Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Aleksandra Komór Sędziowie: Sylwia Paschke Anna Krawczyk Protokolant: Wiktoria Rybczyńska

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy o udzielenie zamówienia publicznego

z udziałem:

skarżącego – odwołującego: (...) spółki akcyjnej w N.

zamawiającego: Województwa (...)

ze skargi odwołującego

od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej w W.

z dnia 25 marca 2025 r. sygn. akt KIO 807/25

1.  oddala skargę,

2.  zasądza od Województwa (...) na rzecz (...) spółki akcyjnej w N. 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sylwia Paschke Aleksandra Komór Anna Krawczyk

Sygn. akt XXIII Zs 62/25

UZASADNIENIE

Zamawiający - Województwo (...) prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Usługa odzysku lub unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych zdeponowanych w m. R. na dz. ewid. (...)

Odwołujący (...) S.A. wniósł odwołanie, w którym zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a) ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. art. 57 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych i uchylająca dyrektywę 2004/18/WE w zw. z art 2 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Ordynacja podatkowa w zw. z art 272 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska poprzez odrzucenie oferty Odwołującego z uwagi na rzekome podleganie przez Wykonawcę wykluczeniu z postępowania, w sytuacji gdy wobec Odwołującego nie zaistniała przesłanka wydania prawomocnego wyroku sądu lub ostatecznej decyzji administracyjnej o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne, albowiem wydanie decyzji SKO o wymierzeniu opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska (art. 272 pkt 1 w zw. z art. 276 ust. 1 Prawo ochrony środowiska) nie jest zaistnieniem opłaty o której mowa w art 108 ust. 1 pkt 3 Prawo zamówień publicznych.

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości, nakazanie Zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty Odwołującego, jako ważnej i niepodlegającej odrzuceniu, zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Jako dowód Odwołujący załączył opinię autorstwa dr hab. A. B..

Wyrokiem z 25 marca 2025 r. Krajowa Izba Odwoławcza w pkt 1. oddaliła odwołanie, a w pkt 2. kosztami postępowania obciążyła Odwołującego (...) S.A.

Izba zważyła, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przechodząc do rozważań prawnych Izba przywołała przepis art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp i wskazała, że stanowi on implementację art. 57 ust. 2 Dyrektywy klasycznej (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca Dyrektywę 2004/18/WE), która wiąże każde Państwo Członkowskie. Izba podkreśliła, że ww. przepis jasno wskazuje na zaleganie z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne.

W dniu 27.12.2024 r. Odwołujący otrzymał decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z 28.11.2024 r. w sprawie uchylenia w całości decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 02.11.2021 r. i orzeczeniu co do istoty sprawy. Decyzja ta była ostateczna i dotyczyła zalegania przez Odwołującego z opłatą za korzystanie ze środowiska za 2018 rok (której termin zapłaty upłynął 31.03.2019 r.). W tym zakresie Izba zauważyła, że opłata wymierzona decyzją przez marszałka województwa lub przez organ odwoławczy po terminie płatności jest zaległością podatkową. Ponadto 30 grudnia 2024 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w N. wszczął egzekucję administracyjną, co świadczyło o tym, że Odwołujący zalegał z opłatą za korzystanie ze środowiska, a więc zalegał z należnością o charakterze podatkowym.

Skoro w art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych jako podstawę wykluczenia wykonawcy z postępowania wyszczególniono sytuację, w której wykonawca zalega z uiszczeniem opłat, a zdaniem Izby, Odwołujący zalegał z ww. płatnością, to Odwołujący podlegał wykluczeniu z postępowania na podstawie wskazanego przepisu.

