełnionego świadczenia zubożonego obciąża obowiązek udowodnienia nieświadomości braku zobowiązania. (tak W. Serda Nienależne świadczenie. PWN 1988 s.157, 159) Zwrotu nienależnego świadczenia może żądać każdy, kto spełnił świadczenie nie wiedząc, że do świadczenia nie był zobowiązany. Nie chodzi tu o kwalifikowaną postać wiedzy, ale usprawiedliwiony okolicznościami stanu faktycznego brak świadomości, że spełnienie świadczenia odpowiada obowiązkowi świadczenia. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 1 XII 1999 r. ICKN 203/98)

Zaoferowane Sądowi dowody nie potwierdzają tezy powoda o zapłacie kwoty 466.821,57 zł z zastrzeżeniem obowiązku jej zwrotu przez bank. Należy więc przyjąć, że świadczenie zostało spełnione dobrowolnie i (...) nie może skutecznie żądać jego zwrotu.

Żądanej z tego tytułu kwoty nie można uznać za świadczenie nienależne, przeciwnie zobowiązanie we wskazanej w prawidłowo (co potwierdza opinia biegłych) dokonanym przez bank rozliczeniu wysokości istniało, w konsekwencji naruszenia postanowień umowy doszło bowiem do wcześniejszego rozliczenia transakcji zawartych 12 VIII 2008 r. Pozwany – jako wierzyciel – był uprawniony do przyjęcia kwoty 466.821,57 zł zapłaconej przez (...) i 588.869,63 zł od niego wyezgzekwowanej. Nie mamy w tym przypadku do czynienia ze świadcze-niami nienależnymi w rozumieniu art. 405-409 k.c. Pozwany należycie udowodnił ponadto, iż otrzymane od (...) kwoty przekazał transakcjami odwrotnymi (przeciwstawnymi) na rynku międzybankowym (...), realizując obowiązki wynikające z uchwały Komisji Nadzoru Bankowego nr 1/2007, nie można zatem mówić o jego wzbogaceniu. (art. 409 k.c.)

8. Pozwany nie dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji stypizowanego w art. 10 ust. 1u.z.n.k. : Uzasadnienie stawianego Bankowi (...) S.A. zarzutu opiera się na niezrozumieniu istoty ustawy z 19 IV 1994 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pozwany nie oznaczał bowiem świadczonych na rzecz powoda usług czy instrumentów finansowych, aby wywoływało to ryzyko konfuzji konsumenckiej. Jeśli nawet faktycznie powód inaczej rozumiał treść transakcji walutowych zawartych 12 VIII 2008 r. to nie przez ich konfuzyjne oznaczenie lecz, jak sam w innym miejscu twierdzi, przez sposób i okoliczności zawarcia umowy.

Z powołanych przyczyn Sąd orzekł o oddaleniu powództwa w całości.

( a contrario art. 405 i art. 415 k.c.)

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c. – odpowiedzialności za wynik sporu :

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. (§ 3.) Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. (art. 99 k.p.c.)

Opłaty za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości określa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 IX 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu . Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. (§ 2 ust.1.)

Podstawę zasądzenia opłaty stanowią określone w rozdziałach 3-4 stawki minimalne. Opłata nie może być wyższa od sześciokrotnej stawki minimalnej, ani wartości przedmiotu sporu. (§ 2 ust.2.) Wysokość stawki minimalnej zależy od wartości przedmiotu sprawy lub jej rodzaju. (§ 4 ust.1.) Przy wartości przedmiotu sprawy powyżej powyżej 200.000 zł stawki minimalne wynoszą 7.200 zł. (§ 6. pkt 7.)

Zasądzona od Zakładu Produkcyjno Usługowo Handlowego (...) A.C., K. K., J. M., J. S. sp.j. w M. na rzecz Banku (...) S.A. w W. kwota 55.677,67 zł obejmuje : poniesione koszty opinii (26.614,67 zł) i stawiennictwa świadka (246 zł).

Zważywszy charakter sprawy, jej wagę i stopień skomplikowania, a w szczególności trafność zgłaszanych zarzutów, które skutkowały oddaleniem powództwa oraz czas trwania Sąd uznał za uzasadnione przyznanie pełnomocnikowi pozwanego, wykonującemu zawód radcy prawnego wynagrodzenia w czterokrotnej minimalnej wysokości. (28.800 zł+17 zł, tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa)

SSO Beata Piwowarska

Dodano: 18 lutego 2019, Opublikował(a): Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Data wytworzenia informacji: 28 lipca 2014