Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIV Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del Krzysztof Świderski

Protokolant: Tomasz Trojan

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2018 r. w Warszawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia(...) z siedzibą
w Ł.

przeciwko Kołu Łowieckiemu nr (...) ” w W. i Polskiemu Związkowi Łowieckiemu

o nakazanie

1.  Umarza postępowanie wobec pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego

2.  Oddala w całości powództwo wobec pozwanego Koła Łowieckiego nr (...) w W.

3.  Oddala wniosek pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego o zasądzenie kosztów postępowania

4.  Nie zasądza od powoda Stowarzyszenia (...) z siedzibą w Ł. na rzecz pozwanego Kołu Łowieckiemu nr (...) w W. kosztów zastępstwa procesowego

Sygn. akt. XXIV C 941/17

UZASADNIENIE

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa, Stowarzyszenie (...) z siedzibą w Ł. wniósł o nakazanie Kołu Łowieckiemu nr (...) w W. oraz pozwanemu Polskiemu Związkowi Łowieckiemu zaprzestania działalności powodującej zagrożenie dla środowiska jako dobra wspólnego poprzez zakazanie pozyskiwania zwierzyny, wydawania zgody na wykonywanie polowania, dokonywanie odłowu drapieżników oraz odłowu lub odstrzału redukcyjnego zwierzyny na terenie określonym w Uchwale Sejmiku Województwa (...) Nr (...) z dnia 11 lutego 2008 r. w sprawie podziału Województwa (...) na obwody łowieckie, jako obwód łowiecki nr (...). Dodatkowo powód wniósł o zaprzestanie działalności powodującej zagrożenie dla środowiska, jako dobra wspólnego, tj. zaprzestania wykonywania uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 listopada 2017 r. w sprawie ograniczenia populacji zwierząt. Powód wniósł o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniesiono, iż zawarta pomiędzy pozwanym Kołem Łowieckim, a Skarbem Państwa umowa dzierżawy terenu oznaczonego, jako obwód łowiecki nr (...), stała się nieważna wobec faktu unieważnienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny Uchwały z dnia 11 lutego 2008 r. wydanej w przedmiocie ustalenia granic ww. obwodu łowieckiego nr (...). Podejmowane zatem jakichkolwiek działań na mocy przedmiotowej umowy dzierżawy w tym pozyskiwanie zwierzyny, wydawanie zgody na polowania w tym okręgu, czy odłów zwierzyny, w tym drapieżników jest nielegalne i stanowi zagrożenie dla środowiska.

Zgodnie ze stanowiskiem powoda, okoliczność unieważnienia uchwały z dnia 11 lutego 2008r. powoduje również unieważnienie wszelkich późniejszych uchwał, nowelizujących uchwałę pierwotną, w tym uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 listopada 2017 r. w sprawie ograniczenia populacji zwierząt. Pozwane Koło Łowieckie nie ma prawa zatem prowadzić gospodarki łowieckiej ani na podstawie uchwały z dnia 11 lutego 2008 r., ani na podstawie uchwał późniejszych. Pozwany zatem nie stosując się do powyższych regulacji, w sposób bezprawny wyrządza szkodę środowisku pozyskując nielegalnie zwierzynę.

Ponadto Stowarzyszenie (...) z siedzibą w Ł. podniosło, iż z uwagi na podjęcie przez Sejmik Województwa (...) uchwały z dnia 20 listopada 2017 r. zasadnym było zdaniem powoda wystąpienie z powództwem również przeciwko Polskiemu Związkowi Łowieckiemu z siedzibą w Z., który jest praktycznym wykonawcą tejże uchwały. (pozew k. 2 - 5, pismo procesowe k. 89- 90,).

