Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 4 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Janas

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2019 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) w N.

przeciwko (...) Związek (...) w W.

na skutek zażalenia powoda

od postanowienia Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 29 marca 2019 r., sygn. akt IX GC 550/19

postanawia:

oddalić zażalenie.

Anna Janas

Sygn. akt XXIII Gz 883/19

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 29 marca 2019 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie odrzucił pozew Stowarzyszenia (...) w N. przeciwko (...) Związkowi (...) w W.. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że ani K. B. (na rzecz którego powód próbuje wytoczyć pozew), ani pozwany - (...) Związek (...) w W. nie są przedsiębiorcami w rozumieniu art. 61 § 1 k.p.c., co nie zostało także wykazane przez powoda. Dodatkowo roszczenie, którego dotyczy pozew (tj. wynagrodzenie za udział w zgrupowaniach kadry narodowej (...)) nie może być uznane za roszczenie wynikające z prowadzonej przez K. B. działalności gospodarczej. Pozew nie dotyczy roszczeń wobec klubu (...), ani żadnych innych roszczeń związanych z rozgrywkami ligowymi. Pozew jest związany tylko z uczestnictwem K. B. w zgrupowaniach kadry narodowej. Zaś zdaniem Sąd nie było żadnych podstaw ku temu, ażeby roszczenia z tego tytułu traktować jako roszczenia związane z prowadzoną przez K. B. działalnością gospodarczą w ramach gry w klubie (...). Dlatego Sąd orzekł na podstawie art. 199 § 1 pkt. 3 k.p.c. w zw. z art. 61 § 3 k.p.c.

Zażalenie na powyższe złożył powód, zaskarżając rozstrzygnięcie w całości. Postanowieniu zarzucił:

a.  nierozpoznanie istoty sprawy i naruszenie prawa powoda do bycia wysłuchanym będącego elementem przysługującego mu prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) poprzez przyjęcie, iż Stowarzyszenie wywodziło swoją legitymację do działania na rzecz zainteresowanego wyłącznie z art. 61 § 3 k.p.c., podczas gdy Stowarzyszenie argumentowało w pozwie, iż wywodzi ją z prawa zainteresowanego do zrzeszania się w celu ochrony swoich interesów wynikającego z Konstytucji RP oraz z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a prokonstytucyjną interpretację art. 61 § 3 k.p.c. przytaczało jedynie jako możliwy sposób zapewnienia zainteresowanemu tego prawa, a sąd mimo to nie rozważył tych argumentów;

b.  naruszenie art. 61 § 3 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię oraz art. 11 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i art. 12 w związku z art. 24 lub ewentualnie art. 64 Konstytucji RP poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, iż Stowarzyszenie nie ma prawa wytoczyć powództwa na rzecz swojego członka - zainteresowanego o zapłatę wynagrodzenia należnego mu za pracę świadczoną w formie wykonywanych na własny rachunek usług sportowych, podczas gdy prawo to jest niezbędnym atrybutem prawa zainteresowanego do zrzeszania się w celu ochrony swoich interesów oraz jest mu niezbędne dla skutecznego dochodzenia prawa do wynagrodzenia za pracę wykonaną w formie usług sportowych świadczonych na własny rachunek, na podstawie umowy zlecenia;

c.  naruszenie art. 45 lub ewentualnie art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej poprzez pozbawienie zainteresowanego prawa, które jest mu niezbędne do skutecznego dochodzenia wynagrodzenie za pracę świadczoną w formie usług sportowych związanych z uczestnictwem w rozgrywkach międzynarodowych z udziałem zespołów z innych Państw Członkowskich Unii Europejskiej, transmitowanych do tych państw.

Jednocześnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości. Powód wniósł również o zwrócenie się przez Sąd z następującym pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w trybie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z pytaniem: ,,Czy art. 45 i/lub art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wymaga/wymagają, by zawodowy sportowiec będący obywatelem Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej pozbawiony wynagrodzenia za udział w rozgrywkach międzynarodowych z udziałem zespołów z innych Państw Członkowskich, transmitowanych do tych państw, mógł dochodzić tego wynagrodzenia przed sądem z pomocą działającej na jego rzecz i w dobrej wierze organizacji pozarządowej, do której dołączył w celu ochrony swoich interesów, tj. w drodze tzw. „ representative action”?

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, że z uwagi na treść art. 9 ust. 4 ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), do rozpoznania niniejszej sprawy zastosowanie znalazły przepisy ustawy – Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu sprzed 7.11.2019 r.

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie. Orzeczenie Sądu Rejonowego zasługiwało w całości na aprobatę.

