Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Skalska (spr.)

Sędziowie:SO Andrzej Kubica

SO Paweł Kieta

Protokolant:Prot. sąd. Patryk Kaczmarski

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2019 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W. przeciwko R. R.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

z dnia 21 kwietnia 2018 roku, sygn. akt XVII GC 1074/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok i w pkt. I zasądza od R. R. na rzecz (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 8186,52 zł (osiem tysięcy sto osiemdziesiąt sześć złotych pięćdziesiąt dwa grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddala oraz w pkt. II i ustala, że R. R. ponosi koszty procesu w 80 % (osiemdziesięciu procentach), a (...) spółka akcyjna w W. w 20% (dwudziestu procentach), pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie;

1.  oddala apelację w pozostałej części;

2.  zasądza od R. R. na rzecz (...) spółki akcyjnej w W. 1486,40 zł (tysiąc czterysta osiemdziesiąt sześć złotych czterdzieści groszy) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Andrzej Kubica SSO Monika Skalska SSO Paweł Kieta

Sygn. akt XXIII Ga 2372/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 kwietnia 2016 roku (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła pozew przeciwko R. R. o zapłatę kwoty 10.151,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty z tytułu zawartej umowy z dnia 15 listopada 2013 roku o świadczenie usług faktoringowych nr (...), na podstawie której zobowiązała się do nabywania od pozwanego przysługujących pozwanemu, niewymagalnych i nieobciążonych prawami osób trzecich wierzytelności pieniężnych wynikających z zawieranych przez pozwanego umów handlowych, finansowania nabytych w ten sposób wierzytelności oraz wykonywania związanych z tym innych czynności na warunkach określonych w umowie i załącznikach. Ponadto powódka domagała się zasądzenia zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Powódka wskazała, że z tytułu należnych prowizji faktoringowych oraz kar umownych przewidzianych w umowie faktoringu, wystawiła na rzecz pozwanego następujące faktury VAT i noty obciążeniowe: Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.10.2014 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 31.11.2014 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 15.12.2014 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.12.2014 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.01.2015 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 02.03.2015 r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.03.2015r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.04.2015r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.05.2015r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.06.2015r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.07.2015r.; Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.08.2015r..

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwany podniósł zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady i wysokości oraz niewykazania wymagalności roszczenia, a ponadto braku legitymacji procesowej powódki, nieważności umowy, braku wskazania wysokości odsetek naliczonych przez powódkę, braku przekazania pozwanemu środków pieniężnych, braku wymagalności roszczenia, zamieszczania w umowie klauzul niedozwolonych i przedawnienia roszczenia. Zaprzeczył wszystkim twierdzeniom powódki.

Strony w dalszym toku postępowania podtrzymywały swoje stanowiska.

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2018r. sąd rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie oddalił powództwo w całości i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W stanie faktycznym sąd rejonowy ustalił, że w dniu 15 listopada 2013 roku Powód (...) oraz pozwany R. R. jako przedsiębiorcy zawarły umowę o świadczenie usług faktoringu. Przedmiotem umowy było nabywanie i finansowanie przez (...) S.A. na zasadach określonych w Regulaminie świadczenia usług faktoringowych (...), niewymagalnych i nieobciążonych prawami osób trzecich wierzytelności pieniężnych przysługujących faktorantowi z tytułu wykonywania umów handlowych (pkt 1 postanowień ogólnych umowy).

W ramach umowy faktor zobowiązał się do nabywania wskazanych przez faktoranta wierzytelności przysługujących faktorantowi od kontrahentów z tytułu wykonywania umów handlowych oraz świadczenia innych usług związanych z finansowaniem i obsługą nabywanych wierzytelności, a faktorant zobowiązał się do terminowego regulowania umówionego wynagrodzenia (pkt 2 postanowień ogólnych umowy). Określono, że umową objęte są wierzytelności spełniające wymagania określone w Regulaminie świadczenia usług faktoringowych (dalej jako: Regulamin), będącym integralną częścią umowy (pkt 3 i 5 postanowień ogólnych umowy).

Strony przewidziały, że faktor świadczy usługę faktoringu niepełnego tj. nabywa wierzytelności od faktoranta i finansuje te wierzytelności, administruje nabytymi wierzytelnościami i prowadzi rozliczenia z nimi związane oraz informuje faktoranta o stanie rozliczeń związanych z realizacją umowy (Rozdział II § 2 ust 1 Regulaminu).

Finansowanie miało nastąpić do kwoty zaangażowania nieprzekraczającej limitu faktoringowego, który w dacie zawarcia umowy ustalono na kwotę 50.000 zł (Rozdział II § 3 ust 2 Regulaminu, pkt 1 postanowień szczególnych). Udostępnienie limitu faktoringowego miało nastąpić po otrzymaniu przez faktora prawidłowo uzupełnionych i podpisanych załączników do umowy, w szczególności załącznika nr 1 oraz przekazaniu przez faktoranta wymaganych przez faktora dokumentów. O udostępnieniu limitu faktoringowego faktor miał powiadomić faktoranta ustalonym w umowie kanałem komunikacji (ust 13, 14 postanowień ogólnych umowy).