KIO nie zgodziła się z argumentacją Odwołującego, że oceny ww. przepisu należy dokonywać w oparciu o treść dyrektywy, w której nie wyszczególniono pojęcia „opłat”. W ocenie Izby, zastosowanie ma ustawa Prawo zamówień publicznych i w oparciu o tę ustawę należy dokonywać oceny czynności Zamawiającego. Niezależnie od powyższego, Izba podniosła, że opłata za korzystanie ze środowiska ma wszystkie cechy podatku, takie jak nieodpłatność (nieekwiwalentność), przymusowość, bezzwrotność oraz charakter pieniężny. Zgodnie z interpretacją prounijną, przez opłaty takie należy rozumieć opłaty, które chociaż formalnie nie są nazwane podatkami, to posiadają cechy podatku. Ponadto opłata podwyższona także jest opłatą, co Izba potwierdziła powołując się na art. 272 ustawy Prawo o ochronie środowiska. Zdaniem Izby, w pojęciu opłaty za korzystanie ze środowiska mieści się również opłata podwyższona za korzystanie ze środowiska, co oznacza, że opłata podwyższona także jest opłatą i nie ma charakteru sankcji. Zaś podwyższony charakter tej opłaty wynika jedynie z

okoliczności, w jakich dochodzi do korzystania ze środowiska. Opłata podwyższona stanowi dolegliwość dla wykonawcy, ale nie zmienia jej charakteru.

Odwołujący zalegał z opłatą za korzystanie ze środowiska, można więc uznać, że zalegał z należnością o charakterze podatkowym. Powyższe mieści się w dyspozycji art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Skoro tak, to Odwołujący podlegał wykluczeniu na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie art. 557 oraz art. 574 ustawy z 11.09.2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 oraz § 8 ust. 2 pkt 1) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania.

Skargę od powyższego orzeczenia wywiódł Odwołujący – wykonawca (...) SA, zaskarżając rozstrzygnięcie KIO w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

• art. 553 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) Pzp w zw. z art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. art. 57 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych i uchylająca dyrektywę 2004/18/WE w zw. z art 2 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w zw. z art. 272 pkt 1 w zw. z art. 276 ust 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska poprzez:

  -

  niewłaściwą wykładnię art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. art. 57 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE w zw. z art 2 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 272 pkt 1 w zw. z art. 276 ust. 1 Prawo ochrony środowiska i uznanie, że opłaty podwyższone nałożone na skarżącego (...) S.A. na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska kwalifikowane powinny być jako opłaty w rozumieniu art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. art. 57 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE w zw. z art. 2 § 1 Ordynacji podatkowej,

  -

  oddalenie odwołania skarżącego (...) S.A. na odrzucenie oferty (...) S.A. z uwagi na rzekome podleganie spółkę wykluczeniu z postępowania, w sytuacji gdy wobec niej nie zaistniała przesłanka wydania prawomocnego wyroku sądu lub ostatecznej decyzji administracyjnej o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne.

W związku z powyższym, skarżący wniósł o zmianę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej poprzez uwzględnienie odwołania na odrzucenie oferty (...) S.A. i nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności odrzucenia oferty (...) S.A. i jego wykluczenia z postępowania oraz powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty (...) S.A., zasądzenie od przeciwnika skargi na rzecz skarżącego kosztów
postępowania.

W zakresie postępowania dowodowego skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd dowodów z wszystkich dokumentów znajdujących się w dokumentacji postępowania odwoławczego, a także dowodu z opinii z dnia 3 marca 2025 r. zespołu (...) prof. B. I., dr hab. I. P., dra M. B. na okoliczność: charakteru opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska.

W odpowiedzi Zamawiający wniósł o oddalenie skargi w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od skarżącego na rzecz Przeciwnika skargi kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Ponieważ Sąd Okręgowy nie prowadził postępowania dowodowego, ani nie zmienił ustaleń faktycznych Krajowej Izby Odwoławczej, na podstawie art. 387 § 2 ¹ k.p.c. (który na podstawie art. 579 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych znajduje odpowiednie zastosowanie również w postępowaniu toczącym się wskutek

