Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 2 grudnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie, XX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Piotr Kiełkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2022 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym sprawy

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) Spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały albo ustalenie jej nieistnienia

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia
3 czerwca 2022 roku sygn. akt XX GC 576/22

postanawia

1.  zmienić punkt 1 lit. c zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że wniosek w tym zakresie oddalić;

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie;

3.  rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić Sądowi pierwszej instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Sędzia Piotr Kiełkiewicz

Sygn. akt XX Gz 203/22

UZASADNIENIE

Powód M. K. w pozwie z dnia 20 maja 2022 roku domagał się stwierdzenia nieważności, ewentualnie uchylenie, ewentualnie ustalenie nieistnienia uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z siedzibą w W. z dnia 22 listopada 2021 r. w sprawie wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy dla (...), zaprotokołowanej przez notariusza w B., M. M. za rep. A nr (...).

Wraz z pozwem powód wniósł o udzielenie zabezpieczenia.

Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie udzieli zabezpieczenia roszczenia powoda w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) „Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy” (...) S.A. z dn. 22 listopada 2021 r. w sprawie wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy dla pozwanej spółki zaprotokołowanej przez notariusza w B. M. M. za rep. A nr (...), ewentualnie uchylenie ww. uchwały albo ustalenie jej nieistnienia poprzez:

a.  wstrzymanie, na czas trwania postępowania, wykonalności i skuteczności uchwały nr (...)„Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy” (...) S.A. z dn. 22 listopada 2021r. w sprawie wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy dla pozwanej spółki zaprotokołowanej przez notariusza w B. M. M. za rep. A nr (...),

b.  zobowiązanie zarządu pozwanej spółki do zwołania, w terminie trzech miesięcy liczonych od dnia uprawomocnienia się postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, walnego zgromadzenia spółki (...) S.A., którego porządek obrad będzie obejmował podjęcie uchwały w sprawie wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy (...) S.A.,

c.  zobowiązanie zarządu spółki (...) S.A. do złożenia w imieniu ww. spółki oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy spółki (...) S.A. zawartej ze spółka pod nazwa (...) S.A. w W. w terminie czterech miesięcy od dnia prawomocności postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia,

w pozostałym zaś zakresie wniosek oddalił.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że wstępna analiza dotychczas zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że roszczenie główne powoda zostało uprawdopodobnione albowiem powód pomimo prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie XX GC 345/21 nakazującego spółce traktowania powoda jako akcjonariusza (...) uprawnionego do wykonywania praw inkorporowanych w akcjach, nie został dopuszczony do udziału w NWZ z 22 listopada 2021 roku.

Zdaniem także Sądu został uprawdopodobniony interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Sąd uznał, iż zabezpieczenie roszczenia w sposób określony w pkt II ppkt 1, 2 i 3 pozwu zapewni powodowi należytą ochronę, jednocześnie nie obciążając pozwanego ponad miarę. Taki sposób zabezpieczenia zdaniem Sądu ma na celu uniknięcie ryzyka powstania nieodwracalnych skutków prawnych ze szkodą dla powoda, przejawiającą się w uszczupleniu oraz uniemożliwieniu realizacji przysługujących mu praw inkorporowanych w akcjach pomimo dokumentów kreujących po jego stronie prawa do akcji i funkcjonowania w obrocie postanowień o zabezpieczeniu (XX GC 345/21 oraz XXVI GC 66/22), które nie są respektowane przez pozwaną spółkę ani przez (...). Wskazane sposoby zabezpieczenia są dopuszczalne zgodnie z art. 755 § 1 k.p.c. i w ocenie Sądu są konieczne dla zapewnienia możliwości osiągnięcia celu postępowania (730 ^{( 1) ( )} § 2 k.p.c.). Zastosowane sposoby zabezpieczenia pozostają także w funkcjonalnym związku z celem postępowania. Zapewniają również powodowi ochronę prawną nie obciążając pozwanego ponad cel zabezpieczenia, a zatem spełniają kryteria określone w art. 730 ^{( 1)} § 3 k.p.c.

