Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Alicja Dziekańska (spr.)
Sędziowie:	SO Aneta Łazarska SO Paweł Kieta
Protokolant:	Prot. sąd. Arkadiusz Bogusz

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko P. K. (1), W. K., B. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego P. K. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 15 grudnia 2016 r., sygn. akt XVII GC 1436/15

1. zmienia pkt IV wyroku co do kwoty należności głównej 9 640,56zł i obniża zasądzoną tam kwotę do 15 524,07zł (piętnaście tysięcy pięćset dwadzieścia cztery 07/100) z ustawowymi odsetkami od 11 lutego 2014r do dnia zapłaty oraz oddala powództwo w pozostałej części oraz zmienia pkt V i VI wyroku i ustala , iż (...) W. ponosi koszty procesu w 44%, a P. K. (1) w 56%, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie;

2. zasądzoną w pkt 1 kwotę 15 524,07zł wraz z odsetkami za okres do dnia 23 października 2017r. rozkłada na 26 (dwadzieścia sześć) rat płatnych miesięcznie do 5 dnia każdego miesiąca począwszy od stycznia 2018r w ten sposób, ze 25 rat będzie w wysokości po 800zł i ostatnia rata w wysokości 509,21zł.

3. oddala apelację w pozostałej części;

4. przyznaje pełnomocnikowi z urzędu adwokatowi A. P. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu apelacyjnym kwotę 1200zł (jeden tysiąc dwieście) wraz z należnym podatkiem Vat i przyznane wynagrodzenie nakazuje wypłacić pełnomocnikowi z sum Skarbu Państwa;

5. ustala, iż (...) W. ponosi koszty postępowania apelacyjnego w 44%, a P. K. (1) w 56%, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie.

SSO Aneta Łazarska SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta

Sygn. akt XXIII Ga 1221/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 25 lutego 2014 r. powód (...) W. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. K. (1) 27 794, 82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 23 393, 52 zł od dnia 10 lutego 2014 r. do dnia zapłaty, a od 4401,30 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, oraz wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych P. K. (1), B. K. i W. K. 7 869,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 7 087,45zł od 11 maja 2012 r. do dnia zapłaty a od 781,82 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód wnosił też o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W toku sporu powód zmienił żądanie pozwu w ten sposób, że od pozwanego P. K. (1) zażądał 27 759,61 zł odsetkami od kwot 23 393,52zł od 11 lutego 2014r., a od 4 366,09zł od dnia wniesienia pozwu i na rozprawie z 18 października 2016r. cofnął powództwo co do tego pozwanego w zakresie kwoty 35,21zł, na co pełnomocnik pozwanych wyraził zgodę.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu 03 listopada 2003 r. zawarł z pozwanymi będącymi wspólnikami spółki cywilnej „Umowę najmu na lokal użytkowy na czas nieoznaczony”. Pozwane W. K. i B. K. pismem z dnia 2 stycznia 2012r. wypowiedziały stosunek najmu i po tej dacie jedynym najemcą pozostał P. K. (1). Umowa najmu została rozwiązana z tym najemcą w dniu 26 sierpnia 2013 r, zaś lokal został powodowi wydany dnia 25 września 2013r.

Przedmiotowym pozwem powód dochodził od P. K. (1) należności czynszowych, opłat za świadczenia dostarczane do lokalu i podatek VAT za okres do dnia 26 sierpnia 2013r. oraz wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu w okresie od dnia 27 sierpnia 2013 r. do dnia 25 września 2013 r. Natomiast od pozwanej W. K. i B. K. powód dochodził należności czynszowych, opłat za świadczenia dostarczane do lokalu i podatek VAT za okres pozostawania przez nie w stosunku najmu, tj. do dnia 30 kwietnia 2012r. Żądanie dotyczące zapłaty 7 869,27zł skierowane do wszystkich pozwanych stanowiło żądanie o solidarne zasądzenie od nich tej kwoty wraz z odsetkami.

W dniu 12 marca 2014 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie Sąd Gospodarczy VII Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od pozwanego P. K. (1) 27 794,82zł wraz z odsetkami oraz solidarnie od wszystkich pozwanych - P. K. (1), B. K. i W. K. 7 869,27zł wraz z odsetkami.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwani P. K. (1), B. K. i W. K. złożyli sprzeciw, w którym zaskarżyli nakaz zapłaty w całości i wnieśli o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu,.

W uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwani w pierwszej kolejności podnieśli, iż kwota wynikająca ze stanu finansowego konta przedstawionego przez powoda, a zatem kwota zaległości wynosiła 27 794,82zł, zaś zasądzona nakazem została bezzasadnie kwota 27 794,82zł oraz kwota 7869,27 zł, czyli łącznie 35 664,09zł.

Pozwani podnieśli, iż roszczenie powoda jest bezzasadne, gdyż po upływie okresu wypowiedzenia do końca roku wpłacono na rzecz powoda 15 000 zł, w tym 8000 zł do dnia 10 sierpnia 2012 r. jako należność czynszową, co pokryło należność w kwocie 7869,27 zł. Ponadto wskazali, iż poczynili na lokal nakłady, a wadliwa instalacja c.o. i brak wymiany okien obniżało wartość lokalu i w konsekwencji obniżało wartość świadczenia powoda, a w konsekwencji też stanowiło o poniesieniu przez pozwanych szkody, co winno było powodować obniżkę czynszu, która nie miała miejsca.

W piśmie z dniał 16 marca 2015 r. powód potwierdził zarzut pozwanych o orzeczeniu w nakazie zapłaty ponad żądanie pozwu, gdyż powód jako wartość przedmiotu sporu podał kwotę 27 795zł i wskazywał, iż pozwany P. K. (2) odpowiada za całość tego żądania, a pozwane B. K. i W. K. – solidarnie wraz z pozwanym – jedynie co do kwoty 7869,27zł.

Powód ponadto wskazał, że wobec braku dyspozycji na dowodzie wpłaty, zaliczył dokonane wpłaty na należność bieżącą.

Odnośnie poniesionych na lokal nakładów wskazał, iż ewentualne z tego tytułu roszczenia uległy zgodnie z przepisem art. 677kc przedawnieniu .

W piśmie z dnia 24 sierpnia 2015 r. pozwani podnieśli zarzut przedawniania co do kwoty 2594, 98 zł, a nadto wskazali, że powództwo wobec pozwanych B. i W. K. w przedmiocie roszczeń powoda za okres po 1 maja 2012r powinno zostać oddalone z uwagi na spełnienie świadczenia. Pozwani wnieśli nadto o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie:

- w pkt. I oddalił powództwo wobec B. K. i W. K.,

- w pkt II. zasądził od (...) W. solidarnie na rzecz B. K. i W. K. kwotę 1200 zł wraz z należnym podatkiem VAT;

- w pkt.III nakazał wypłacić z sum Skarbu Państwa pełnomocnikowi pozwanych z urzędu wynagrodzenie tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej;

- w pkt.IV zasądził od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda (...) W. 25 164, 63 zł wraz z odsetkami od kwoty 20 836,34 zł i od kwoty 4328, 29zł:

- w pkt. V. oddalił powództwo wobec pozwanego P. K. (1) w pozostałym zakresie;

- w pkt. VI. umorzył postępowanie o zapłatę kwoty 35, 21 zł;

- w pkt. V zasądził od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda (...) W. kwotę 3431, 09 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

- w pkt. VI nakazał pobrać od pozwanego P. K. (1) oraz powoda kwotę (...) W. kwoty 25,71zł oraz 2, 68 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Rozpoznając spór Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 03 listopada 2003r. powód (...) W. Zakład (...) w Dzielnicy P. (...) W. zawarł z pozwanymi jako wspólnikami spółki cywilnej - P. K. (1), B. K. i W. K. „Umowę najmu na lokal użytkowy na czas nieoznaczony” nr (...). Umowa dotyczyła lokalu użytkowego nr (...) w budynku przy Placu (...) w W. z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej. Zgodnie z § 17 umowy, po jej rozwiązaniu, najemca zobowiązał się do wydania wynajmującemu lokalu w stanie niepogorszonym na podstawie stanu technicznego wynikającego z protokołu zdawczo-odbiorczego.

W dniu 02 stycznia 2012 r. stosunek najmu ze skutkiem na dzień 30 kwietnia 2012 r. wypowiedziały pozwane W. K. i B. K..

