Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Grzegorz Kochan

Protokolant: Agata Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie 14 listopada 2024 r. w Warszawie

sprawy z powództwa S. P.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o wynagrodzenie, skapitalizowane odsetki za opóźnienie

I.  zasądza od (...) z siedzibą w W. na rzecz S. P. następujące kwoty:

a)  73.683,54 (siedemdziesiąt trzy tysiące sześćset osiemdziesiąt trzy, 54/100) złotych z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 8 maja 2023 r. do dnia zapłaty tytułem wyrównania wynagrodzenia oraz wynagrodzenia urlopowego i wynagrodzenia chorobowego za okres od 1 kwietnia 2020 r. do 31 marca 2023 r.,

b)  8610,58 (osiem tysięcy sześćset dziesięć, 58/100) złotych z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 8 maja 2023 r. do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie;

c)  9907,76 (dziewięć tysięcy dziewięćset siedem, 76/100) złotych z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 6 marca 2024 r. do dnia zapłaty tytułem wyrównania wynagrodzenia oraz wynagrodzenia urlopowego i wynagrodzenia chorobowego za okres od 1 kwietnia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r.,

d)  844,11 (osiemset czterdzieści cztery, 68/100) złotych z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 6 marca 2024 r. do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od (...) z siedzibą w W. na rzecz S. P. kwotę (...) (dwa tysiące pięćset jedenaście) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  nakazuje zwrócić z rachunku Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie na rzecz S. P. kwotę (...) (pięć tysięcy piętnaście) złotych uiszczoną tytułem opłaty od pozwu, której pracownik nie miał obowiązku uiścić;

V.  wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 11.106 (jedenaście tysięcy sto sześć) złotych.

Sygn. akt XXI P 37/23

UZASADNIENIE

stanowiska stron procesu

(1)  S. P. w pozwie z 10 maja 2023 r. (data nadania w placówce pocztowej) wniósł o zasądzenie od (...) w W. kwoty 100.284,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem dodatków za pracę zmianową wynikających z art. 99 ustawy o działalności leczniczej w okresie wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego i wyrównania wynagrodzenia urlopowego i chorobowego w okresie od kwietnia 2020 roku do marca 2023 roku oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

(pozew – k. 2-8)

(2)  W sprzeciwie od nakazu zapłaty (...) wniosły o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady jak i wysokości.

(sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 74-83)

(3)  Pismem procesowym z 6 marca 2024 r. S. P. rozszerzył powództwo do kwoty 114.681,19 zł, wnosząc o zasądzenie dodatkowo kwoty 14.397,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty tytułem tzw. dodatków covidowych za okres od kwietnia 2023 r. do czerwca 2023 r.

(pismo procesowe)

(4)  Pozwana spółka w toku procesu konsekwentnie wnosiła o oddalenie powództwa w całości.

ustalenia faktyczne

(5)  Pracodawca (...) w W. (dalej: (...)) powstał w wyniku przekształcenia z (...). (...) zajmuje się między innymi zarządzaniem (...) w W., w związku z czym utworzył Służbę Medyczną (...) (dalej jako (...)), której celem jest prowadzenie całokształtu spraw związanych z udzielaniem pomocy medycznej oraz prowadzeniem medycznych akcji ratowniczych na tym obszarze. (...) prowadziła działalność określaną jako ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, tj. sprawowała opiekę nad pacjentami poprzez wykonywanie świadczeń zdrowotnych w zakresie lecznictwa ambulatoryjnego i ratownictwa medycznego, udzielanie doraźnych porad i konsultacji lekarskich oraz kierowanie i przeprowadzanie badań diagnostycznych. (...) funkcjonowała w systemie 24h/7 dni w tygodniu, a pracę rozdzielono na dwie zmiany od 8:00-20:00 (I zmiana) i od 20:00-8:00 (II zmiana). Świadczeń udzielali pracownicy medyczni: lekarze, ratownicy medyczni i personel pielęgniarski. (...) jest wpisana do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o charakterze ambulatoryjnym, którą finansuje samodzielnie.

(księga rejestrowa podmiotów leczniczych – k. 18-22, regulaminy pracodawcy – k. 24-24, odpis z KRS – k. 85-87, zeznania świadka M. W. – k. 357v-358v)

(6)  S. P. jest zatrudniony w (...) jako lekarz od 1 lutego 2019 r. Obowiązywał go szczególny system czasu pracy wynikający z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, zgodnie z którym czas pracy pracowników zatrudnionych w Zespole Ratownictwa Medycznego nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, przy czym w szczególnie uzasadnionych przypadkach mógł on zostać przedłużony do 3 miesięcy, a wymiar dobowego czasu pracy do 12 godzin. Praca w tym systemie odbywała się zgodnie z przyjętym harmonogramem czasu pracy. Harmonogram przewidywał pracę zmianową po 12 godzin, w tym również w soboty, niedziele i święta, przy czym praca w soboty nie była traktowana jako praca w dni wolne. Obowiązujący w (...) od 1 maja 2021 r. Regulamin Pracy uznawał wszystkie soboty w roku kalendarzowym za dni wolne od pracy, ale dotyczyło to jedynie pracowników wykonujących pracę w systemie podstawowego czasu pracy.

(ewidencja czasu pracy – k. 114-151, regulaminy pracy – k. 390v-443, zeznania powoda S. P. – k. 463v-464)

(7)  Do obowiązków lekarzy zaliczało się diagnozowanie pacjenta, dawkowanie leków, transportowanie osób chorych i rannych do szpitali, wykonywanie świadczeń leczniczych w stosunku do osób znajdujących się pod opieką w ambulatorium na lotnisku. Ambulatorium mogło równocześnie udzielać pomocy do sześciu pacjentów. W trakcie pracy zdarzały się interwencje od opatrzenia skaleczenia po udzielanie resustycji krążeniowo-oddechowej i pierwszej pomocy osobom z zawałem serca. Większość pacjentów wymagała opieki od kilku minut do paru godzin, jednak w przypadku niektórych przelotów tranzytowych była wymagana opieka, która trwała ponad dobę.