W odpowiedzi na pozew Koło Łowieckie nr (...) w W. wniosło
o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania wg norm przepisanych. Pozwany w pierwszej kolejności zarzucił bezprzedmiotowość wywiedzionego powództwa, wobec zaprzestania przez niego działalności opisywanej w pozwie. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła, iż nawet gdyby uznać że obwód (...) obecnie nie istnieje, pozostaje wysoce prawdopodobne, iż tereny nim objęte, czy ich większa część, zostaną w nieodległej przyszłości objęte nowym, innym obwodem,
o którego wydzierżawienie będzie występował pozwany. Na przedmiotowym terenie istnieje bowiem konieczność ograniczenia populacji zwierząt. Żądanie powoda należy uznać za nadmierne i mogące zagrozić ekosystemowi poprzez zachwianie równowagi środowiska, co zdaniem pozwanego doprowadza do sytuacji w której to nie pozwany, a właśnie powód - organizacja ekologiczna poprzez podejmowane działania zagraża środowisku (odpowiedź na pozew k. 46 - 49).

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2018r. Polski Związek Łowiecki został wezwany do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (postanowienie k 119)

W odpowiedzi na pozew z dnia 21 maja 2018 r. Polski Związek Łowiecki wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu podniósł, że pozew jest bezzasadny z uwagi na brak wykazania, iż działania pozwanego Koła Łowieckiego (...) w W. naruszają zasady ochrony środowiska, albowiem polegają one na zrealizowaniu gospodarki łowieckiej w ramach ustalonych planów pozyskania zwierzyny i służą tym samym ochronie środowiska (odpowiedź na pozew k. 131 - 132).

Na rozprawie w dniu 25 września 2018 r. powód cofnął pozew wytoczony przeciwko Polskiemu Związkowi Łowieckiemu ze zrzeczeniem roszczenia (stanowisko powoda - rozprawa k. 159, pismo z dnia 02 października 2018 r. k. 162).

Zarządzeniem z dnia 18 października 2018r. pozwani zostali zobowiązani do wskazania czy wyrażają zgodę na cofnięcie pozwu w stosunku do pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego – w terminie 14 dni informując iż brak odpowiedzi w tym terminie będzie równoznaczny z wyrażeniem zgody. Pozwani nie zajęli stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 lutego 2008r. Sejmik Województwa (...) podjął Uchwałę
w sprawie ustalenia granic obwodu łowieckiego nr (...). W wyniku zaskarżenia, powyższa uchwała została poddana kontroli Sądu pod względem jej zgodności z prawem,
a w konsekwencji wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 listopada 2016 r. o sygn. akt. II SA/GO stwierdzono jej nieważność w części dotyczącej obwodów łowieckich (...) i 207. Powyższe orzeczenie stało się prawomocne z dniem 9 lutego 2017 r. (wyrok - publikacja w dzienniku urzędowym Województwa (...) k.13).

W dniu 25 kwietnia 2014 r. Koło Łowieckie nr (...) w W. zawarło ze Skarbem Państwa - Starostą (...) umowę dzierżawy obwodu łowieckiego nr (...) tj. terenu o pow. 5 464 ha w województwie (...), w skład którego wchodzą grunty leśne
o pow. 1 612 ha oraz grunty o pow. 3852 ha. Przedmiotowa umowa została zawarta na okres od dnia 1 kwietnia 2014 r. do dnia 31 marca 2024 r. Na mocy umowy dzierżawca zobowiązał się w szczególności do prowadzenia racjonalnej gospodarki łowieckiej w oparciu i zgodnie
z wieloletnim łowieckim planem hodowlanym i kolejnymi, rocznymi planami łowieckimi; zawiadamiania właściwego nadleśniczego o terminie i metodach ustalania liczebności zwierząt łownych; terminowości uiszczania czynszu dzierżawnego; szacowania zgłaszanych szkód łowieckich oraz wypłaty odszkodowań, zgodnie z obowiązującymi przepisami; dokarmiania zwierzyny w okresach występowania niedostatku żeru naturalnego, a także w przypadkach konieczności ograniczenia szkód wyrządzonych przez zwierzynę na polach i w lesie (umowa dzierżawy k. 14 - 14v, zawiadomienia dot. czynszu dzierżawnego k 70-71)

Uchwałami o nr.(...) oraz o nr (...)Sejmik Województwa (...) na nowo utworzył obwody łowieckie nr (...) i (...) (okoliczność bezsporna).