Faktorant oświadczył, że złożenie podpisu na umowie jest potwierdzeniem otrzymania Regulaminu i zapoznania się z jego treścią. Ponadto faktorant oświadczył, że przyjmuje Regulamin do wiadomości i zobowiązuje się do jego stosowania (ust 19 postanowień ogólnych umowy). Nabycie wierzytelności przez faktora (powoda) wymagało każdorazowego wniosku faktoranta, zawartego w zestawieniu faktur VAT, które faktorant miał składać każdorazowo faktorowi oraz złożenia wraz z zestawieniem faktur, nie później jednak niż w terminie 3 dni, oryginalnych faktur VAT i dodatkowych dokumentów, chyba że umowa, Regulamin lub inne uregulowania i uzgodnienia między stronami nie stanowią inaczej. Złożenie zestawienia faktur miało nastąpić poprzez ustalony w umowie kanał komunikacji, z wyłączeniem telefonu. Zestawienie faktur VAT miało być podpisane przez faktoranta i przesłane na wzorze, który określał załącznik nr 1 do Regulaminu ( § 5 ust. 2 umowy, Rozdział I ust 2 pkt 33 i Rozdział III § 6 ust 1 i 2 Regulaminu, załącznik nr 1 do Regulaminu). Zapłata ceny za nabyte wierzytelności przez faktora miała nastąpić przez wypłatę zaliczki oraz wypłatę funduszu gwarancyjnego (różnica pomiędzy wartością wierzytelności, która została wskazana przez faktoranta do finansowania a wypłaconą zaliczką). W przypadku zaliczki faktor miał dokonać wpłaty w terminie 3 dni roboczych od dnia złożenia zestawienia faktur VAT i otrzymania dodatkowych dokumentów, na numer rachunku faktoranta. W przypadku funduszu Gwarancyjnego wpłata miała nastąpić w terminie 3 dni roboczych od dnia wpływu od kontrahenta środków na rachunek faktora, na numer rachunku bankowego faktoranta. Wysokość zaliczki ustalono biorąc za podstawę wartość brutto wierzytelności, która podlegała finansowaniu, wynikającej z faktury VAT przedstawionej w zestawieniu faktur VAT. W wypadku niewystarczającej wolnej kwoty limitu faktoringowego wierzytelność mogła zostać sfinansowana częściowo. Faktor mógł również zmniejszyć limit faktoringowy w wypadkach określonych w Regulaminie (Rozdział I § 1 ust 2 pkt 8, Rozdział III § 7 ust 2, § 8 ust 1, 2, 3 Regulaminu).

Strony ustaliły, że oświadczenia woli składane przez każdą ze stron w związku z wykonywaniem umowy mogą być składane w postaci elektronicznej tj. za pośrednictwem wskazanych w umowie kanałów dostępu lub kanałów komunikacji, chyba że Regulamin albo umowa albo inne uregulowania i uzgodnienia między stronami stanowią inaczej (pkt 7 postanowień szczególnych umowy). Strony ustaliły kanał komunikacji poprzez wskazane w umowie: adresy mailowe stron , faks faktora i telefon faktoranta (pkt 7 postanowień szczególnych umowy).

Za świadczone usługi faktoringowe faktorowi było należne wynagrodzenie prowizyjne określone w Regulaminie, tabeli opłat i prowizji, stanowiącej załącznik nr 3 do umowy (ust 8 postanowień ogólnych umowy oraz Rozdział VI § 22 ust 1 Regulaminu). Na wynagrodzenie składały się: prowizje za przyznanie i odnowienie limitu faktoringowego, prowizje faktoringowe, prowizje za okres regresu, prowizje minimalne i inne opłaty. Wynagrodzenie miało być wypłacane miesięcznie na podstawie sporządzonych przez faktora faktur VAT. Wynagrodzenie miało być powiększone o podatek VAT. Terminy płatności faktur miały zostać każdorazowo wskazane w fakturach. (Rozdział VI § 22 pkt 3-6 regulaminu do umowy).

W dniu 24 lutego 2014 roku powódka przyznała pozwanemu limit faktoringowy w wysokości 50.000 zł.

Powódka w dniach 20 grudnia 2013 r., 15 stycznia 2014 r, 7 lipca 2014 r, 19 września 2014, dokonywała na rachunek bankowy pozwanego przelewów kwot tytułem zaliczek za faktury. Następnie sąd rejonowy ustalił, że powódka wystawiła na rzecz pozwanego następujące faktury VAT:

1) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.10.2014 r. tytułem prowizji faktoringowych za wrzesień 2014 r.

2) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 31.11.2014 r. tytułem prowizji minimalnej za październik 2014 roku i prowizji za okres tolerancji za październik 2014 r;

3) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 15.12.2014 r. tytułem odnowienia limitu faktoringowego;

4) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.12.2014 r. tytułem prowizji minimalnej za listopad 2014 roku;

5) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.01.2015 r. tytułem prowizji faktoringowych za grudzień 2014 roku;

6) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 02.03.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za styczeń 2015 roku;

7) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.03.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za luty 2015 roku;

8) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.04.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za marzec 2015 roku;

9) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.05.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za kwiecień 2015 roku;

10) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.06.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za maj 2015 roku;

11) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.07.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za czerwiec 2015 roku;

12) Faktura VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 30.08.2015 r. tytułem prowizji minimalnych za lipiec 2015 roku;

Faktury te nie zostały przez pozwanego opłacone.

Dokonując rozważań prawnych sąd rejonowy stwierdził, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd rejonowy wskazał, że umowa na podstawie której powódka dochodziła należności, była umową faktoringu, na którą wskazywał jej cel i istota oraz uzgodniony przedmiot. Była to umowa o charakterze mieszanym, której zasadniczym elementem było nabywanie przez faktora przysługujących pozwanemu wierzytelności (art. 509 i nast. k.c. w zw. z art. 535 k.c.) oraz świadczenie przez faktora opisanych w umowie usług (art. 734 i nast.).