(zeznania świadka M. W. – k. 357v-358v, zeznania świadka B. R. – k. 462-462v, zeznania powoda S. P. – k. 463v-464)

(8)  Od stycznia 2020 roku w związku z rozprzestrzeniającą się pandemią wirusa SARS-CoV-2, w (...) wprowadzono dla pracowników (...) pierwsze instrukcje postępowania w stosunku do osób przybywających z terenów zagrożonych epidemią, zobowiązując ich do zwiększenia nadzoru nad pacjentami z objawami grypopodobnymi i pacjentami przybywającymi z terenów azjatyckich oraz do wdrażania procedurę postępowania z chorobą zakaźną w przypadku pacjentów przebywających w ostatnich 21 dniach w C.. W skutek pogarszającej się sytuacji epidemiologicznej w marcu 2020 roku wprowadzono na terenie całej Polski ograniczenia sanitarne związane epidemią Covid-19. W okresie restrykcji sanitarnych, ruch lotniczy został drastycznie zredukowany, w związku z czym ilość interwencji pracowników (...) w dotychczasowym kształcie spadła. Jednocześnie jednak na pracowników (...) nałożono nowe zadania takie jak przeprowadzanie triage medycznego, pomiar temperatury, Sp02 i liczby oddechów, wypełnianie dokumentacji pacjenta, wykonywanie testów na Covid-19, zbieranie kart lokalizacyjnych i ich transport do wyznaczonych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych, szkolenia i koordynacja pracy żołnierzy WOT w ramach ich działań na lotnisku; izolacja i transport chorych na Covid-19. Zmieniły się również zasady codziennej pracy, gdyż zobowiązano ich do wykonywania wszelkich interwencji medycznych w okularach ochronnych, maskach, przyłbicach, rękawiczkach jednorazowych i okresowo kombinezonie ochronnym, regularnie dezynfekowano miejsce badania, sprzęt, odzież służbową, utrzymywano odstępy od współpracowników i pacjentów. Ponadto wprowadzono ścisłą separację zmian w ramach (...) oraz ograniczono możliwość wymieniania się dyżurami i wypracowywania godzin nadliczbowych. Praca w tym okresie, w szczególności na początkowym etapie pandemii, była stresująca ze względu na brak wiedzy o nowej chorobie i obawę o własne zdrowie i możliwość zarażenia członków rodziny. Uciążliwość powodowało również odbieranie kart lokalizacyjnych od pasażerów samolotów, którzy niechętnie a nawet wrogo realizowali obowiązek ich wypełniania. Część z powyższych czynności jak mierzenie temperatur, zbieranie i wypełnianie kart lokalizacyjnych, przeprowadzanie testów na obecność Covid-19, została z czasem przeniesiona z obowiązków personelu medycznego na innych pracowników (...), obsługę pokładową statków powietrznych lub podmioty zewnętrzne (jak w przypadku przeprowadzania testów, co nastąpiło w połowie 2021 roku), zamontowano również kamery termowizyjne umożliwiające wytypowanie podróżnych z podwyższoną temperaturą ciała, co do których pracownicy (...) zobowiązani byli dokonać weryfikacji pod kątem ewentualnego zarażenia. Pozostałe zadania, takie jak segregacja i transport kart lokalizacyjnych, badanie osób z podejrzeniem zakażenia, opieka nad takimi osobami oraz ich transport do wyznaczonych szpitali w tym znajdujących się poza W. pozostawały w zakresie obowiązków członków (...), którzy realizowali również swoje podstawowe obowiązki związane z udzielaniem pomocy medycznej. W związku ze znoszeniem restrykcji ruch lotniczy zwiększał się i w 2023 roku zadania (...) wróciły do stanu sprzed pandemii.

(wykaz interwencji (...) na (...) od 01.01.2019 r.-31.05.2023 r. - k. 88-109v, wydruk ze strony internetowej Urzędu (...) dotyczące zmian w ruchu pasażerskim na (...) - k. 152-153, wydruk z liczbą nowych zakażeń w Polsce – k. 175-176, wydruki mejlli - k. 225-233, Z. postępowania personelu medycznego podczas wykonywania czynności w punkcie medycznym – k. 234-235, raporty z dyżurów – k. 261-321, wykaz nadgodzin – k. 322-325, umowy najmu – k. 326-3462, zestawienie ograniczeń w ruchu lotniczym – k. 347-356, zeznania świadka M. W. – k. 357v-358v, zeznania świadka B. R. – k. 462-462v, zeznania powoda S. P. – k. 463v-464)

(9)  W konsekwencji zmiany przepisów dotyczących dodatków za pracę w podmiotach leczniczych S. P. oraz inni pracownicy (...) domagali się wypłaty dodatków za pracę zmianową wynikających z art. 99 ustawy o działalności leczniczej. Związek Zawodowy (...) w (...) występował w tej sprawie do Państwowej Inspekcji Pracy z wnioskiem o kontrolę przestrzegania tych przepisów już od czerwca 2020 roku. Państwowa Inspekcja Pracy uznała stanowisko wnioskodawcy za zasadne, natomiast (...) nie uznała tych roszczeń, powołując się na stanowisko Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którym pracownicy Zespołu Ratownictwa Medycznego na (...) nie byli uprawnieni do dodatków za pracę zmianową. Związek zawodowy wystąpił również do Departamentu Dialogu Społecznego Ministerstwa Zdrowia o skorygowanie stanowiska, w odpowiedzi uzyskując informację, że poprzednio wyrażona opinia nie była wiążąca i została wydana w oparciu o założenie, że pracownicy Zespołu (...) na (...) nie są pracownikami podmiotu leczniczego.

(pisma - k. 36-37, 39, 41, 43-46, 48-49, 52, 54-55, 57, 59-60)

(10)  W piśmie z 11 kwietnia 2023 r. S. P. wezwał Prezesa (...) do wypłaty kwoty 88.418,76 zł tytułem należnego wynagrodzenia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości w wysokości 11.865,38 zł tytułem dodatków do wynagrodzenia określonych w art. 99 ustawy o działalności leczniczej w zw. z art. 47 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wniósł również o prawidłowe naliczanie bieżących wynagrodzeń.