Wyrokiem z dnia 28 września 2017r. II SA /Go 585/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim, stwierdził nieważność w zakresie ww. wskazanych w tym wyroku działek ewidencyjnych uchwały Sejmiku Województwa z dnia 1 11 lutego 2008 r. nr (...) w sprawie podziału województwa (...) na obwody łowieckie wraz ze zmianami wynikającymi z uchwały Sejmiku Województwa z dnia 20 października 2014 r. nr (...) oraz wraz ze zmianami wynikającymi z uchwały Sejmiku Województwa z 28 października 2009 r. o nr (...) (okoliczność bezsporna).

Pismem z dnia 27 lipca 2017 r., doręczonym pozwanemu w dniu 02 sierpnia 2018 r. powód wezwał pozwanego do zaprzestania działalności powodującej zagrożenie dla środowiska poprzez zaprzestanie pozyskiwania zwierzyny, wydawania zgody na wykonywanie polowania, dokonywania odłowu drapieżników oraz odłowu lub odstrzału redukcyjnego zwierzyny na terenie Obwodu Łowieckiego (...). Powód zobowiązał pozwaną do złożenia stosownego oświadczenia w terminie 3 dni od daty doręczenia przedmiotowego wezwania. (wezwanie do usunięcia naruszeń prawa k. 18, data doręczenia k. 18 v).

W dniu 27 października 2017r. Urząd Marszałkowski Województwa (...) zobowiązał pozwanego w trybie pilnym o zaprzestanie prowadzenia gospodarki łowieckiej w obwodach (...) i (...) (e-mail k. 67).

Orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim
z dnia 28 września 2017 r. w sprawie o sygn. II SA/Go 562/17 jednoznacznie określono, że uchwała Sejmiku Województwa (...) z dnia 11 lutego 2008 r. nr (...) w sprawie podziału Województwa (...) na obwody łowieckie stanowi uchwałę główną, która w ujęciu wyroku WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 listopada 2016 r. sygn. akt. II SA/Go 710/16, wraz z późniejszymi uchwałami zmieniającymi, nie obowiązuje obecnie, a tym samym niemożliwe stało się prowadzenie gospodarki łowieckiej przez dzierżawców obwodów łowieckich nr: (...) i (...), gdyż obwody te nie istnieją (okoliczność bezsporna).

Pismem z dnia 27 października 2017 r. pozwane Koło Łowieckie poinformowało Urząd Gminy Ż., Urząd Gminy B., Urząd Miejski w S. i M., a także Nadleśnictwo S. o zaprzestaniu prowadzenia gospodarki łowieckiej w Obwodzie w tym m.in. polowań (zawiadomienie k. 66)

Uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 listopada 2017 r. określono warunki, czas i sposoby ograniczenia populacji konkretnie opisanych w uchwale zwierząt, na terenie byłych obwodów łowieckich nr (...) i (...) województwa (...) poprzez odstrzał. Działania mające na celu ograniczenie populacji zwierząt, o których mowa powyżej miały być realizowane w terminie od dnia wejścia w życie uchwały do dnia 31 marca 2018 r. (uchwała k. 774).

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 11 kwietnia 2018 r. w sprawie o sygn.. II SA Go/103/18 stwierdzono nieważność uchwały Sejmiku Województwa z dnia 20 listopada 2017 r. o nr (...) w przedmiocie ograniczenia populacji zwierząt w całości (k 157-159).