W okresie od 12 czerwca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. pozwani uiścili na rzecz powoda łącznie 15000 zł, przy czym w tytułach przelewów każdorazowo wskazywali „opłata czynszowa" .

Powód sporządził zestawienie wpłat dokonywanych przez pozwanych na poczet zadłużenia należności czynszowych. W zestawieniu wskazano, że na dzień 31 grudnia 2012 r. zadłużenie pozwanych wynosi 23393,52 zł oraz skapitalizowane odsetki 4401,30 zł.

Pismem z dnia 12 sierpnia 2013r. umowa najmu została pozwanemu P. K. (1) wypowiedziana ze skutkiem natychmiastowym na dzień doręczenia wypowiedzenia, tj. 26 sierpnia 2013 r. Po jej wypowiedzeniu pozwany P. K. (1) wydał lokal wynajmującemu dnia 25 września 2013 r.

Rozpoznając spór Sąd Rejonowy zważył, iż stan faktyczny sprawy nie był pomiędzy stronami sporny, a spór koncentrował się co do oceny skuteczności podnoszonych przez pozwanych zarzutów.

I tak odnośnie zarzutu pozwanych dokonania nakładów na lokal Sąd Rejonowy wskazał, iż okoliczność dokonania tychże nakładów nie miała wpływu na ocenę zasadności powództwa. Sąd ten powołując uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego w sprawie II CR 605/70 wskazał bowiem, iż nie jest prawnie dopuszczalne dokonywanie potrąceń wierzytelności z tytułu nakładów z wierzytelnością wynajmującego o zapłatę czynszu.

Odnośnie zarzutu zapłaty Sąd Rejonowy powołując przepis art. 451kc wskazał, iż pozwani od czerwca do grudnia 2012r zapłacili na rzecz powoda 15 000zł wskazując, że zapłaty dotyczą należności czynszowych, nie sprecyzowali jednak tytułów tych płatności, a powód nie złożył też pozwanym żadnego oświadczenia o którym stanowi przepis §2 art. 451kc. Skoro więc żadna ze stron nie dokonała wyboru długu, który miał być zaspokojony, to zgodnie z art. 451 §3 kc uiszczone należności winny być zarachowane na poczet należności najdalej wymagalnych . W konsekwencji za zasadny uznał Sąd Rejonowy zarzut pozwanych W. K. i B. K., iż należna od nich za okres do 1 maja 2012r wierzytelność 7869,27zł została (wskutek zapłaty 15 000zł ) uregulowana. Z tych też względów Sąd Rejonowy oddalił wniesione przeciwko tym dwóm pozwanym powództwo, orzekając jak w pkt I i II wyroku.

Odnośnie zarzutu przedawnienia obejmującego wierzytelności za okres wcześniejszy, niż 3 lata przed wytoczeniem w dniu 25 lutego 2014r powództwa, a zatem dotyczącego wierzytelności w wysokości 2 594,98zł – zarzut ten Sąd Rejonowy na podstawie art. 118kc i art. 117§2kc uznał za zasadny. Powyższe skutkowało w ocenie Sądu Rejonowego zasadność zasądzenia na podstawie art. 659§1 kc na rzecz powoda od pozwanego P. K. (1) kwoty 25 164, 63 zł wraz z odsetkami oraz oddalenia w stosunku do tego pozwanego powództwa o zapłatę 2 594,98zł - jak w pkt IV i pkt V wyroku.

Odnośnie wniosku o którym stanowi art. 320kpc o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty Sąd Rejonowy wskazał, iż sam fakt trudnej sytuacji finansowej pozwanego nie przemawia za uwzględnieniem tego wniosku, gdyż pozwany jako przedsiębiorca winien był liczyć się z ryzykiem niepowodzenia swojego przedsięwzięcia gospodarczego.

Wobec częściowego cofnięcia powództwa Sąd Rejonowy orzekł jak w pkt VI sentencji.

O odsetkach Sąd orzekł na zasadzie art. 481 i 482kpc.