(pismo – k. 16)

(11)  W okresie od kwietnia 2020 roku do czerwca 2023 roku S. P. świadczył pracę według wyżej opisanych zasad, tj. na podstawie harmonogramów, również w porze nocnej, niedziele i święta, za co pracodawca wypłacił mu dodatki w wysokości ustalonej na podstawie przepisów kodeksu pracy.

(karty wynagrodzeń – k. 110-113, ewidencja czasu pracy – k. 114-151)

ocena dowodów

(12)  Powyższe fakty Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, zestawień i wydruków znajdujących się w aktach sprawy, uznając je za wiarygodne. Żadna ze stron procesu nie kwestionowała ich prawdziwości i autentyczności, a także nie budziły one wątpliwości Sądu, co do rzetelności treści tam przedstawianych.

(13)  Ustalając fakty Sąd oparł się również na zeznaniach świadków M. W. (k. 357v-358v) i B. R. (k. 462-462v), zeznania powoda S. P. (k. 463v-464). Zeznania przesłuchanych osób pozostawały spójne co do opisu funkcjonowania (...) w okresie pandemii Covid-19 oraz poszczególnych zadań pracującego tam personelu medycznego. Zeznania nie były kwestionowane przez strony procesu, pozostawały logiczne, a nadto zbieżne z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie.

rozważania prawne

(14)  Powództwo S. P. zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, natomiast co do wysokości zostało uwzględnione w znacznej części.

(15)  Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawało prawo powoda do dodatków za pracę zmianową określonych w art. 99 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej jako: u.d.l.). Przepis ten stanowi, że pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne przysługuje dodatek w wysokości:

1)  co najmniej 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej zgodnie z art. 98 ust. 3, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej;

2)  co najmniej 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej zgodnie z art. 98 ust. 3, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

(16)  Zastosowanie powyższego przepisu zostało ograniczone do pracowników podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, której to cechy pozwany bezspornie nie posiadał. Na podstawie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 567 - dalej jako: ustawa nowelizująca) rozszerzono stosowanie tego przepisu poprzez dodanie do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej jako: u.z.z.z.c.z.l.) art. 47a o treści: „w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, przepisy art. 95-99 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2023 r. poz. 991, 1675 i 1972) stosuje się do pracowników wykonujących zawód medyczny w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2139) zatrudnionych w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń przez całą dobę”.

(17)  Na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzono od 20 marca 2020 r. stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii – tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 340), natomiast od 16 maja 2022 r. wprowadzono stanu zagrożenia epidemicznego (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego – Dz.U. z 2022 r. poz. 1028), który trwał do 16 czerwca 2023 r. (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego – t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1118). Z uwagi na wskazane okoliczności należało więc rozważyć zakres podmiotowy zastosowania powołanych wyżej przepisów art. 99 u.d.l. w zw. z art. 47a u.z.z.z.c.z.l.

(18)  W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że art. 47a u.z.z.z.c.z.l. ma zastosowanie do pracowników wykonujących zawód medyczny w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2139). Z kolei przepis ten określa krąg pracowników wykonujących zawód medyczny jako:

a)  osobę wykonującą zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która jest zatrudniona w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym,

b)  osobę zatrudnioną w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, która bierze bezpośredni udział w wykonywaniu zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej polegających na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska oraz na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.

(19)  Osoba wykonująca zawód medyczny, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.d.l., to z kolei osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Wśród zawodów zaliczanych do pierwszej grupy wymienić należy chociażby lekarza i lekarza dentystę (ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty – t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1287), pielęgniarkę i położną (ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej – t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 814.), diagnostę laboratoryjnego (ustawa z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej – t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2125), farmaceutę (ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich – t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 688), felczera (ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera – t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1529) i ratownika medycznego (ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych – t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2187). Powód niewątpliwie znajduje się zatem wśród pracowników uprawnionych do dodatku określonego w art. 99 u.d.l. z uwagi na wykonywanie zawodu lekarza.

(20)  Analizując prawo pracownika do spornego świadczenia należało także ocenić, czy pozwany jest podmiotem leczniczym udzielającym świadczeń przez całą dobę w rozumieniu komentowanego art. 47a u.z.z.z.c.z.l. W tym kontekście należy podkreślić różnicę pomiędzy wyjściowym w sprawie przedmiotem regulacji art. 99 u.d.l., do których odwołuje się ww. art. 47a u.z.z.z.c.z.l., a właśnie art. 47a. Otóż art. 99 u.d.l. stanowi o dodatku należnym „pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (…)”. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 2 pkt 2 u.d.l. „ilekroć w ustawie jest mowa o: (...) działalności leczniczej w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne bez bliższego określenia - rozumie się przez to działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne, jak i działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne”. Te pojęcia natomiast normuje art. 2 ust. 1 pkt 11 i 12 u.d.l., z którego wynika, że:

••

•

świadczenie szpitalne - to wykonywane całą dobę kompleksowe świadczenia zdrowotne polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi są także świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin;

•

stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne - to świadczenia opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjentom, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonych, stałych pomieszczeniach.

(21)  Z powyższego wynika, że działalność lecznicza w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne charakteryzuje się m.in. tym, że są one wykonywane całą dobę, muszą być realizowane w odpowiednich warunkach infrastrukturalnych (np. w szpitalu), a jednocześnie nie mogą być realizowane w ramach ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych.

(22)  Zakres ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych normuje natomiast art. 10 i 11 u.d.l. wskazując, że ambulatoryjne świadczenia zdrowotne obejmują świadczenia podstawowej lub specjalistycznej opieki zdrowotnej oraz świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej, udzielane w warunkach niewymagających ich udzielania w trybie stacjonarnym i całodobowym w odpowiednio urządzonym, stałym pomieszczeniu (art. 10). Są to też badania diagnostyczne (art. 11). Przepisy u.d.l. nie wykluczają przy tym prowadzenia działalności leczniczej w rodzaju „ambulatoryjne świadczenia zdrowotne” również przez „całą dobę”, czego przykładem jest nocna i świąteczna opieka zdrowotna, o której mowa w art. 5 pkt 17a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 146), która należy do zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Nie sprawia to jednak, że zmienia się przez to ich zakwalifikowanie w ramach rodzajów działalności leczniczej. Nadal są to świadczenia w rodzaju ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, a nie w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne. Świadczenia ambulatoryjne udzielane są z zasady w określonych godzinach i dniach tygodnia oraz przy wykorzystaniu innego typu pomieszczeń i urządzeń, a niekiedy w pojeździe przeznaczonym do udzielania tych świadczeń albo w miejscu pobytu pacjenta (art. 10 u.d.l.).