Koło Łowieckie nr (...) w dniach 10 listopada 2016 r., 21 grudnia 2016 r., zawiadomiło o dodatkowym polowaniu zbiorowym wyznaczonym w następujące terminy 9 - 11 stycznia 2017 r., 13 - 15 stycznia 2017 r. oraz 27 - 28 stycznia 2017 r. na terenie obwodu łowieckiego nr (...). Wyznaczenie polowań w ww. terminach było spowodowane nadmiarem występujących szkód łowieckich (zawiadomienia k.15 - 16).

W dniu 03 października 2017 r. pozwane Koło Łowieckie (...) ogłosiła nabór do wzięcia udziału w dwudniowym polowaniu zbiorowym na dziki w obwodzie nr (...) (ogłoszenie k. 33).

Pozwane Koło Łowieckie nr (...) w W. od końca października 2017 r. nie prowadzi działalności na terenie Obwodu Łowieckiego nr (...) (pismo z dnia 27.10.2017r. k 66)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny, na podstawie dokumentów zgromadzonych
w aktach sprawy.

Sąd zważył co następuje:

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż w niniejszej sprawie powód cofnął pozew w stosunku do Polskiego Związku Łowieckiego wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Cofnięcie pozwu nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa, dlatego też Sąd uznał je za dopuszczalne.

Z uwagi na powyższe Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 k.p.c. orzekł jak w pkt 1 wyroku.

Przechodząc do rozważań merytorycznych, podstawą prawną żądań powoda stanowi art. 323 ust 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz. 672), zgodnie z którym każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.

Przesłankami zastosowania powyższego przepisu (zaistnienia uregulowanej w nim odpowiedzialności) są:

– bezprawne oddziaływanie na środowisko,

– powstanie szkody albo stanu bezpośredniego zagrożenia szkodą;

– normalny związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym oddziaływaniem na środowisko a szkodą (M. Górski, M. Pchałek, W. Radecki, Prawo ochrony środowiska. Komentarz. Warszawa 2011).

Bezsporna w niniejszej sprawie pozostaje okoliczność legitymacji czynnej powoda do wystąpienia z niniejszym pozwem. Powód - Stowarzyszenie (...) z siedzibą w Ł. zgodnie ze swoim statutem działa m.in. na rzecz ochrony fauny i flory, humanitarnej ochrony zwierząt czy zapobieganiu degradacji środowiska. Powód spełnia zatem wymogi określone w art. 3 pkt 16 ustawy Prawo ochrony środowiska - posiada przymiot organizacji ekologicznej.

Przechodząc do badania zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 323 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony, w pierwszej kolejności należy wskazać, że działania pozwanego Koła łowieckiego, podejmowane w ramach realizacji umowy dzierżawy miałyby charakter co do zasady bezprawny.

Obwód łowiecki nr (...), który stanowi przedmiot umowy dzierżawy z dnia 25 kwietnia 2014 r., nie istnieje, bowiem uchwała Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 11 lutego 2008 r. w sprawie podziału województwa (...) na obwody łowieckie, w części dotyczącej obwodów łowieckich nr (...) i (...) została uznana wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 listopada 2016 r. za nieważną. Natomiast w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 28 września 2017 r. w sprawie o sygn. II SA/Go 562/17 jednoznacznie określono, że uchwała Sejmiku Województwa (...) z dnia 11 lutego 2008 r. nr (...) w sprawie podziału Województwa (...) na obwody łowieckie stanowi uchwałę główną, która w wraz z późniejszymi uchwałami zmieniającymi nie obowiązuje obecnie, a tym samym niemożliwe stało się prowadzenie gospodarki łowieckiej przez dzierżawców obwodów łowieckich nr: (...) i (...).

W myśl natomiast art. 8 ust 1 Ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo Łowieckie (Dz. U. z 2015 r. poz. 2168 ze zm.) gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez dzierżawców lub zarządców. Oznacza to, że gospodarka ta może być prowadzona jedynie w obwodach łowieckich.

Reasumując pozwany nie ma uprawnień do prowadzenia gospodarki łowieckiej
w obwodzie łowieckim nr (...), a jego ewentualne działania w tym zakresie należałoby uznać za bezprawne.