Sąd rejonowy wskazał, że umowa łącząca strony była odpłatna i wzajemna, a świadczenia obu stron były ściśle powiązane. Przelew wierzytelności na rzecz powódki był sprzężony z zapłatą zaliczki przez powódkę pozwanemu na poczet ceny, której wysokość wyznaczały ramy limitów finansowania. Powódka miała również świadczyć usługi związane z finansowaniem i obsługą nabywanych wierzytelności, w szczególności polegające na administrowaniu nabytymi wierzytelnościami i prowadzeniu rozliczeń z nimi związanych oraz informowaniu faktoranta o stanie rozliczeń związanych z realizacją umowy. Za wymienione czynności pozwany zobowiązał się regulować umówione wynagrodzenie (ust 1 i 2 postanowień ogólnych umowy oraz Rozdział II § 2 ust 1 regulaminu świadczenia usług faktoringowych). W przypadku zatem, gdy powódka nie nabywała ani nie finansowała wierzytelnościi nie świadczyła usług związanych z finansowaniem i obsługą nabywanych wierzytelności, nie mogła domagać się wynagrodzenia.

Przed przystąpieniem do oceny zasadności roszczeń powódki sąd rejonowy odniósł się do zarzutu braku legitymacji procesowej powódki, który ocenił jako nietrafny. Sąd rejonowy wskazał, że w dniu 6 grudnia 2016 roku (w toku procesu) nastąpiło połączenie powodowej spółki (...) S.A. (KRS (...)) ze spółką (...) S.A. (KRS (...)), poprzez przeniesienie całego majątku (...) S.A. (spółka przejmowana) na (...) S.A. (spółka przejmująca) ze zmianą statutu spółki przejmującej. Następnie (...) S.A. zmieniła firmę na (...) S.A. Mając powyższe na uwadze Sąd zawiesił postępowanie prowadzone z dotychczasową powódką i podjął w udziałem jej następcy prawnego - (...) S.A. (KRS (...)). Sąd rejonowy wskazał, że konsekwencją połączenia w przypadku inkorporacji jest utrata bytu przez przejmowaną osobę prawną, a w przypadku unii byt tracą obie łączące się osoby prawne, co przewidziane zostało w kodeksie spółek handlowych w art. 491-516. Niemniej w obu przypadkach z utratą bytu wiąże się następstwo prawne pod tytułem ogólnym (komentarz do art. 174 k.p.c., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366, Dolecki H. (red.), Wiśniewski T. (red.), Gromska-Szuster I., Jakubecki A. i in., LEX, 2013). Stosownie do treści art. 494 § 1 k.s.h. spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje bowiem z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. W konsekwencji spółka (...) S.A. (KRS (...)), która powstała na skutek połączenia spółek (...) S.A. (KRS (...)) z (...) S.A. (KRS (...)), jest w świetle przywołanego ostatnio przepisu następcą prawnym przejętej spółki (...) S.A. (KRS (...)). Zatem wszelkie wierzytelności dotychczasowej powódki przeszły więc na podmiot, z udziałem którego sąd w dniu 15 kwietnia 2017 roku podjął i kontynuował postępowanie w sprawie.

Odnośnie argumentu pozwanego, że powódka nie wykazała, iż sporna umowa została w jej imieniu zawarta przez upoważnione osoby, sąd rejonowy wskazał, że nawet zakładając, że osoby zawierające umowę z pozwanym w imieniu powódki przekroczyły swoje uprawnienia, wniesienie przez powódkę pozwu, w którym domaga się roszczeń z tejże umowy, należy traktować jako potwierdzenie czynności pełnomocników w rozumieniu art. 103 § 1 k.c., tak też SN w sprawie o sygn. II CSK 190/13).

Za nietrafny sąd rejonowy uznał również zarzut pozwanego dotyczący nieważności umowy z uwagi na fakt, iż z dokumentów przywołanych przez powódkę nie wynika aby pozwany zawarł skutecznie tę umowę, powódka nie podała miejsca i Oddziału, w którym pozwany zawarł umowę. Sad rejonowy wskazał, iż pozwany nie wykazał zaistnienia żadnej z przyczyn o których mowa w art. 58 § 1 i §2 k.c. albowiem w umowie prawidłowo oznaczono jej strony. Pod umową widnieją przy tym podpisy pozwanego i pełnomocników powódki, działających w jej imieniu oraz pieczęci pełnomocników i pieczęć banku. O ile pozwany kwestionował aby składał podpis na dokumencie umowy, czy też kwestionował, że parafy na tym dokumencie zostały złożone przez osoby podpisane pod dokumentem, winien te twierdzenia wykazać wnioskując o powołanie biegłego z zakresu badania pisma ręcznego, czego jednak nie żądał. Sąd rejonowy uznał za bezpodstawne jest twierdzenie pozwanego, że nie wskazano w umowie oddziału powódki, w którym zawarto umowę. Pozwany niewątpliwie zawarł umowę z powódką, nie z jej oddziałem, co wynika ze wstępu umowy, zaś fakt, że nie wpisano w którym z oddziałów przedsiębiorcy zawarto umowę, nie wpływa na jej ważność. Wskazanie oddziału nie należało do essentialia negotii tej umowy. Ponadto sąd rejonowy stwierdził, że z samych zapisów umowy wynika więc, że powódkę przy podpisaniu umowy reprezentowali pełnomocnicy. Przy tym pełnomocnictwo dla swej ważności nie musi zostać udzielone na piśmie, wymóg formy pisemnej dotyczy jedynie udzielenia pełnomocnictwa w postaci prokury (art. 109 2 § 1 k.p.c.), co nie ma miejsca w tej sprawie. To czy zawarcie umowy mieściło się w zakresie pełnomocnictw udzielonych tym osobom przez powódkę, czy też wykraczało poza ten zakres nie ma znaczenia w niniejszej sprawie z punktu widzenia ważności umowy, ponieważ powódka występując z powództwem dotyczącym roszczeń wynikających z tej umowy, potwierdziła czynności pełnomocników działających w jej imieniu, o czym Sąd wypowiedział się już powyżej. Pozwany nietrafnie też wywodził, również że powódka nie wskazała daty i miejsca zawarcia umowy. We wstępnie umowy wskazano, że umowa zawarta została w dniu 15 listopada 2013 roku
w W..