(23)  Rodzaje działalności leczniczej najprościej definiuje załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2012 r. w sprawie systemu resortowych kodów identyfikacyjnych oraz szczegółowego sposobu ich nadawania (Dz.U. z 2012 r. poz. 594): Kody rodzaju działalności leczniczej wykonywanej w zakładzie leczniczym:

1

• 1  - Stacjonarne i całodobowe świadczenia szpitalne

  2  - Stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne

  3  - Ambulatoryjne świadczenia zdrowotne.

(24)  Przepis art. 99 u.d.l. pomija zatem pracowników wykonujących zawód medyczny, zatrudnionych w systemie pracy zmianowej w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne świadczenia zdrowotne. Natomiast rozważany art. 47a u.z.z.z.c.z.l. ma znacząco odmienny zakres znaczeniowy. Przepis ten nie odnosi się i nie ogranicza się jedynie do działalność leczniczej w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (jak czyni to ustawa o działalności leczniczej), lecz odwołuje się do świadczeń udzielanych przez całą dobę. Przepis ten rozszerza zatem uprawnienia z art. 99 u.d.l. na pracowników medycznych zatrudnionych w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń przez całą dobę, niezależnie od rodzaju działalności leczniczej prowadzonej przez te podmioty.

(25)  Co istotne, przywołany art. 47a u.z.z.z.c.z.l. nie ogranicza się do podmiotów, które realizują wyłącznie zadania związane stricte z opieką nad osobami zakażonymi chorobą zakaźną albo wykonującymi określone zadania przeciwepidemiczne związane z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zawiera bowiem regulację ogólną, dotyczącą całego systemu ochrony zdrowia w sytuacji ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Wskazuje na to jego umiejscowienie w rozdziale 8 „Zasady postępowania w razie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii”.

(26)  Jednocześnie w rozważanym art. 47a u.z.z.z.c.z.l. – wbrew argumentom strony pozwanej – ustawodawca nie ograniczył regulacji do podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepis ten na określenie pracodawcy uprawnionych pracowników medycznych nie używa pojęcia „świadczeniodawca” definiowanego w tej ustawie, do której to definicji odwołuje się art. 2 pkt 28 u.z.z.z.c.z.l., lecz stosuje termin „podmiot leczniczy”, który ma swoją ogólnosystemową definicję w ustawie o działalności leczniczej.

(27)  Przepis art. 4 ust. 1 u.d.l. stanowi, że podmiotami leczniczymi są:

1)  przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2024 r. poz. 236) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej,

2)  samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,

3)  jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej lub położną podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2527),

4)  instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. z 2022 r. poz. 498 oraz z 2023 r. poz. 1672),

5)  fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,

5a) posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń, o których mowa w pkt 5,

6)  osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

7)  jednostki wojskowe

- w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą.

(28)  Na gruncie powołanego przepisu definiującego podmioty lecznicze nie ma zatem znaczenia źródło finansowania działalność leczniczej. Różny może być też status prawny tych podmiotów. Są tam wymienione podmioty typowo publiczne - np. SPZOZ, jak i typowo prywatne - np. prywatni przedsiębiorcy - w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą. Oczywiście nie zmienia to faktu, że art. 47a u.z.z.z.c.z.l. ma zastosowanie jedynie do podmiotów leczniczych „ udzielających świadczeń przez całą dobę”.

(29)  Jednocześnie nie chodzi tutaj o świadczenia opieki zdrowotnej, które definiuje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, lecz - jak jednoznacznie stanowi art. 47a - o „świadczenia”. W domyśle oczywiście można zakładać, że chodzi o świadczenia zdrowotne, gdyż te są istotą działalność leczniczej (art. 3 ust. 1 u.d.l.). Należy niewątpliwie dostrzegać, że ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 2 pkt 27 także definiuje pojęcie „świadczenie zdrowotne”. Jest to definicja przez odwołanie się: świadczenie zdrowotne to świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z tą definicją świadczenie zdrowotne to działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania. Jest to więc definicja ogólna, opisująca przedmiotowo i medycznie sens pojęcia. Nie wskazuje jednak na źródło jego finansowania ani na status realizatorów świadczeń (to zagadnienie z innego zakresu). Można niewątpliwie odnotować, że rozważany art. 47a nie stosuje wprost definicji „świadczenia zdrowotnego” z ustawy o działalności leczniczej. Niemniej okoliczność ta jest bez znaczenia w procesie interpretacji, gdyż w istocie jest to pojęcie znaczeniowo tożsame w obydwu tych ustawach. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w innych normach opisuje zasady ich finansowania ze środków publicznych (niekiedy wskazując, że mogą to być także środki prywatne). Nie czyni tego ustawa o działalności leczniczej, poza pewnymi wyjątkami - np. w art. 44 i 45.

(30)  W konsekwencji Sąd Okręgowy za prawidłowe uznał stanowisko powoda w zakresie objęcia pozwanego obowiązkiem wypłaty dodatków określonych w art. 99 u.d.l. Pozwany jest podmiotem leczniczym zarejestrowanym w księdze rejestrowej podmiotów leczniczych prowadzącym działalność ambulatoryjną przez całą dobę, powód zaś jest pracownikiem wykonującym zawód medyczny, świadczącym pracę zmianową. Wątpliwości nie budzi także nakaz umieszczony w art. 47a u.z.z.z.c.z.l. stosowania wprost przepisów art. 95-99 u.d.l., w tym spornego art. 99 u.d.l. określającego dodatki za pracę zmianową. Wypada podkreślić, że ustawodawca w przywołanym art. 47a u.z.z.z.c.z.l. stwierdził, że przepisy art. 95-99 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej „stosuje się do”, natomiast nie użył sformułowania „odpowiednio”.