Na przedmiotowe postanowienie zażalenie złożył pozwany zaskarżając je w części w zakresie pkt 1 a i 1 c wnoszą o jego zmianę i oddalenie wniosków uprawnionego.

Pozwany zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1.  naruszenie art. 233 § 1 w związku z art. 360 i art. 730 ¹ k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę dowodów w postaci postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 maja 2018 roku, sygn. akt XVI GCo 127/18 oraz z dnia 15 kwietnia 2021 roku, sygn. akt XX GC 345/21;

2.  naruszenie art. 730 ¹ § 3 k.p.c. i art. 328 ² § 2 k.s.h. poprzez ich niezastosowanie i nieuwzględnienie, że rozwiązanie umowy z podmiotem prowadzącym rejestr jest możliwe pod warunkiem zawarcia nowej umowy;

3.  naruszenie art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód uprawdopodobnił istnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia;

4.  naruszenie art. 730 ¹ § 3 k.p.c. w związku z art. 328 ¹ § 5 w związku z art. 404 § 1 i art. 414 k.s.h. poprzez przyjęcie, że niedopuszczenie powoda do udziału w zgromadzenia w dniu 22 listopada 2021 roku miałoby wpływ na treść podjętej uchwały.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

W piśmie z dnia 25 października 2022 roku pozwany wskazał, że walne zgromadzone pozwanej spółki z dnia 28 września 2022 roku podjęło uchwałę o uchyleniu zaskarżonej przez powoda uchwały nr (...) NZW z dnia 22 listopada 2021 roku. Zdaniem pozwanego powyższe skutkuje przyjęciem, że nie zachodzą podstawy do dalszego utrzymania udzielonego zabezpieczenia.

W piśmie z dnia 24 listopada 2022 roku powód podtrzymał stanowisko w sprawie podnoszą, że pomimo podjęcia uchwały nr (...) NZW z dnia 28 września 2022 roku w dalszym zakresie istnieją przesłanki do udzielenie zabezpieczenia.

Sąd zważył, co następuje.

Zażalenie podlegało uwzględnieniu w części.

W przedmiotowej sprawie jak już wskazano powód M. K. w pozwie z dnia 20 maja 2022 roku domagał się stwierdzenia nieważności, ewentualnie uchylenie, ewentualnie ustalenie nieistnienia uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z siedzibą w W. z dnia 22 listopada 2021 r. w sprawie wyboru podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy dla (...), zaprotokołowanej przez notariusza w B., M. M. za rep. A nr (...).

Nie było także sporne, iż w obrocie prawnym funkcjonują postanowienia SO w Warszawie:

⚫

z dnia 15 kwietnia 2021 roku na mocy którego udzielono zabezpieczenia roszczenia M. K. poprzez nakazanie spółce pod firmą (...) S. A. z siedzibą w W. na czas trwania postępowania traktowania M. K. jako osoby uprawnionej do wykonywania praw korporacyjnych inkorporowanych w (...) akcjach imiennych spółki pod firmą (...) S.A. z siedzibą w W., serii (...) uprzywilejowanych co do głosu w ten sposób, że na jedną akcję przypada (...)(słownie: (...)) głosów, objętych przez M. K. przy zawiązaniu spółki pod firmą (...) S.A. z siedzibą w W. aktem notarialnym z dnia 08.04.1992 r., sporządzonym przez notariusza A. A. za Rep. A nr (...);

⚫

z dnia 30 maja 2018 roku na mocy, którego to postanowienia zabezpieczono roszczenie M. K. przeciwko m.in. (...) Spółce Akcyjnej w W. poprzez zakazanie na czas trwania postępowania:

1. wykonywania przez A. S. jakichkolwiek praw z (...) akcji (...) S.A. w W. serii (...);

2. wykonywania przez A. S. jakichkolwiek praw z (...) akcji (...) S.A. w W. serii (...);

3. przenoszenia pod jakimkolwiek tytułem prawnym przez A. S. jakichkolwiek praw z (...) akcji (...) S.A. w W. serii (...);

4. przenoszenia pod jakimkolwiek tytułem prawnym przez A. S. jakichkolwiek praw z (...) akcji (...) S.A. w W. serii (...).