Sąd rejonowy uznał również, że brak jest też podstaw do stwierdzenia aby umowa łącząca strony była nieważna wobec zastosowania klauzul abuzywnych.
Sąd rejonowy podkreślił, że pozwany wskazywał na klauzule abuzywne w umowie
w zakresie opłat za czynności w zakresie działań windykacyjnych i upominawczych. Nawet więc przyjmując, że w zakresie wskazanych opłat umowa uznana zostałaby za nieważną, to brak było podstaw do stwierdzenia nieważności całej umowy. W świetle art. 58 § 3 k.c. jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Skoro powódka w niniejszym sporze nie dochodziła zapłaty opłat z tytułu czynności windykacyjnych i upominawczych to rozstrzyganie o nieważności zapisów umownych w zakresie tych opłat pozostawało poza przedmiotem niniejszego sporu.

Ponadto sąd rejonowy wskazał, iż art. 385 1 k.c. nie miał zastosowania w stosunku do stron niniejszego sporu, albowiem odnosi się tylko do konsumentów, zaś strony które zawarły umowę w ramach prowadzonych działalności gospodarczych są przedsiębiorcami.

Niemniej jednak sąd rejonowy podzielił zarzuty pozwanego, że powódka nie udowodniła swojego roszczenia zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

Sąd rejonowy podkreślił, iż wbrew ocenie powódki, sam fakt zawarcia przez strony umowy, w której przewidziano dla powódki wynagrodzenie, nie uzasadniał jeszcze zapłaty przez pozwanego wynagrodzenia. Nietrafnie powódka wywodziła, że konsekwencją uznania wiążącego strony stosunku za umowę o świadczenie usług, jest brak możliwości odmowy zapłaty wynagrodzenia należnego usługobiorcy za niewykonanie zobowiązania. Mając na uwadze, że umowa o świadczenie usług jest umową o charakterze wzajemnym, dwustronnie zobowiązującym, nie sposób twierdzić, że brak wykonania zobowiązania przez usługobiorcę uprawnia go do uzyskania świadczenia wzajemnego. W świetle zapisów łączącej strony umowy, powódka miała zresztą uzyskiwać wynagrodzenie wskazane w umowie w zamian za czynności wykonane na rzecz pozwanego. Sad rejonowy stwierdził, że żaden zapis umowy nie przewidywał zapłaty wynagrodzenia powódce za samą gotowość do świadczenia usług. Analiza zapisów umowy i regulaminu, a przy tym cel zawartej przez strony umowy faktoringu, jakim było finansowanie działalności pozwanego, prowadzi do wniosku, że każde działanie stron było związane z odpłatnością wyraźnie i szczegółowo określoną, brak natomiast działań, które miałyby być podejmowane bez zapłaty, czy też wnoszenie opłat bez wzajemnych świadczeń.

Skoro zatem pozwany kwestionował, aby powódka wykonywała jakiekolwiek zobowiązania umowne, to powódka powinna udowodnić, że podejmowała czynności wynikające z zapisów umowy, z tytułu których dochodzi prowizji zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu wynikającym z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Natomiast samo twierdzenie strony powodowej nie jest dowodem. Sąd rejonowy uznał więc, że powódka nie wykazała, że w okresie października 2014 roku do lipca 2015 roku, spełniły się przesłanki umowne, uzasadniające zapłatę na jej rzecz prowizji przez pozwanego, z kolei odnośnie roszczenia za wrzesień 2014 roku powódka nie wykazała jego wysokości.

Odnośnie dochodzonej przez powódkę prowizji faktoringowej za wrzesień i grudzień 2014 roku sąd rejonowy wskazał, że prowizja ta odnosiła się do zakupionych wierzytelności, których obsługę sprawował faktor (powódka). Sąd rejonowy wskazał, że według rozdziału VI regulaminu w § 22 ust 1 lit c, prowizja faktoringowa należna była powódce od każdej wierzytelności nabytej i podlegającej finansowaniu. Stanowiła ona iloczyn odpowiedniej – w zależności od liczby dni okresu rozliczeniowego – wysokości prowizji faktoringowej określonej dla faktoranta w taryfie opłat i prowizji oraz wartości tej wierzytelności wynikającej z faktury VAT brutto. Naliczana miała być w dniu finansowania wierzytelności. Zapłata prowizji faktoringowej należna była zatem w sytuacji odkupienia przez powódkę wierzytelności przedstawionych przez pozwanego. W konsekwencji odnośnie obu załączonych do pozwu faktur wystawionych tytułem prowizji faktoringowych za wrzesień 2014 r (k.66) i grudzień 2014 r. (k.70) powódka winna wykazać, że w miesiącu wrześniu i grudniu 2014 r. nabyła od pozwanego wierzytelności o konkretnej wartości, po określonej cenie. Tych okoliczności powódka nie wykazała. Natomiast wydruk dotyczący potwierdzenia przelewu z dnia 19 września 2014 roku dowodzi, że pozwany otrzymał wskazaną tam kwotę 14.086,67 zł tytułem zaliczki na fakturę (...), o czyj Sąd wypowiedział się już uprzednio. Powódka nie wykazała jednak wysokości prowizji faktoringowej za wrzesień 2014 roku.

