Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Monika Skalska

Protokolant: Sylwia Budek-Kudła

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w S.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości R. P.
o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 18 lipca 2023 r. sygn. akt XVI GC 1873/21

1.  prostuje zaskarżony wyrok w komparycji i punkcie II sentencji w ten sposób, że w miejsce błędnie wpisanej siedziby powódki „w W.” wpisuje prawidłową siedzibę „w S.”,

2.  oddala apelację,

3.  zasądza od (...) spółki akcyjnej w S. na rzecz Syndyka Masy Upadłości R. P. 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się pkt. 3 wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Monika Skalska

Sygn. akt XXIII Ga 1883/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 maja 2021 r. powód (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniósł o zasądzenie od Syndyka Masy Upadłości R. P. kwoty 28 606,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzona pozwem kwota stanowi należne mu koszty sądowe poniesione w związku z postępowaniem sądowym toczącym się przed Sądem Okręgowym w Warszawie pod sygn. akt XXVI GC 58/18 na skutek wniesionego przez powoda pozwu o stwierdzenie bezskuteczności czynności prawnych dokonanych pomiędzy upadłym R. P. i jego małżonką oraz spółką (...) sp. z o.o. w W.. Podniósł, że w toku sprawy w miejsce dotychczasowego powoda: (...) Spółka Akcyjna wstąpił Syndyk Masy Upadłości R. P., a powód (działający wówczas jako (...)sp. z o.o.) został zwolniony z udziału w sprawie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że żądanie oparte na art. 133 ust. 2 prawa upadłościowego jest przedwczesne. Pozwany zwrócił uwagę, że pozwany wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi wydanemu w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18 w zakresie orzeczenia o bezskuteczności oraz o kosztach, jednak wyrok ten jest nieprawomocny. Pozwany wskazał, że mienie, którego dotyczy pozew o zapłatę nie zostało przekazane do masy upadłości w celu przeprowadzenia jego likwidacji w oparciu o przepisy prawa upadłościowego. Z kolei dopiero po przekazaniu mienia możliwe będzie przeprowadzenie czynności związanych z upłynnieniem tego majątku.

Wyrokiem z dnia 18 lipca 2023 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie w pkt I oddalił powództwo; w pkt II zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3 617 zł tytułem kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Dnia 24 stycznia 2018 r. „(...)" spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., działając przez pełnomocnika radcę prawnego P. S. wniosła do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew o uznanie czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną. W ramach wytoczonego powództwa powód domagał się uznania, iż umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie restrukturyzacji z dnia 14 kwietnia 2017 r. zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. w W. a R. P. i J. P. w części dotyczącej ruchomości w postaci:

- Dystrybutora (...),

- Dystrybutora gazowego (...),

- Agregatu

- Agregatu pompowego,

- Pompy próżniowej,

- Sprężarki komp. (...),

- Urządzenia pneumatycznego - (...)

- Urządzenia pneumatycznego - (...),

- Urządzenia pneumatycznego (...),

- Zabezpieczenia do wykopów typ(...),

pozostaje bezskuteczna w stosunku do powoda - spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. do kwoty 204.500,00 zł, tj. w części kwoty wynikającej z nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego w dniu 28 czerwca 2017 r. przez Sąd Okręgowy w Lublinie, IX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt IX GNc 373/17, z tym, że pozwany - spółka (...) sp. z o.o. w W. może zadośćuczynić roszczeniu powoda przez zapłatę kwoty 204.500,00 zł oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Tytułem opłaty od pozwu w ww. sprawie,(...) sp. z o.o. uiściła w dniu 19 stycznia 2018 r. kwotę 10.225,00 zł.

Sprawa z ww. powództwa toczyła się przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy pod sygn. akt XXVI GC 58/18.

W dniu 8 listopada 2018 r. (...) sp. z o.o. zawarła z R. P. oraz J. P. umowę zwrotnego przeniesienia własności rzeczy ruchomych.

W listopadzie 2018 r. R. P. sprzedał część ruchomości spółce (...) sp. z o.o.

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt X GU 1541/18, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość R. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) R. P. (pkt 1) i wyznaczył syndyka w osobie T. S. (pkt 4).

