Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Grzegorz Kochan

Protokolant: Aneta Strynowicz

po rozpoznaniu na rozprawie 17 sierpnia 2023 r. w Warszawie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) w W.

o podstawę wymiaru składek

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W.

z 23 listopada 2022 r. nr (...)

I.oddala odwołanie,

II. zasądza od M. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XXI U 72/23

UZASADNIENIE

stanowiska stron procesu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Odział w W. decyzją z 23 listopada 2022 r. (nr (...)) na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej oraz ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że M. S. jako Komornik sądowy przy ustalaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega art. 81 ust. 2za ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że od 1 stycznia 2022 r. komornicy sądowi ustalają podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach obowiązujących osoby prowadzące działalność gospodarczą. O sposobie ustalenia wysokości podstawy wymiaru jakiej wysokości składki decyduje stosowana forma opodatkowania uzyskiwanych przychodów. Oznacza to, że do komorników sądowych nie ma zastosowania art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej, która określa zasady opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku innych osób prowadzących pozarolniczą działalność

(decyzja w aktach rentowych)

M. S. 21 grudnia 2022 r. złożył odwołanie od decyzji zaskarżając ją w całości i wnosząc od jej zmianę poprzez stwierdzenie, że odwołujący jako komornik sądowy przy ustalaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne podlega dyspozycji art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej. Odwołujący wniósł również o zasądzenie na rzecz płatnika ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, że dokonana przez organ rentowy wykładnia jest nieprawidłowa. W całości podzielił stanowisko wyrażone stanowisku Krajowej Rady Komorniczej, którą załączył do odwołania. Wskazuje ona m.in., że wolą ustawodawcy było objęcie zakresem zmian wynikającej z wejściem w życie m.in. ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, sytuacji prawnej szeroko rozumianych przedsiębiorców, do której to grupy komornicy sądowi nie należą z racji ograniczenia ustawowego i ich pozycji zawodowej. Należy zatem zaliczyć komornika sądowego do grupy podmiotów kwalifikowanych w uzasadnieniu projektu ustawy jako pozostałe osoby prowadzące działalność pozarolniczą – co pozostaje w ścisłej korelacji z art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych. Komornik sądowy nie prowadzi bowiem działalności gospodarczej i nie jest przedsiębiorcą, nie jest osobą prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu
nie może też być wspólnikiem w spółce, jak też Komornik nie jest osobą prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę lub inną formę wychowania przedszkolnego placówkę lub ich zespół.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od płatnika składek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podtrzymał w całości argumentacja wskazaną w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 16 -17)

ustalenia faktyczne

M. S. 21 października 2022 r. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o wydanie decyzji, że komornik sądowy przy ustalaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega dyspozycji art. 79 ust. 1 w zw. z art. 81 ust. 2za ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

(bezsporne)

Zaskarżoną decyzją z 23 listopada 2022 r. (nr (...)) organ rentowy stwierdził, że M. S. jako komornik sądowy przy ustalaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega art. 81 ust.\ 2za ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

(decyzja w katach rentowych)

Powyższe fakty Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych, których wiarygodność i prawdziwość nie była kwestionowana.

Odwołujący ostatecznie cofnął wniosek o jego przesłuchanie podnosząc, że spór sądowy ma charakter sporu prawnego, a nie sporu co do faktów, które sąd ubezpieczeń społecznych musiałby ustalać. Podzielając to stanowisko należy zaznaczyć że w orzecznictwie, dowód z przesłuchania stron nie ma charakteru bezwzględnego i aktualizuje się wówczas, gdy sąd uzna, że dotychczasowe wyniki postępowania dowodowego nie świadczą o wyjaśnieniu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia. Zaniechanie przez sąd przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron nie stanowi naruszenia tego przepisu, jeżeli w ocenie tego sądu fakty istotne zostały już wyjaśnione. W ten sposób tego rodzaju dowodzenie ma akcesoryjny charakter (post. SN
z 7.10.2020 r., II UK 267/19, Lex 3148117). Sąd miał na uwadze, że spór w niniejszym procesie sprowadzał się do wykładni przepisów powszechnie obowiązujących.

rozważania prawne

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

M. S. zwrócił się do organu rentowego z prośbą
o wydanie decyzji, iż Komornik sądowy przy ustalaniu składki
na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega dyspozycji art. 79 ust. 1
w zw. z art. 81 ust 2za ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy zdrowotnej składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 79a, art. 80, art. 82 i art. 242.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%
(art. 79a ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych , a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości obowiązuje od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego, zwanego dalej "rokiem składkowym" (art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej).

Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1993, z późn. zm.) stanowi kwota wyliczona w sposób wskazany w ustawie w zależności od wysokości uzyskanych przychodów (art. 81 ust. 2e ustawy zdrowotnej).

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku (art. 81 ust. 2z ustawy zdrowotnej).

Za podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e, 2z i 2zaa, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego (art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej).

Zaś do osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, które jednocześnie prowadzą inną działalność pozarolniczą wymienioną w art. 8 ust. 6 tej ustawy, z której opłacają podatek dochodowy z działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stosuje się przepisy ust. 2 lub 2e oraz odpowiednio przepisy art. 82 ust. 2a lub 2b. (art. 81 ust. 2zaa ustawy zdrowotnej).

W przypadku odwołującego się kluczowe znaczenie mają przepisy ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach. W art. 33 ustawy wskazano, że komornik nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej (ust. 1), nie może prowadzić działalności gospodarczej (ust. 2), natomiast do komornika stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.), dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (ust. 3).

W ocenie Sądu Okręgowego literalna wykładnia przepisu wskazuje wprost,
że komornika traktuje się jako osobę prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na potrzeby ubezpieczeń społecznych
nie na podstawie art. 8 ust. 6 sus, ale wprost na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach. W konsekwencji komornika na potrzeby ubezpieczeń społecznych potraktowano jako podmiot spełniający definicję określoną w pkt 1 art. 8 ust. 6 sus. Komornik nie jest przy tym definiowany jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców i nie musi spełniać przesłanek tej ustawy, do których odsyła pkt 1 art. 8 ust. 6. To sama ustawa o komornikach na potrzeby ubezpieczeń społecznych wprowadza fikcję prawną i przypisuje komornikowi status osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą.

W konsekwencji Sądu Okręgowego podziela stanowisko organu rentowego, że na potrzeby ubezpieczeń społecznych komornik ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy sus. Tym samym podstawę ustalenia wymiaru składki określa zasadniczo art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej. Komornik sądowy nie wypełnia tym samym dyspozycji art. 81 ust. 2za, gdyż nie jest traktowany jako pozostała osoba prowadząca działalność pozarolniczą (a więc nie pozarolniczą działalność gospodarczą) wymieniona w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe sąd ubezpieczeń społecznych doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i odpowiada prawu. Kierując się przedstawioną argumentacją Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 98 § 1 k.p.c., na mocy którego Sąd zasądził od odwołującego się na rzecz organu rentowego (jako strony wygrywającej) zwrot kosztów zastępstwa prawnego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego Sąd określił na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (pkt 2 wyroku).