Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 czerwca 2014 roku powódka K. S. wniosła o zasądzenie od pozwanej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z siedzibą w W. kwoty 86.750,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 27 listopada 2013 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według obowiązujących norm, w tym kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu powódka wskazała, że prowadzi gospodarstwo sadownicze pod nazwą Sadownicze (...) K. S.. Celem zrealizowania inwestycji, polegającej na założeniu sadu jabłkowego, dokonania modernizacji technicznej infrastruktury produkcyjnej, w tym infrastruktury drogowej, powódka złożyła w (...) Oddziale (...) wniosek o przyznanie pomocy. Pomoc powódce została przyznana, zawarła ona z pozwaną umowę, której przedmiotem był po stronie powódki obowiązek realizacji inwestycji w kształcie i zakresie określonym w biznesplanie załączonym do umowy, natomiast po stronie pozwanej obowiązek zrefundowania powódce określonej części poniesionych przez powódkę i odpowiednio udokumentowanych nakładów na zrealizowaną inwestycję. Powódka wskazała, że w pełni, w zakresie i w terminie przewidzianym w biznesplanie, będącym częścią umowy, zrealizowała planowaną inwestycję. Pozwana odmówiła jednak powódce wypłaty należnej jej refundacji poniesionych przez nią kosztów. Jako przyczynę takiego stanowiska pozwana wskazała, że przedłożone przez powódkę faktury za wykonane prace odpowiadają wprawdzie dokładnie zakresem i wartością kosztom operacji przewidzianych w zaakceptowanym przez pozwaną biznesplanie, jednakże nie można uznać ich za poniesione koszty, gdyż wystawione zostały przez firmę małżonka powódki, pozostającego z nią we wspólności majątkowej, co podważałoby sam fakt rozporządzenia przez powódkę środkami finansowymi, które miały zostać zrefundowane. W ocenie powódki sformułowane przez pozwaną zastrzeżenia nie uzasadniają odmowy poniesionych przez nią kosztów. Powódka wskazała, że powierzenie przez nią prac wchodzących w zakres zrealizowanej przez nią inwestycji firmie męża – Przedsiębiorstwu Budowlanemu (...) jest zgodne z treścią ofert, wymaganych na etapie akceptacji przez (...) wniosku o przyznanie pomocy, jakie powódka złożyła wraz z wnioskiem. W ocenie powódki podstawy odmówienia wypłaty jej przez pozwaną żądanych płatności, nie może stanowić, zarzucane jej stworzenie sztucznych warunków, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia, albowiem nie zostały wypełnione przez nią łącznie, kumulatywne przesłanki, tj. sztuczne wytworzenie przez beneficjenta warunków w celu uzyskania korzyści, które powinny być ponadto sprzeczne z celami danego systemu wsparcia ( k.2-7).