Pismem procesowym datowanym na 8 maja 2019 r. Syndyk Masy Upadłości R. P. oświadczył, że w oparciu o treść art. 133 ust. 1 prawa upadłościowego wstępuje na miejsce powoda (...)sp. z o.o. do sprawy toczącej się pod sygn. akt XXVI GC 58/18 przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy modyfikując żądanie pozwu, i na podstawie art. 527 k.c. w zw. z art. 131 i 132 prawa upadłościowego wnosząc o uznanie, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie restrukturyzacji z dnia 14 kwietnia 2017 r. zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. a R. P. i J. P. w części objętej dotychczasowym zakresem zaskarżenia, tj. w części dotyczącej agregatu pompowego, pompy próżniowej, sprężarki kompresowej - (...), urządzenia pneumatycznego (...), urządzenia pneumatycznego kret (...), urządzenia pneumatycznego (...), zabezpieczenia do wykopów typ (...) pozostaje bezskuteczna w stosunku do masy upadłości i wszystkich wierzytelności zgłoszonych w postępowaniu upadłościowym R. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) w upadłości.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy w dniu 8 lipca 2020r. wydał w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18 wyrok w którym w pkt 1 uznał za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości wszystkich wierzytelności zgłoszonych w postępowaniu upadłościowym R. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą(...) umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie restrukturyzacji z dnia 14 kwietnia 2017 r. zawartą pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. a R. P. i J. P. w części dotyczącej ruchomości:

- Dystrybutora (...),

- Dystrybutora gazowego (...),

- Agregatu

- Agregatu pompowego,

- Pompy próżniowej,

- Sprężarki komp. (...),

- Urządzenia pneumatycznego - (...)

- Urządzenia pneumatycznego - (...),

- Urządzenia pneumatycznego (...),

- Zabezpieczenia do wykopów typ (...),

W pkt 2 wyroku sąd zasądził od pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Syndyka Masy Upadłości R. P. kwotę 10.817,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Postanowieniem z dnia 22 września 2020r. wydanym w sprawie o sygn. akt XVIII GUp 157/20, Sędzia komisarz w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy, uznał za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości umowy sprzedaży ruchomości dokonane na rzecz spółki (...) sp. z o.o.

Pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. P. S. wezwał Syndyka Masy Upadłości R. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) T. D. do zapłaty kwoty 28.606,50 zł w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 grudnia 2020 r.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty Syndyk Masy Upadłości R. P. odmówił uiszczenia dochodzonej zapłaty wskazując, że wskazane przez P. S. orzeczenie jest nieprawomocne, a syndyk nie odzyskał majątku, którego dotyczyło zainicjowane przez (...) sp. z o.o. postępowanie z art. 527 k.c.

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2021 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XVIII GUp 157/20, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy wskazał, że (...) sp. z o.o. w M. jest obowiązana zwrócić do masy upadłości R. P. wszystkie korzyści uzyskane w wyniku zawartych umów, które uznano za bezskuteczne, do których należało zaliczyć składniki majątkowe wymienione w wskazanych w treści postanowienia fakturach.

Syndyk Masy Upadłości R. P. pismem z dnia 4 stycznia 2022 r. wniósł o stwierdzenie prawomocności wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy z dnia 8 lipca 2020 r., zapadłego w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18 w zakresie pkt 1 oraz nadanie klauzuli wykonalności w zakresie pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy z dnia 8 lipca 2020r., wydanego w sprawie o sygn. akt XXVI 58/18.

Pismem z dnia 14 października 2022r. (...) sp. z o.o. w odpowiedzi na wezwanie do przekazania do masy upadłości korzyści uzyskanych w wyniku czynności bezskutecznych wskazała, że ruchomości ujęte w wezwaniu od dawna nie są w posiadaniu spółki (...) sp. z o.o. Spółka wskazała, że w dniu 8 listopada 2018 r. zawarła z R. P. oraz J. P. umowę zwrotnego przeniesienia własności rzeczy ruchomych.