wniesienia skargi) ograniczy się do przedstawienia jedynie wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Przed przystąpieniem do konkretnej oceny sprawy zauważyć należy również, że skarżący złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania odwoławczego. Wnioski te podlegały jednakże oddaleniu. W tym miejscu należy wskazać, że w postępowaniu skargowym odpowiednio stosuje się przepisy o postępowaniu apelacyjnym, co oznacza też, że na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. mają zastosowanie przepisy k.p.c. o postępowaniu przez sądem pierwszej instancji. Sąd drugiej instancji natomiast rozpoznając sprawę na skutek apelacji bierze pod uwagę ustalony stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy apelacyjnej (orzekania - art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.), co jest oczywistą konsekwencją systemu apelacji pełnej przyjętej w kodeksie postępowania cywilnego. Tym samym, sąd rozpoznający skargę bierze pod uwagę całokształt materiału znajdującego się w aktach sprawy, w tym pisma procesowe stron, jak i samo zaskarżone rozstrzygnięcie. W konsekwencji, w sprawie nie jest konieczne zgłaszanie przez strony wniosków dowodowych z dokumentów stanowiących akta postępowania odwoławczego. Zwłaszcza, że zdaniem Sądu, powyższe dokumenty nie stanowią zaś dowodów sensu stricto. W rezultacie nie podlegają też rygorom z art. 381 k.p.c. w zw. z art. 579 ust. 2 Pzp i nie mogą zostać pominięte. Powyższe uzasadniało zatem oddalenie wskazanych wyżej wniosków dowodowych.

Co do pozostałych wniosków dowodowych złożonych przez skarżącego wskazać należy, że nie zasługiwały one na dopuszczenie na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 579 ust. 2 Pzp jako nieistotne i nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przechodząc do oceny merytorycznej sprawy, wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego, skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Krajową Izbę Odwoławczą stanowiące podstawę oddalenia odwołania, jak i wywody prawne zawarte w uzasadnieniu wyroku Izby. Zauważyć też należy, iż w istocie wywody zawarte w części merytorycznej skargi sprowadzają się do prezentowania przez skarżącego własnej, a konkurencyjnej wobec Krajowej Izby Odwoławczej, oceny faktycznej i prawnej sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego natomiast Krajowa Izba w sposób staranny, wyczerpujący i wszechstronny wyjaśniła podstawy uwzględnienia odwołania w niniejszej sprawie. Ocena materiału dowodowego została dokonana w sposób wszechstronny i bezstronny, nie naruszała granic oceny swobodnej, była zgodna z zasadami doświadczenia życiowego oraz nie zawierała błędów faktycznych lub logicznych, stąd ustalenia te Sąd Okręgowy uznaje za własne. W rezultacie na aprobatę zasługiwała również argumentacja prawna przedstawiona przez Krajową Izbę Odwoławczą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zdaniem Sądu, żaden z zarzutów podniesionych w skardze nie zdołał podważyć prawidłowości orzeczenia KIO.

Na wstępie Sąd poda kilka uwag ogólnych, porządkujących rozważania w tej sprawie.

Zamawiający wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp wykonawcę, wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu lub ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, chyba że wykonawca odpowiednio przed upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania ofert dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami bądź zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności. W rezultacie, w ocenie Sądu Okręgowego dla stwierdzenia zaistnienia ww. podstawy wykluczenia danego wykonawcy z postępowania istotne jest czy spełnione zostały łączne przesłanki, tj.:

1.  wobec wykonawcy wydano prawomocny wyrok lub ostateczną decyzję administracyjną,

2.  decyzja ta stwierdzała o zaległościach wykonawcy w regulowaniu należności publicznoprawnych.

Zdaniem Sądu, analiza materiału dowodowego złożonego w sprawie, przepisów prawa oraz ogólnych zasad porządku prawnego, pozwala na przyjęcie, że wobec wykonawcy (...) SA zaistniały wszystkie ww. przesłanki.