Jako podstawę orzeczenia o kosztach Sąd wskazał przepisy art. 100 i 102kpc oraz art. 113ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Od powyższego wyroku Sądu Rejonowego w części zasadzającej na rzecz powoda kwotę 25 164,63zł wraz z odsetkami apelację wniósł pozwany P. K. (1) wnosząc o zmianę wyroku poprzez zastosowanie przepisu art. 320kpc i rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty oraz o odstąpienie od obciążania go kosztami procesu przez Sądem Rejonowym i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił :

1)naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną ocenę dowodu z zeznań pozwanego P. K. (1) i uznanie, że pozwany jest przedsiębiorcą i jako taki „musi liczyć się z ryzykiem niepowodzenia przedsięwzięć gospodarczych" pomimo, że pozwany nie prowadzi działalności gospodarczej, a jedynie współpracuje obecnie z innymi podmiotami jako osoba fizyczna nie prowadząca działalności. Apelujący wskazał ponadto, iż jego sytuacja jest zła, a natychmiastowe wykonanie wyroku jest rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż pozwany znajduje się w bardzo trudnej sytuacji majątkowej, ale podejmuje starania mające na celu spłatę swoich długów, a natychmiastowe wykonanie zasądzonego świadczenia w sposób rażący i nagły pogorszy jego sytuację majątkową i spowoduje m.in. postawienie w stan natychmiastowej wymagalności wszystkich jego pozostałych długów,

2)naruszenie prawa materialnego, tj. art. 320 kpc poprzez jego niezastosowanie i brak rozłożenia przez Sąd na raty zasądzonego świadczenia pomimo, że w sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony przypadek uzasadniający takie rozłożenie, tj. bardzo trudna sytuacja majątkowa pozwanego, który pomimo to deklaruje chęć ratalnej spłaty swojego zadłużenia oraz brak możliwości naruszenia interesu powoda, którego interes nie ucierpi z powodu ewentualnego rozłożenia świadczenia na raty,

3)naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w oparciu o przepis art. 100 kpc i w konsekwencji obciążenie pozwanego kosztami procesu pomimo, że z uwagi na bardzo trudną sytuację majątkową pozwanego oraz biorąc pod uwagę status powoda Sąd powinien zastosować zasady słuszności i odstąpić od obciążania pozwanego tymi kosztami.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył co następuje :

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ustalenia stanu faktycznego sprawy dokonane przez Sąd Rejonowy i stanowiące podstawę jego rozstrzygnięcia były prawidłowe i Sąd Okręgowy przyjmuje je jako własne. Tym niemniej wskazać należało, iż ustalenia te sprowadzały się w istocie jedynie do ustalenia okoliczności zawarcia przez strony sporu umowy najmu oraz dat jej wypowiedzenia przez B. K. i W. K., a następnie jej rozwiązania przez powoda ze skutkiem natychmiastowym i zwrócenia powodowi lokalu przez P. K. (1). Powyższe ustalenia, jak i skutki tychże powyżej ustalonych zdarzeń nie były pomiędzy stronami sporne. Pozwani co do zasady nie kwestionowali też prawidłowości wyliczenia przez powoda kwot żądanych od nich tytułem należności czynszowych, eksploatacyjnych, odsetkowych i z tytułu bezumownego wynagrodzenia, a spór – jak to wskazał Sąd Rejonowy – sprowadzał się do rozważenia zarzutów podnoszonych przez pozwanych.

I tak Sąd Rejonowy uznał za zasadny zarzut częściowego przedawnienia (co do 2 594,98zł), uznając jego skuteczność jedynie w stosunku do najwcześniej wymagalnych roszczeń, ale roszczeń domaganych się jedynie od pozwanego P. K. (1). Na trzy lata przed wytoczeniem powództwa stronami umowy były natomiast też pozwane, Sąd Rejonowy nie dokonał tu jednak żadnych rozważań co do zasadności zarzuty przedawnienia roszczeń od nich dochodzonych.

Sąd Rejonowy uznał też za zasadny zarzut pozwanych uregulowania najwcześniej wymagalnych przez powoda roszczeń (7 869,27zł) od W. K. i B. K., tj. roszczeń za okres do dnia 30 kwietnia 2012r., co skutkowało oddaleniem co do tych dwóch pozwanych powództwa o zapłatę 7 869,27zł z odsetkami. Sąd Rejonowy jednak, mimo, że powód dochodził tejże kwoty 7 869,27zł za okres od powstania zaległości do dnia 30 kwietnia 2012r. solidarnie od wszystkich pozwanych, którzy w tymże okresie byli stronami umowy najmu – uwzględnił zarzut zapłaty tylko w stosunku do W. K. i B. K., zasądzając jednocześnie tę samą kwotę którą uznał za uregulowaną (po pomniejszeniu jej jedynie o kwotę przedawnioną) od P. K. (1).