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 września 2014 roku pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że powódka zarówno we wniosku o przyznanie pomocy, jak i w dołączonych dokumentach nie zamieściła informacji, że przedsiębiorca wybrany do realizacji operacji jest jej małżonkiem. Pozwana przyznała, że między stronami została zawarta, wskazana przez powódkę umowa przyznania pomocy. Pozwana zaznaczyła jednakże, że beneficjent pomocy będący osobą fizyczną, jeżeli pozostaje we wspólności majątkowej, jest zobowiązany dołączyć do umowy oświadczenie małżonka o wyrażeniu zgody na zawarcie umowy. Małżonek staje się wówczas podmiotem stosunku prawnego, choć nie stroną umowy przyznania pomocy. Staje się także współuprawniony z tytułu wierzytelności beneficjenta i ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte przez tego beneficjenta zobowiązania. Powódka na etapie weryfikacji wniosku o przyznanie pomocy nie złożyła pisemnej informacji o powiązaniach osobistych i majątkowych pomiędzy nią a przedsiębiorcą – T. S.. Pozwana nie miała zatem podstaw do kwestionowania sposobu dokonywanej przez powódkę realizacji operacji. W ocenie pozwanego wybór przez powódkę firmy jej męża do wykonania poszczególnych zadań modernizacji przechowalni owoców oraz oszacowanie kosztów danej inwestycji zostały przeprowadzone w sposób mający na celu obejście obowiązujących przepisów prawa, co wskazuje na stworzenie sztucznych warunków, w celu uzyskania wsparcia w ramach przedmiotowego działania. Tym samym powódce nie przysługiwał zwrot dokonanych przez nią płatności. Jednocześnie pozwana wskazała, że kwestia analizy, czy doszło do wytworzenia sztucznych warunków może być dokonywana zarówno na etapie oceny wniosku o przyznanie pomocy jak i wniosku o płatności. Zdaniem pozwanej transakcje związane z realizacją części operacji przez T. S. nie stanowiły poniesienia kosztu operacji, bowiem nie prowadziły do przesunięcia mienia (środków finansowych) w ramach tej samej masy majątkowej. Przy czym do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. W ocenie pozwanej, powódka poprzez swoje działanie stworzyła sztuczne i pozorne warunki, sprzeczne z celami działania, a wymagania do otrzymania płatności w ramach działania ,,Modernizacja gospodarstw rolnych (...) 2007-2013 tym samym nie zostały spełnione ( k.80-84).

Na terminie rozprawy w dniu 21 stycznia 2015 roku powódka oświadczyła, że w dniu 8 stycznia 2015 roku pozwana przelała na jej rzecz kwotę 86.750,00 zł, w związku z czym powódka w tym zakresie cofnęła powództwo i zrzekła się roszczenia. Oświadczyła ponadto, że dochodzi jedynie odsetek od daty wskazanej w pozwie do dnia 8 stycznia 2015 roku i kosztów procesu od całej wartości przedmiotu sporu.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w zakresie żądania odsetek, wskazując że w piśmie z dnia 21 października 2014 roku powódka oświadczyła, że kwota 75.000,00 zł oraz równowartość ¼ wpisu sądowego wyczerpuje jej roszczenia ( stanowiska stron – protokół z rozprawy – k. 231).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka K. S. w dniu 27 stycznia 2011 roku złożyła do pozwanej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z siedzibą w W. wniosek o przyznanie pomocy w ramach działania ,,Modernizacja gospodarstw rolnych” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 ( wniosek wraz z potwierdzeniem jego złożenia – k. 125-148). Do wniosku dołączony został między innymi plan rozwoju gospodarstwa ( k. 113-123), oferty wraz z kosztorysami ( k.90-104, 149-150) oraz wyliczenie wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego ( k.108-112).

W dniu 3 września 2012 roku powódka zawarła z pozwaną umowę przyznania pomocy nr (...)- (...)- (...), której istotą było dokonanie modernizacji gospodarstwa rolnego w celu wzrostu wartości dodatniej brutto poprzez założenie sadu jabłoniowego, modernizacji przechowalni owoców oraz modernizacji technicznej infrastruktury produkcyjnej, w tym infrastruktury drogowej. W ramach zawartej umowy Agencja zobowiązała się do wypłacenia na rzecz beneficjentki na warunkach określonych w umowie oraz na podstawie złożonego wniosku o płatność pomocy w wysokości 145.175,50 zł jednak nie więcej niż 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych operacji. Płatność miała być dokonana w dwóch transzach, odpowiednio po 86.750,00 zł oraz 58.425,50 zł. B. zobowiązała się z kolei do spełnienia warunków określonych w programie, przepisach ustaw, rozporządzenia oraz realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, a w szczególności do ponoszenia kosztów, stanowiących podstawę wyliczenia przysługującej jej pomocy. Jednocześnie Agencja zobowiązała się do wypłacenia środków finansowych z tytułu pomocy, pod warunkiem że beneficjentka udokumentuje zrealizowanie operacji lub jej etapu, w tym poniesienie kosztów kwalifikowanych z tym związanych ( umowa wraz z załącznikami – k. 151-173v.).