Przede wszystkim zgodzić należy się z Krajową Izbą Odwoławczą, że wobec wykonawcy (...) SA zostały podjęte stosowne czynności prawne spełniające wymogi uznania ich za decyzje administracyjne w rozumieniu przepisu art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp. Dokonując wykładni pojęcia decyzji administracyjnej w rozumieniu ww. przepisu należy mieć na względzie, że powołany przepis stanowi implementację do porządku prawnego przepisu art. 57 ust. 2 Dyrektywy 2014//24, zgodnie z którym z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, jeżeli instytucja zamawiająca wie, że ten wykonawca naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków lub opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, i jeżeli ustalono to w drodze ostatecznego i więżącego orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej, zgodnie z przepisami prawa kraju, w którym wykonawca ten ma siedzibę, lub zgodnie z przepisami prawa państwa członkowskiego instytucji zamawiającej. Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty

W ocenie Sądu Okręgowego, celem ustawodawcy unijnego było zatem dopuszczenie tylko takich przypadków wykluczenia, które będą opierały się na obiektywnym ustaleniu okoliczności faktycznych lub na zachowaniach zainteresowanego przedsiębiorcy mogących podważyć jego uczciwość zawodową lub zdolność gospodarczą i finansową do wykonania zamówienia (por. orzeczenie TSUE: z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie C-213/07 M. A. v. E. R. i Y. E. ). Ustanowione obecnie w art. 57 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE normy materialne mają na celu właśnie zagwarantowanie poszanowania zasady równego traktowania oraz wynikającej z niej zasady przejrzystości w dziedzinie zamówień publicznych. Ich celem jest, aby wykonawcy znajdowali się w równorzędnej pozycji zarówno w chwili przygotowywania ofert, jak i w chwili dokonywania ich oceny przez zamawiających. Z tego też względu, ustawodawca unijny wskazuje jedynie na konieczność niezalegania wykonawców z uiszczaniem należności publicznoprawnych. Organy krajowe mają natomiast swobodę wyboru formy i środków dotyczących tej zasady. Szczegółowego wskazania w tym zakresie zresztą być nie mogło, skoro adresatem dyrektywy 2014/24/UE są wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, które w krajowych porządkach prawnych mogą posiadać lub nie różnie brzmiące akty prawne we wskazanym zakresie oraz różne środki. Implementacja dokonana w artykule 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, powyższą zasadę modyfikuje, rozszerzając wymienione należności publiczne (w postaci podatków i składek na ubezpieczenie społeczne), o opłaty.

Odnosząc się do pierwszej z przesłanek wymienionych w art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp wskazać należy, że ustawodawca polski, dokonując transpozycji powołanej dyrektywy do polskiego porządku prawnego, w art. 108 ust. 1 pkt 3 Pzp zdecydował się w tym zakresie na posłużenie pojęciem „decyzji administracyjnej”. Za „decyzję administracyjną” w rozumieniu omawianego przepisu należy bowiem uznać każdą czynnością prawną, dokonywaną przez organ administracji publicznej w konkretnej sprawie dotyczącej indywidualnego podmiotu bez względu na to, w jakim porządku prawnym jest ona podejmowana, jeżeli spełnia on określone przesłanki. Co do zasady (w świetle krajowego porządku prawnego, jak i regulacji unijnych), ustawowe składniki decyzji administracyjnej obejmują:

− oznaczenie organu wydającego decyzję oraz data i miejsce jej wydania;

− oznaczenie adresata lub adresatów decyzji;

− podstawa prawna z przywołaniem konkretnego przepisu prawa;

− rozstrzygnięcie;

− uzasadnienie faktyczne i prawne;

− pouczenie o przysługującym prawie do odwołania lub informacja, iż decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku postępowania i nie przysługuje od niej odwołanie, lecz skarga do sądu administracyjnego;

− podpis osoby uprawnionej do reprezentowania organu (imię i nazwisko) wraz z podaniem stanowiska służbowego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że bezspornie w stosunku do wykonawcy (...) SA została wydana ostateczna decyzja administracyjna stwierdzająca zaleganie przez wykonawcę z płatnościami o charakterze publicznoprawnym. W dniu 27.12.2024 r. skarżący otrzymał decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z 28.11.2024 r. w sprawie uchylenia w całości decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 02.11.2021 r. i orzeczeniu co do istoty sprawy. Od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie przysługiwało prawo złożenia odwołania w I administracyjnym toku instancji, co oznacza, że decyzja wydana przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. jest decyzją ostateczną. Co więcej ww. decyzja dotyczyła zalegania wykonawcy z opłatą za korzystanie ze środowiska.