(31)  W ocenie Sądu nie był zasadny także podniesiony przez pozwaną spółkę zarzut sprzeczności dochodzonego przez powoda roszczenia z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z art. 8 k.p. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przepis art. 8 k.p. określa granice wykonywania praw podmiotowych przez pracownika i pracodawcę i stwarza stronom stosunku pracy możliwość efektywnej obrony swoich praw w sytuacji, gdy działanie podjęte przez drugą (uprawnioną) stronę, wprawdzie mieści się w ramach prawa podmiotowego, jednak sposób jego realizacji jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

(32)  Konstrukcja nadużycia prawa włącza do procesu stosowania norm prawa reguły pozaprawne. Klauzula zasad współżycia społecznego ma głównie konotacje natury etycznej i obyczajowej, odwołuje się do powszechnie uznawanych wartości i umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne. Z kolei zasady współżycia społecznego, mające jeszcze mniej dookreślony charakter, należy łączyć z ekonomicznym aspektem konkretnego uprawnienia i szeroko pojętym interesem społecznym (por. W. Sanetra w Kodeks pracy. Komentarz pod red. J. Iwulskiego i W. Sanetry, Lexis Nexis, Warszawa 2011, komentarz do art. 8). Zasady te nie są ujęte w sztywne ramy - charakteryzuje je indywidualizacja ocen, które zależą od okoliczności danej sprawy, przy czym zachowanie stron w podobnych sytuacjach może być z punktu widzenia tych zasad oceniane odmiennie.

(33)  Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu do wyroku Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2011 r. „treść klauzuli generalnej zawarta w art. 8 k.p. ujęta jest przedmiotowo, a nie podmiotowo. Nie kształtuje ona praw podmiotowych, nie zmienia i nie modyfikuje praw, jakie wynikają z innych przepisów prawa. Przepis ten upoważnia sąd do oceny, w jakim zakresie, w jakim konkretnym stanie faktycznym, działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie jego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej. Stosowanie art. 8 k.p. (podobnie jak art. 5 k.c.) pozostaje zatem w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności konkretnej sprawy” (vide wyr. SN z 12.01.2011 r., II PK 89/10, Legalis nr 417493). Nadto, zgodnie z innym orzeczeniem Sądu Najwyższego, „stosowanie art. 8 k.p. (podobnie jak analogicznego art. 5 k.c.) oznacza pozbawienie danego podmiotu możliwości korzystania z prawa, które mu w świetle przepisów prawa podmiotowego przysługuje. Prowadzi to więc zawsze do osłabienia zasady pewności prawa i przełamuje domniemanie korzystania z prawa w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego i jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Z tego względu zastosowanie przez sąd konstrukcji nadużycia prawa jest dopuszczalne tylko wyjątkowo i musi być, zgodnie z ustalonym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny prawa, szczegółowo uzasadnione”. Sąd Najwyższy dalej wskazał, iż „uzasadnienie to musi wykazać, że w danej indywidualnej i konkretnej sytuacji, wyznaczone przez obowiązujące normy prawne typowe zachowania podmiotu korzystającego ze swojego prawa, jest ze względów moralnych, wyznaczających zasady współżycia społecznego, niemożliwe do zaakceptowania, ponieważ w określonych, nietypowych okolicznościach zagraża podstawowym wartościom, na których opiera się o porządek społeczny i którym prawo powinno służyć” (vide wyr. SN z 4.02.2015 r., III PK 68/14, Legalis nr 1242241).

(34)  Z przytoczonego stanowiska doktryny i orzecznictwa wynika niewątpliwie, że stosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego powinno ograniczać się jedynie do wyjątkowych przypadków, a ciężar dowodu, iż taki wyjątkowy przypadek nastąpił spoczywa na osobie wywodzącej z tego tytułu skutki prawne. Na gruncie niniejszej sprawy to pozwana była zatem zobowiązana wykazać, że żądanie powoda zasądzenie dodatku za pracę zmianową w okresie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego i w konsekwencji wyrównania wynagrodzenia chorobowego i urlopowego było sprzeczne z zasadami sprawiedliwości, etyką lub dobrymi obyczajami. W ocenie Sądu Okręgowego żądanie powoda w żadnej mierze nie stanowi nadużycia prawa. Pozwana spółka podnosiła, iż pracownicy (...) nie doświadczyli w okresie pandemii Covid-19 wzmożonej pracy, o czym świadczyło zmniejszenie jej świadczenia w ramach godzin nadliczbowych oraz zmniejszenie interwencji medycznych w związku ze spadkiem ruchu lotniczego. Twierdzenia te nie znajdują jednak pokrycia w zgromadzonym materiale dowodowym jak i nie mają znaczenia dla zasadności roszczenia.

(35)  Przede wszystkim należy podkreślić, że ustawodawca nie uzależnił wypłaty dodatków z art. 99 u.d.l. od obciążenia pracą czy wprowadzenia zmian w jej organizacji. Nie ma zatem znaczenia, że pozwana spółka od lat świadczyła usługi lecznicze przez całą dobę, a pracownicy (...) pracowali w systemie zmianowym. Zgodzić należy się ze stroną pozwaną, że liczba wypracowywanych przez powoda nadgodzin uległa zmniejszeniu w porównaniu z okresem sprzed pandemii, jednak okoliczność ta jest irrelewantna dla zasadności jego roszczeń. Sporne dodatki przysługiwały bowiem za pracę wykonywaną w porze nocnej, porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy, nie zaś za pracę świadczoną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy.

(36)  Wbrew stanowisku pozwanej nie doszło również do nieuzasadnionego i nieakceptowalnego z moralnego punktu widzenia zwiększenia wynagrodzenia powoda przy jednoczesnym niedociążeniu go pracą, co naruszać miało zasadę ekwiwalentności świadczeń i stawiać powoda w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do pracowników placówek medycznych zapewniających pacjentom warunki leczenia całodobowego. Jeśli chodzi o ten ostatni argument to poziom obciążenia pracą bliżej nieokreślonych pracowników innych podmiotów leczniczych nie był przedmiotem niniejszego postępowania, stąd twierdzenie to jest czysto hipotetyczne. Pozwana natomiast trafnie wskazywała na zmniejszenie liczby interwencji medycznych szczególnie w okresie największego ograniczenia lotów, jednak nie oznaczało to braku obciążenia pracowników (...) pracą. Wręcz przeciwnie, już z korespondencji mejlowej ze stycznia 2020 roku wynika, że pracodawca nakładał na pracowników (...) nowe zadania związane z opieką nad pacjentami zarażonymi lub podejrzewanymi o zakażenie wirusem SARS-CoV-2, zobowiązując ich jednocześnie do zachowania restrykcji sanitarnych.