Powódka jako wykonawcę robót i usług objętych umową przyznania pomocy wyznaczyła Przedsiębiorstwo Budowlane (...), prowadzone przez jej męża T. S. ( okoliczność bezsporna, przyznana przez powódkę).

Poniesione przez powódkę wydatki oraz prace związane z wykonaniem przedmiotu umowy zostały udokumentowane przez nią protokołami montażu ( k. 40-42) oraz fakturami VAT wraz z potwierdzeniami wykonania operacji ( k. 43-64).

Powódka w dniu 22 sierpnia 2013 roku złożyła w siedzibie pozwanej wniosek o płatność ( wniosek wraz z potwierdzeniem wniesienia – k. 174-190). Do wniosku zostały dołączone dokumenty potwierdzające dokonane przez nią wydatki ( k.171-212).

Pozwana, pismem z dnia 27 listopada 2013 roku, stanowiącym odpowiedź na wniosek powódki wskazała, że została dokonana całkowita korekta kwoty pomocy dla zestawienia wyliczonej kwoty etapu, z uwagi na okoliczność, że w sytuacji gdy małżonek beneficjenta prowadzący działalność gospodarczą jako osoba fizyczna jest dostawcą lub wykonawcą robót lub usług w ramach realizacji operacji finansowanej ze środków EFFROW i pomiędzy małżonkami istnieje wspólność ustawowa bądź umowa wspólności majątkowej wyklucza się możliwość uznania, w związku z realizowaną operacją poniesionego przez beneficjenta kosztu za kwalifikowany. Pozwana wskazała, że wykonanie inwestycji przez beneficjenta PROW, poprzez zakup środków na jej realizację od przedsiębiorcy, który jest współmałżonkiem beneficjenta jest niedopuszczalne z uwagi na powiązania kapitałowe istniejące pomiędzy małżonkami, którzy wspólnie korzystają z dochodów uzyskiwanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ( k.36-37).

W dniu 12 grudnia 2013 roku powódka złożyła wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego dokonania całkowitej korekty kwoty pomocy dla danego etapu operacji. Wskazując, że przy podejmowaniu decyzji nie wzięto pod uwagę wszystkich okoliczności sprawy i podjęto ją bez uwzględnienia całości dostępnej dokumentacji ( k.38-39v.).

18 kwietnia 2014 roku powódka wezwała pozwaną do wykonania umowy z dnia 3 września 2012 roku poprzez zapłatę na jej rzecz kwoty 86.750,00 zł, należnej jako ekwiwalent za wykonane świadczenie, polegające na udokumentowanej realizacji operacji w sposób zgodny z zaakceptowanym przez ARiMR biznesplanem dołączonym do umowy i stanowiącym jej integralną część wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 sierpnia 2013 roku ( przesądowe wezwanie do zapłaty – k. 65-66).

Pismem z dnia 29 kwietnia 2014 roku pozwana podtrzymała swoje stanowisko w przedmiocie dokonanej całkowitej korekty kwoty pomocy oraz odmówiła powódce wypłaty dochodzonej przez nią kwoty ( pismo – k. 67).

W piśmie z dnia 21 października 2014 roku pełnomocnik powódki wystąpił z propozycją ugody w oparciu o którą roszczenie powódki zostałoby zaspokojone poprzez zapłatę na jej rzecz przez pozwaną kwoty 75.000,00 zł oraz równowartości ¼ opłaty sądowej uiszczonej przez powódkę w sprawie ( pismo - k.233).

W dniu 12 stycznia 2015 roku pozwana poinformował powódkę, że w oparciu o złożony przez nią wniosek o płatność z dnia 22 sierpnia 2013 roku, przyznana została jej do wypłaty kwota 86.750,00 zł ( k.230).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że ze względu na okoliczność zapłaty przez pozwaną na rzecz powódki kwoty 86.750,00 zł, powódka w dniu 21 stycznia 2015 roku cofnęła powództwo i zrzekła się w tym zakresie roszczenia, oświadczając jednocześnie, że dochodzi jedynie od pozwanej odsetek od daty wskazanej w pozwie do dnia 8 stycznia 2015 roku, tj. do dnia przelania środków oraz kosztów procesu od całej wartości przedmiotu sporu.