Zauważyć należy, że w niniejszym postępowaniu istotnym zagadnieniem, leżącym u podstaw rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego jest brak legitymacji procesowej Stowarzyszenia (...) do występowania w sprawie w imieniu K. B..

Tym samym, w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że uczestnictwo organizacji pozarządowych w postępowaniu cywilnym jest limitowane przesłankami o charakterze przedmiotowym, podmiotowym oraz celowościowym, które muszą być spełnione kumulatywnie. Jak wskazuje się w doktrynie, ograniczenia podmiotowe polegają na tym, że udział w postępowaniu cywilnym mogą brać tylko takie organizacje pozarządowe, których zadania statutowe nie polegają na prowadzeniu działalności gospodarczej oraz w statutach których ujęta jest forma działalności organizacji, polegająca na wytaczaniu powództw na rzecz osób fizycznych lub przystępowaniu do udziału w sprawie po stronie osób fizycznych w sprawach wskazanych w art. 61 k.p.c. i 462 k.p.c. Musi więc istnieć ścisłe powiązanie między zadaniami statutowymi organizacji i przedmiotem postępowania cywilnego w sprawie wytoczonej przez organizację pozarządową lub sprawie, do której organizacja przystępuje. Ograniczenia przedmiotowe sprowadzają się zaś do możliwości uczestnictwa organizacji pozarządowych w postępowaniach cywilnych tylko w sprawach wymienionych w art. 61 k.p.c. i 462 k.p.c. Możliwość udziału w sprawie organizacji pozarządowej ogranicza także przesłanka celowościowa, która opiera się na skorelowaniu możliwości wszczęcia lub przystąpienia przez organizację pozarządową do udziału w postępowaniu cywilnym wyłącznie z zamiarem udzielenia ochrony prawnej indywidualnym prawom i wolnościom skonkretyzowanej osoby fizycznej [Piotrowska (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1–205, A. Marciniak (red.), Warszawa 2019]. Spełnienie powyższych przesłanek przez określoną organizację pozarządową składa się na jej legitymację procesową. Natomiast jej brak powoduje określone skutki dla organizacji pozarządowej w sferze procesowej. Przy czym, zawsze należy ustalić, z jaką legitymacją procesową mamy do czynienia, różne są bowiem skutki braku jednej lub drugiej legitymacji.

W tym zakresie zauważyć należy, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa.

Natomiast odmiennie ocenić należy skutki braku legitymacji procesowej (formalnej) podmiotu, któremu nie służy jednocześnie legitymacja materialna. Przez legitymację formalną rozumie się zdolność do dokonywania czynności procesowych w konkretnej sprawie. Ma ona swoją podstawę w przepisie prawa albo w stosunku procesowym (G. Jędrejek, Legitymacja procesowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2019). W sytuacji, gdy legitymacja materialna istnieje i służy innej, niż ten podmiot osobie, na rzecz której zostało wytoczone powództwo, brak legitymacji procesowej nie może uzasadniać oddalenia powództwa. Trafnie wskazuje się w piśmiennictwie, że wówczas pozew podlega odrzuceniu na podstawie stosowanego w drodze analogii przepisu art. 199 k.p.c., a w przypadku gdy utrata legitymacji procesowej nastąpiła w toku postępowania podlega ono umorzeniu stosownie do art. 355 § 1 k.p.c., z uwagi na niedopuszczalność wyrokowania (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2012 r., III CZP 83/12).