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy z dnia 8 lipca 2020r. wydany w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18, w zakresie pkt 1, uprawomocnił się dnia 26 października 2022 r.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz twierdzeń stron co do okoliczności bezspornych. Na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. Sąd pominął wnioski o przesłuchanie świadków S. M. (1), T. S., wniosek o przesłuchanie stron oraz wniosek o wypożyczenie akt VII Aga 1005/21, z uwagi iż nie były one konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy. Z kolei na podstawie art. 458 ⁵ § 4 k.p.c. Sąd pominął wniosek o przesłuchanie świadka M. Z. oraz dowody wskazane w piśmie datowanym na 20 czerwca 2023 r. jako spóźnione.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji wyjaśnił, że powód mógłby dochodzić zwrotu kosztów dopiero po faktycznym odzyskaniu przez masę upadłości majątku objętego zaskarżoną czynnością, a zatem - po faktycznych odzyskaniu przez masę upadłości ruchomości wyszczególnionych w wyroku Sądu Okręgowego. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynikało zaś, w szczególności nie wykazał tego powód, żeby Syndyk Masy Upadłości R. P. odzyskał wskazane ruchomości objęte wyrokiem Sąd u Okręgowego. Z pisma z dnia 14 października 2022r. skierowanego do syndyka przez (...) sp. z o.o. wynikało, że ruchomości objęte wyrokiem z dnia 8 lipca 2020 r. od dawna nie są w posiadaniu spółki (...) sp. z o.o. Spółka wskazała, że w dniu 8 listopada 2018 r. zawarła z R. P. oraz J. P. umowę zwrotnego przeniesienia własności rzeczy ruchomych. Rzeczy ruchome zostały w dalszej części przeniesione na spółkę (...) sp. z o.o. W toku postępowania dowodowego nie zostało wskazane precyzyjnie które ruchomości zostały objęte w posiadanie ww. spółki. Tym niemniej Sędzia komisarz w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, postanowieniem z dnia 22 września 2020r., na wniosek syndyka masy upadłości R. P., uznał za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości umowy sprzedaży ruchomości dokonane na rzecz spółki (...) sp. z o.o. zawarte w dniach 8-15 listopada 2018r. Pomimo jednak zapadłych wyżej orzeczeń, ustalenie podmiotu posiadającego ww. ruchomości, było w świetle zgromadzonego materiału dowodowego niemożliwe. Jak wynika z treści wskazanego pisma z dnia 14 października 2022 r. - nie posiada ich spółka (...) sp. z o.o. Nie znajdują się one również w posiadaniu upadłego R. P. ani syndyka masy upadłości R. P.. Nie jest również wiadome, czy zostały one zwrócone przez spółkę (...) sp. z o.o.

Sąd wskazał, że to na powodzie w przedmiotowym postępowaniu spoczywał ciężar udowodnienia, że ruchomości te zostały odzyskane przez syndyka. Strona powodowa nie wykazała, aby syndyk odzyskał ww. - ruchomości. W związku z powyższym po jego stronie nie zaktualizował się obowiązek zwrotu wierzycielowi (powodowi) kosztów procesu. Syndyk byłby obowiązany do zwrotu wierzycielowi kosztów procesu dopiero po faktycznym odzyskaniu przez masę upadłości wskazanego wyżej majątku.

W przedmiotowej sprawie Syndyk Masy Upadłości R. P., został pozwany jako organ procesowy, nie zaś jako konkretna osoba fizyczna - T. D.. Jak zostało wskazane wyżej - pozwany jako organ procesowy nie odpowiada na podstawie art. 471 k.c. Tym samym przepis art. 160 ust. 3 prawa upadłościowego nie może być podstawą odpowiedzialności syndyka podejmującego czynności w imieniu własnym ale na rzecz upadłego, biernie legitymowanym na podstawie ww. przepisu może być tylko konkretna osoba fizyczna pełniąca funkcje syndyka, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła strona powodowa, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

1. Naruszenie przez Sąd I Instancji przepisów prawa procesowego mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy tj.:

1) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. 229 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego niewynikających i ustalenie (pomimo przyznania w tym zakresie strony pozwanej), iż powód nie wykazał, aby pozwany odzyskał ruchomości będące przedmiotem skargi pauliańskiej, podczas gdy sam pozwany na kanwie pisma procesowego z dnia 30 listopada 2022 roku stwierdza, że Powód nie zostanie zaspokojony w zakresie poniesionych przez siebie kosztów, w związku z wszczętym i zakończonym postępowaniem sądowym o sygn. akt XXVI GC 58/18, bowiem spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wyzbyła się ruchomości na podstawie umowy przeniesienia zwrotnego prawa własności z dnia 8 listopada 2018 roku na rzecz R. P., a zatem po pierwsze ww. ruchomości wróciły do majątku upadłego, a po drugie ich odzyskanie nie jest już możliwe od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., a fakt ten nie wymaga udowodnienia;

2) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego niewynikających i ustalenie, iż powód nie wykazał aby pozwany odzyskał ruchomości będące przedmiotem skargi pauliańskiej, podczas gdy z treści umowy przeniesienia zwrotnego prawa własności z dnia 8 listopada 2018 roku wynika, iż ruchomości objęte wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie, XXVI Wydział Gospodarczy, sygn. akt XXVI GC 58/18, z dnia 8 lipca 2020 roku zostały zwrotnie przekazane na rzecz R. P., a zatem nastąpił ich formalny zwrot na rzecz R. P., a rzeczą Syndyka Masy Upadłości jest ustalenie majątku upadłego i jego aktywne poszukiwanie;

3) Ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia petitum apelacji pkt 1) i 2) petitum, apelujący zarzuca na naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego niewynikających i ustalenie, iż nie nastąpiło „odzyskanie” majątku do masy upadłości R. P.;

4) art. 327 ¹ § 1 pkt 2) k.p.c. poprzez wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia wyroku Sądu I Instancji;

5) art. 109 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 109 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i całkowite pominięcie, iż rozliczenie kosztów zastępstwa procesowego może nastąpić na podstawie spisu kosztów, który wymienia poszczególne pozycje składające się na ogólną sumę kosztów, a strona nie ma nawet obowiązku udokumentowania wysokości kosztów wymienionych w spisie;

6) art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 2) i 5) k.p.c. polegającego na pominięciu wniosku dowodowego powoda zgłoszonego w treści pozwu o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka S. M. (2);

7) art. 299 k.p.c. w zw. z art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 2) i 5) k.p.c. polegającego na pominięciu wniosku dowodowego powoda zgłoszonego w treści pozwu o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron (z ograniczeniem przeprowadzenia tego dowodu do strony pozwanej);

8) art. 458 ⁵ § 4 k.p.c. w zw. z art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. polegającego na pominięciu dowodów z wymienionych w apelacji dokumentów;

2. W konsekwencji powyższego, naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1) art. 133 § 2 Ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe poprzez jego błędną wykładnie.

Z uwagi na powyższe apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 28.606,50 zł (słownie: dwadzieścia osiem tysięcy sześćset sześć złotych 50/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty. Jak również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Ponadto apelujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wymienionych w apelacji.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie Sąd Okręgowy sprostował zaskarżony wyrok w komparycji i pkt II sentencji. Zgodnie z art. 350 § 1 k.p.c., Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Z kolei w myśl § 3 ww. przepisu jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji. Wymienione w tym artykule omyłki, niedokładności i błędy w orzeczeniu musi charakteryzować cecha oczywistości, która stanowi granicę dopuszczalności sprostowania.

W przedmiotowej sprawie doszło do oczywistej omyłki w oznaczeniu strony powodowej. Sąd Okręgowy dokonując sprostowania w miejsce błędnie wpisanej siedziby powódki „w W.” wpisał prawidłową siedzibę „w S.”

Wobec powyższego, na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 381 k.p.c. uznał, że zgłoszone przez powoda wnioski o dopuszczeniu dowodu z dokumentów oraz przesłuchania stron i świadków podlegały pominięciu, jako spóźnione oraz nieprzydatne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Zdaniem Sądu Okręgowego nic nie stało na przeszkodzie, by dowody te zostały przez powoda powołane przed Sądem I instancji, tym bardziej, że zgłaszając je w apelacji powód nie uprawdopodobnił, że powołanie tych dowodów przed Sądem Rejonowym nie było możliwe albo potrzeba jego powołania powstała później. Ponadto wnioski te nie zmierzały do wykazania, iż syndyk faktycznie odzyskał ruchomości objęte wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 8 lipca 2020 r., sygn. akt XXVI GC 58/18, a tym samym nie zmierzały do wykazania okoliczności istotnych dla merytorycznej oceny sprawy.