Sąd rejonowy podkreślił, że z Rozdziału VI § 22 ust 1 lit c Regulaminu wynika, że wysokość prowizji faktoringowej była zależna od trzech wielkości (liczba dni okresu rozliczeniowego, wysokość prowizji faktoringowej wskazana w tabeli opłat i prowizji oraz wartość wierzytelności wynikająca z faktury VAT brutto), przy czym dwie z nich były zmienne. Zmianie podlegała liczba dni okresu rozliczeniowego i wartości wierzytelności wynikającej z faktury VAT brutto. Wedle rozdziału I ust 2 pkt 20 regulaminu okres rozliczeniowy to okres pomiędzy dniem wystawienia faktury VAT (zgłoszonej przez pozwanego do finansowania), a terminem płatności. Zdaniem sadu rejonowego powódka nie wykazała ani jaki był okres rozliczeniowy w przypadku faktury (...), ani jaka była jej wartość brutto. Nie wskazała też, czy sfinansowała całą wierzytelność z tej faktury, czy tylko część. Zapisy Regulaminu przewidywały wszak, że faktor może z różnych względów określonych w Regulaminie dokonać finansowania jedynie części należności, może też obniżyć limit faktoringowy w danym okresie.

Sad rejonowy wskazał, że powódka nie przedstawiła faktury (...), której dotyczył przedmiotowy przelew. Wedle Regulaminu powódka winna posiadać oryginały faktur, z których wierzytelności nabywała od pozwanego. Przekazanie powódce oryginałów faktur przez pozwanego stanowiło jeden z warunków koniecznych finansowania wierzytelności (Rozdział III § 6 ust 1 -3, § 8 ust 2 Regulaminu). Skoro powódka podjęła się odkupienia wierzytelności z faktury (...) to nic nie stało na przeszkodzie aby wskazaną fakturę załączyć do pozwu. Powódka nie przedstawiła zresztą żadnej z faktur, których finansowania się podjęła. Nie wskazała nawet na jaką kwotę opiewała faktura (...) i jaki był termin jej wymagalności. Powódka mogła też odnośnie tej faktury przedstawić zestawienie faktur sporządzone przez pozwanego. Zestawienie to pozwany również miał obowiązek złożyć powódce celem finansowania wierzytelności (przywołane wyżej przepisy Regulaminu). To również był wymóg do podjęcia przez powódkę decyzji o finansowaniu wierzytelności. Powódka nie przedstawiła zestawień faktur za żaden ze spornych miesięcy. W konsekwencji sąd rejonowy uznał, że powódka nie wykazała, jaka faktycznie była wartość brutto faktury sfinansowanej we wrześniu 2014 roku i jaki był okres rozliczeniowy tej faktury. Tym samym powódka nie wykazała wysokości prowizji za wrzesień 2014 roku. Zatem w tym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Odnośnie prowizji faktoringowej za grudzień 2014 roku sąd rejonowy wskazał, że powódka nie przedłożyła już żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że podjęła się finansowania konkretnych wierzytelności, bądź aby pozwany zgłaszał jej jakiekolwiek wierzytelności w tym okresie. Tym samym sąd rejonowy uznał, że powódka również nie udowodniła zasadności roszczenia za grudzień 2014 r. , zaś samo oświadczenie powódki, że wykonała swoje usługi w tym miesiącu, nie stanowi dowodu. Sad rejonowy stwierdził, że odnośnie prowizji minimalnych dochodzonych pozwem, nie jest wystarczające – wbrew twierdzeniom powódki - powołanie się przez powódkę na sam zapis umowy przewidujący wskazane prowizje. Należy zauważyć, że prowizja minimalna należna była w świetle umowy (Rozdział VI § 22 ust 1 lit e Regulaminu) za niewykorzystany limit faktoringowy przez faktoranta w danym miesiącu kalendarzowym, chyba że faktorant zgłosił przynajmniej jedną fakturę VAT do finansowania i wierzytelność stwierdzona tą fakturą zostanie nabyta i finansowana przez faktora. Prowizja minimalna stanowiła iloczyn wysokości tej prowizji określonej dla faktoranta w taryfie opłat i prowizji oraz wartości limitu faktoringowego obowiązującego faktoranta na koniec danego miesiąca kalendarzowego i naliczana była w ostatnim dniu tego miesiąca kalendarzowego.

Powódka winna więc również w wypadku żądania tej prowizji udowodnić, że sama spełniła warunki finansowania pozwanego w miesiącach, za które dochodzi prowizji minimalnej to jest, że – jak twierdzi – była gotowa do świadczenia usług w ten sposób, że utrzymywała w dyspozycji pozwanego środki finansowe, które były niezbędne do rozpoczęcia finansowania wierzytelności. Twierdzenia powódki w tym zakresie nie stanowią dowodu, podobnie kopie faktur VAT wystawionych przez powódkę tytułem prowizji minimalnych, nie dowodzą, że wskazane w nich zdarzenia gospodarcze faktycznie miały miejsce. Skoro pozwany zaprzeczył, aby powódka świadczyła usługi wynikające z umowy, obowiązkiem powódki było wykazanie powyższych twierdzeń poprzez przedłożenie dowodów na utrzymywanie w dyspozycji pozwanego środków finansowych – czego w tym przypadku powódka nie uczyniła. Tym samym nie wykazała, że faktycznie świadczyła usługi w okresie, za który domaga się prowizji minimalnych. Jeżeli chodzi o prowizję za odnowienie limitu faktoringowego – roszczenie to jest nienależne, ponieważ powódka nie wykazała aby w ogóle dokonała przedłużenia limitu faktoringowego – brak jest na tę okoliczność jakiegokolwiek dowodu. Jak już podniesiono wcześniej, sama faktura wystawiona z tego tytułu nie dowodzi w żadnej mierze, że taką czynność umowną powódka wykonała. Pozwany kwestionował twierdzenia powódki o wykonaniu czynności, za które wystawiła faktury dołączone do pozwu, zatem obowiązkiem powódki było przedłożyć dowody, że podjęła określone czynności, za które domaga się prowizji, czego nie wykazała. Roszczenie powódki w powyższym zakresie nie zostało więc udowodnione.