Powyższe, co do zasady, nie było kwestionowane przez skarżącego. Wykonawca skupiał się jednakże na kwestionowaniu charakteru opłat za korzystanie ze środowiska, które były przedmiotem ww. decyzji. Odnosząc się natomiast do rozważań na temat charakteru oraz klasyfikacji opłat za korzystanie ze środowiska zawartych w złożonej skardze, wskazać należy, że nie zasługiwały one na uwzględnienie.

W komentowanym przepisie jest mowa o „podatkach, opłatach” bez bliższego określenia, co oznacza, że katalog podatków i opłat jest otwarty. W praktyce na gruncie krajowego prawa podatkowego trzeba uwzględniać przepisy ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), a zwłaszcza jej art. 51, zgodnie z którym zaległość podatkowa powstaje z mocy samego prawa i wiąże się z tym, że należności, o których mowa w § 1 i 2, nie zostały uregulowane przez podatnika w terminie ich płatności. Powstanie zaległości podatkowej warunkuje możliwość podjęcia przez organ podatkowy określonych działań, m.in. wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego (por. art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej) (A. Gawrońska-Baran [w:] E. Wiktorowska, A. Wiktorowski, P. Wójcik, A. Gawrońska-Baran, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2025, art. 108.). Zaś opłaty za korzystanie ze środowiska, o których mowa w art. 273 ust 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 51 z późn. zm.) posiadają wszystkie cechy podatków, takie jak nieodpłatność (nieekwiwalentność), przymusowość, bezzwrotność oraz charakter pieniężny.

Przede wszystkim, opłata ta jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym. Jest daniną publiczną i znajduje umocowanie w przepisach prawa publicznego - ustawy Prawo ochrony środowiska. Opłata ta, w myśl art. 400 i art. 401 ust. 1, art. 403 ust 1 i ust. 2 tej ustawy, stanowi przychód funduszu celowego - funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej i dochód budżetów powiatów i budżetów gmin. Nadto zgodnie z art. 284 ust. 1 oraz art. 285 ust. 2 i art. 286 ust 1 POŚ, podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty za dany rok kalendarzowy i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego do dnia 31 marca za rok poprzedni. Nieodpłatność (ekwiwalentność) opłat za korzystanie ze środowiska przejawią się zaś w tym, że za jej uiszczenie nie przysługuje możliwość żądania jakiegokolwiek świadczenia od podmiotu publicznego. Ponadto opłata ta jest świadczeniem przymusowym, co oznacza, że realizacja obowiązku jej dokonania jest zabezpieczona środkami przymusu, a niewykonanie obowiązku uiszczenia opłaty za korzystanie ze środowiska obwarowane jest sankcjami prawnym i skutkuje m.in. powstaniem odsetek za zwłokę (art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej). Nieuiszczone opłaty za korzystanie ze środowiska są przedmiotem egzekucji administracyjnej. Opłaty za korzystanie ze środowiska mają też charakter bezzwrotny, to znaczy, że opłaty pobrane zgodnie z prawem we właściwej wysokości nigdy nie podlegają zwrotowi, stanowiąc obciążenie na rzecz funduszu celowego, czy też gminy i powiatu.

Charakter opłat za korzystanie środowiska został wprost wyartykułowany w orzecznictwie sądów administracyjnych. W wyroku z 26 maja 2009 r. sygn. akt II OSK 800/08, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że ogólny reżim prawny przewidziany w art. 273 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska opłat za korzystanie ze środowiska jest analogiczny jak świadczeń podatkowych, zatem opłaty te należy zaliczyć do nietypowych, swoistych podatków stanowiących przychód funduszu celowego. Nie budziło wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż opłata ta jest świadczeniem o publicznoprawnym charakterze.