(37)  Zmianę charakteru wykonywanych czynności opisał B. R., zeznając, że obciążenie pracą w czasie pandemii Covid-19 na lotnisku było różne. Okres od stycznia do czerwca 2020 roku był okresem bardzo wytężonym. Praca skupiała się w dużej mierze na tym, abyśmy kontrolowali osoby wlatujące do Polski. Pracownicy zbierali karty lokalizacyjne, mierzyli temperaturę pasażerów. Mieliśmy do czynienia z osobami podejrzanymi o zarażenie Covid-19 oraz osobami, które były chore. Świadek stwierdził także, że po uruchomieniu punktów testowych na lotnisku, liczba osób u których wykryto Covid-19 wynosiła 100 osób dziennie. To było dodatkowe obciążenie ponieważ oprócz zwykłych obowiązków musieliśmy się zajmować także zarażonymi. Wysyłano ich do izolatki, przygotowywano ich transport. W mejlu od B. R. z 25 stycznia 2022 r. przyznawał on, że „w chwili obecnej cały personel lotniska jest dociążony dodatkowymi zadaniami wynikającymi z nakładanych na Zarządzającego (...) obowiązków. Jak podkreśliłem we wczorajszej wiadomości, Kierownictwo (...) oraz (...) jest świadome niedogodności w realizowaniu zadań i Wszyscy pracujemy nad poprawą sytuacji”.

(38)  Oceniając słuszność domagania się przez powoda wyrównania wynagrodzenia nie sposób pominąć wyjątkowych okoliczności, w jakich doszło do nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wybuch pandemii C.-19 przyniósł nie tylko ograniczenie ruchu lotniczego, lecz miał wpływ na zmiany w podstawowych dziedzinach życia społecznego poprzez chociażby zamknięcie szkół i zakładów pracy, problemy ekonomiczne, a także izolację od najbliższych i ograniczenie kontaktów społecznych. Pojawienie się nieznanego dotychczas koronawirusa o dużym potencjale zakażenia, lawinowo rosnąca liczba przypadków zakażenia, duża liczba zgonów czy brak wydolności systemów ochrony zdrowia wywoływały zrozumiały w tej sytuacji strach przed zarażeniem, śmiercią, powikłaniami i kontaktem z innymi osobami, które mogą być zainfekowane. Istniejący wówczas stan niepewności co do dalszego rozwoju wydarzeń potęgował powszechnie odczuwany stres. Powód był zaś osobą mającą bezpośrednią styczność z zarażonymi osobami i to już na początkowym etapie pandemii. Powyższy aspekt niewątpliwie należy uwzględnić przy ocenie żądania powoda pod kątem zgodności z zasadami współżycia społecznego, czego nie dostrzega strona pozwana.

(39)  Wskazać zatem należy, że domaganie się przez powoda wypłaty spornych świadczeń stanowi realizację przyznanych mu przez ustawodawcę praw i jako takie nie stanowi ich nadużycia. Podkreślenia wymaga, że w sprawach z zakresu prawa pracy, przy poszukiwaniu ochrony przez którąkolwiek ze stron stosunku pracy, powołuje się zasadę „czystych rąk”, która polega na tym, że ochrony przewidzianej w art. 8 kodeksie pracy, może żądać jedynie ten, kto sam postępuje nienagannie. Kto bowiem sam narusza zasady współżycia społecznego nie może powoływać się na okoliczności przemawiające za jego ochroną (tak np. SN w uchw. 27.06.1985 r., III PZP 10/85 i w wyr. z 11.05.2016 r., I PK 134/15). W ocenie Sądu to strona pozwana zachowywała się nielojalnie w świetle zasad obowiązujących na gruncie art. 8 k.p., bowiem mimo dysponowania stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy jak i Departamentu Dialogu Społecznego Ministerstwa Zdrowia (po korekcie stanowiska) odmawiała wypłaty należnych świadczeń.

(40)  Powództwo nie było natomiast uzasadnione co do wynagrodzenia za okres przypadający przed 1 kwietnia 2020 r. Art. 47a u.z.z.z.c.z.l., na podstawie którego powód nabył prawo do spornych dodatków, został dodany na mocy art. 8 pkt 21 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Stosownie do treści art. 22 tej ustawy, wchodziła ona w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Oznacza to, że prawo do dodatków określonych w art. 99 u.d.l. powstało dopiero od 1 kwietnia 2020 r. Jest to o tyle istotne, że w art. 22 ustawy nowelizującej ustawodawca ustanowił wyjątki od powyższej reguły decydując się na wprowadzenie wymienionych w nim przepisów z datą wsteczną (8, 14 lub 25 marca 2020 r.). Brak uwzględnienia art. 8 pkt 21 wśród tych wyjątków nie nasuwa wątpliwości, iż intencją ustawodawcy było obowiązywanie art. 47a u.z.z.z.c.z.l. dopiero w terminie określonym w art. 22 ustawy.

(41)  Mając na uwadze powyższe rozważania powództwo zasługiwało na uwzględnienie za okres od 1 kwietnia 2020 r. do 30 czerwca 2023 r. Wyliczenia matematyczne wysokości poszczególnych świadczeń zostały dokonane przez pracodawcę, bowiem hipotetyczne wyliczanie dodatku za pracę zmianową na podstawie danych dotyczących wynagrodzenia powoda nie wymagała szczególnej wiedzy biegłego sądowego. Pracodawca dokonał wyliczenia dodatku w hipotetycznych wariantach:

⚫

wyliczenia dodatku covid i różnicy pomiędzy dodatkiem wypłaconym a dochodzony z wyłączeniem pracy w sobotę,

⚫

wyliczenia dodatku covid i różnicy pomiędzy dodatkiem wypłaconym a dochodzony z uwzględnieniem pracy w sobotę,

⚫

wyliczenia różnicy w wynagrodzeniu urlopowym z wyłączeniem pracy w sobotę,

⚫

wyliczenia różnicy w wynagrodzeniu urlopowym z uwzględnieniem pracy w sobotę.