Odnośnie prowizji za okres tolerancji za październik 2014 roku, wymienionej pod pozycją 2 w fakturze nr (...) z dnia 31 października 2014 roku (k. 67), sąd rejonowy uznał, że powódka nie wykazała podstawy prawnej do naliczenia tej prowizji, ani też jej wysokości. Prowizja taka nie została przewidziana w umowie ani regulaminie świadczenia usług faktoringowych, nie jest też wymieniona w tabeli opłat i prowizji stanowiącej załącznik do umowy. Powódka w toku całego procesu w żadnym z pism procesowych nie odniosła się nawet do tej należności. Nie wyjaśniła za jakie usługi wskazana prowizja byłaby jej należna, ani w jaki sposób prowizja została wyliczona. Powyższe oznacza, że roszczenie powódki i jego wysokość w tym zakresie również nie zostało udowodnione co do zasady jak i wysokości.

Sąd rejonowy wskazał, że nietrafny okazał się zarzut pozwanego odnośnie do zarzutu niewykazania przez powódkę wymagalności faktur dołączonych do pozwu. Wskazany zarzut jest nietrafny. Pozwany niezasadnie łączy wymagalność prowizji dochodzonych przez powódkę z wypowiedzeniem umowy. Zgodnie z zapisem Rozdziału VI § 22 ust 9 Regulaminu, o ile w regulaminie inaczej nie postanowiono w zakresie terminu płatności, faktorant zobowiązany jest spłacić wszystkie zobowiązania najpóźniej do dnia wygaśnięcia umowy. Po tym terminie naliczane będą odsetki od zaległości. Jeżeli umowa uległa rozwiązaniu na skutek wypowiedzenia, faktorant zobowiązany jest spłacić wszystkie zobowiązania na ostatni dzień okresu wypowiedzenia lub dwóch dni roboczych po wypowiedzeniu umowy przez faktora ze skutkiem natychmiastowym.

Wskazany zapis nie ma jednak zastosowania do wymagalności faktur wystawionych przez powódkę z tytułu prowizji, ponieważ tę kwestię regulowały odrębnie zapisy Rozdziału VI § 22 ust 3, 4 i 5 Regulaminu. Zgodnie z pierwszym z zapisów usługi faktoringowe świadczone przez faktora na podstawie umowy mają charakter ciągły i będą rozliczane w miesięcznych okresach rozliczeniowych z wyłączeniem prowizji za przyznanie limitu faktoringowego oraz prowizji za odnowienie limitu faktoringowego. W świetle zaś drugiego z zapisów Regulaminu w przypadku prowizji, o których mowa w ust 1 lit a i b (prowizje za przyznanie limitu faktoringowego i za odnowienie limitu faktoringowego) faktor wystawi faktorantowi w dniu ich naliczenia fakturę obejmującą osobno przedmiotowe prowizje, która płatna będzie w terminie wskazanym w tej fakturze. Zgodnie zaś z pkt 5 cytowanego zapisu Regulaminu w przypadku pozostałych prowizji oraz opłat, faktor wystawi faktorantowi na koniec danego miesiąca kalendarzowego fakturę obejmującą przedmiotowe prowizje i opłaty naliczone w danym miesiącu kalendarzowym, która płatna będzie w terminie wskazanym w tej fakturze.

W konsekwencji, przy założeniu, że powódka w ogóle doręczyła pozwanemu faktury dołączone do pozwu, wynikające z nich należności zostałyby postawione
w stan wymagalności po upływie wskazanych w fakturach terminów zapłaty. Niemniej w niniejszej sprawie powódka nie wykazała, że w ogóle doręczyła pozwanemu faktury, zaś pozwany kwestionował, że je otrzymał. W konsekwencji wymagalność należności z faktur należałoby liczyć najwcześniej od 19 maja 2017 roku, to jest od następnego dnia po otrzymaniu przez pełnomocnika pozwanego odpisu pisma procesowego powódki z dnia 24 stycznia 2017 wraz z załączonymi do niego kopiami faktur.

Sąd rejonowy za niezasadny uznał również zarzut przedawnienia roszczeń. Sąd rejonowy wskazał, że roszczenia dotyczące świadczonych usług w zakresie działalności przedsiębiorstwa przedawniają się z upływem dwóch lat od chwili ich wymagalności (art. 751 pkt 1 k.c.). Również roszczenia z umowy sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy posiadają dwuletni okres przedawnienia (art. 554 k.c.). Sąd rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie powódka dochodziła zapłaty należności z faktur VAT, przy czym mając na uwadze, że faktury załączone przez powódkę doręczono pozwanemu dopiero w toku procesu, trzeba stwierdzić, że ich wymagalność powstała dopiero w dniu 19 maja 2017 roku, zatem nie doszło do przedawnienia roszczeń. Nawet jednak przyjmując początek biegu terminów przedawnienia roszczeń powódki od dat wymagalności wynikających z samych faktur, zauważyć należy, że najstarsza z nich miała termin płatności do 31 października 2014 roku. Zatem bieg przedawnienia rozpocząłby się od 1 listopada 2014 roku. Powódka złożyła pozew w elektronicznym postepowaniu upominawczym w dniu 22 kwietnia 2016 roku, kiedy 2-letni okres przedawnienia jeszcze nie upłynął.