Przechodząc do rozpoznania apelacji, w ocenie Sądu II instancji nie zasługiwała ona na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji, jako iż są one prawidłowe, kompleksowe i znajdują pełne odzwierciedlenie w materiale dowodowym zebranym w sprawie. Sąd II instancji w całości akceptuje także rozważania prawne zaprezentowane w uzasadnieniu wyroku, które legły u podstaw oddalenia powództwa. Jak natomiast wynika z art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., powyższe wystarcza do wywiązania się z zawartego w art. 327 ¹ § 1 k.p.c. (dawniej art. 328 § 2 k.p.c.) obowiązku wskazania podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, należy stwierdzić, że są one bezzasadne. Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia przepisów prawa procesowego jak i materialnego.

W zasadzie zarzuty apelacyjne opierają się na przekonaniu, że Syndyk winien jest zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty związane z wytoczeniem powództwa w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18 ze skargi pauliańskiej, w związku z jego wstąpieniem do sprawy w trybie art. 133 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo Upadłościowe. Argumentacja powoda opiera się na przekonaniu, że spełnienie tego obowiązku miałoby również nastąpić niezależnie od tego, że syndykowi ostatecznie nie udało się wykonać prawomocnego wyroku i w konsekwencji odzyskać do masy upadłości zarówno majątku wyprowadzonego przez upadłego jak i zasądzonych na rzecz syndyka kosztów procesu. Co w ocenie Sądu Okręgowego jest mylnym założeniem.

Okolicznością bezsporną w sprawie pozostaje brak uzyskania rezultatu, od którego uzależnione byłoby zastosowanie art. 133 ust. 2 pr. upadł. Nawet sam powód przyznaje, że uzyskany przez syndyka prawomocny wyrok nie mógłby zostać wykonany, albowiem spółka (...) sp. z o.o. zwróciła wyprowadzone ruchomości upadłemu jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Jakkolwiek już tylko powyższe powinno przekonywać o tym, że zobowiązanie pozwanego względem powoda nie istnieje.

Powód w apelacji nie wspomina, że zwrotne przeniesienie na upadłego prawa własności pewnej części mienia ruchomego nastąpiło jeszcze przed dniem ogłoszenia upadłości - o czym zarówno powód jak i syndyk nie mieli wiedzy podejmując decyzje procesowe na wstępnym etapie rozpoznania sprawy ze skargi pauliańskiej w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/28. Następnie, odzyskane w ten sposób ruchomości upadły sprzedał na rzecz innego podmiotu - spółki (...) sp. z o.o. Wiedzę na ten temat Syndyk pozyskał dopiero po wstąpieniu do sprawy ze skargi pauliańskiej zainicjowanej przez powoda. W związku z ponownym rozporządzeniem, syndyk podjął właściwą inicjatywę procesową (niezależnie od kontynuowania działań w sprawie ze skargi pauliańskiej), która skutkowała uzyskaniem prawomocnych orzeczeń, obligujących spółkę (...) sp. z o.o. do zwrotu wyprowadzonego majątku do masy upadłości.

Po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia w postępowaniu pierwotnie zainicjowanym przez powoda, syndyk uzyskał klauzulę wykonalności przeciwko spółce (...) sp. z o.o. w zakresie orzeczonego obowiązku zwrotu kosztów postępowania i bezzwłocznie (wbrew temu o czym przekonuje powód) wystąpił na drogę egzekucyjną przeciwko temu dłużnikowi. Egzekucja okazała się jednak bezskuteczna, o czym świadczą m.in. uzyskane przez syndyka postanowienia wydane w sprawie egzekucyjnej z dnia 6 grudnia 2023 roku przez komornika sądowego K. S. ((...)). Tym samym, pozwany nie mógł w oparciu o wydane rozstrzygnięcie ze skargi pauliańskiej „odzyskać majątku”, którego to orzeczenie dotyczyło. Nie uzyskał również zaspokojenia z tytułu zasądzonych na jego rzecz kosztów sądowych. Dopiero zainicjowane samodzielnie działania własne (niezależne od tych, które podejmował powód), polegające na zastosowaniu art. 128 ust. 1 pr. upadł. oraz art 134 ust. 1 i 1a pr. upadł zakończyły się odzyskaniem pewnej części mienia wyprowadzonego przez upadłego. Podejmowana przez powoda inicjatywa w sprawie ze skargi pauliańskiej nie miała żadnego związku z tymi działaniami. Przepis z art. 133 ust. 2 pr. upadł. nie może mieć zatem zastosowania. Zgłoszone przez powoda zarzuty naruszenia tego przepisu - do czego głównie sprowadza się apelacja - nie mogą być zatem uznane za skuteczne.