W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Stosownie do art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Sąd zważył, iż zgodnie z treścią art. 203 § 1 k.p.c. pozew wraz z zrzeczeniem się roszczenia może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do wydania wyroku, przy czym z mocy art. 203 § 4 k.p.c. sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że czynność ta jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Jako, że z okoliczności sprawy nie wynika, by cofnięcie pozwu w niniejszej sprawie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa należy uznać, iż powódka skutecznie cofnęła pozew.

Z uwagi na skuteczne cofnięcie pozwu, postępowanie w niniejszej sprawie, w zakresie obejmującym cofnięcie powództwa, należało umorzyć na podstawie art. 355 k.p.c.

Wobec dokonania przez pozwaną na rzecz powódki wypłaty dochodzonej przez nią kwoty, a tym samym uznania przez pozwaną w tym zakresie roszczenia powódki, do rozstrzygnięcia pozostała sporna kwestia dotycząca roszczenia powódki w zakresie zasądzenia na jej rzecz kwoty odsetek ustawowych liczonych od sumy 86.750,00 zł od dnia 27 listopada 2013 roku do dnia 8 stycznia 2015 roku oraz kosztów procesu.

Powództwo w tym zakresie zasługiwało na uwzględnienie.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że pozwana dokonując w dniu 8 stycznia 2015 roku na rzecz powódki przelewu kwoty 86.750,00 zł w istocie uznała dochodzone przez nią roszczenie za zasadne i wypłaciła jej sporną kwotę.

Nie było podstaw do uznania, że dokonana na rzecz powódki wpłata była wynikiem zawartej między stronami ugody. Załączony do akt sprawy dokument z dnia 21 października 2014 roku stanowi w istocie jedynie propozycję ugody, w ramach której pozwana miałaby zapłacić na rzecz powódki kwotę 75.000,00 zł oraz równowartość ¼ opłaty sądowej uiszczonej przez powódkę od pozwu. Pozwana nie zajęła stanowiska odnośnie zaproponowanej propozycji ugody, w efekcie czego uznać należało, że do skutecznego zawarcia między stronami ugody rzeczywiście nie doszło. Charakteru ugody nie można także nadać dokumentowi stwierdzającemu dokonanie na rzecz powódki zapłaty kwoty 86.750.00 zł, albowiem z jego treści wprost wynika, że kwota ta została wypłacona powódce wobec złożenia przez nią w dniu 22 sierpnia 2013 roku, na podstawie umowy przyznania pomocy nr (...)- (...)- (...), wniosku o płatność.

Biorąc pod w uwagę wskazane powyżej okoliczności, sąd uznał, że pozwana wobec dokonania na rzecz powódki wypłaty całej żądanej przez nią kwoty w istocie, już w ramach toczącego się postępowania i zawisłości sprawy, uznała jej roszczenie za w pełni zasadne, zarówno co do zasady jak i wysokości. Wobec powyższego Sąd, na podstawie art. 481 1 k.c., za zasadne uznał również roszczenie powódki w zakresie odsetek ustawowych liczonych od kwoty 86.750,00 zł od dnia 27 listopada 2013 roku do dnia zapłaty dochodzonej w sprawie niniejszej kwoty, tj. do dnia 8 stycznia 2015 roku. Strona pozwana nie kwestionowała wymagalności roszczenia dochodzonego w pozwie w dacie wytoczenia powództwa. Wymagalność ta wynikała ponadto z wezwania do zapłaty skierowanego przez powódkę do pozwanej z dnia 18 kwietnia 2014r. , w którym został wskazany 7 dniowy termin płatności (k.65).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., uznając za stronę przegrywającą sprawę pozwaną wobec spełnienia żądania pozwu w trakcie procesu. Na koszty procesu złożyła się kwota 3.600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, kwota 17,00 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz opłata sądowa od pozwu w wysokości 4.338,00 zł.