Niemniej wobec niewykazania przez powódkę zasadności i wysokości roszczeń, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Mając to wszystko na uwadze, Sąd w punkcie I sentencji wyroku oddalił powództwo.

O kosztach procesu sąd rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości Przedmiotowemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1) przepisów prawa materialnego tj. art. 65 § 1 k.c.:

- poprzez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli stron w przedmiocie określonych w Umowie regulacji dotyczących wynagrodzenia należnego powodowi, które zostały zaakceptowane przez strony tj. błędne uznanie, iż w sytuacji gdy powód nie nabywał ani nie finansował wierzytelności nie mógł domagać się wynagrodzenia, w sytuacji w której zarówno z definicji prowizji minimalnej jak i definicji prowizji za odnowienie Limitu Faktoringowego wynika wprost, iż powyższe opłaty zostaną naliczone niezależnie od okoliczności czy doszło do finansowania wierzytelności;

2 ) przepisów prawa procesowego tj. art. 232 k.p.c.:

- poprzez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzi skutki prawne tj. zasadności naliczenia opłat, podczas gdy zaoferował logicznie, wzajemnie uzupełniające się dowody, z których wynikała słuszność naliczenia opłat przez powoda będących podstawą roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu a ponadto wykazał, iż prawidłowo realizował warunki Umowy, natomiast postanowienia Umowy nie przewidywały konieczności przedkładania przez powoda wykazu środków utrzymywanych w dyspozycji dla pozwanego

3) przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c.:

a) poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wybiórczo a także sprzecznie z treścią przedłożonych w sprawie dowodów tj. błędne uznanie, iż z przedłożonego przez powoda materiału dowodowego nie wynika zasadność oraz wysokość naliczenia przez powoda prowizji minimalnej, w sytuacji w której zasady naliczenia powyższej opłaty wynikają wprost z zawartej miedzy stronami Umowy (§ 22 pkt 1 lit. e Regulaminu) i nie implikowały wykonania dodatkowych czynności przez powoda, a sposób jej naliczenia został określony Umową;

b) poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wybiórczo a także sprzecznie z treścią przedłożonych w sprawie dowodów tj. błędne uznanie,
iż z przedłożonego przez powoda materiału dowodowego nie wynika zasadność naliczenia przez powoda prowizji za odnowienie Limitu Faktoringowego, w sytuacji w której strony Umowy ustaliły okoliczności, w których dochodzi do przedłużenia Limitu Faktoringowego wraz ze sposobem naliczenia powyższej opłaty Umowy ( § 22 pkt 1 lit. b) Regulaminu);

c) poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w odmowie wiarygodności i mocy dowodowej potwierdzenia przelewu z dnia 19 września 2014 r., który stanowił podstawę do naliczenia prowizji faktoringowej oraz stanowił dowód na okoliczność prawidłowej realizacji przez powoda Umowy, co doprowadziło do błędnego uznania, iż powód nie świadczył usług na rzecz pozwanej oraz, iż brak było podstaw do naliczenia prowizji faktoringowej;

W oparciu o przedmiotowe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i uwzględnienie powództwa całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 10 151,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 10 151,89 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powodowej spółki okazała się uzasadniona w części.

W szczególności zasadny okazał się zarzut naruszenia art. 65 §1 k.c.

Na wstępie należało wskazać, iż sąd okręgowy w przeważającej części podziela ustalenia faktyczne sądu rejonowego i rozważania prawne i przyjmuje je za własne, za wyjątkiem ustalenia przez sąd rejonowy, iż powód nie miał prawa domagać się zapłaty z tytułu prowizji za pozostawanie w gotowości do świadczenia usług faktoringowych, które to błędne ustalenie było wynikiem dokonania wadliwej wykładni postanowień umowy w rozumieniu art. 65 §1 k.c.

Wskazać należało, iż wbrew stanowisku wyrażonemu przez sąd rejonowy, w ocenie sądu okręgowego zawarta przez strony umowa świadczenia usług faktoringowych zgodnie z treścią tej umowy – elementem istotnym umowy były również postanowienia regulaminu, które wiązały strony. Jak wynik z pkt. 8 umowy z dnia 15 listopada 2013r., wynagrodzenie z tytułu przedmiotowej umowy, strony określiły w regulaminie i tabeli opłat prowizji, które stanowiły załącznik nr. 3 do umowy. (k. 44)