Celem regulacji z art. 133 ust. 1 pr. upadł. jest uzyskanie ochrony przed nieuprawnionymi działaniami upadłego. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wskazał że: "syndyk może wejść na miejsce powoda, przy czym warunkiem koniecznym jest, aby spór dotyczył mienia wchodzącego do masy upadłości. Wstąpienie do tych spraw nie jest zatem obowiązkiem syndyka, lecz jego uprawnieniem, a podjęcie decyzji w tym zakresie niewątpliwie będzie się wiązało każdorazowo z oceną powodzenia uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia" (post. SA we Wrocławiu z 23.8.2012 r., I ACz 1515/12, Legalis). W niniejszej sprawie, bez wątpienia spór sądowy, do którego syndyk wstąpił dotyczył mienia wchodzącego do masy upadłości. Syndyk trwał również w przekonaniu, że uzyska w tej sprawie korzystne w sprawie rozstrzygnięcie. Syndykowi ostatecznie, z przyczyn obiektywnych nie udało się wykonać orzeczenia ze skargi pauliańskiej, a konieczne było podejmowanie niezależnych działań, w oparciu o inną podstawę prawną aniżeli przepis z art. 527 k.c. - z którymi wcześniejsza inicjatywa procesowa podejmowana przez powoda nie miała przecież nic wspólnego.

Skoro syndyk nie odzyskał majątku, którego dotyczyło uzyskane rozstrzygnięcie, wydane w sprawie o sygn. akt XXVI GC 58/18, a nadto z uwagi na bezskuteczność egzekucji nie udało mu się również wyegzekwować kosztów postępowania, to tym samym brak jest warunków do zastosowania art. 133 ust. 2 pr. upadł. jako podstawy prawnej do dokonania rozliczeń z powodem.

W zakresie art. 133 ust. 2 pr. upadł. stanowisko doktryny jest niemalże jednolite. Sąd Okręgowy wskazuje, że zwrot kosztów procesu wierzycielowi może nastąpić dopiero po fizycznym odzyskaniu przez syndyka „części majątku”.

Obowiązek zwrotu wierzycielowi poniesionych przez niego kosztów procesu stanowi dług masy, który jednak nie ulega zaspokojeniu według reguł art. 343 ust. 1 pr. upadł., lecz "z odzyskanej części majątku upadłego". Oznacza to, z jednej strony, że syndyk zobowiązany jest zwrócić koszty wierzycielowi dopiero po faktycznym odzyskaniu przez masę upadłości przedmiotu zaskarżonej czynności upadłego, z drugiej zaś, że wierzycielowi należą się nie tylko koszty samego procesu, lecz także wynagrodzenie za czynności pozaprocesowe, jeżeli czynności te były konieczne (zob. M. Allerhand, Komentarz, s. 188; J. Korzonek, Komentarz, t. I, s. 143; Z. Świeboda, Komentarz, s. 89). Wierzyciel może dochodzić swojej należności przeciwko syndykowi masy upadłości w drodze procesu (por. Prawo upadłościowe. Komentarz. Stanisław Gurgul, Legalis 2020).

Podobnie również, wskazał inny komentator, wskazując, że zwrot kosztów procesu wierzycielowi może nastąpić dopiero po fizycznym odzyskaniu przez syndyka „części majątku”. Zwrot może nastąpić tylko w granicach obowiązujących przepisów, w tym taryfy wynagrodzenia radcy prawnego i adwokata, a nie kosztów faktycznie poniesionych, gdyby były one większe niż wynikające z przepisów. W piśmiennictwie podkreśla się, iż prawo do zwrotu kosztów ma charakter samodzielny, nie wymaga sporządzenia zgłoszenia wierzytelności, a także, iż ma pierwszeństwo przed pozostałymi kosztami postępowania upadłościowego. Zob. Zimmerman, Komentarz, 2007, s. 183. Zwrot kosztów procesu, to także zwrot kosztów egzekucji. (por. Prawo upadłościowe. Komentarz dr hab. Rafał Adamus. Legalis 2021).

