Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

SSO Aneta Łazarska

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2016 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

w trybie art. 505 ¹⁰ k.p.c.

sprawy z powództwa P. Z.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt XV GC 1835/15

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powoda P. Z. na rzecz pozwanego A. S. kwotę 600 zł (sześćset) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Aneta Łazarska

Sygn. akt XXIII Ga 251/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie oddalił powództwo P. Z. przeciwko A. S. oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że pozwany słusznie zakwestionował podstawę prawną dochodzenia przez powoda rekompensaty za koszty odzyskiwania należności z tytułu czynszu najmu i opłat za media i w tym zakresie przytoczył art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Sąd Rejonowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 10 ust 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych lecz wcześniej obowiązująca ustawa z 12 czerwca 2003 r. Mając na uwadze przywołane przepisy Sąd Rejonowy przyjął, że do umowy najmu zawartej 20 września 2010 r. zastosowanie miały przepisy ustawy z 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w których brak było zapisu dotyczącego roszczenia o ekwiwalent w wysokości 40 euro. W konsekwencji z uwagi na brak podstawy prawnej do dochodzenia roszczenia objętego pozwem Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1.  art. 2 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z 16.02.2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych w zw. z art. 1 ust 1 oraz pkt 2, 12, 36 preambuły Dyrektywy polegające na ich:

a)  niezastosowaniu,

b)  pominięciu definicji „transakcji handlowej” określonej przez Dyrektywę

c)  pominięciu celu wprowadzenia Dyrektywy i chronionego przez nie dobra,

d)  zaniechaniu prounijnej wykładni art. 4 pkt 1 oraz art. 15 ust 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z 8.03.2013 r.;

2.  pominięciu przez Sąd I instancji cyklicznego i ciągłego charakteru umowy najmu, która jako czynność prawna składa się z ciągu okresowo powtarzalnych świadczeń – transakcji handlowych. W konsekwencji doprowadziło to do błędnego uznania przez Sąd I instancji, że transakcje handlowe, których ochrony dochodzi powód, nie są objęte ustawą o terminach zapłaty i niezasadnego oddalenia powództwa.

W oparciu o powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1511,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 21.04.2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia apelacji miało rozumienie zapisów Dyrektywy 2011/7 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, które w ocenie Sądu Okręgowego wymagało wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, w związku z czym postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE) z następującymi pytaniami prejudycjalnym:

1) Czy najem lokalu jest usługą w rozumieniu art. 2 pkt 1, art. 3 (oraz motywów 2, 3, 7, 11, 18 i 23) dyrektywy 2011/7?

2) W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie pierwsze: czy w razie zawarcia na czas nieokreślony umowy najmu transakcją handlową jest umowa czy pojedyncza, odrębna „transakcja”, jaką jest każdorazowa płatność czynszu w zamian za udostępnienie lokalu i mediów w rozumieniu art. 1 ust. 1, art. 2 pkt 1, art. 3, 6, 8 (oraz motywów 1, 3, 4, 8, 9, 26, 35) dyrektywy 2011/7?

3) W przypadku uznania w odpowiedzi na pytanie drugie, że transakcją handlową jest każdorazowa płatność czynszu w zamian za udostępnienie lokalu i mediów, to czy art. 1 ust. 1, art. 2 pkt 1 oraz art. 12 ust. 4 (oraz motyw 3) dyrektywy 2011/7 należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mogą wykluczyć zastosowanie [tej] dyrektywy do umów najmu zawartych przed 16 marca 2013 r., w sytuacji jeżeli opóźnienia w realizacji poszczególnych płatności czynszu występują po tej dacie?”

W odpowiedzi na powyższe pytania w wyroku z dnia 1 czerwca 2017r. wydanym w trybie prejudycjalnym TSUE orzekł, że artykuł 12 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mogą wykluczyć z zakresu stosowania tej dyrektywy opóźnienia w płatnościach w ramach wykonywania umowy zawartej przed dniem 16 marca 2013 r., nawet jeśli te opóźnienia występują po tej dacie.

W uzasadnieniu swojego orzeczenia TSUE wyjaśnił, że w pytaniach prejudycjalnych drugim i trzecim, które należało rozpatrzyć łącznie, wskazał, że artykuł 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7 zezwala państwom członkowskim na zdecydowanie, przy okazji transpozycji tej dyrektywy, czy mają zamiar wykluczenia z zakresu stosowania tego aktu umów zawartych przed dniem 16 marca 2013r. gdyż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasada równości wskazują na to, że treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia swego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię (wyrok z dnia 18 października 2016 r., N., C‑135/15, EU:C:2016:774, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).