Jak słusznie podniósł apelujący, w rozdziale VI regulaminu zatytułowanym
„Wynagrodzenie Faktora w §22 „prowizje i opłaty” wskazane zostały prowizje i opłaty należne faktorowi tytułem wynagrodzenia za świadczone usługi faktoringowe. Tym samym w ocenie sądu okręgowego, sąd rejonowy błędnie zinterpretował, że w przypadku, gdy pozwany nie zgłaszał żadnych wierzytelności do faktora, to faktorowi nie należy się żadna prowizja, za gotowość do świadczenia usług faktoringowych. Jak wynika bowiem
z definicji prowizji minimalnej zawartej w § 22 ust.1 lit. e) regulaminu (k. 61) – faktorowi
z tytułu świadczonych usług faktoringowych przysługuje wynagrodzenie określone
w załączniku nr 3 do umowy stanowiącym Tabelę Opłat i Prowizji, obejmujące
w szczególności prowizje minimalną należną za niewykorzystany limit faktoringowy przez faktoranta w danym miesiącu kalendarzowym, chyba, że faktorant zgłosi przynajmniej jedną fakturę VAT do finasowania i wierzytelność stwierdzoną tą fakturą VAT zostanie nabyta
i finansowana przez faktora. Natomiast prowizja minimalna stanowiła iloczyn wysokości tej prowizji określonej dla faktoranta w tabeli prowizji i opłat oraz wartości Limitu Faktoringowego obowiązującego faktoranta na koniec danego miesiąca kalendarzowego
i naliczana jest w ostatnim dniu danego miesiąca kalendarzowego. Mając na uwadze powyższe brzmienie regulaminu stanowiącego integralną część umowy z dnia 15 listopada 2013r., w ocenie sądu okręgowego nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie strona pozwana nie wskazywała, aby zgłaszała w miesiącach wynikających z faktur VAT, co do których naliczone były prowizje minimalne, aby w tych miesiącach zgłaszała wierzytelności faktorowi. Uznać zatem należało, że w takiej sytuacji faktorowi zgodnie z umową należała się prowizja minimalna.

Wbrew stanowisku sądu rejonowego wyliczenie tejże prowizji nie stanowiło żadnego problemu, jak wynika bowiem z dokumentu załączonego przez stronę powodową, które nie były w toku procesu w żaden sposób kwestionowane przez stronę pozwaną, jak również okoliczności z nich wynikające, wysokość limitu faktoringowego przyznanego pozwanemu wynosiła 50 000 zł. Natomiast wysokość prowizji za odnowienie limitu faktoringowego można było obliczyć poprzez ustalenie wysokości opłaty prowizji w stosunku do przyznanego limitu faktoringowego właśnie na podstawie regulaminu. Ta kwota to była kwota 505 zł netto powiększona o podatek VAT i stanowiła kwotę 621,15 zł. I takiej też kwoty domagała się strona powodowa w niniejszej sprawie z tytułu prowizji minimalnej, np. za styczeń 2015r., październik 2014r., listopad 2014 r., luty 2015r., czy tez marzec 2015r. i kolejne miesiące.

Natomiast jeżeli chodzi o prowizję za odnowienie limitu faktoringowego, to również sam fakt odnowienia takiego limitu w dalszej kontynuacji umowy powodował, że faktorowi należała się prowizja za odnowienie limitu faktoringowego należna za kolejne lata obowiązywania umowy. Podkreślić należało, że strona pozwana nie kwestionowała, że łączyła ją z powodem w czasie odnowienia limitów faktoringowego umowa. W związku z powyższym zgodnie z umową powód miał również prawo naliczyć pozwanemu również tę prowizję. Dlatego też również należności z tytułu opłat z tytułu prowizji minimalnej oraz prowizji za odnowienie limitu faktoringowego powództwo w ocenie sądu okręgowego było zasadne i błędnie zostało oddalone przez sąd rejonowy, który uznał, że za samą gotowość świadczenia usług faktoringowych nie należą się te prowizje. W tym zakresie taka interpretacja umowy jest sprzeczna z jej celem i z samą treścią tej umowy, co wynika z regulaminu, z tego też względu zarzut naruszenia art. 65 k.c. okazał się zasadny i skutkował zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Natomiast niezasadne było i słusznie tutaj sąd rejonowy wskazał, iż żądanie powodowej spółki w zakresie prowizji faktoringowych za wrzesień 2014r. Jak słusznie wskazał w uzasadnieniu sąd rejonowy wysokość opłaty prowizji, co wynikało z tabeli opłat i prowizji zależała od ilości dni okresu rozliczeniowego. Strona powodowa nie wskazała jednak ile było dni okresu rozliczeniowego i w jaki sposób ta kwota została wyliczona.
A to na powodzie spoczywał w tym zakresie ciężar udowodnienia tej wysokości zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i w tym zakresie sąd rejonowy słusznie wskazał, że przy braku wyliczenia w tym zakresie nie jest możliwe uznanie, że faktura została wystawiona prawidłowo przy jednoczesnym jej kwestionowaniu przez stronę pozwaną. Również niezasadne było żądanie strony powodowej w zakresie prowizji za okres tolerancji za październik 2014r. strona powodowa w żaden sposób nie wskazała w jaki sposób ta prowizja została wyliczona. W związku z powyższym w tym zakresie słusznie sąd rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Dlatego mając na względzie powyższe okoliczności sąd okręgowy na podstawie art. 386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w części i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 8168, 52 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

W pozostałym zakresie apelacja jako oczywiście bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Wobec zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia, zmianie uległo również rozstrzygnięcie o kosztach postepowania za pierwszą instancję. Wobec częściowego uwzględnienia powództwa co do kwoty 8168,52 zł uznać należało, iż powód wygrał proces w 80 % zaś pozwany w 20 %. Szczegółowe rozliczenie przedmiotowych kosztów procesu, sąd okręgowy na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c. pozostawił referendarzowi sądowemu w sądzie rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie.

O kosztach postępowania apelacyjnego, wobec częściowego uwzględnienia apelacji orzeczono analogicznie jak powyżej na podstawie art. 100 k.p.c. powód wygrał postepowanie apelacyjne w 80 % zaś pozwany w 20 % i w takim stosunku pozwany winien zwrócić powodowi koszty tego postępowania.

Mając na uwadze powyższe, sąd okręgowy orzekł jak w sentencji.

SSO Andrzej Kubica SSO Monika Skalska SSO Paweł Kieta