W ocenie Sądu sprawie nie zostały wykazane bezprawne działania pozwanego Koła Łowieckiego. Powód wskazywał, że pozwane Koło Łowieckie, pomimo braku istnienia Obwodu nr (...), w dalszym ciągu pozyskuje na tym terenie zwierzynę, co może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w środowisku i przyczynić się do zaburzenia ekosystemu.

Pozwane Koło Łowieckie konsekwentnie wskazywało, że nie prowadzi gospodarki łowieckiej od października 2017r,. o czym poinformowało pismem z dnia 27 października 2017r. Urząd Gminy Ż., Urząd Gminy B., Urząd Miejski w S. i M., a także Nadleśnictwo S.. Pozwane Koło (...) zaprzestało działalności niezwłocznie po powzięciu informacji od Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...), który to Urząd zobowiązał pozwanego w trybie pilnym o zaprzestanie prowadzenia gospodarki łowieckiej w danym obwodzie.

Wszelkie przytoczone przez powoda dowody na okoliczność nie zaprzestania przez pozwane Koło Łowieckie prowadzenia gospodarki łowieckiej pochodzą z wcześniejszego okresu tj. sprzed listopada 2017r.

Powód, wbrew treści art. 6 kc, nie zdołał zatem udowodnić, iż w dalszym ciągu na terenie byłego obwodu łowieckiego nr (...) prowadzona jest gospodarka łowiecka, a także aby skutki tej ewentualnej działalności pozwanego przyczyniały się do wyrządzenia szkody.

Powód nie wykazał zatem istnienia przesłanek wskazanych w art. 323 ust 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska.

W okolicznościach niniejszej sprawy brak było również podstaw aby przyjąć że istnieje realna, bezpośrednia groźba wznowienia przez pozwanego prowadzenia gospodarki łowieckiej, co dawałoby podstawę do uwzględnienia powództwa. Oczywistym przy tym jest, iż nie chodzi tu o doraźne zaprzestanie prowadzenia ww. działalności wynikające z trwającego procesu sądowego. Pozwany złożył oświadczenie o zaprzestaniu działalności, na kilka tygodni przed powzięciu wiadomości o toczącym się postępowaniu (z.p.o. k. 79).

W ocenie Sądu okoliczność, że pozwane Koło Łowieckie dzierżawi teren stanowiący dawny obwód łowiecki (...), nie stwarza jeszcze realnego zagrożenia, że jego działalność w postaci gospodarki łowieckiej zostanie wznowiona i że ta działalności będzie w jakikolwiek sposób zagrażała środowisku.

Reasumując nie zostało wykazane, iż pozwane Koło Łowieckie prowadzi na dawnym obwodzie łowieckim nr (...) działania lub zamierza prowadzić działania powodujące powstanie szkody lub stan zagrożenia taką szkodą i uderzające w środowisko jako dobro wspólne.

Z tego też względu powództwo podlegało oddaleniu w całości o czym Sąd orzekł w pkt 2 wyroku.

W pkt 3 wyroku został oddalony wniosek pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego o zasądzenie kosztów postępowania, bowiem nie zostało wykazane aby pozwany poniósł jakiekolwiek koszty postępowania.

W pkt 4 wyroku Sąd na podstawie art. 102 kpc, nie obciążył powoda (mimo że powód przegrał sprawę i co do zasady na podstawie art. 98 kpc winien ponieść koszty postępowania) kosztami zastępstwa prawnego na rzecz pozwanego Koła Łowieckiego (...) Sąd miał na względzie, iż pełnomocnik pozwanego Koła Łowieckiego (ustanowiony na klika tygodni przed zamknięciem rozprawy), za wyjątkiem sporządzenia fotokopii dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, nie podjął jakichkolwiek czynności. Nie złożył żadnego pisma procesowego, nie był też obecny na terminie rozprawy w dniu 10 grudnia 2018r.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji wyroku.