(42)  W odniesieniu do spornej kwestii określenia soboty jako dnia ustawowo wolnego od pracy, Sąd podzielił stanowisko pozwanego. Okoliczność ta miała istotne znaczenie dla wysokości dochodzonych roszczeń, gdyż dodatek 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, pozostawał należy za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, natomiast dodatek 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej (w tym przypadku niezależnie do rodzaju dnia pracy). Bezspornie sobota co do zasady nie jest dniem wolnym od pracy w systemie pracy ciągłej. Powód pracował według normy czasu pracy określonej w ustawie o działalności leczniczej, w systemie pracy zmianowej, u pracodawcy świadczącego pracę w sposób ciągły. W rozkładzie czasu pracy pracowników (...) sobota była „zwykłym” dniem pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Pracowników tych nie obowiązywał podstawowy rozkład czasu pracy (poniedziałek-piątek), a brak jest przepisu ustawowego traktującego sobotę jako dzień wolny od pracy. W tych okolicznościach jako podstawę zasądzonych świadczeń Sąd uwzględnił wyliczenia dodatku za pracę zmianową i różnicy pomiędzy dodatkiem wypłaconym a dochodzony oraz wyliczenia różnicy w wynagrodzeniu urlopowym z wyłączeniem pracy w sobotę z prawem do dodatku 45% (odpowiednio załączniki nr 5 i nr 7 do wyliczeń pracodawcy).

(43)  Osobną kwestią pozostawało jeszcze przyjęcie wyliczenia dodatku na podstawie jednego z trzech wariantów wyliczeń dokonanych przez pracodawcę. Wyliczenia dokonano bowiem według nominału miesiąca pracy, według nominału medyków oraz według nominału pracownika (powoda). W tym zakresie Sąd uznał, że dodatek za pracę zmianową powinien zostać wypłacony według nominału pracownika czyli dokładnie przy uwzględnieniu faktycznych godzin świadczenia pracy przez powoda. Skoro dodatek przysługiwał za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy bądź za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej, to faktyczne godziny pracy wykonanej przez powoda w spornym okresie powinny zostać wynagrodzone dodatkiem. Z tego względu Sąd uznał za prawidłowy wariant rozliczenia niewypłaconego dodatku na podstawie nominału czasu pracy pracownika (powoda) w danym miesiącu pracy. Wartość dodatku została określona odpowiednio w ostatniej rubryce załącznika nr 5 i nr 7 do pisma pozwanego zawierającego stosowne hipotetyczne wyliczenie świadczenia.

(44)  W konsekwencji Sąd zasądził na rzecz powoda, zgodnie z wyliczeniem pracodawcy, łącznie kwotę 93.045,994 zł, przy czym okres od kwietnia 2020 roku do marca 2023 roku objęty pozwem stanowiła kwota 73.683,54 zł, natomiast okres od kwietnia 2023 roku do czerwca 2023 roku objęty rozszerzonym powództwem kwota 9907,76 zł. Kwoty te obejmowały zarówno wyrównanie dodatku za pracę zmianową, jak i wynagrodzenie urlopowe i/bądź wynagrodzenie chorobowe w poszczególnych okresach. Uwzględnienie powództwa w części dotyczącej dodatku przekładało się bowiem wprost na zasadność żądania dotyczącego wyrównania wynagrodzenia chorobowego i wynagrodzenia urlopowego, jeżeli takie świadczenia wypłacono powodowi w spornym okresie. Oba te świadczenia są bowiem pochodną wynagrodzenia za pracę. Wynagrodzenie chorobowe, o którym mowa w art. 92 k.p., oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (art. 92 § 2 k.p.) a więc jego podstawę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780). Również wysokość wynagrodzenia urlopowego określoną w art. 172 k.p. ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy (§ 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop - Dz. U. z 1997 r., nr 2, poz. 14 ze zm.).

(45)  Zgodnie z art. 482 § 1 k.c w za. z art. 300 k.p. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Powód wytoczył powództwo 8 maja 2023 r. (data nadania pozwu w placówce pocztowej), natomiast wysokość zaległych odsetek od roszczeń dochodzonych za okres od kwietnia 2020 roku do lutego 2023 roku ustalił ma dzień 10 marca 2023 r. (dane w tabeli na k. 14). W przypadku rozszerzenia powództwa o roszczenia za okres od kwietnia 2023 roku do czerwca 2023 roku dokonanego 6 marca 2024 r. (data nadania pisma w placówce pocztowej) wysokość zaległych odsetek została ustalona na dzień 5 marca 2024 r.

(46)  Sąd w zakresie żądania zasądzenia skompensowanych odsetek Sąd pozostał związany stanowiskiem powoda nie tylko co do wysokości roszczenia, ale także podstawy świadczenia i daty wyliczenia roszczenia z tego tytułu, co wynika z dyspozycji art. 321 § 1 k.p.c. Przepis ten stanowi, że Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Przyjęcie odmiennej od strony powodowej daty skompensowania odsetek (odpowiednio 10 marca 2023 r. dla roszczeń za okres kwiecień 2020 roku – marzec 2023 roku oraz 5 czerwca 2024 r. dla roszczeń za okres kwiecień – czerwiec 2023 roku) bądź zasądzenie kwot odsetek wyższych od żądanych (dotyczy kwot z rozszerzenia powództwa) stanowiłoby naruszenie powołanego powyżej przepisu. W konsekwencji przy zastosowaniu kalkulatora odsetek ustawowych za opóźnienie dostępnego na stronie internetowej www.podatki.gov.pl Sąd ustalił wysokość skompensowanych odsetek na dzień 10 marca 2023 r. dla roszczeń objętych pozwem za okres kwiecień 2020 roku – marzec 2023 roku oraz na dzień 5 czerwca 2024 r. dla roszczeń objętych pismem rozszerzającym powództwo za okres kwiecień – czerwiec 2023 roku.

(47)  Matematyczne zestawienie obliczonych odsetek dla roszczeń objętych pozwem oraz dla roszczeń objętych pismem rozszerzającym powództwo przedstawia poniższe zestawienie tabelaryczne:

miesiąc	zasądzona wysokość dodatku	okres odsetkowy	kwota skapitalizowanych odsetek
IV.2020	748,90	11.05.2020 - 10.03.2023	178,80
V.2020	2172,39	11.06.2020 - 10.03.2023	502,00
VI.2020	1743,36	11.07.2020 - 10.03.2023	394,86
VII.2020	1464,32	11.08.2020 - 10.03.2023	324,68
VIII.2020	2173,65	11.09.2020 - 10.03.2023	471,64
IX.2020	1197,27	11.10.2020 - 10.03.2023	254,26
X.2020	2091,52	11.11.2020 - 10.03.2023	434,24
XI.2020	1108,85	11.12.2020 - 10.03.2023	225,11
XII.2020	1755,09	11.01.2021 - 10.03.2023	347,94
I.2021	2676,93	11.02.2021 - 10.03.2023	518,00
II.2021	1260,41	11.03.2021 - 10.03.2023	238,48
III.2021	1934,22	11.04.2021 - 10.03.2023	356,76
IV.2021	1251,44	11.05.2021 - 10.03.2023	225,06
V.2021	1452,32	11.06.2021 - 10.03.2023	254,28
VI.2021	1602,33	11.07.2021 - 10.03.2023	273,18
VII.2021	786,48	11.08.2021 - 10.03.2023	130,35
VIII.2021	2608,33	11.09.2021 - 10.03.2023	419,87
IX.2021	1608,33	11.10.2021 - 10.03.2023	251,44
X.2021	1920,16	11.11.2021 - 10.03.2023	290,11
XI.2021	2427,24	11.12.2021 - 10.03.2023	353,20
XII.2021	1588,64	11.01.2022 - 10.03.2023	221,25
I.2022	2022,00	11.02.2022 - 10.03.2023	268,25
II.2022	1369,08	11.03.2022 - 10.03.2023	172,91
III.2022	1985,14	11.04.2022 - 10.03.2023	235,32
IV.2022	2227,12	11.05.2022 - 10.03.2023	245,47
V.2022	1474,72	11.06.2022 - 10.03.2023	149,02
VI.2022	1409,04	11.07.2022 - 10.03.2023	129,00
VII.2022	2221,62	11.08.2022 - 10.03.2023	180,76
VIII.2022	1492,52	11.09.2022 - 10.03.2023	106,19
IX.2022	2325,72	11.10.2022 - 10.03.2023	142,06
X.2022	1633,20	11.11.2022 - 10.03.2023	82,77
XI.2022	2648,50	11.12.2022 - 10.03.2023	107,55
XII.2022	1812,66	11.01.2023 - 10.03.2023	54,75
I.2023	2798,67	11.02.2023 - 10.03.2023	55,42
II.2023	1499,35	11.03.2023 - 10.03.2023	15,60
III.2023	2678,02	------------------------	brak wniosku
			suma: 8610,58
IV.2023	1878,68	11.05.2023 - 5.03.2024	288,47
V.2023	2744,32	11.06.2023 - 5.03.2024	297,68
VI.2023	2395,17	11.07.2023 - 5.03.2024	257,96
			suma: 844,11

(48)  Mając na uwadze powyższe Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanej spółki na rzecz powoda kwotę 73.683,54 zł stanowiącą wyrównanie wynagrodzenia (dodatek za pracę zmianową wraz z wynagrodzeniem urlopowym) za okres od 1 kwietnia 2020 r. do 31 marca 2023 r. (lit. a) oraz kwotę 9907,76 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia (dodatek za pracę zmianową wraz z wynagrodzeniem urlopowym) za okres od 1 kwietnia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. (lit. c). Dodatkowo zasądzone zostały od spółki na rzecz powoda skapitalizowane odsetki obliczone na dzień 10 marca 2023 r. (żądanie zawarte w pozwie) w kwocie 8610,58 zł (lit. b) oraz skapitalizowane odsetki od rozszerzonego powództwa obliczone na dzień 5 marca 2024 r. w kwocie 844,11 zł (lit. d). W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo tak o roszczenie o dodatek za pracę zmianową, jak i o zasądzenie skapitalizowanych odsetek.

(49)  Sąd Okręgowy orzekł o odsetkach za opóźnienie na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Przy określeniu wysokości odsetek Sąd wskazał odsetki za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych, stosownie do aktualnej treści art. 481 § 2 k.c. Odsetki od kwot z punktu I lit. a i lit. b zostały zasądzone od dnia wniesienia pozwu (8 maja 2023 r.), zaś od kwot z punktu I lit. c i lit. d od dnia wniesienia pisma procesowego rozszerzającego pozew (6 marca 2024 r.).

rozliczenie kosztów procesu

(50)  Podstawową zasadą dotyczącą kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania. Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Natomiast stosownie do treści art. 100 zdanie 1 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód utrzymał się w swoich roszczeniach w 81%, bowiem łącznie zasądzono 93.045,99 zł z dochodzonej kwoty 114.681,19 zł. Pozwany pracodawca wygrał natomiast proces w 19%, zatem Sąd zastosował zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów.

(51)  Ustalając koszty procesu Sąd uwzględnił stawkę wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru. Stawkę wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 4050 zł (75% od 5400 zł) Sąd ustalił na podstawie § 6 pkt 6 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Dokonując stosunkowego rozdzielenia kosztów Sąd Okręgowy obciążył pozwaną spółkę obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda, które objęły wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 2511 zł (62% stawki będące różnicą wygranej 81% i przegranej 19%). Sąd zasądził wskazaną kwotę w punkcie III wyroku.

(52)  Sąd obciążył pozwaną spółkę obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 5015 zł opłaty od pozwy, której powód nie miał obowiązku uiścić (punkt IV wyroku).

(53)  Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. z urzędu nadał wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda (punkt V wyroku).

(54)  Mając na uwadze całość powyższych rozważań Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.