Na uwagę zasługuje również art. 288 ust. 1 pkt 2) POŚ, który wprost wskazuje na obowiązek wymierzenia przez marszałka województwa opłaty w drodze decyzji (a w przypadku odwołania od decyzji marszałka województwa przez samorządowe kolegium odwoławcze, które zgodnie z art. 13 Ordynacji podatkowej jest organem podatkowym), stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną, a wynikającą z wykazu w przypadku, gdy podmiot korzystający ze środowiska przedłożył wykaz, zawierający informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat, ale zamieścił w nim informacje lub dane nasuwające zastrzeżenia. Zgodnie z art. 51 § 1 Ordynacji podatkowej zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Tym samym, opłata wymierzona decyzją przez marszałka województwa (lub przez organ odwoławczy) po terminie płatności, który w przypadku opłaty za składowanie odpadów w roku 2018 upłynął po dniu 31.03.2019 r., jest zaległością podatkową.

W ocenie Sądu Okręgowego, próby rozróżniania opłat za korzystanie ze środowiska od opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska podejmowane przez skarżącego nie zasługują na uwzględnienie. Ustawodawca wprowadził jednolity reżim prawny, bez względu na to czy mamy do czynienia z opłatą za korzystanie ze środowiska, czy też z podwyższoną opłatą ze środowiska. Wyraźnie wskazuje na to treść art. 272 POŚ, gdzie mowa jest wyłącznie o opłatach za korzystanie ze środowiska i nie zostały odrębnie wymienione opłaty podwyższone za korzystanie ze środowiska, nazywane tak wyłącznie ze względu na wyższą stawkę opłaty, a nie odmienny jej charakter. Sam fakt, iż opłata podwyższona wiąże się z dodatkową dolegliwością, jak wynika z samej nazwy - z wyższą stawką opłaty, oraz odbierana jest przez podmioty nią obciążane, jako swoista sankcja, nie zmienia fiskalnego
(podatkowego) charakteru tej opłaty, sposobu jej nałożenia, rozliczenia czy uiszczenia przez sam podmiot korzystający ze środowiska. Dlatego wykładnia dotycząca opłat za korzystanie ze środowiska, z samej konstrukcji ustawy, dotyczy jednoznacznie opłat za korzystanie ze środowiska w podwyższonych stawkach, bowiem to właśnie stawka jest jedynym wyróżnikiem opłaty podwyższonej.

Wykonawca (...) SA niewątpliwie zalegał z opłatą za korzystanie ze środowiska, można więc uznać, że zalegał również z należnością o charakterze podatkowym. Powyższe mieści się w dyspozycji art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp. Skoro tak, to skarżący podlegał wykluczeniu na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Odmienne stanowisko skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podsumowując, Sąd Okręgowy nie dopatrzył się przesłanek merytorycznych do uwzględnienia skargi, zarzuty skarżącego były bowiem wyłącznie polemiczne i opierały się na opozycyjnych twierdzeniach w stosunku do należycie ustalonego stanu sprawy przez Krajową Izbę Odwoławczą. Dlatego też Sąd Okręgowy nie znalazł przyczyn dyskwalifikujących zaskarżone orzeczenie.

Mając powyższe na uwadze, działając w granicach skargi i zaskarżenia, Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1. wyroku i na podstawie art. 588 ust. 1 Pzp oddalił skargę.

O kosztach postępowania skargowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 589 Pzp, stosownie do wyniku postępowania. Skarżący przegrał postępowanie skargowe w całości, dlatego też został obciążony kosztami procesu poniesionymi przez przeciwnika skargi, tj. Zamawiającego w całości. Odnośnie wysokości zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy uwzględnił treść § 14 ust. 2a pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015 r., poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia skargi.

Sylwia Paschke Aleksandra Komór Anna Krawczyk