TSUE podkreślił, że skoro art. 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7 nie zawiera żadnego odesłania do prawa państw członkowskich, należy go zatem interpretować w sposób autonomiczny i jednolity. Zaś takiej wykładni należy dokonać z uwzględnieniem jednocześnie brzmienia tego przepisu, kontekstu, w który się on wpisuje, i celu zamierzonego przez tę dyrektywę (wyrok z dnia 10 listopada 2016 r., K., C‑477/16 (...), EU:C:2016:861, pkt 33). Z brzmienia art. 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7 wynika też, że prawodawca Unii posłużył się wyrażeniem „umowy zawarte”, a nie „transakcje handlowe”, stosowanym w innych przepisach tej dyrektywy. Analiza brzmienia tego przepisu prowadzi zatem do wniosku, że prawodawca Unii, posługując się wyrażeniem „zawarte umowy”, zamierzał pozwolić państwom członkowskim na wyłącznie z zakresu stosowania dyrektywy 2011/7 stosunków umownych zawartych przed dniem 16 marca 2013 r. w całości, w tym również skutków wynikających z tych stosunków zachodzących po tej dacie. Zaś taka wykładnia jest wsparta przez kontekst przepisu analizowanego w postępowaniu głównym, ściślej rzecz ujmując, przez zakres art. 13 dyrektywy 2011/7. Rzeczony art. 13 uchyla bowiem dyrektywę 2000/35 ze skutkiem od dnia 16 marca 2013 r., przewidując jednak, że ta dyrektywa ma nadal zastosowanie do umów zawartych przed tą datą, do których dyrektywa 2011/7 nie ma zastosowania zgodnie z jej art. 12 ust. 4.

TSUE zwrócił uwagę, że jeśli państwo członkowskie skorzystało z możliwości przyznanej mu w art. 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7, to umowy zawarte przed dniem 16 marca 2013 r. podlegają, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2000/35, przepisom tej ostatniej dyrektywy, w tym również w zakresie ich przyszłych skutków, niezależnie od okoliczności faktycznej, że ta ostatnia dyrektywa została zasadniczo uchylona w tym samym dniu.

Tym samym TSUE przesądził, że dyrektywa 2011/7 nie może mieć zastosowania względem skutków umów, jakie występują od dnia 16 marca 2013 r., ponieważ umowy te nie mogą jednocześnie podlegać przepisom dyrektywy 2000/35 i dyrektywy 2011/7. Z powyższego wynika, że spory dotyczące płatności wymagalnych po dniu 16 marca 2013 r. nie mogą podlegać przepisom dyrektywy 2011/7 w wypadku, gdy umowa, na podstawie której mają zostać dokonane płatności, została zawarta przed tą datą i dane państwo członkowskie skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7.

Mając na uwadze powyższy wyrok TSUE oraz wnioski wynikające z uzasadnienia przedmiotowego orzeczenia, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje jako własne, uznać należało, że wywiedziona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. TSUE jednoznacznie przesądził, iż spory dotyczące płatności wymagalnych po dniu 16 marca 2013 r. nie mogą podlegać przepisom dyrektywy 2011/7 w wypadku, gdy umowa, na podstawie której mają zostać dokonane płatności, została zawarta przed tą datą i dane państwo członkowskie skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 4 dyrektywy 2011/7.

Jednocześnie jak wynika z artykułu 12 ust. 4 wspomnianej dyrektywy, podczas transpozycji niniejszej dyrektywy państwa członkowskie mogą zadecydować, czy wykluczyć umowy zawarte przed dniem 16 marca 2013 r., co też miało miejsce w niniejszej sprawie, albowiem polski ustawodawca w art. 15 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. jednoznacznie przewidział, że do transakcji handlowych zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, a więc ustawę z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, w której nie była przewidziana opłata 40 euro.

W związku z powyższym wbrew zarzutom apelacji, rozstrzygnięcie Sądu I instancji uznać należało za prawidłowe, a ustalenia będące podstawą jego wydania oraz ich ocenę prawną Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Nie można zgodzić się z zaproponowaną przez apelującego wykładnią celowościową art. 15 ust 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Mając na uwadze ww. wyrok TSUE, z analizy powołanego przepisu wynika w sposób jednoznaczny, że ustawodawca mógł i skorzystał z przysługującego mu autonomicznego uprawnienia wyłączenia z zakresu stosowania tego aktu umów zawartych przed dniem 16 marca 2013r.

W przeciwnym wypadku w aktualnie obowiązującej ustawie znalazłby się przepis wskazujący w jakim zakresie do takich transakcji należy stosować nowe przepisy. W odniesieniu do umów zawartych przed wejściem w życie aktualnie obowiązującej ustawy, nie zostało wskazane, iż należy w takich sytuacjach stosować przepisy późniejsze.

W ocenie Sądu Okręgowego wskazany przez powoda argument błędnego tłumaczenia definicji transakcji handlowej zawarty w art. 4 pkt 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w odniesieniu do definicji transakcji handlowej zawartej w art. 2 pkt 1) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, w świetle wydanego orzeczenia prejudycjalnego należało uznać za bezzasadny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, uznając apelację pozwanego za bezzasadną, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹⁰ k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 600 zł orzeczono stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.poz. 1800) zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

SSO Aneta Łazarska