Powyższe w świetle dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń, iż wszyscy pozwani prowadzili (ze skutkiem do 30 kwietnia 2012r) spółkę cywilną stanowi o oczywistym naruszeniu przepisu art. 864kc stanowiącego, iż za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie, a w każdym razie Sąd Rejonowy nie przedstawił żadnych wywodów na okoliczność braku podstaw do uznania solidarnej odpowiedzialności pozwanych. Podkreślić tu natomiast należy, iż już w pozwie powód jako podstawę solidarnej odpowiedzialności pozwanych wskazał w istocie przepis art. 864kc powołując stanowiącą podstawę żądania pozwu umowę najmu zawartą przez powoda ze wszystkimi pozwanymi prowadzącymi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej. Następnie powód wskazał, iż dochodzi od pozwanych należności z umowy za okresy pozostawania ich w stosunku najmu, tj. od pozwanego P. K. (1) za cały okres najmu, a od pozwanych B. K. i W. K. (po wypowiedzeniu umowy przez pozwane dnia 2 stycznia 2012r.) za okres do dnia 30 kwietnia 2012r., przy czym powód wywodził, że wszyscy pozwani odpowiadają solidarnie co do 7 869,45zł, czyli w zakresie należności powstałych do 30 kwietnia 2012r., czyli do dnia w którym wszyscy pozwani pozostawali w stosunku najmu. Dalej powód wskazywał, iż pozwany P. K. (1) dodatkowo – oprócz odpowiedzialności solidarnej co do 7 869,45zł – odpowiada samodzielnie za należności powstałe po tej dacie , tj. powyżej 7 869,45zł, do kwoty 27 794,82zł. Powyższe żądanie pozwu o solidarne zasądzenie zostało przez Sąd Rejonowy z nieznanych przyczyn zignorowane. W konsekwencji też w istocie Sąd Rejonowy orzekał ponad żądanie pozwu, gdyż orzekł co do roszczenia o zapłatę 7 869,45zł od B. K. i W. K. (oddalając je) oraz co do roszczenia o zapłatę 27 794,82zł od P. K. (3) (zasądzając 25 164,63zł), czym w sposób oczywisty naruszył przepis art. 321kpc.

Apelacja pozwanego P. K. (1) dotyczyła rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w zakresie, w jakim sąd ten zasądził od tego pozwanego na rzecz powoda 25 165zł. W apelacji został natomiast przedstawiony zarzut naruszenia art. 233kpc oraz art. 320kpc i zarzuty te wywiedzione zostały wyłącznie z błędnej oceny sytuacji majątkowej tego pozwanego i nie rozłożenia zasądzonej od niego kwoty na raty. Apelujący wnosił też o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty oraz odstąpienie od obciążenia go kosztami procesu oraz o zasadzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Wskazać tu należy, iż zgodnie z art. 378kpc sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji co oznacza niedopuszczalność takiego rozpoznania apelacji która dotyczyłaby nie zaskarżonej części orzeczenia. Działalność sądu uzależniona jest wprawdzie od woli skarżącego, ale zauważyć należy też, że sąd II instancji orzeka na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, zarzuty apelacji nie wyznaczają zatem jej granic, a wnioski apelacji podlegają tylko rozważeniu sądu rozpoznającego apelację i określają kierunek merytorycznej kontroli sadu II istancji ( dowodzenie w procesie cywilnym K. K. ). Sąd II instancji jako nie związany granicami zarzutów apelacji pełni też funkcję sądu merytorycznie rozpoznającego sprawę i z urzędu może brać pod uwagę naruszenie prawa materialnego i przepisów postępowania w warunkach o których stanowi art. 386kpc. Wnoszący apelację precyzuje bowiem w niej zarzuty co do rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, niezależnie jednak od potwierdzenia wskazywanych w apelacji wadliwości wyroku sąd rozpoznający apelację może z urzędu zbadać czy wyrok ten został wydany w warunkach nieważności (§ 2 art. 386kc) oraz czy sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy (§ 4 art.386kpc) – czyli nawet wtedy, gdy strony takich zarzutów nie podniosły. W konsekwencji rozpoznający apelację sąd może nawet mimo braku wniosku apelacji rozpoznać ją z uwzględnieniem naruszenia prawa materialnego, co miało miejsce w tym stanie sprawy.