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy, zauważyć należy, że w ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób uznać, aby Stowarzyszenie (...) w N. posiadało legitymację materialną, jak i legitymację procesową do występowania w postępowaniu w imieniu K. B.. Orzeczenie Sądu Rejonowego było w całości prawidłowe.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przedmiotowa organizacja nie spełnia przesłanek podmiotowych, jak i przedmiotowych do występowania w sprawie. Jak wynika z analizy akt sprawy, w szczególności statutu Stowarzyszenia (...), przedmiotowa organizacja nie posiada ujętej w nich formy działalności, polegająca na wytaczaniu powództw na rzecz osób fizycznych lub przystępowaniu do udziału w sprawie po stronie osób fizycznych w sprawach wskazanych w art. 61 k.p.c. i 462 k.p.c. Ponadto nie spełnia również z żadnej przesłanek występowania w sprawach osób fizycznych wynikających z przepisów art. 61 k.p.c. oraz 462 k.p.c. Jak wynika z powołanych przepisów, organizacje pozarządowe mogą wytaczać powództwa na rzecz osób fizycznych tylko w określonych kategoriach spraw, natomiast na rzecz przedsiębiorców będących osobami fizycznymi jedynie w przypadku jego sporu z innym przedsiębiorcom o roszczenia wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej. Tymczasem, jak wskazuje na to treść pozwu, przedmiotowa sprawa nie dotyczy żadnej z kategorii spraw wymienionych w art. 61 § 1 k.p.c. Pozew opiera się bowiem na żądaniu zapłaty kwoty tytułem wynagrodzenia za udział w zgrupowaniach kadry narodowej. Powyższe zaś nie mieści się w żadnej z kategorii spraw z art. 61 § 1 k.p.c. Co więcej, wbrew takiemu sformułowaniu żądania, nie wypełniło to przesłanek zastosowania przepisu art. 462 k.p.c. Powód nie wykazał bowiem, aby K. B. był pracownikiem, a w szczególności pracownikiem strony pozwanej. Zarzuty zażalenia w tym zakresie nie zasługują na uwzględnienie. K. B. jako zawodnika sportowego nie sposób jest traktować jako pracownika, nawet w szerokim znaczeniu tego słowa i prokonstytucyjnej wykładni powołanego przepisu. W myśl przepisów Kodeksu pracy, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, która zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Powyższe zaś nie ma odniesienia do K. B. jako zawodnika biorącego udział z grupowaniach narodowych i otrzymującego z tego tytułu określone świadczenia. Pod pojęcie pracownika zastosowane w art. 462 k.p.c. nie sposób bowiem podciągnąć każdą osobę świadczącą pracę zarobkową, jak wskazuje na to skarżący.

Sąd Rejonowy trafnie również zauważył, że w sprawie nie znajdzie również zastosowanie przepis art. 61 § 3 k.p.c. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu, organizacja pozarządowa może wytoczyć powództwo lub przystąpić do sprawy w toczącym się postępowaniu na rzecz przedsiębiorcy za jego zgodą w sporze z innym przedsiębiorcą o roszczenia wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej. Tymczasem, w ocenie Sądu Okręgowego, K. B. nie sposób jest uznać za przedsiębiorcę, nawet dokonując prokonstytucyjnej wykładni tego pojęcia, jak sugeruje skarżący. Zainteresowany jest zawodowym sportowcem, natomiast nie wynika z tego, aby prowadził on jakąkolwiek działalność gospodarczą w tym zakresie, w jej ramach zawierał umowy oraz rozliczał się. Z pozwu nie wynika również, aby sprawa dotyczyła roszczeń wynikających z działalności gospodarczej zainteresowanego, wynikających ze sporu z (...) Związkiem (...) jako przedsiębiorcą. Powyższe nie zostało wykazane przez powoda, nie wskazuje na to również treść samego pozwu. Na marginesie należy także dodać, że nawet w przypadku uznania K. B. jako quasi-przedsiębiorcę, jak sugeruje to treść zażalenia, przepis ten nadal nie znalazłby zastosowania w sprawie, ponieważ (...) Związek (...) nie jest przedsiębiorcą. Z odpisu KRS jasna wynika, że jest to organizacja, której główne cele działania sprowadzają się do popularyzacji i rozwoju (...) oraz hokeja na łyżworolkach. Zaś pomimo osiąganych dochodów z tego tytułu, prowadzenie działalności gospodarczej nie jest głównym celem istnienia pozwanego. Jednocześnie zauważyć należy odnosząc się do twierdzeń zażalenia, że nie można równoznacznie traktować K. B. jako pracownika, jak i osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Tym samym, mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego w sprawie nie istniały przesłanki do uznania, że Stowarzyszenie (...)posiada legitymację procesową (formalną) do występowania w niniejszym postępowaniu w imieniu i na rzecz K. B.. Jak wskazano wyżej, powodowi nie przysługiwała legitymacja procesowa, zaś legitymacja materialna istnieje i służy wyłącznie (...) B., stąd tylko on jest uprawniony do dochodzenia swoich praw w stosownym postępowaniu. Dlatego też powództwo należało odrzucić w drodze analogii przepisu art. 199 k.p.c.

Reasumując, wbrew twierdzeniom zażalenia, Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał, że powództwo organizacji pozarządowej podlegało odrzuceniu z uwagi na brak legitymacji procesowej do występowania w sprawie. Przedmiotowe orzeczenie zostało wydane zgodnie z przepisami prawa, a także aktualnym orzecznictwem. Brak możliwości do występowania w sprawie Stowarzyszenia (...) nie można zaś uznać za naruszenia praw K. B. do zrzeszania się w celu obrony swoich praw, prawa do sądu, bądź świadczenia usług sportowych na arenie międzynarodowej. Twierdzenia zażalenia w tym zakresie należy uznać za wyłącznie polemiczne i niemające odzwierciedlenia w przepisach prawa i okolicznościach faktycznych sprawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. postanowił jak w sentencji.

Anna Janas