Zostało także wykazane, że w dniu 22 listopada 2021 odbyło się NZW pozwanej spółki do udziału w którym nie został dopuszczony przedstawiciel pozwanego.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie nie może być mowy o naruszenie art. 233 § 1 w związku z art. 360 i art. 730 ¹ k.p.c. Po pierwsze wskazać należy, iż stosownie do art. 730 ¹ k.p.c. wymóg uprawdopodobnienia roszczenia polega na wykazaniu za pomocą wszelkich dostępnych środków możliwie najwyższego stopnia prawdopodobieństwa wskazującego na zasadność powództwa. Niezbędne jest więc uprawdopodobnienie tych okoliczności, które stanowią podstawę faktyczną powództwa. Jak wskazuje się w orzecznictwie istotą postępowania zabezpieczającego jest bowiem to, że sąd dokonuje jedynie pobieżnej (wstępnej) analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 maja 2012 r., sygn. akt I ACz 782/12, LEX nr 1164918).

Sąd stosownie do art. 360 k.p.c. zgodnie z którym postanowienia stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób, jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a jeżeli ogłoszenia nie było - z chwilą podpisania sentencji, prawidłowo miał na uwadze fakt wywołania skutku prawnego w związku z wydaniem ww. orzeczeń.

Nie może być także mowy o naruszeniu reguły swobodnej oceny dowodów, przez jak wskazał pozwany, nazbyt pobieżną ocenę zapadłych orzeczeń. Jak trafnie wskazał Sąd na skutek pominięcia przez Spółkę istnienia postanowienia z dnia 15 kwietnia 2021 roku reprezentant powoda nie został dopuszczony do udziału w zgromadzeniu. Polemika pozwanego w zażaleniu co do de facto interpretacji postanowienia z dnia 15 kwietnia 2021 roku nie mogła skutkować uwzględnieniem zażalenia. Nie budzi przy tym wątpliwości, że niedopuszczenie akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności podjętych uchwał jak i stanowi na tyle doniosłe naruszenie, które może mieć wpływ na treść uchwały (tak wyrok SN z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. akt III CSK 403/16, Legalis nr 1834027).

W świetle powyższe również zarzut naruszenia art. 730 ¹ § 3 k.p.c. w związku z art. 328 ¹ § 5 w związku z art. 404 § 1 i art. 414 k.s.h. pozostawał bez znaczenia.

Rację ma jednak pozwany, iż brak było podstaw do uwzględnienia wniosku w zakresie obejmującym zobowiązanie zarządu spółki (...) S.A. do złożenia w imieniu ww. spółki oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy spółki (...) S.A. zawartej ze spółka pod nazwa (...) S.A. w W. w terminie czterech miesięcy od dnia prawomocności postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.

W tym zakresie wskazać należy, iż stosownie do art. 328 ¹ § 1 i 5 k.s.h. akcje spółki niebędącej spółką publiczną podlegają zarejestrowaniu w rejestrze akcjonariuszy. Wybór podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Zgodnie zaś z art. 328 ² § 1 i 2 k.s.h. spółka jest obowiązana do niezwłocznego zawarcia umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy z podmiotem wybranym zgodnie z art. 328 ¹ § 5. Rozwiązanie przez spółkę umowy, o której mowa w § 1, jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem zawarcia nowej umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy, z uwzględnieniem art. 328 ¹¹ . Rozwiązanie umowy przez podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy jest dopuszczalne jedynie z ważnych powodów, z zachowaniem terminu wypowiedzenia nie krótszego niż trzy miesiące.

Jak wskazuje się w doktrynie regulacja wskazana w art. 328 ² § 2 k.s.h. ma gwarantować ciągłość prowadzenia rejestru akcjonariuszy. Z tego względu rozwiązanie przez spółkę umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy z dotychczasowym podmiotem wymaga zawarcia nowej umowy (por. R. Pabis [w:] Z. Jara (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis). Z tego też względu nie było dopuszczalne w trybie udzielenia zabezpieczenia nakazania zarządowi rozwiązania umowy z dotychczasowym podmiotem prowadzącym rejestr w sytuacji, gdy nie został już wcześniej wybrany inny podmiot. Sam przy tym fakt nałożenia obowiązku zwołania zgromadzenia obejmującego wybór nowego podmiotu nie może zostać uznany w tym kontekście za wystarczający.

Nie ma przy tym racji pozwany, iż powód nie wykazał istnienia interesu prawnego w udzielaniu zabezpieczania.

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia zachodzi wówczas, gdy istnieje potrzeba zapewnienia uprawnionemu tymczasowej ochrony prawnej, zanim uzyska ochronę definitywną, czyli zanim zostanie osiągnięty cel postępowania w sprawie. Tym samym niezbędne jest istnienie związku pomiędzy żądanym sposobem zabezpieczenia, a celem jaki ma zostać osiągnięty w sprawie.

Nie budzi wątpliwości, że roszczenia o uchylenie uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 249-251 k.s.h.) oraz o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 252 k.s.h.) mogą być przedmiotem zabezpieczenia (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2013 r., III CZP 13/13, OSNC 2014, Nr 3, poz. 23). Podstawowym sposobem zabezpieczenia roszczeń w sprawach o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały wspólników jest właśnie wstrzymanie jej skuteczności lub wstrzymanie jej wykonalności (por. Ł. Błaszczak, Zabezpieczenie roszczeń w sporach korporacyjnych na przykładzie spraw o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały wspólników oraz spraw o wyłączenie wspólnika, Transformacje prawa prywatnego nr 1/2019 s. 18). Powyższe ma na celu czasowe zablokowanie skutków wynikających z treści zaskarżonej uchwały. W sytuacji więc w której powód uprawdopodobni roszczenie w takiej sprawie do jednocześnie nie może budzić wątpliwości, iż także istnieje po jego stronie interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

W piśmie z dnia 25 października 2022 roku pozwany wskazał, że walne zgromadzone pozwanej spółki z dnia 28 września 2022 roku podjęło uchwałę o uchyleniu zaskarżonej przez powoda uchwały nr (...) NZW z dnia 22 listopada 2021 roku. Zdaniem pozwanego powyższe skutkuje przyjęciem, że nie zachodzą podstawy do dalszego utrzymania udzielonego zabezpieczenia.

Wbrew także stanowisku pozwanego ani na toczące się postępowanie ani w związku z tym na fakt wydanego w sprawie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia nie ma wpływu podjęcie uchwały nr (...) przez NZW w dniu 28 września 2022 roku na mocy, której miało dojść do uchylenia zaskarżonej uchwały nr (...) NZW z dnia 22 listopada 2021 roku. Wskazać bowiem należy, że z uwagi na to, że wyrok sądu stwierdzający nieważność sprzecznej z ustawą uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej ma charakter konstytutywny (por. uchwała 7 sędziów SN z dnia 18 września 2013 r., sygn. akt III CZP 13/13, Legalis nr 731228), przychylić należy się do poglądu o braku podstaw do znoszenia skutków zapadłych uchwał na drodze współdziałania wspólników (akcjonariuszy) poprzez podjęcie nowej uchwały (por. J. Glinka, Kilka uwag na tle tak zwanej reasumpcji uchwał organów właścicielskich w spółkach kapitałowych, Rynek – Społeczeństwo – Kultura, numer specjalny 2016). Nawet podjęcie nowej uchwały nie może samodzielnie doprowadzić do osiągnięcia celu jakim jest sądowe unieważnienie lub uchylenie uchwały, a tym samym nie może także skutkować przyjęciem, że roszczenie powoda jest nieuprawdopodobnione.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 741 k.p.c. i 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Sędzia Piotr Kiełkiewicz

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

Sędzia Piotr Kiełkiewicz