W konsekwencji uznając za prawidłowe rozważania Sądu Rejonowego oparte o przepis art. 451kc, iż uregulowane zostały najwcześniej dochodzone należności powoda do kwoty 7 869,45zł (wskutek zapłaty 15 000zł), czego też powód nie wnosząc apelacji, ani nie wypowiadając się co do tej okoliczności w odpowiedzi na apelację nie zakwestionował, to w granicach tejże ustalonej przez Sąd Rejonowy jako zapłaconej kwoty 7 869,45zł należało zgodnie z przepisem art. 864kc uznać za niezasadną w stosunku do apelującego również ponad uznaną za przedawnioną kwotę 2 594,98zł, też różnicę pomiędzy 7 869,45zł a 2594,98zł, , tj kwotę 5 274,47zł i oddalić w stosunku do apelującego roszczenie w tym zakresie z odsetkami.

Skoro zatem dochodzona należność główna wynosiła – po ograniczeniu tej kwoty o 35,21zł – 27 759,61 zł a na kwotę tę składała się należność główna 23 393,52 zł z odsetkami od 11 lutego 2014r. i skapitalizowane odsetki 4 366,09 zł z odsetkami od wniesienia pozwu, a Sąd Rejonowy należność główną pomniejszył jedynie o 2 594,98zł jako przedawnioną, zasądzając 25 164,63zł , to należało zmienić wyrok w pkt IV co do 5 274,47zł . Dodatkowo jednak zważyć należało, iż powód skutecznie nie zakwestionował wywodów co do naruszenia art. 451kc, w tym twierdzeń pozwanych o uregulowaniu w całości zadłużeń lokalu powstałych do 1 maja 2012r, a na zadłużenia dochodzone tym tytułem bezspornie składały się też skapitalizowane odsetki wielokrotnie żądane od pozwanych w wezwaniach do zapłaty . Z tych względów niezasadne okazało się też żądanie odsetek skapitalizowanych na 30 kwietnia 2012r . Zauważyć też należy, iż z przedstawionego przez powoda żądania tychże skapitalizowanych odsetek nie wynika jaka ich suma była należna po tymże 30 kwietnia i w jaki w istocie sposób zostały one wyliczone, stąd z tych względów roszczenie z tytułu skapitalizowanych odsetek podlegało oddaleniu.

W konsekwencji należało zmienić wyrok w pkt IV co do 5 274,47zł i 4 366,09 zł tj. o 9 640,56zł i obniżyć zasądzona tam kwotę do kwoty 15 524,07zł z odsetkami od 11 lutego 2014 r., oddalając powództwo w pozostałej części (pkt 1 wyroku ).

W ocenie Sądu Okręgowego zasadnym okazał się też zarzut apelacyjny naruszenia przepisów art. 233 § 1 kpc oraz art. 320kpc. Zauważyć należy, iż jedyną podstawą uznania przez Sąd Rejonowy braku podstaw do rozłożenia zasądzonej kwoty na raty było wskazanie, że pozwany jest przedsiębiorcą i jako taki „musi liczyć się z ryzykiem niepowodzenia przedsięwzięć gospodarczych". Przy uznaniu prawidłowości takiej argumentacji przyjąć by należało, iż w istocie żaden podmiot nie mógłby skorzystać z dobrodziejstwa instytucji rozłożenia zasądzonej kwoty na raty, gdyż każdy przedsiębiorca, czy nawet osoba nie prowadząca działalności gospodarczej musi się przecież liczyć z niepowodzeniem swoich decyzji. Skoro więc ustawodawca wprowadził do kodeksu postępowania cywilnego przepis zawarty w art. 320kpc, to uznać należało, iż jego wolą było każdorazowe pochylenie się nad wnioskiem o rozłożenie na raty i jego ocenę w świetle sytuacji majątkowej wnioskodawcy, z uwzględnieniem interesów obu stron. W niniejszym stanie faktycznym sprawy stan majątkowy pozwanych wynikał ze złożonych przez nich „Oświadczeń o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania”, które stanowiły też podstawę uwzględnienia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Pozwany złożył bardzo obszerny plik dokumentów na okoliczność toczących się przeciwko niemu postępowań egzekucyjnych z nieruchomości (części przysługującego pozwanemu prawa do lokalu mieszkalnego), z ruchomości, z wynagrodzenia za pracę, z rachunków bankowych i innych praw z których wynika, iż w toku tych egzekucji wpłacane są na ich poczet miesięcznie łącznie kwoty rzędu kilkuset złotych . Skoro zatem w toku tych egzekucji zajęty został cały majątek pozwanego, w tym egzekucje toczą się z wynagrodzenia za pracę, to uznać należało, iż spełnione zostały przesłanki rozłożenia należnego powodowi świadczenia na raty, które w tym stanie faktycznym, tj. w tym stanie majątku pozwanego nie mogłoby zostać uregulowane od razu po wydaniu wyroku. Z tych względów Sąd Okręgowy uwzględnił też wniosek o rozłożenia na raty i orzekł jak w pkt 2 i 3 swojego wyroku.