Na jednolite stanowisko w niniejszej sprawie wskazuje również kolejny komentator, wyjaśniając przy tym, że syndyk jest obowiązany do zwrotu kosztów procesu dopiero po faktycznym odzyskaniu przez masę upadłości majątku objętego zaskarżoną czynnością (Janda Paweł, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. III, Lex 2023).

Reasumując powyższe, wobec jednolitości poglądu, że zwrot kosztów może nastąpić dopiero po faktycznym/rzeczywistym odzyskaniu majątku objętego zaskarżoną czynnością, powództwo, a tym samym apelacja powoda nie mogły wzruszyć prawidłowego rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Wskazać przy tym należy, że roszczenie wierzyciela staje się wymagalne najwcześniej z chwilą rzeczywistego odzyskania przez masę majątku. Roszczenie to nie podlega zaspokojeniu w trybie zgłoszenia do masy, lecz jest traktowane jak dług masy upadłości (zob: A. Jakubecki [w:] F. Zedler, A. Jakubecki, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2011, art. 133.).

Za Sądem I instancji, Sąd Okręgowy wskazuje, że na powodzie w przedmiotowym postępowaniu spoczywał ciężar udowodnienia, że ruchomości te zostały odzyskane przez syndyka. Strona powodowa nie wykazała, aby syndyk odzyskał przedmiotowe ruchomości. W związku z powyższym po jego stronie nie zaktualizował się obowiązek zwrotu wierzycielowi (powodowi) kosztów procesu. Syndyk byłby obowiązany do zwrotu wierzycielowi kosztów procesu dopiero po faktycznym odzyskaniu przez masę upadłości wskazanego majątku. W świetle materiału dowodowego nie było podstaw do przyjęcia, że odzyskanie takiego mienia miało miejsce.

W konsekwencji powyższego niezasadny okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. reguluje jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków. Uchybienia w tym zakresie winny się skonkretyzować w zarzucie sprzeczności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym. Samo stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości, nie jest więc wystarczające. Konieczne jest bowiem wykazanie, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, gdyż tylko takie uchybienie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu.

Mając to na uwadze należało uznać, że zarzuty skarżącego są tu wyłącznie polemiczne i opierają się na opozycyjnych twierdzeniach w stosunku do należycie ustalonego stanu sprawy przez Sąd I instancji. Dlatego też Sąd Okręgowy nie znalazł przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu I instancji. Apelujący nie wskazał, jakie kryteria oceny dopuszczonych w sprawie dowodów (art. 233 k.p.c.) naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt I ACa 180/08). Zarzuty apelującego nie podniosły żadnych okoliczności, które nie byłyby już przedmiotem rozważań Sądu I instancji. Zastosowane kryteria oceny wiarygodności dowodów w postaci dokumentów zostały przedstawione przekonująco, a także w sposób, który umożliwia kontrolę instancyjną prawidłowości ustaleń i poprawności wyciągniętych wniosków. Zaś skarżący nie zdołał ich podważyć.

Zastosowane kryteria oceny wiarygodności dowodów w postaci dokumentów zostały przedstawione przekonująco, a także w sposób, który umożliwia kontrolę instancyjną prawidłowości ustaleń i poprawności wyciągniętych wniosków.

Końcowo Sąd Okręgowy wskazuje, że pozostałe zarzuty apelacji w szczególności te związane z postepowaniem dowodowym okazały się bezprzedmiotowe, bowiem spór istniał w zasadzie co do interpretacji art. 133 ust. 2 pr. upadł. Natomiast jak zostało to ustalone w toku postepowania, syndyk nie odzyskał realnie przedmiotów objętych skargą pauliańską, zatem w konsekwencji roszczenie powoda nie mogło zostać uwzględnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego w całości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego, obciążając nimi w całości stronę powodową jako stronę przegrywającą postępowanie apelacyjne. Koszty te sprowadzają się do wynagrodzenia pełnomocnika strony powodowej w wysokości 1800 zł ustalonej od wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji), z uwzględnieniem faktu, że pełnomocnik zastępował powoda również przed Sądem I instancji (tj. 50% stawki).

sędzia Monika Skalska