Dodać tu następnie należało, iż Sąd Rejonowy nieprawidłowo odniósł się też do podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia wywodzonego z - jak wskazywał pozwany, nakładów dokonanych na lokal. W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż aby powstała możliwość potrącenia wierzytelności, konieczne jest istnienie takiej wierzytelności wobec powoda. Na pozwanym ciążył zatem obowiązek wykazania kwoty wierzytelności wobec powoda i tytułu powstania tej wierzytelności. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2000r., III CKN 720/98, LEX nr 51368 zarzut potrącenia jest formą dochodzenia roszczenia zrównaną w skutkach z powództwem. Podlega zatem wymaganiom stawianym wobec pozwu co do określenia konkretnej wysokości żądania, przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz wskazania dowodów. W szczególności zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić swoją wierzytelność, wykazać jej istnienie i w kategoryczny sposób wyrazić wolę potrącenia w celu wzajemnego umorzenia skonkretyzowanych wierzytelności. Według pozwanego, poniósł on stratę wobec dokonywania nakładów na lokal, nie zostało jednak ani wskazane w jakiej wysokości te nakłady zostały poniesione, ani czy stanowiły one nakłady podlegające zwrotowi (§ 6 umowy najmu), ani nie zostały też przedstawione dowody na ich poniesienie. Dowodów takich nie mogły zastąpić zeznania świadków na okoliczność niskiej temperatury w lokalu. Wobec zatem już samego braku skonkretyzowania takiego roszczenia nie mogło zostać złożone oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, a w każdym razie dowód taki nie został zaoferowany w toku sporu. Ciężar powyższych dowodów leżał też zgodnie z przepisem art. 6kc na pozwanym i pozwany ciężarowi temu nie sprostał. Z tych względów zarzut potrącenia nie mógł zostać uwzględniony.

Następnie zauważyć należało, iż Sąd Rejonowy wywiódł brak podstaw do uwzględnienia zarzutu potrącenia wskazując, iż nie jest prawnie dopuszczalne dokonywanie potrąceń wierzytelności z tytułu nakładów z wierzytelnością o zapłatę czynszu, powołując przy tym wyrok Sądu Najwyższego II CR 605/70. Powyższe twierdzenie Sądu Rejonowego nie wynika jednak z powołanego wyroku Sądu Najwyższego, w uzasadnieniu którego Sąd ten wskazał, iż roszczenie o zwrot nakładów nie może być realizowane w czasie trwania najmu, a zauważyć należało, iż przedmiotowy zarzut potrącenia został zgłoszony już po ustaniu stosunku najmu. O trybie dokonywania ewentualnych rozliczeń z tytułu nakładów strony postanowiły też w § 6 i 7 umowy najmu.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98kpc, art. 100kpc oraz art. 108kpc, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie.

W warunkach sprawy, uznając za uzasadnione rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, Sąd Okręgowy nie znalazł już podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanego opartego o przepis art. 102kpc.

O kosztach należnych pełnomocnikowi z urzędu Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 4 wyroku na podstawie przepisów rozporz. Min. Sprawiedliwości wydanego w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej (…) Dz.U. z 2016r. poz.1714.

SSO Aneta Łazarska SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta