Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Bednarczyk

Protokolant: Agnieszka Kukwa

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w W., P. S.

i R. Ż.

o zapłatę

1.  Umarza postępowanie w zakresie żądania zapłaty ponad 8 000 000 zł z odsetkami ustawowymi;

2.  Zasądza solidarnie od (...) Sp. z o.o. w W., P. S. i R. Ż. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 556 574zł 80gr (pięćset pięćdziesiąt sześć tysięcy pięćset siedemdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za okres od 31 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

3.  Zasądza od (...) Sp. z o.o. w W., na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 5 645 760zł 22gr (pięć milionów sześćset czterdzieści pięć z tysięcy siedemset sześćdziesiąt złotych dwadzieścia dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za okres od 31 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

4.  Oddala powództwo w pozostałej części;

5.  Znosi wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami, a nieuiszczone koszty przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

XXV C 134/15

UZASADNIENIE WYROKU Z 13 WRZEŚNIA 2018 R.

W pozwie z 31 grudnia 2014 r. powód (...) Sp. z o.o. domagał się zasądzenia kwoty 5 251 925 zł solidarnie od pozwanych wraz z odsetkami i kosztami. Wskazał, że dochodzi powyższej kwoty na podstawie weksli wystawionych i poręczonych przez pozwanych w związku z udzieleniem przez powoda pozwanej spółce kilkudziesięciu pożyczek.

Sąd stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty na podstawie załączonych weksli.

Pozwani (...) Sp. z o.o. oraz R. Ż. i P. S. wnieśli o oddalenie powództwa na koszt powoda. Podnieśli, że zobowiązania wygasły na skutek nabycia przez powoda udziałów w pozwanej spółce oraz zabezpieczenie zobowiązań powodowej spółki i (...) na majątku pozwanej spółki. Ponadto wskazali na brak wypłaty pożyczek, zakwestionowali prawdziwość podpisów na wekslach i podnieśli zarzut przedawnienia.

Pismem z 3 lipca 2015 r. powód rozszerzył żądanie i domagał się zasądzenia kwoty 14 000 000 zł z odsetkami ustawowymi za okres od 26 marca 2012 r. oraz zanegował zarzuty podnoszone przez pozwanych. W piśmie z 13 stycznia 2016 r. domagał się już tylko 10 000 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 321) Ostatecznie w piśmie z 25 września 2017 r. powód ograniczył żądanie do 8 mln złotych i zrzekł się roszczenia w pozostałym zakresie.

Na rozprawie powód (k. 572 v.) doprecyzował, że podstawą faktyczną dochodzonych roszczeń są wyłącznie udzielone pożyczki, a nie zobowiązania wekslowe. Podniósł również, że nie doszło do przedawnienia na skutek uznania roszczeń, w tym uznania niewłaściwego, zrzeczenia się zarzutu przedawnienia oraz potrąceń roszczeń.

Pozwani ostatecznie podtrzymali swoje stanowisko.

SĄD OKRĘGOWY USTALIŁ NASTĘPUJĄCY STAN FAKTYCZNY

Pierwsza grupa pożyczek

10 września 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 800 000 zł, przy czym 140 000 zł miało zostać wypłacone w dniu podpisania, a dalsze kwoty po podpisaniu aneksów. Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 140 000 zł.

Umowa k. 72, potwierdzenie przelewu k.71

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 21 października 2004 r., ponadto pozwani zapłacili 24 318, 87 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 74-75

18 września 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 162 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 162 000 zł.

Umowa k. 78, potwierdzenie przelewu k.79

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 21 października 2004 r., ponadto pozwani zapłacili 23 681, 13 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 80-81

1 października 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 57 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 57 000 zł, z czego 47 000 zł przelewem.

Umowa k. 84, potwierdzenie przelewu k.85

Kapitał pożyczki został spłacony w dniach 14 stycznia 2005 r. i 18 lipca 2006, ponadto pozwani zapłacili 53 508,19 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 86-87

14 października 2003 r. P. S. i R. Ż. w imieniu (...) Sp. z o.o. podpisali dokument oznaczony numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 25 000 zł, przy czym odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Umowy nie podpisał Z. K. ani inna osoba w imieniu powodowej spółki, ale pożyczka została wypłacona w kwocie 25 000 zł.

Umowa k. 90, potwierdzenie przelewu k.91

Kapitał pożyczki został spłacony w drodze kompensaty.

27 października 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 71 010 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 18 000 zł, na co pożyczkobiorca wyraził zgodę.

Umowa k. 96, potwierdzenie przelewu k.97

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 27 października 2005 r., ponadto pozwani zapłacili 4812,90 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 98-99

5 listopada 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 42 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 42 000 zł.

Umowa k. 102, potwierdzenie przelewu k.103

Kapitał pożyczki został spłacony w drodze kompensaty.

13 listopada 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 60 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 60 000 zł.

Umowa k. 109, potwierdzenie przelewu k.110

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 27 października 2005 r., ponadto pozwani zapłacili 14346,47 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 111-112

27 listopada 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 113 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 113 000 zł, przy czym 100 000 zł przelewem.

Umowa k. 115, potwierdzenie przelewu k.116

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 27 października 2005 r., ponadto pozwani zapłacili 47787,40 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 117-118

24 grudnia 2003 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 129 990 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 129 990 zł, z czego 129 900 zł przelewem.

Umowa k. 121, potwierdzenie przelewu k.122

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 14 października 2005 r., ponadto pozwani zapłacili 59053,23zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 123-124

15 maja 2004 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...) – Aneks do umowy pożyczki lombardowej. Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie kolejnej pożyczki pozwanej spółce w kwocie 49 000 zł, przy czym umowa odwoływała się do wcześniejszej umowy (...). Umowa obejmowała również poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 49 000 zł, z czego 14 000 zł zostało przekazane na rzecz spółki (...), zaś 35 000 zł wypłacono przelewem.

Umowa k. 126, potwierdzenie przelewu k.127

Kapitał pożyczki został spłacony w dniu 28 kwietnia 2007 r., ponadto pozwani zapłacili 51 000 zł zarachowane na odsetki i podatek VAT.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o zestawienie wpłat k. 128-129

Druga grupa pożyczek

28 sierpnia 2007 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 400 000 zł. Umowa zawierała inne klauzule dotyczące odsetek niż we wcześniejszych umowach, ale również obejmowała poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 400 000 zł.

Umowa k. 131-132, wyciąg z rachunku k.133

Na poczet spłaty pożyczki zaliczono kompensaty.

25 września 2007 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 400 000 zł. Umowa zawierała inne klauzule analogiczne jak w umowie u – (...) i również obejmowała poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez R. Ż., który podpisał umowę także w imieniu własnym. P. S. nie podpisywał tej umowy w miejscu przeznaczonym dla poręczyciela. Pożyczka została wypłacona w kwocie 400 000 zł.

Umowa k. 138-139, wyciąg z rachunku k.140

Na poczet spłaty pożyczki zaliczono kompensaty.

27 listopada 2007 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 500 000 zł. Umowa zawierała inne klauzule analogiczne jak w umowie u – (...) i również obejmowała poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 500 000 zł, w 6 transzach.

Umowa k. 145-146, wyciąg z rachunku k.147-153

22 lutego 2008 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 1 500 000 zł. Umowa zawierała inne klauzule analogiczne jak w umowie u – (...) i również obejmowała poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 1 500 000 zł, przy czym 62 000 zł powodowa spółka przekazała przelewem bankowym z tytułem „pierwsza transza pożyczki”, zaś pozostałą część pozwana spółka otrzymała w dwóch przelewach od M. K. z tytułem „ przelew na rachunek bankowy spółki a’conto podwyższenia kapitału”. W umowie wyraźnie wskazano taki sposób wypłacenia pożyczki.

Umowa k. 159-160, wyciąg z rachunku k.161, k.162

19 września 2008 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez Z. K. oraz (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez P. S. i R. Ż. zawarły umowę oznaczoną numerem u- (...). Umowa została zawarta na piśmie i przewidywała udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 50 000 zł. Umowa zawierała inne klauzule analogiczne jak w umowie u – (...) i również obejmowała poręczenie spłaty pożyczki udzielone przez P. S. i R. Ż., którzy podpisali umowę także w imieniu własnym. Pożyczka została wypłacona w kwocie 50 000 zł,

Umowa k. 169-170, domniemanie faktyczne

27 marca 2009 r. Z. K. w imieniu (...) Sp. z o.o. podpisał formularz umowy oznaczonej numerem u- (...). Formularz przewidywał udzielenie pożyczki pozwanej spółce w kwocie 100 250 zł. Formularz zawierał inne klauzule analogiczne jak w umowie u – (...). P. S. ani R. Ż. nie podpisali tego dokumentu. Powodowa spółka w dniu 27 marca 2009 r. przelała na rachunek spółki pozwanej 100 000 zł.

Formularz k. 175-176, wyciąg z rachunku k.177

Pożyczka była spłacana dwukrotnie w drodze kompensaty: w dniu 24 lipca 2012 r. w kwocie 50 040 zł (w tym kapitał (...) ) oraz 16 listopada 2013 r. w kwocie (...) zł (w tym kapitał (...) zł).

Inne zdarzenia

5 marca 2008 r. R. Ż., P. S. i Z. K. podpisali dokument zatytułowany „Umowa o wspólnym biznesie”. W umowie wskazano, że P. S. i R. Z. zobowiązali się do ustanowienia hipoteki na lokalu przy al. (...) w kwocie 3,5 mln, sprzedaży Z. k. 10 % udziałów w spółce (...), uwzględnienia 10% udziału Z. K. w firmach. Z kolei Z. K. oświadczył, że w razie powodzenia wspólnego biznesu zadłużenie pozwanej spółki pokryje ze swoich zysków.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o kserokopię umowy k. 183

W dniu 18 czerwca 2009 r. pozwana spółka jako zabezpieczenie wierzytelności banku przeciwko (...) Sp. z o.o. wynikającej z umowy kredytowej ustanowiła hipotekę zwykłą w kwocie 2 028 451,36 zł oraz kaucyjną do kwoty 1 419 915, 95 zł na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu przy Al. (...). Członkiem zarządu spółki (...) są córka i zięć Z. K.. Z. K. stał się (...) spółki (...) w 10 % na podstawie umowy.

Zaświadczenie k. 69, oświadczenie k. 70, umowa k. 511-518

W roku 2012 pozwani R. Ż. i P. S. podpisali łącznie kilkanaście bilansów rocznych spółki (...) Sp. z o.o. na potrzeby rejestrowe. Czynność ta wynikała z wyroku sądu, który skazał pozwanych za niedopełnianie obowiązków sprawozdawczych. Dokumenty te były sporządzone przez Z. K. i zawierały wymienienie kwot należnych wierzycielom (w tym i powodowej spółce) jako pożyczki.

27 września 2013 r. Z. K. przekazał R. Ż. dokumentację spółki (...), w tym dokumentację księgową.

Okoliczność uznana za przyznaną w oparciu o kserokopię k. 184-184 v.

Na skutek egzekucji prowadzonej przeciwko pozwanej spółce jako dłużnikowi rzeczowemu doszło do sprzedaży nieruchomości przy. Al. (...).

Kserokopia postanowienia k. 530

Od 25 czerwca 2012 r. do 30 października 2013 r. pozwana spółka sprzedawała spółce powodowej dokumentację geologiczną złóż węglowodorów w Kongo. Sprzedaż była rozliczana w ten sposób, że spółka (...) wystawiała faktury za sprzedaż kolejnych partii dokumentacji, ze wskazaniem, że niewielka część wynagrodzenia zostanie przekazana na konto bankowe spółki, zaś pozostała zostanie skompensowana z wcześniejszym zadłużeniem powodowej spółki. Dokumenty były podpisywane przez R. Ż. i Z. K., na jednej z faktur podpisał się również P. S..

Faktury – wyszczególnione w tabeli

Pod koniec 2013 r. pozwana spółka rozpoczęła sprzedaż tej samej dokumentacji (...), otrzymując wysokie przychody. To spowodowało konflikt między wspólnikami.

Obecnie spółka działa pod firmą (...) Sp. z o.o.

Okoliczność znana z urzędu

ZESTAWIENIE DOKUMENTÓW WSKAZUJĄCYCH NA KOMPENSATY
Karta	Data	Faktura	Kwota komp.	Faktura (...) - karta	Umowa
231	2012-05-19	(...)	(...)	165	u- (...)
232	2012-06-19	(...)	(...)	180	u- (...)
233	2012-07-19	(...)	(...)	156	u- (...)
234	2012-09-19	(...)	(...)	136	u- (...)
235	2012-08-19	(...)	(...)	143	u- (...)
236	2012-11-19	(...) (...)	(...)
237	2012-12-19	(...)	(...)
238	2013-01-19	(...)	(...)
239	2013-01-27	(...)	(...)	119	u- (...)
240	2013-03-27	(...)	(...)	77	u- (...)
241	2013-02-27	(...)	(...)	167	u- (...)
242	2013-03-19	(...)	(...)	95	u- (...)
243	2013-07-19	(...)	(...)	137	u- (...)
244	2013-08-19	(...)	(...)	144	u- (...)
245	2013-09-19	(...)	(...)	158	u- (...)
248	2014-04-17	(...)	(...)	108	u- (...)
589	2013-05-19	(...)	(...)

Ocena dowodów

Mimo zarzutów pozwanych okoliczności faktyczne sprawy zostały należycie wykazane.

Przede wszystkim za wykazane Sąd uznał udzielenie wszystkich pożyczek. Dowodami były nie tylko same umowy, ale także dokumenty bankowe potwierdzające dokonanie konkretnych przepływów pieniężnych. Niewielkie kwoty przekazane pozwanej spółce gotówką lub jej wierzycielom zostały wyraźnie odnotowane w umowach i potwierdzone podpisami pozwanych, działających w imieniu spółki i własnym. Jedynie jedna umowa nie została podpisana, ale i w tym wypadku nie było wątpliwości co do jej zawarcia na zasadach przewidzianych w umowach poprzedzających (choć miało to oczywiste skutki dla umowy poręczenia).

Mimo iż większości spłat nie towarzyszyły dokumenty księgowe, Sąd uznał szczegółowe twierdzenia o ich dokonaniu za przyznane. Nie były one kwestionowane przez pozwanych (przeciwnie: ci twierdzili, że pożyczki zostały spłacone) a dotyczyły okoliczności generalnie korzystnych dla nich, bo zmniejszenia wysokości zobowiązań. Wpływ tych spłat na przedawnienie roszczeń nie miał większego znaczenia ze względu na duży upływ czasu.

Argumenty podniesione przez pozwanych odnośnie braku pożyczek nie były trafne. Nie ma związku pomiędzy dobrą sytuacją finansową spółki w latach 2005-2008 a zaciąganiem lub niezaciąganiem kolejnych zobowiązań. Pozwana spółka przygotowywała działalność w zakresie wydobycia węglowodorów, a ta jak powszechnie wiadomo wiąże się z koniecznością ponoszenia dużych nakładów na inwestycje. Tę okoliczność (gromadzenia środków) potwierdzają także wnioskowane przez pozwanych zeznania Z. K. słuchanego jako świadek w sprawie karnej (k. 634-655 a zwłaszcza 636-637) Już z tej przyczyny nie dziwi pobieranie kolejnych pożyczek.

Samo dojście do skutku pozostałych zdarzeń (np. umowa z 5 marca 2008 r., kompensaty, itd.) również zostały wykazane dokumentami. Natomiast sporne pozostało znaczenie prawne tych okoliczności, co będzie przedmiotem dalszych rozważań.

Sporządzona w toku postępowania opinia biegłego z zakresu rachunkowości okazała się całkowicie nieprzydatna. W istocie potwierdzała ona arytmetyczną prawidłowość zestawień dokonanych przez powodową spółkę na poziomie podstawowych formuł arkusza kalkulacyjnego. Tymczasem rzeczywiste rozliczenia musiały pominąć większość kwot wyliczonych przez biegłego z racji braku podstaw do naliczenia zbyt wysokich odsetek albo też uwzględnienia odsetek od odsetek. Ze względu na konieczność przekazania biegłemu szczegółowych wytycznych, odnoszących się do zadłużenia każdej pożyczki z osobna oraz niskiego stopnia złożoności obliczeń (obsługa arkusza kalkulacyjnego i kalkulatora odsetek maksymalnych - na poziomie szkoły średniej) Sąd samodzielnie przeprowadził niezbędne działania arytmetyczne.

Przedstawione przez powoda wydruki korespondencji emailowej okazały nie niewiarygodne już z tej przyczyny, że nawet powód nie twierdził, iż umowa o kompensacie została podpisana (k.603-608). Natomiast nie było podstaw, aby odmówić wiarygodności dokumentów w postaci faktur podpisywanych przez R. Ż. i Z. K. oraz (jednorazowo) przez P. S.: dokumenty te zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez notariusza jeszcze przed wytoczeniem powództwa.

Nieprzydatne w ustaleniu okoliczności sprawy okazały się zeznania świadków. M. P. i T. P. nie mieli wiedzy o innych czynnościach prawnych stron jak umowy pożyczki (k. 617-618). Również wnioskowany przez pozwanych świadek R. – mimo iż słyszał szereg rozmów między stronami - nie potrafił podać szczegółów transakcji polegającej na przejęciu spółki w zamian za zadłużenie (k. 295) z tej przyczyny jego zeznania okazały się nie tyle niewiarygodne, co pozbawione wartości informacyjnej.

Do zeznań stron Sąd podchodził z wyjątkowo dużą ostrożnością i uznawał je za wiarygodne niemal jedynie w sytuacji potwierdzenia konkretnych wypowiedzi dokumentami. Dlatego też za niewiarygodne należało uznać wypowiedzi Z. K., że pozwani przestali płacić dopiero w 2013 r. – skoro nie potrafił on wskazać dokumentów potwierdzających spłaty pożyczek w gotówce lub przelewem. Nie sposób uznać również, że P. S. nic nie wiedział o przekazywaniu dokumentacji geologicznej powodowi, skoro podpisał fakturę potwierdzającą tę czynność. Również jego wypowiedzi odnośnie udzielenia pożyczek są wewnętrznie sprzeczne: nie ma innego racjonalnego potwierdzenia dla podpisanych weksli niż zawarte umowy pożyczki.

Zestawienia należności sporządzone przez Z. K. – z formalnego punktu widzenia stanowiące dokumenty prywatne – mogły ostatecznie posłużyć jedynie za podstawę do ustalenia kolejnych spłat pożyczek przez pozwanych. Jeśli chodzi o wyliczenie odsetek, to Sąd uznał je w całości za nieprawidłowe – podobnie jak w przypadku opinii biegłego.

Znaczna część okoliczności podnoszonych przez strony okazała się nieistotna dla rozstrzygnięcia – w szczególności rozliczenia pozwanej spółki z innymi podmiotami, korespondencja z bankiem i sędzią komisarzem w sprawie nieprawidłowości przy udzieleniu kredytu poręczonego przez pozwaną.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE.

Powództwo okazało się uzasadnione tylko częściowo.

Powód dochodził szeregu roszczeń wynikających z umów pożyczki i poręczenia oraz zawartych w nich postanowień o odsetkach. Rozważając ich zasadność w pierwszej kolejności Sąd z urzędu zwrócił uwagę na szereg okoliczności związanych z ważnością umów, oceniając ich skutki osobno dla każdego z pozwanych. Następnie należało rozważyć stanowiska stron dotyczące z przedawnienia roszczeń oraz kwalifikacji prawnej zdarzeń, które mogłyby skutkować przerwaniem biegu przedawnienia – również z uwzględnieniem sytuacji prawnej każdego pozwanego. Dopiero po rozważeniu tych argumentów można było przystąpić do arytmetycznego obliczenia należności stron, przy uwzględnieniu wpłat dłużników osobno dla każdej pożyczki.

Zgodnie z art. 720 kc (w brzmieniu obowiązującym do 8 września 2016 r., tj w okresie zawarcia umów) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Umowy pożyczki były zabezpieczone poręczeniem pozwanych jako osób fizycznych. W myśl art. 876 kc przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, przy czym oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. (Art. 881 KC.)

W umowie zastrzeżono odsetki. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 §1 kc). Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje nowe brzmienie §2: jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Ponadto ustawodawca wprowadził wówczas dwa dodatkowe przepisy

§ 2 1. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

§ 2 2. Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie.

Strony zawierały umowy oparte na dwu różnych wzorcach umownych, toteż Sąd oceniał umowy w dwóch grupach.

Pierwsza grupa umów pożyczki

Pierwsza grupa umów została zawarta do 2004 r. włącznie. Jako pierwsza została zawarta umowa u – (...). Pozostałe umowy z tej grupy odwoływały się do jej treści.

Umowa (...) wskazywała, że (...) Sp. z o.o. zobowiązuje się przenieść na pozwaną spółkę kwotę 800 000 zł, przy czym w dacie zawarcia umowy miało nastąpić przekazanie kwoty 140 000 zł, zaś pozostała część na podstawie odrębnych umów określonych jako aneksy. Kwota pożyczki była waloryzowana do średniego kursu USD w NBP, który w dacie zawarcia umowy wynosił 3,9867 zł, przy czym wzrost kursu ponad tę kwotę oznaczał zwiększenie zobowiązania pozwanych, zaś spadek nie wpływał na wysokość tego zobowiązania Wysokość pożyczki w przeliczeniu wyniosła 200 667,22 USD. Ostatecznie powodowa spółka – zapewne z racji obniżenia kursu dolara – nie skorzystała z zastrzeżonej możliwości waloryzacji.

Pożyczka była oprocentowana w skali degresywnej od (...) do 1,3 miesięcznie, przy czym zastrzeżono, że obniżki odsetek „są uznaniowe – pod warunkiem, że biorący spłaca pożyczkę terminowo.” Ponadto zastrzeżono, że „odsetki nie spłacone na czas powiększają bazę naliczania odsetek za następny miesiąc.” Wskazano wreszcie, że biorący pożyczkę ma obowiązek spłacać comiesięcznie odsetki naliczone za dany miesiąc oraz „raty kapitału uzgodnione w trybie roboczym”. Dodatkowo w razie opóźnienia spłat przez możliwe było naliczenie odsetek za zwłokę w wysokości do 2 % miesięcznie, przy czym stawka odsetek za zwłokę miałaby być dodana do stawki odsetek za dany miesiąc.

Termin spłaty pożyczki został określony „szacunkowo” na 12 miesięcy. Na wypadek braku spłat lub „istotnych opóźnień w spłatach” powód miał prawo wezwać biorącego do spłaty pożyczki. W umowie wskazano zasady wystawienia weksla – nieistotne obecnie dla niniejszego postępowania.

Pożyczkę poręczyli R. Ż. i P. S. działający w imieniu własnym, jako osoby fizyczne. Obaj złożyli podpisy osobno w imieniu pozwanej spółki, a osobno jako poręczyciele. Ponadto umowa zawierała fragment o zastawie – dotyczącym nieruchomości pozwanej spółki przy al. (...) (sic!).

Pod umową podpisał się Z. K. w imieniu powoda – umocowany do jednoosobowej reprezentacji powodowej spółki – oraz P. S. i R. Z. - raz w imieniu spółki reprezentowanej przez nich łącznie (jako Biorący) i drugi raz jako poręczyciele.

Kolejne umowy aż do U- (...) z 18 maja 2004 r. odwoływały się do postanowień umowy u (...).

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższe umowy były ważne jako umowy pożyczki. Pisemne oświadczenia stron potwierdzały kwotę pożyczki i stopę procentową, zostały złożone przez osoby upoważnione do reprezentacji każdej ze spółek. Zastrzeżone odsetki były wysokie (34,8% rocznie, wraz z odsetkami za opóźnienie ok 60 % rocznie), ale nie na tyle, żeby dopatrywać się ich sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Umowa pożyczki była zawarta pomiędzy podmiotami gospodarczymi, według umowy pożyczona kwota miała zostać przeznaczona na działalność gospodarczą. Tymczasem nawet w obrocie konsumenckim w tym okresie spotykane były odsetki karne na poziomie 50 % rocznie. W umowie wskazano, że „obniżki odsetek są uznaniowe”. Nie można jednak twierdzić, że jedna ze stron była upoważniona do samodzielnego określenia kosztu pożyczki: Umówione odsetki zostały wyraźnie wskazane, wskazano również odsetki niższe – stosowane pod warunkiem realizacji spłat. Kwota pożyczki była dodatkowo waloryzowana do kursu USD: zastrzeżenie o waloryzacji było dopuszczalne w świetle obowiązującego w dacie zawarcia umów art. 358(1) § 2 Kc. Wreszcie pożyczka została wypłacona i miała zostać zwrócona w PLN, a więc nie można jej uznać za sprzeczną z wymogami ustawy Prawo dewizowe – w szczególności do zawarcia takiej umowy nie było wymagane posiadanie zezwolenia dewizowego.

Odrębnej oceny domagają się umowy poręczenia włączone do treści umów pożyczki. Pozwany P. S. zawarł je jako osoba fizyczna pozostająca w związku małżeńskim. W dacie zawarcia umów obowiązywał art. 36 §2 KRiO (w brzmieniu sprzed 20 lutego 2005 r.) stanowiący, że każdy z małżonków może wykonywać samodzielnie zarząd majątkiem wspólnym, jak również że do dokonania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda drugiego małżonka wyrażona w formie wymaganej dla danej czynności prawnej. Dla umowy poręczenia jak już wskazano wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności. Zestawienie tych przepisów prowadzi do wniosku, że zawarcie umowy poręczenia przez jednego małżonków przekraczającej zakres zwykłego zarządu wymaga zgody drugiego małżonka (uchwała 7 sędziów SN z 25 marca 1994 r. w sprawie III CZP 182/93), zaś przy jej braku skutkuje nieważnością takiej umowy (por. wyrok SN z 12 listopada 2002 r. w sprawie II CKN 1034/00). Powód nie przedstawił pisemnej zgody małżonki pozwanego na poręczenie pożyczek.

Pozwany P. S. nie miał regularnych dochodów, uzyskiwał jednie środki z działalności spółki, nie miał i nie ma większego majątku, w szczególności nieruchomości (obecnie nadal zamieszkuje w lokalu należącym do spółki). Tymczasem kwota poręczenia – 800 000 zł - w 2003 r. przekraczała równowartość 360 – krotności przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, była więc dla osób fizycznych ogromna. W takiej sytuacji należało uznać, że zawarte przez P. S. umowy poręczenia przekraczają zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, zaś wobec braku zgody małżonki z mocy art. 58 §1 kc są nieważne. W analogicznej sytuacji mógł znajdować się również pozwany R. Ż.. Jednakże Sąd nie miał możliwości ustalenia jego majątku i dochodów w 2004 r. ani nawet pewnego stwierdzenia, że do 2004 pozostawał on w związku małżeńskim.

Należy jeszcze dodać w tym miejscu, że skoro umowy poręczenia stanowiły jedynie zabezpieczenie umów pożyczki, nie ma podstaw, aby ze względu na nieważność tych pierwszych dopatrywać się nieważności umów pożyczki. Wreszcie brak podpisu Z. K. na umowie (...) z 14 października 2003 r. nie wypływa na ważność umowy poręczenia, dla której forma pisemna ad solemnitatem dotyczy jedynie oświadczeń poręczycieli (art. 876 § 2 kc).

Mimo iż dla strony powodowej treść umowy nie budziła wątpliwości (por. przesłuchanie w charakterze powoda Z. K.), to zdaniem Sądu domaga się ona wykładni i oceny pod kątem ważności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa jej poszczególnych postanowień. Wyjaśnienia domaga się zwłaszcza sposób naliczania odsetek oraz data wymagalności pożyczki.

Zgodnie z art. 65 kc oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Ponadto w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Jednakże nawet wtedy, gdy wola stron jest bezsporna, nie może się ona sprzeciwiać regulacjom ustawowym.

W umowie nie podano wyraźnego czasu trwania umowy pożyczki, a tym samym wymagalności jej kapitału. Wskazano jedynie, że umowa jest zawarta na okres około 12 miesięcy (nagłówek) W §7 (k. 73) wskazano natomiast, że okres ten wskazano jedynie szacunkowo, że może być dowolnie wydłużany, jeśli pożyczka spłacana jest bezproblemowo. Nadto zastrzeżono pożyczkodawcy prawo do wypowiedzenia umowy i zażądania jednorazowej spłaty całości zadłużenia. Zgodnie z §5 ust. 1 umowy biorący pożyczkę miał obowiązek spłacać comiesięcznie odsetki w wysokości przypadającej na dany miesiąc oraz raty kapitału w wysokości „uzgodnionej w trybie roboczym” wraz z różnicami kursowymi. W razie opóźnienia spłat przez biorącego pożyczkodawca mógł naliczać odsetki za zwłokę w wysokości 2% miesięcznie. Stawka odsetek karnych miała być wówczas dodana do stawki odsetek przypadającej za dany miesiąc.

Powód przedstawił rozliczenie, z którego wynika, że pożyczka wobec braku spłat była oprocentowana według stawki (...) % i dodatkowo według stawki 2 %, przy czym odsetki były naliczane najpierw od kapitału, a następnie od kapitału powiększonego o naliczone a niezapłacone odsetki (por. rozliczenie na k. 74: kolumny c i d, kwota obliczonych odsetek – kolumny h i j.) Oznacza to, że zdaniem powoda narastająca kwota długu była oprocentowana łącznie według stawki 4,9 % miesięcznie – już od drugiego miesiąca trwania pożyczki.

Zdaniem Sądu takie rozumienie umowy jest nieprawidłowe w dwóch względów. Po pierwsze powód nie przedstawił żadnych dowodów, że miały miejsce jakiekolwiek porozumienia co do wysokości spłat raty kapitału. Nie twierdził nawet, że takie uzgodnienia miały miejsce, ale potraktował cały kapitał jako wymagalny po pierwszym miesiącu trwania pożyczki. Tymczasem bez porozumienia stron lub chociaż wezwania pożyczkodawcy nie sposób uznać, że jakakolwiek część kapitału stała się wymagalna przed upływem 12 miesięcy od udzielenia pożyczki. Pożyczkobiorca był niewątpliwie zobowiązany do płatności odsetek umownych naliczonych od kapitału za okres 1 miesiąca.

Po drugie umowa wyraźnie zmierza do naliczania odsetek od odsetek w sposób sprzeczny z zakazem anatocyzmu wyrażonym w art. 482 kc. Według tego przepisu od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Przepis ten nie ma zastosowania jedynie w przypadku pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. Tymczasem według § 4 ust. 2 umowy odsetki nie spłacone na czas powiększają bazę naliczania odsetek za miesiąc następny. Takie postępowanie jest określane także mianem procentu składanego i wyraźnie zabronione przez przytoczony przepis. Zatem zgodnie z art. 58 § 1 i 3 kc należy dojść do wniosku, ze rozważany § 4 ust. 2 zd. 2 umowy jest nieważny i nie może być podstawą rozliczeń stron.

Zdaniem Sądu Okręgowego przytoczony § 2 art. 482 kc znajdzie zastosowanie w niniejszej sprawie jedynie w ograniczonym zakresie. Powodową spółkę – jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą polegającą na odpłatnym udzielaniu pożyczek – można uznać za instytucję kredytową. Dopuszczalne będzie zatem powszechnie spotykane w obrocie kredytowym odróżnienie odsetek za korzystanie z kapitału (w tym wypadku 2,9% miesięcznie) i odsetek za zwłokę w opóźnieniu spłaty zarówno kapitału jak i odsetek kapitałowych (tzw. odsetki karne albo od należności przeterminowanych). W przypadku standardowych kredytów bankowych kredytobiorca spłaca co miesiąc umówioną ratę kapitałowo-odsetkową wyliczoną przy użyciu odsetek kapitałowych. Natomiast opóźnienie w spłacie takiej raty powoduje, że jako należność przeterminowana staje się ona w całości (wliczając w to odsetki umowne) podstawą do naliczenia odsetek karnych (zazwyczaj wyższych).

Zgodnie z wcześniejszym wywodem strony przez pierwszy rok trwania pożyczki nie zastrzegły konkretnych rat kapitałowych a jedynie odsetkowe. Należy podkreślić w tym miejscu, że pożyczkodawca był uprawniony do pobierania odsetek od razu w pełnej wysokości. Degresywna stawka odsetek została przewidziana na wypadek regularnych spłat należności odsetkowych. Zatem pożyczkobiorca – za pierwszy rok trwania umowy - będzie się mógł domagać odsetek umownych w wysokości 2,9% miesięcznie, odsetek karnych jedynie od poszczególnych rat odsetkowych – w wysokości zastrzeżonych 2 %. Natomiast odsetki karne od kapitału mogłyby być naliczane dopiero po upływie roku od daty zawarcia umowy. Dopiero wówczas stopa oprocentowania przeterminowanego kapitału będzie zgodnie z umową wynosić (...) % powiększone o karne 2%. Rzecz jasna kapitał nie będzie się wówczas powiększał o niespłacone odsetki, gdyż prowadziłoby to do anatocyzmu zabronionego powołanym już art. 484 § 2 kc.

Podsumowując tę część wywodu należy stwierdzić, że rozważane tu umowy pożyczki były ważne, choć umówione odsetki mogły być naliczone jedynie od niespłaconego kapitału. Umowa poręczenia zawarta z P. S. była nieważna, ale ważna okazała się umowa poręczenia zawarta z R. Ż..

Druga grupa umów pożyczki

Analogicznej analizie należy poddać drugą grupę umów, zawieranych z użyciem nowego wzorca umownego począwszy od 25 sierpnia 2007 r.

Powód i pozwani zawarli umowę oznaczoną numerem u- (...) na kwotę 400 000 zł (k. 131). Umowa wskazywała, że powód zobowiązuje się przenieść na pozwaną spółkę kwotę 400 000 zł. Kwota pożyczki była waloryzowana do średniego kursu USD w NBP, który w dacie zawarcia umowy wynosił 2,8289 zł, przy czym wzrost kursu ponad tę kwotę oznaczał zwiększenie zobowiązania pozwanych, zaś spadek nie wpływał na wysokość tego zobowiązania Wysokość pożyczki w przeliczeniu wyniosła 141 397,72 USD.

Pożyczka była udzielna na okres 1 miesiąca z oprocentowaniem 0,9%. Strony przewidziały możliwość wydłużenia okresu wymagalności z zastrzeżeniem zwiększonego oprocentowania w wysokości od 3,9 do 1,83 miesięcznie (rocznie 24,1 %). Za udzielenie pożyczki przewidziana była prowizja 4% za pierwszy miesiąc i 1% za 2 miesiąc. Równocześnie w umowie wskazano, że w razie spłacania odsetek w terminie wysokość odsetek za pierwsze 12 miesięcy trwania pożyczki wyniesie 23 %, za kolejne 12 miesięcy – 22%. Odsetki za każdy miesiąc miały być naliczane od zadłużenia pozostałego do spłaty.

Biorący pożyczkę zobowiązywał się do comiesięcznej spłaty narosłych odsetek i różnic kursowych. Jednak w razie opóźnienia w płatności odsetek całe zadłużenie stawało się natychmiast wymagalne i oprocentowane odsetkami karnymi w wysokości 3 % miesięcznie (36% rocznie) W umowie wskazano zasady wystawienia weksla – nieistotne obecnie dla niniejszego postępowania.

Pożyczkę poręczyli R. Ż. i P. S. działający w imieniu własnym, jako osoby fizyczne. Ponadto umowa zawierała fragment o zastawie dotyczącym nieruchomości pozwanej spółki przy ul. (...) (sic!). Pod umową podpisał się Z. K. w imieniu powoda – umocowany do jednoosobowej reprezentacji powodowej spółki – oraz P. S. i R. Z. - raz w imieniu spółki reprezentowanej przez nich łącznie (jako Biorący)i drugi raz jako poręczyciele.

W ocenienie Sądu Okręgowego również druga grupa umów była ważna jako umowy pożyczki. Natomiast uległa zmianie sytuacja dotycząca zawartych w tym samym dokumencie umów poręczenia. Z dniem 20 lutego 2005 r. zmieniły się przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące odpowiedzialności małżonków za długi. Według nowego brzmienia art. 37 KRiO zgoda małżonka jest wymagana pod rygorem nieważności jedynie w enumeratywnie wyliczonych przypadkach, obejmujących w szczególności zbycie lub obciążenie lokalu albo nieruchomości wchodzących w skład nieruchomości wspólnej. Umowa poręczenia nie jest wymieniona w tym przepisie. Zatem niezależnie od stanu cywilnego pozwanych P. S. i R. Ż. udzielone przez nich poręczenia były ważne. Brak pisemnej zgody małżonka w przypadku P. S. oznacza jedynie, że wierzyciel (w tym wypadku powód) nie będzie mógł żądać zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków S. (art. 41 KRiO).

Należy jednak zwrócić uwagę na nieważność umów poręczenia wynikających z niedochowania formy pisemnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Pod umową u- (...) (k.139) P. S. podpisał się jedynie jako członek zarządu pozwanej spółki (przy słowie „poręczyciel” widnieje jedynie podpis R. Ż.). Ponadto ostatnia umowa (...) została zawarta jedynie w formie ustnej, zatem w ogóle nie doszło do zawarcia umowy poręczenia tej pożyczki (także przez R. Ż.).

Odmiennej ocenie muszą podlegać również postanowienia umowy dotyczące odsetek. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że z dniem 20 lutego 2006 r. weszły w życie przepisy o odsetkach maksymalnych. Do art. 359 dodano §§ 2(1) i 2 (2). Zgodnie z nowymi regulacjami maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie mogła przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, a w razie zastrzeżenia odsetek w większej wysokości obowiązywały jedynie odsetki maksymalne.

Po drugie zmieniły się postanowienia stron co do naliczenia odsetek za zwłokę. Termin spłaty pożyczki został określony na 1 miesiąc z możliwością przedłużenia na wniosek biorącego z zastrzeżeniem wymogu terminowej spłaty odsetek. W razie braku spłaty odsetek kwota pożyczki stawała się natychmiast wymagalna i oprocentowana w wysokości 3 % miesięcznie, przy czym odsetki miały być naliczone od zadłużenia pozostałego do spłaty. Ponadto w umowie zastrzeżono prowizję w wysokości 4 % za 1 miesiąc oraz 1 % za drugi miesiąc.

Powód przedstawił rozliczenie, z którego wynika, że pożyczka wobec braku spłat była oprocentowana według stawki (...) % i dodatkowo według stawki 2 %, przy czym odsetki były naliczane najpierw od kapitału, a następnie od kapitału powiększonego o naliczone a niezapłacone odsetki. Oznacza to, że zdaniem powoda narastająca kwota długu była oprocentowana łącznie według stawki 4,9 % miesięcznie.

Zdaniem Sądu taki sposób naliczania odsetek jest nieprawidłowy. Żadna część odsetek ani kapitału nie została spłacona w terminach umownych. Zatem zgodnie z postanowieniami umowy cały kapitał pożyczki stał się wymagalny już po pierwszym miesiącu trwania pożyczki i podlegał wyższemu oprocentowaniu. Jednakże stopa odsetek karnych zastrzeżona w umowie w oczywisty sposób przekraczała odsetki maksymalne: te ostatnie nie przekroczyły nigdy 30 % rocznie. Ponadto stopa odsetek za pierwszy miesiąc została wskazana jako wyjątkowo niska (0,9% miesięcznie), za to wskazano w umowie obowiązek zapłaty prowizji w wysokości 4% za pierwszy miesiąc i 1 % za drugi. Prowizja stosowana jest w umowach kredytowych, choć zgodnie z zasadą swobody umów nie można jej wykluczyć również w umowie pożyczki. Jednak w realiach analizowanej umowy należy dojść do wniosku, że prowizja (naliczana przez dwa miesiące – a nie jako jednorazowe świadczenie dla pożyczkobiorcy) była w istocie ukrytymi odsetkami, które w stosunku rocznym (58,8%) również przekraczały odsetki maksymalne. A zatem powodowa spółka jako pożyczkobiorca ma prawo domagać się odsetek od kwoty niespłaconego kapitału jedynie w wysokości odsetek maksymalnych – choć naliczanych od pierwszego miesiąca po udzieleniu pożyczki.

Podsumowując tę część wywodu należy stwierdzić, że umowy pożyczki zawierane przez strony od 2007 r. były ważne, jak również ważne były umowy poręczenia tych pożyczek – za wyjątkiem pożyczki U- (...), gdzie P. S. nie podpisał się jako poręczyciel oraz pożyczki U- (...), która została zawarta w formie ustnej.

Zarzuty pozwanych

Pozwani podnieśli, że:

1.  Pożyczki nie zostały zrealizowane,

2.  Zostały spłacone,

3.  Ewentualne zobowiązania z tytułu pożyczek wygasły na skutek datio in solutum

4.  Lub też uległy przedawnieniu.

Zarzut pierwszy jest oczywiście nietrafny. Powód przedstawił szereg dokumentów takich jak potwierdzenia przelewów i wyciągi z rachunków bankowych, potwierdzających przekazanie środków na rzecz spółki. W kilku przypadkach drobniejsze kwoty były przekazywane w gotówce P. S. i R. Ż., co każdorazowo odnotowano w treści umów. Brak jest dokumentów potwierdzających spłatę kapitału pożyczek z pierwszej grupy. Jednak twierdzenia powoda o ich spłacie są wiarygodne już z tej przyczyny, że jest to okoliczność dla niego niekorzystna. Ponadto powód przedstawił szereg faktur potwierdzających umowne potrącenie należności pozwanej spółki z udzielonymi pożyczkami. Zasady życiowego doświadczenia wskazują, że w warunkach zwykłego obrotu gospodarczego nikt zamiast faktycznej zapłaty nie wyraża zgody na skompensowanie długów – zwłaszcza przedawnionych – jeżeli te uprzednio nie istniały. Wreszcie powód przedstawił bardzo szczegółowe dane poszczególnych pożyczek: daty, kwoty i rachunki bankowe. W toku wieloletniego procesu z pewnością było możliwe przedstawienie wyciągów z tych rachunków za poszczególne okresy za miesiące udzielenia pożyczek. Gdyby te pożyczki nie zostały wypłacone pozwani reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika z pewnością przedstawiliby takie dokumenty bankowe. Ponadto wówczas nie doszłoby do podpisania umowy z 5 marca 2008 r.: pozwani działając racjonalnie nie mieliby wówczas podstaw do poświadczania nieprawdy w dokumentach.

Po części trafny jest zarzut drugi. Już powodowa spółka wskazywała, że część należności została spłacona, w szczególności kapitał niemal wszystkich pożyczek z pierwszej grupy. Ponadto sam powód wskazał na wzajemne skompensowanie części należności z pożyczek późniejszych. Biorąc pod uwagę wcześniejszy wywód o nieprawidłowościach w naliczaniu odsetek okazuje się, że pozwani spłacili swoje zobowiązania w większej części niż podawał powód – choć nadal część zadłużenia pozostała. Szczegółowe ustalenia w tym zakresie należy jednak poczynić po rozważeniu pozostałych zarzutów.

Trzeci zarzut dotyczy przewidzianej w art. 453 kc instytucji datio in solutum , czyli świadczenia w miejsce wykonania zobowiązania. Zgodnie z tym przepisem jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Pozwani powoływali się na dokument z 5 marca 2008 r. (k. 183) zatytułowany „Umowa o wspólnym biznesie”. Dokument ten został podpisany przez Z. K. oraz P. S. i R. Ż.. Zawiera potwierdzenie faktu udzielenia przez spółkę powodową spółce pozwanej ok. 20 pożyczek w kwotach od kilkunastu tysięcy do 1,5 mln złotych w celu prowadzenia działalności gospodarczej oraz dużego zaangażowania – w szerokim znaczeniu tego słowa – Z. K. w sprawy spółki. Ponadto pozwani zobowiązali się do ustanowienia hipoteki kaucyjnej na lokalu spółki, sprzedaży Z. K. 10% udziałów pozwanej spółki oraz honorowania jego udziału w zyskach wszystkich firm (...). Wreszcie Z. K. oświadczał, że do pokrycia zadłużenia pozwanej spółki dojdzie z zysków uzyskanych dzięki nabyciu udziałów w spółce – w przypadku powodzenia „wspólnego biznesu”.

Treść tego dokumentu z trudnością poddaje się ocenie prawnej. Paragraf pierwszy zawiera jedynie oświadczenia wiedzy pozwanych. Oświadczenie o zobowiązaniu się do ustanowienia hipoteki (§ 2 ust. 1) zostało złożone jedynie w formie pisemnej, a więc nie może być traktowane jako umowa przedwstępna pozwalająca na dochodzenie ustanowienia tej hipoteki przed sądem (choć ostatecznie taka hipoteka została ustanowiona). P. S. i R. Ż. zobowiązali się do ustanowienia hipoteki na nieruchomości stanowiącej własność spółki. Byli uprawnieni do jej reprezentacji, a więc nie może być wątpliwości, że wszelkie oświadczenia składali nie tylko w imieniu własnym, ale i spółki.

Zdaniem Sądu zawarcie umowy o treści sugerowanej przez pozwanych, tj. zwolnienie z długu w zamian za ustanowienie hipoteki i ograniczenie możliwości zwrotu pożyczek do przyszłych środków uzyskanych z „wspólnego biznesu” byłoby dopuszczalne w świetle zasady swobody umów. Jednak wbrew ich twierdzeniom w dokumencie nie ma słowa o całkowitym zwolnieniu z długu w razie niepowodzenia gospodarczego. Zdaniem Sądu ustanowienie hipoteki i przeniesienie udziałów to dodatkowe świadczenie w zamian za rozpoczęcie kolejnej serii pożyczek udzielonych na początku 2008 r. Należy zwrócić uwagę, że hipoteka ustanowiona przez pozwaną spółkę w 2009 r. nie zabezpieczała wierzytelności spółki powodowej, ale wierzytelność banku wobec innego podmiotu (choć z powiązanego z powodem). Ustanowienie takiej hipoteki wymagało złożenia formalnego oświadczenia przez obu członków zarządu przed notariuszem lub w placówce banku. Gdyby zatem – jak twierdzą pozwani – ustanowienie hipoteki miało zwalniać z długu pozwaną spółkę, to z pewnością oświadczenie powoda w tym przedmiocie znalazłoby się albo w akcie notarialnym ustanowienia hipoteki albo w odrębnym dokumencie (innym niż umowa z 5 marca 2008 i oświadczenie o ustanowieniu hipoteki). Hipoteka została ustanowiona około rok po zawarciu tej umowy. Pozwani mieli zatem wystarczająco dużo czasu, aby taki dokument uzyskać, odmówić ustanowienia niekorzystnej dla nich hipoteki albo przynajmniej uzgodnić na piśmie z powodową spółką zasady rozliczeń. Mimo iż w ostatecznym rozrachunku ustanowienie hipoteki okazało się niekorzystne dla spółki (nieruchomość została zlicytowana bez jakiegokolwiek wzajemnego świadczenia dla spółki) to w realiach niniejszej sprawy nie sposób mówić o wprowadzeniu w błąd jednej strony przez drugą. Rozważane tu czynności zostały dokonane przez ludzi doświadczonych i w ramach relacji biznesowych dotyczących już milionów złotych. Pozwani uczestniczyli w zagranicznych projektach związanych z wydobywaniem ropy naftowej, wycenianych również na miliony złotych. W tej sytuacji - inaczej niż np. w przypadku umów zawieranych przez konsumentów Sąd nie miał podstaw aby doszukiwać się w oświadczeniach stron innych treści niż zapisano w pisemnych umowach, nawet biorąc pod uwagę tzw. kombinowaną metodę wykładni oświadczeń woli, jednolicie przyjmowaną w orzecznictwie SN. Najlepszym argumentem wskazującym na to, że traktowali tej umowy jako zwolnienia z długu jest fakt, że po jej zawarciu dokonali szeregu kompensat należności wymienionych w tej umowie. Gdyby którykolwiek z nich uważał, że doszło do wygaśnięcia zobowiązania, to nie zgodziłby się na takie kompensaty.

W konsekwencji brak jest podstaw do uznania, że umowa z 2008 r. zwalniała pozwanych z zobowiązań wynikających z umów pożyczki poprzez datio in solutum.

Już tyko ubocznie można zauważyć, że twierdzenia pozwanych o wprowadzeniu ich w błąd co do czasu trwania zabezpieczenia hipotecznego są całkowicie niewiarygodne. Data ostatecznej spłaty kredytu (czyli czas trwania hipoteki) wynikał wprost z umowy kredytowej, musiał być również zawarty w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki, gdyż na podstawie tego oświadczenia następuje wpis do księgi wieczystej. Wreszcie taka data znajduje się w dziale czwartym jawnej dla wszystkich (a zwłaszcza dla właściciela) księgi wieczystej.

Zatem z punktu widzenia sprawy niniejszej umowa z 5 marca 2008 r. powinna być traktowana jedynie pod kątem jej skutków dla przedawnienia poszczególnych roszczeń.

Zarzut przedawnienia

Zgodnie z art. 118 §1 kc roszczenia z tytułu umowy pożyczki zawartej w ramach działalności gospodarczej przedawniają się po upływie 3 lat i po tym okresie dłużnicy mogą uchylić się od spełnienia świadczenia – chyba że zrzekną się zarzutu przedawnienia. W tym samym terminie przedawniają się odsetki – stanowiące roszczenie okresowe. Jednak termin biegu przedawnienia biegnie na nowo na skutek takich zdarzeń jak uznanie długu czy zapłata – choćby częściowa – które przerywają bieg terminu przedawnienia (art. 123 § 1 kc). Ponadto dłużnik może zrzec się zarzutu przedawnienia w stosunku do roszczenia już przedawnionego. Tego rodzaju zdarzenie należy potraktować jako jednostronną czynność prawną, które na zasadach ogólnych może zostać zawarte w umowach, w szczególności w ugodzie (por. wyrok SN z 30 września 2010 r. w sprawie I CSK 675/09, Legalis). Ustawa nie wymaga tu szczególnej formy oświadczenia woli, w szczególności zachowania formy pisemnej. Jednak przy badaniu znaczenia oświadczenia złożonego w formie dorozumianej należy jednak zbadać, czy działanie dłużnika było nakierowane właśnie na skutek w postaci zrzeczenia się zarzutu przedawnienia (por. wyrok SN z 19 marca 2002 r. w sprawie IV CKN 917/00, Legalis).

Należy również podkreślić, że działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić pozostałym dłużnikom, w szczególności przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników nie odnosi skutku wobec pozostałych współdłużników (art. 371 i 372 kc).

Ponieważ strony zawarły szereg umów o różnych terminach wymagalności i dokonywały różnorodnych działań podlegających ocenie pod kątem biegu przedawnienia, należy poczynić ustalenia co do każdej umowy z osobna. Jednak z pewnością dwa zdarzenia będą miały wpływ na bieg przedawnienia wszystkich umów: rozważana już umowa z 5 marca 2008 r. oraz sukcesywnie dokonywane kompensaty.

Umowa z 5 marca 2008 r.

Jak wskazano wcześniej, pozwani w umowie z 5 marca 2008 r. zadeklarowali spłatę wszystkich pożyczek udzielonych przed tą datą. Pożyczki U- (...) i U- (...) zostały zawarte w 2007 r. i w tym roku rozpoczął bieg przedawnienia roszczeń wynikających z tych umów. W dacie zawarcia umowy roszczenia te nie były przedawnione, a więc umowę z 5 marca 2008 r. w tym przypadku należy potraktować jako uznanie roszczenia, skutkujące rozpoczęciem biegu na nowo. Zdaniem Sądu roszczenie zostało uznane zarówno przez spółkę jak i przez każdego z poręczycieli z osobna. Wprawdzie oświadczenia dotyczące pożyczek wymieniają jedynie spółkę, ale P. S. i R. Ż. zobowiązują się również do świadczeń kosztem swojego własnego majątku, mianowicie do przeniesienia na Z. K. własnych udziałów w spółce (...) oraz do 10% udziału w zyskach wszystkich firm prowadzonych przez nich – także jednoosobowo. Oświadczenie woli może zostać złożone przez każde zachowanie, które ujawnia wolę w sposób dostateczny (art. 60 kc). Skoro więc pozwani S. i Ż. deklarują świadczenia kosztem swojego majątku, to nie może być wątpliwości, że oświadczenie dotyczące woli spłaty udzielonych pożyczek powinno odnosić skutek zarówno wobec spółki, jak i ich samych.

Należy ponadto zwrócić uwagę, że niektóre roszczenia z pożyczek zawartych w latach 2003 i 2004 już uległy przedawnieniu. Umowa (...) została zawarta 5 listopada 2003 r., zaś roszczenie o jej zwrot stało się wymagalne już 5 grudnia 2003 r. Żadna ze spłat dokonanych przez pozwanych nie dotyczyła tej umowy, zatem w 2008 r. roszczenia z tej umowy były już w całości przedawnione.

Niektóre pożyczki już zostały spłacone w zakresie kapitału. Nie ulega wątpliwości, że spłata dokonana przez upływem terminu przedawnienia przerywa jego bieg – i to wobec wszystkich dłużników, gdyż równocześnie powoduje zmniejszenie ich zobowiązania. Zatem w zależności od daty dokonanej zapłaty należności odsetkowe mogły ulec przedawnieniu: za przedawnione w dacie zawarcia umowy należy uznać roszczenia z tych umów, w których kapitał został spłacony przed 5 marca 2005 r.

W ocenie Sądu Okręgowego umowa z 5 marca 2008 r. powinna być również traktowana jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia w odniesieniu do umowy (...) oraz innych przedawnionych należności. Z umowy wynika jednoznacznie wola spłacenia wszystkich udzielonych dotąd pożyczek – bez różnicowania co do wielkości, przeznaczenia czy daty wymagalności. W niedługim czasie pozwanym powodowa spółka udzieliła kolejnych pożyczek. Zatem należy uznać, że wolą pozwanych było zrzeczenie się zarzutu przedawnienia co do wszystkich przedawnionych już roszczeń i udzielenie dodatkowych zabezpieczeń dla powoda – jako swego rodzaju cena za udzielenie kolejnych pożyczek. Jak się okaże przy omawianiu poszczególnych umów pierwszej grupy pożyczek większość niespłaconych należności była przedawniona. Skoro pozwani nie różnicowali należności, które ich zdaniem miały zostać spłacone – w szczególności poprzez zawarcie stosownych postanowień w treści umowy - to nie ma podstaw, aby Sąd w sposób inny niż zrzeczenie się przedawnienia należności już przedawnionych interpretował ich oświadczenia.

A zatem od 5 marca 2008 r. rozpoczął na nowo bieg przedawnienia w stosunku do wszystkich umów zawartych przed tą datą. Bieg przedawnienia rozpoczął się na nowo również w stosunku do pozwanego R. Ż.. Natomiast roszczenia z umów sprzed 2007 r. wobec P. S. w ogóle nie powstały (z racji nieważności umowy poręczenia), toteż nie mogły być ocenianie pod kątem ich przedawnienia.

Kompensaty

Drugą grupą zdarzeń, które należy rozważyć przy badaniu przedawnienia dochodzonych roszczeń stanowią kompensaty. Zgodnie z zasadą swobody umów dopuszczalne jest wzajemne umorzenie wierzytelności stron na mocy ich oświadczeń woli – w odróżnieniu od potrącenia ustawowego, które następuje na skutek oświadczenia woli jednej ze stron stosunku zobowiązaniowego. Ponieważ instytucja ta nie została wyraźnie uregulowana, należy dopuścić jej zastosowanie w szerszym zakresie niż w przypadku potrącenia ustawowego: możliwe jest zatem umowne potrącenie wierzytelności różnego rodzaju, niewymagalnych, przyszłych a nawet przedawnionych (por. Komentarz do KC pod red. Osajdy, Legalis 2018, tezy 48-51 do art. 498 kc i podane tam orzecznictwo). Kompensata – podobnie jak zapłata i potrącenie ustawowe skutkuje zmniejszeniem wysokości zobowiązań. Zatem podobnie jak zapłata części długu i jego potrącenie musi skutkować przerwaniem biegu przedawnienia wobec wszystkich dłużników solidarnych. Nie można również wykluczyć, że w konkretnych okolicznościach kompensata będzie zawierać zrzeczenie się zarzutu przedawnienia.

Ponieważ kompensata następuje na podstawie oświadczeń obu stron stosunku zobowiązaniowego należy rozważyć kwestię reprezentacji pozwanych (w tym spółki) przy poszczególnych umowach.

Strony nie zawierały odrębnej sformalizowanej umowy dotyczącej kompensaty należności, zaś ich zeznania w tym zakresie się nie pokrywały (P. S. oświadczył, że nic mu nie wiadomo o sprzedaży dokumentacji geologicznej spółce powodowej, zaś Z. K. wskazał, że jego spółka nabywała sukcesywnie części dokumentacji po części płacąc za nie gotówką, po większej zaś – poprzez kompensatę należności). Przedstawione dokumenty to faktury wystawione przez spółkę pozwaną, potwierdzające sprzedaż dokumentacji geodezyjnej oraz zawierające wskazanie należności, z którymi cena sprzedaży jest kompensowana. Tylko jedna faktura (z 19 maja 2013 r.) została podpisana przez P. S. i R. Ż., którzy byli umocowani do łącznej reprezentacji spółki, oraz przez Z. K., umocowanego do jednoosobowej reprezentacji spółki powodowej. Pozostałe podpisali wyłącznie Z. K. i R. Ż.. Istota transakcji to właśnie sprzedaż bliżej nieokreślonych praw do dokumentacji (niewątpliwie przysługujących King & King). Kompensata miała stanowić formę zapłaty – oprócz częściowej płatności w gotówce.

Pozwany P. S. zarzucił, że do reprezentacji spółki zgodnie z art. 205 KSH wymagane było zgodne działanie obu członków zarządu spółki, toteż umowy sprzedaży i kompensaty są nieważne i nie mogą wywrzeć skutków w zakresie przedawnienia. W realiach sprawy niniejszej z tym stanowiskiem nie sposób się zgodzić.

Przede wszystkim oświadczenia członków zarządu nie muszą zostać złożone jednocześnie (por. wyrok SN z 23 października 2015 r. w sprawie V CSK 713/14). Dla umowy sprzedaży czy kompensaty nie ma zastrzeżonej formy pod rygorem nieważności czy nawet ad probationem, może zostać zatem dokonana w sposób konkludentny. Należy podkreślić, że faktury dotyczące sprzedaży pierwszej części dokumentacji istotnie były podpisywane tylko przez R. Ż.. Jednak jedna z faktur (k. 589) została podpisana przez obu członków zarządu. Zdaniem Sądu tę czynność P. S. należy potraktować również jako wyraz dorozumianej zgody zarówno na sprzedaż dokumentacji, jak i na zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przez spółkę.

Po drugie należy zauważyć, że kompensaty dotyczyły roszczeń już przedawnionych (z wyjątkiem umowy (...)). Nie można zatem w tym wypadku mówić o przerwie w biegu przedawnienia. Pozwana spółka nie miała żadnego powodu, aby regulować przedawnione już wówczas należności w niebagatelnych kwotach. Przeciwnie: takie działanie byłoby dla niej oczywiście niekorzystne. Sprzedaż majątku – zwłaszcza za gotówkę – była oczywiście dopuszczalna. Dopuszczalne byłoby również przeniesienie praw do dokumentacji ze wskazaniem, że część ceny zostanie skompensowana ze wszystkimi przedawnionymi roszczeniami wobec pozwanej spółki i wyraźnym zastrzeżeniem, że w ten sposób roszczenia spółki powodowej zostają całkowicie zaspokojone. Tymczasem spółki podpisują kilkadziesiąt faktur wymieniających szczegółowo wszystkie zawarte umowy, nawet przedawnione jeszcze przez umową z 5 marca 2008 r. Co więcej – niektóre umowy pożyczki są wymieniane w ten sposób kilkakrotnie. Zakładając, że członkowie zarządu spółki nie działali w bezpośrednim zamiarze wyrządzenia szkody spółce (a taki zamiar nie został potwierdzony ani w toku niniejszego postępowania, ani tym bardziej wyrokiem sądu karnego), to jedynym logicznym wytłumaczeniem takiego postępowania staje się wola przywrócenia zaskarżalności już przedawnionym roszczeniom w zamian za m.in. częściowe płatności gotówkowe. Zdaniem Sądu oznacza to, że P. S. i R. Ż. działali w celu zrzeczenia się zarzutu przedawnienia należności wobec spółki (por. wyrok SN z 21 lipca 2004 r. w sprawie V CK 520/03 oraz z 12 października 2006 r. w sprawie I CSK 119/06).

Równocześnie należy podkreślić, że rozważane tu zachowania pozwanych obejmujące wyłącznie oświadczenia składane w imieniu spółki nie mogą skutkować dorozumianym zrzeczeniem się zarzutu przedawnienia przeciwko pozwanym jako osobom fizycznym. Zgodnie z art. 371 kc działania jednego z dłużników solidarnych mogą nie mogą szkodzić pozostałym dłużnikom i przepis ten należy stosować zwłaszcza w odniesieniu do tak daleko idących zdarzeń jak zrzeczenie się zarzutu przedawnienia (por. wyrok SN z 23 października 2015 r. w sprawie V CSK 83/15). W przypadku umowy (...) nie doszło do przedawnienia w dacie kompensaty, zatem mogła ona wywołać jedynie skutki przerwy w biegu przedawnienia. Ponieważ skutki te są w tym wypadku zrównane z zapłatą i skutkują przerwaniem biegu wobec wszystkich pozwanych, również i P. S. oraz R. Ż. jako poręczyciele odpowiadają za należności z tej umowy.

Dla porządku wywodu należy także odnieść się w tym miejscu do skutków podpisania przez pozwanych bilansów pozwanej spółki. Zdarzenia tego rodzaju spotykały się z różną oceną w orzecznictwie i piśmiennictwie. Jednak w realiach sprawy niniejszej należy zwrócić uwagę na następujące okoliczności. Po pierwsze podpisanie bilansów spółki nastąpiło łącznie za kilka lat w roku 2012, na skutek orzeczenia sądu karnego, który wymierzył pozwanym karę za niewypełnianie obowiązków rejestrowych. Skutki tych zdarzeń należy zatem odnosić do daty podpisania tych bilansów. Po drugie bilans spółki nie jest oświadczeniem składanym wierzycielowi, ale podmiotowi trzeciemu. Zwykle bilanse spółki nie trafiają do jej wierzycieli – w sprawie niniejszej odmienna sytuacja wynikała z faktu, że Z. K. prowadził księgowość pozwanej spółki. Ponadto bilanse nie wskazują konkretnych zobowiązań, ale łączną sumę zobowiązań poszczególnych rodzajów. W przypadku większych podmiotów, mających zobowiązania wobec wielu wierzycieli, prowadziłoby to do absurdalnego wniosku, że każdorazowe złożenie bilansu do KRS skutkuje przerwą w biegu przedawnienia co do wszystkich roszczeń wobec tego podmiotu. W praktyce oznaczałoby to zniesienie instytucji przedawnienia. Wreszcie po trzecie pozwani w imieniu spółki podpisali dokumenty przygotowane jako bilanse przez Z. K.: trudno w tej sytuacji uznać, że wolą pozwanych było uznanie w ten sposób jakichkolwiek roszczeń wobec podmiotu, który reprezentował Z. K.. Biorąc te wszystkie okoliczności pod uwagę należy uznać, że podpisanie bilansów nie miało żadnego znaczenia dla biegu przedawnienia roszczeń powoda wobec pozwanych.

Wytoczenie powództwa przez powodową spółkę w roku 2012 nie wywołało przerwy w biegu przedawnienia, ponieważ pozew został zwrócony.

Dopiero po uwzględnieniu powyższej argumentacji można przejść do ustalenia wysokości zobowiązań poszczególnych pozwanych z tytułu kolejnych umów pożyczki

Umowa (...)

Umowa została zawarta 10 września 2003 r . Kapitał został spłacony 21 października 2004 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 24 318,87 zł zarachowane na odsetki i VAT. Pozostała należność odsetkowa przedawniła się 21 października 2007 r. (wobec nieważności postanowień dotyczących odsetek od odsetek należność ta nie podlegała dalszemu oprocentowaniu.) Na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) zrzekli się zarzutu przedawnienia. W dniu 27 marca 2013 r. dokonano kompensaty na kwotę 34 198 zł. Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...),393
(...)	(...)	(...),393	2
(...)	(...)	(...),393	2	203, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	183, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	162, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	142,575
(...)	(...)	(...),393	2	122,2072
(...)	(...)	(...),393	2	101, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	81, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	61, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	40, (...)
(...)	(...)	(...),393	2	20, (...)
Razem		(...),72		(...)	(...),952	(...),99

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD			Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)			4,9	(...)	2	(...),03
Odsetki z poprzedniej tabeli						(...),99
Odsetki zapłacone						- (...),50
Kompensaty						- (...),41
						- (...)
Razem do zapłaty (odsetek PLN)						- (...),89

Umowa (...)

Umowa została zawarta 18 września 2003 r. Kapitał został spłacony 21 października 2004 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 23 681,13 zł zarachowane na odsetki i VAT. Pozostała należność odsetkowa przedawniła się 21 października 2007 r. (wobec nieważności postanowień dotyczących odsetek od odsetek należność ta nie podlegała dalszemu oprocentowaniu). Na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) zrzekli się zarzutu przedawnienia. W dniu 17 października 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 25 086,59 zł, zaś w dniu 23 maja 2013 r. na kwotę 60 646,50 zł. Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...),972	2
(...)	(...)	(...),972	2	(...)
(...)	(...)	(...),972	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...),972	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...),972	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...),972	2	(...)
(...)	(...)	(...),972	2	89, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	72, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	56, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	41, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	31, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	20, (...)
(...)	(...)	(...),972	2	10, (...)
Razem		(...),66		(...),(...)	(...),(...)	(...) (...)

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD			Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)			4,9	(...)	1	(...),861
Odsetki z poprzedniej tabeli						(...),90
Odsetki zapłacone						- (...),13
Kompensaty						- (...),8
						- (...),6
						- (...),5
Razem do zapłaty (odsetek PLN)						- (...),27

Umowa (...)

Umowa została zawarta 1 października 2003 r. Kapitał został spłacony 14 stycznia 2005 r. i 18 lipca 2006 a ponadto pozwani spłacili wówczas 53508,19 zł zarachowane na odsetki i VAT. Wobec nieważności postanowień dotyczących odsetek od odsetek należność ta nie podlegała dalszemu oprocentowaniu. Na skutek umowy z 5 marca 2008 r. obejmującej m.in. uznanie roszczenia, doszło do przerwy w biegu przedawnienia wobec spółki i (...). Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 11 listopada 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 31839,20 zł, zaś w dniu 16 maja 2013 r. na kwotę 47758,80 zł (razem 85733,09 zł). Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...)
(...)	(...)	(...)	2
(...)	(...)	(...)	2	83, (...)
(...)	(...)	(...)	2	74, (...)
(...)	(...)	(...)	2	66, (...)
(...)	(...)	(...)	2	58, (...)
(...)	(...)	(...)	2	49, (...)
(...)	(...)	(...)	2	41, (...)
(...)	(...)	(...)	2	33, (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	16, (...)
(...)	(...)	(...)	2	8, (...)
Razem		(...),056		456, (...)	(...)	(...),89

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD			Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)			4,9	(...)	3	(...),229
(...)			4,9	(...)	18	(...),14
Odsetki z poprzedniej tabeli						(...),89
Odsetki zapłacone						- (...),5
						- (...),7
Kompensaty						- (...),2
						- (...),8
Razem do zapłaty (odsetek PLN)						- (...),80

Umowa (...)

Umowa została zawarta 14 października 2003 r. Na skutek umowy z 5 marca 2008 r. obejmującej m.in. zrzeczenie się zarzutu przedawnienia tego roszczenia, przedawnienie rozpoczęło ponownie bieg wobec spółki i (...). Już po upływie terminu przedawnienia kapitał został spłacony w drodze kompensaty 13 listopada 2012 i 29 marca 2013 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas (również w drodze kompensaty)część odsetek. Ponieważ kwoty dokonanych kompensat nie pokryły odsetek wyliczonych w uwzględnieniem wcześniejszego wywodu, do zapłaty pozostało 63278,49 zł tytułem zaległych odsetek.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki.

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	187,833	2
(...)	(...)	187,833	2	37, (...)
(...)	(...)	187,833	2	33, (...)
(...)	(...)	187,833	2	(...) (...)
(...)	(...)	187,833	2	26, (...)
(...)	(...)	187,833	2	22, (...)
(...)	(...)	187,833	2	(...) (...)
(...)	(...)	187,833	2	15, (...)
(...)	(...)	187,833	2	11, (...)
(...)	(...)	187,833	2	7, (...)
(...)	(...)	187,833	2	3, (...)
Razem		(...),996		206, (...)	2460,612	(...),963

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD			Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)			4,9	(...)	96	(...),7
(...)			4,9	(...)	5	(...),599
Odsetki z poprzedniej tabeli						(...),963
Kompensaty						- (...),63
						- (...),3
						-4,05
						- (...),9
Razem do zapłaty (odsetek PLN)						(...),49

Umowa (...)

Umowa została zawarta 27 października 2003 r. Kapitał został spłacony 21 października 2005 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 3945 zł zarachowane na odsetki. Pozostała należność odsetkowa nie przedawniła się: na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) uznali swoje zadłużenie. Naliczone odsetki ponownie uległy przedawnieniu 5 marca 2011 r. W dniu 11 stycznia 2013 r. dokonano kompensaty na kwotę 23 670 zł, zaś w dniu 29 maja 2013 r. na kwotę 197 250 zł. Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...)
(...)	(...)	(...)	2
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
(...)	(...)	(...)	2	(...)
Razem		(...)		(...)	(...)	(...)

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)	4,9	(...)	12	(...),8
Odsetki z poprzedniej tabeli				(...),89
Kompensaty				- (...)
				- (...)
				- (...)
Razem do zapłaty				- (...)

Umowa (...)

Umowa została zawarta 5 listopada 2003 r. Na skutek umowy z 5 marca 2008 r. obejmującej m.in. zrzeczenie się zarzutu przedawnienia tego roszczenia, przedawnienie rozpoczęło ponownie bieg wobec spółki i (...). Już po upływie terminu przedawnienia kapitał częściowo został spłacony w drodze kompensaty 11 grudnia 2012, 14 kwietnia 2013 r. i 27 kwietnia 2014 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas (również w drodze kompensaty) część odsetek. Ponieważ kwoty dokonanych kompensat nie pokryły odsetek wyliczonych w uwzględnieniem wcześniejszego wywodu, do zapłaty pozostało 10028 zł tytułem kapitału i 182499,60 zł tytułem zaległych odsetek.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...)	2
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...)	2	(...) (...)
Razem		(...),(...)		(...) (...)	(...),(...)	(...),(...)

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania – z uwzględnieniem malejącego kapitału (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD		Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN	Niespłacony Kapitał PLN	Razem
(...)		4,9	514,843	96	(...),7
(...)		4,9	318,843	4	(...),488
(...)		4,9	220,843	12	(...),46
(...)		4,9	514,843	8	(...),98
Odsetki z poprzedniej tabeli					(...),44
Kompensaty					- (...),5
					- (...)
					- (...),5
					- (...)
					- (...),33
					- (...),7
Razem					(...),6	(...)	(...),6

Umowa (...)

Umowa została zawarta 13 listopada 2003 r. Kapitał został spłacony 27 października 2005 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 11759,40 zł zarachowane na odsetki. Pozostała należność odsetkowa nie przedawniła się: na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) uznali swoje zadłużenie. Naliczone odsetki ponownie uległy przedawnieniu 5 marca 2011 r. W dniu 13 grudnia 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 28490,50 zł, zaś w dniu 29 maja 2013 r. na kwotę 31358,40 zł. Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	443,903
(...)	(...)	443,903	2
(...)	(...)	443,903	2	88, (...)
(...)	(...)	443,903	2	79, (...)
(...)	(...)	443,903	2	71, (...)
(...)	(...)	443,903	2	62, (...)
(...)	(...)	443,903	2	53, (...)
(...)	(...)	443,903	2	44, (...)
(...)	(...)	443,903	2	35, (...)
(...)	(...)	443,903	2	26, (...)
(...)	(...)	443,903	2	17, (...)
(...)	(...)	443,903	2	8, (...)
Razem		(...),836		488, (...)	(...),129	(...),31

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)	4,9	750,043	12	(...),85
Odsetki z poprzedniej tabeli				(...),31
Kompensaty				- (...),4
				- (...),5
				- (...),4
Razem do zapłaty (odsetek PLN)				- (...),4

Umowa (...)

Umowa została zawarta 27 listopada 2003 r. 14 stycznia 2005 r. pozwani zapłacili 50 000 zł zaliczone na odsetki. Kapitał został spłacony 27 października 2005 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 39170 zł zarachowane na odsetki. Pozostała należność odsetkowa nie przedawniła się: na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) uznali swoje zadłużenie. Naliczone odsetki ponownie uległy przedawnieniu 5 marca 2011 r. W dniu 17 stycznia 2013 r. dokonano kompensaty na kwotę 34199 zł, zaś w dniu 23 kwietnia 2013 r. na kwotę 17550,10 zł. Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	836,621
(...)	(...)	836,621	2
(...)	(...)	836,621	2	167, (...)
(...)	(...)	836,621	2	150, (...)
(...)	(...)	836,621	2	133, (...)
(...)	(...)	836,621	2	117, (...)
(...)	(...)	836,621	2	100, (...)
(...)	(...)	836,621	2	83, (...)
(...)	(...)	836,621	2	66, (...)
(...)	(...)	836,621	2	50, (...)
(...)	(...)	836,621	2	33, (...)
(...)	(...)	836,621	2	16, (...)
Razem		(...),45		920, (...)	(...),74	(...),16

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)	4,9	(...),601	11	(...),48
Odsetki z poprzedniej tabeli				(...),16
Kompensaty				- (...),6
				- (...)
				- (...)
				- (...),1
Razem do zapłaty (odsetek PLN)				- (...),2

Umowa (...)

Umowa została zawarta 24 grudnia 2003 r. 14 stycznia 2005 r. pozwani zaNa skutek umowy z 5 marca 2008 r. obejmującej m.in. zrzeczenie się zarzutu przedawnienia tego roszczenia, przedawnienie rozpoczęło ponownie bieg wobec spółki i (...). Już po upływie terminu przedawnienia kapitał częściowo został spłacony w drodze kompensaty 11 grudnia 2012, 14 kwietnia 2013 r. i 27 kwietnia 2014 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas (również w drodze kompensaty) część odsetek. Ponieważ kwoty dokonanych kompensat nie pokryły odsetek wyliczonych w uwzględnieniem wcześniejszego wywodu, do zapłaty pozostało 10028 zł tytułem kapitału i 182499,60 zł tytułem zaległych odsetek.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	(...),678
(...)	(...)	(...),678	2
(...)	(...)	(...),678	2	201, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	181,562
(...)	(...)	(...),678	2	161, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	141, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	121, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	100, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	80, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	(...) (...)
(...)	(...)	(...),678	2	40, (...)
(...)	(...)	(...),678	2	20, (...)
Razem		(...),14		(...),546	(...),68	(...),17

Kapitał USD			Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)	4,9	0,01	(...),318	10	3,74	(...),49
5000	4,9	0,01	245	88	3,74	(...),4
Odsetki z poprzedniej tabeli						(...),17
Kompensaty						- (...),6
						- (...),3
						- (...),6
						- (...),2
Razem do zapłaty (odsetek PLN)						(...),19

Umowa (...)

Umowa została zawarta 18 maja 2004 r. Kapitał został spłacony 28 kwietnia 2007 r. a ponadto pozwani spłacili wówczas 41803,30 zł zarachowane na odsetki. Pozostała należność odsetkowa nie przedawniła się: na skutek umowy z 5 marca 2008 r. pozwani (z wyjątkiem P. S.) uznali swoje zadłużenie. Naliczone odsetki uległy przedawnieniu 5 marca 2011 r. W dniu 13 lutego 2013 r. dokonano kompensaty na kwotę 20607,70 zł Oznacza to, że należność z tytułu tej umowy została spłacona w całości.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane w wysokości 2,9% miesięcznie, zaś odsetki za opóźnienie – za pierwszy rok jedynie od zaległych odsetek kapitałowych. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki

Tabelę należy czytać następująco. Liczba wierszy odpowiada liczbie miesięcy od wypłaty do daty wymagalności. Od Kapitału USD naliczono odsetki umowne według stawki Stopa %% uzyskując kwotę w kolumnie Odsetki Kapitałowe. Następnie od zaległych odsetek naliczono odsetki karne według Stopy %% karnych, uzyskując dane w kolumnie Odsetki karne. Po zsumowaniu odsetek kapitałowych i karnych (wiersz razem) przeniesiono je do kolumny Odsetki Razem USD i przeliczono na PLN (Odsetki razem PLN).

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki kapitałowe	Stopa %% karnych	Odsetki karne	Odsetki razem USD	Odsetki razem PLN
(...)	(...)	362,094
(...)	(...)	362,094	2
(...)	(...)	362,094	2	72, (...)
(...)	(...)	362,094	2	65, (...)
(...)	(...)	362,094	2	57, (...)
(...)	(...)	362,094	2	50, (...)
(...)	(...)	362,094	2	43, (...)
(...)	(...)	362,094	2	36,2094
(...)	(...)	362,094	2	28, (...)
(...)	(...)	362,094	2	21, (...)
(...)	(...)	362,094	2	14, (...)
(...)	(...)	362,094	2	7, (...)
Razem		(...),128		398, (...)	(...),431	(...),25

Druga tabela ma służyć ostatecznemu rozliczeniu. Pierwszy wiersz zawiera wyliczenie odsetek za okres pełnego oprocentowania (Kapitał USD*Stopa%=Odsetki miesięczne USD. Pomnożone przez liczbę miesięcy i kurs dają Odsetki Razem PLN). Kolejne wiersze zawierają odsetki za pierwszy rok, odsetki zapłacone oraz dokonane kompensaty.

Kapitał USD	Stopa %%	Odsetki miesięcznie USD	Liczba miesięcy	Odsetki Razem PLN
(...)	4,9	(...)	23	(...),15
Odsetki z poprzedniej tabeli				+ (...),25
Kompensaty				- (...),3
				- (...)
Razem do zapłaty (odsetek PLN)				- (...),13

U- (...)

Umowa została zawarta 25 sierpnia 2007 r. na kwotę 400 000 zł. Roszczenie stało się wymagalne po miesiącu, tj. 25 września 2007 r. Umowa z 5 marca 2008 r., stanowiąca m.in. uznanie długu, przerwała bieg przedawnienia tego roszczenia i od tej daty biegło ono na nowo wobec wszystkich pozwanych. Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 18 września 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 58468zł (w tym kapitał (...)), zaś w dniu 18 lipca 2015 r. na kwotę 63780 zł (w tym kapitał (...) zł). Oznacza to, że wobec zrzeczenia się zarzutu przedawnienia przez spółkę ponosi ona odpowiedzialność za niespłacony kapitał i odsetki.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki. łącznie do zapłaty pozostaje 887 004,86 zł.

Tabelę należy czytać następująco. W okresie od daty wymagalności (por. wyżej) do dat wskazanych w kolumnie data naliczano odsetki maksymalne od Kapitału USD i umieszczono w kolumnie Odsetki USD. Wartości pomnożone przez Kurs dają Odsetki PLN i Kapitał PLN (malejący po kolejnych spłatach lub kompensatach). Sumy naliczonych odsetek zostały wskazane w wierszu Razem. Po odjęciu wiersza Odsetki zapłacone i dodaniu kapitału pozostałego do spłaty na dzień 31 grudnia 2014 r. uzyskujemy kwotę odsetek i kapitału do spłaty.

Data (odsetki do dnia)	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2012-09-18	(...)	(...),1	2,82	(...),05	(...),4
2013-07-18	(...)	(...),62	2,82	(...),70	(...),4
2014-12-31	(...)	(...),75	2,82	(...),70	(...),4
Razem		(...),5	2,82	(...),46	(...),4
Zapłacono				- (...)
Razem do spłaty				(...),46	(...),4	(...),86

U- (...)

Umowa została zawarta 25 września 2007 r. na kwotę 400 000 zł. Roszczenie stało się wymagalne po miesiącu, tj. 25 października 2007 r. Umowa z 5 marca 2008 r., stanowiąca m.in. uznanie długu, przerwała bieg przedawnienia tego roszczenia i od tej daty biegło ono na nowo wobec wszystkich pozwanych. Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 23 sierpnia 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 53 960zł (w tym kapitał (...) ), zaś w dniu 18 sierpnia 2013 r. na kwotę 63780 zł (w tym kapitał (...) zł). Oznacza to, że wobec zrzeczenia się zarzutu przedawnienia przez spółkę ponosi ona odpowiedzialność za niespłacony kapitał i odsetki. P. S. nie podpisał się jako poręczyciel, zaś roszczenie wobec R. Z. uległo przedawnieniu.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki. łącznie do zapłaty pozostaje 889 291,98 zł

Tabelę należy czytać następująco. W okresie od daty wymagalności (por. wyżej) do dat wskazanych w kolumnie data naliczano odsetki maksymalne od Kapitału USD i umieszczono w kolumnie Odsetki USD. Wartości pomnożone przez Kurs dają Odsetki PLN i Kapitał PLN (malejący po kolejnych spłatach lub kompensatach). Sumy naliczonych odsetek zostały wskazane w wierszu Razem. Po odjęciu wiersza Odsetki zapłacone i dodaniu kapitału pozostałego do spłaty na dzień31 grudnia 2014 r. uzyskujemy kwotę odsetek i kapitału do spłaty.

Data	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2012-08-18	(...)	(...),5	2,66	(...),8	(...),98
2013-08-23	(...)	496,41	2,66	1320,451	(...),98
2014-12-31	(...)	(...),96	2,66	(...),8	(...),98
Razem		(...),9	2,66	(...)	(...),98
Zapłacono				- (...)
Razem do spłaty				(...)	(...),98	(...),98

Umowa (...)

Umowa została zawarta 27 listopada 2007 r. na kwotę 500 000 zł. Pożyczkę wypłacono w kilku transzach do 23 lutego 2008 r. Roszczenie o zwrot stało się wymagalne po roku, czyli 23 lutego 2009 r. Umowa z 5 marca 2008 r., nie miała wpływu na bieg przedawnienia roszczeń z tej umowy. Jeszcze przed upływem terminu przedawnienia w dniu 19 lutego 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 45 200zł (w tym kapitał 12 (...) zł ), w dniu 14 czerwca 2013 r. na kwotę 46 496zł (w tym kapitał (...) zł) zaś w dniu 18 września 2013 r. na kwotę (...) (w tym kapitał (...)) Oznacza to, że wobec przerwania biegu przedawnienia (poprzez zdarzenie równoważne zapłacie bo powodujące częściowe umorzenie zobowiązania) dochodzone należności nie były przedawnione ani wobec spółki, ani wobec poręczycieli.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki. Łącznie do zapłaty pozostaje 556 574,80 zł. Część naliczonych odsetek (przed 23 lutego 2008 r.) powinna być naliczana od mniejszego kapitału, z uwzględnieniem kolejnych wypłat, co obrazuje kolejna tabela (zarówno powód jak i biegły naliczali odsetki od całości kapitału)

Tabelę należy czytać następująco. W okresie od daty wymagalności (por. wyżej) do dat wskazanych w kolumnie data naliczano odsetki maksymalne od Kapitału USD i umieszczono w kolumnie Odsetki USD. Wartości pomnożone przez Kurs dają Odsetki PLN i Kapitał PLN (malejący po kolejnych spłatach lub kompensatach). Sumy naliczonych odsetek zostały wskazane w wierszu Razem. Po odjęciu wiersza Odsetki zapłacone i dodaniu kapitału pozostałego do spłaty na dzień 31 grudnia 2014 r. uzyskujemy kwotę odsetek i kapitału do spłaty.

Data	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2012-07-19	(...)	(...),4	2, (...)	(...),9	(...),8
2013-06-14	(...)	(...),83	2, (...)	(...),86	(...),3
2013-09-18	(...)	(...),26	2, (...)	(...),3	(...),3
2014-12-31	(...)	(...),8	2, (...)	(...),39	(...),8
Razem		(...),3	2, (...)	(...),4	(...),8
Odsetki wcześniejsze				(...)
Zapłacono				- (...)
Razem do spłaty				(...),4	(...),8	(...),80

Odsetki		Kapitał USD	Kapitał PLN	Odsetki PLN
Od	Do
2007-11-22	2008-02-22	(...)	(...),36	(...),28
2007-12-03	2008-02-22	(...)	(...),32	(...),61
2007-12-18	2008-02-22	(...)	(...),89	(...),03
2008-01-30	2008-02-22	(...)	(...),88	144,8
2008-01-31	2008-02-22	(...)	(...),96	263,28
2008-02-22				(...)

Umowa (...)

Umowa została zawarta 22 lutego 2008 r. na kwotę 1 500 000 zł. Roszczenie stało się wymagalne po roku, tj. 22 lutego 2009 r. Umowa z 5 marca 2008 r. nie wpłynęła na bieg przedawnienia roszczeń z tej umowy Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 30 maja 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 53 960zł (w tym kapitał (...) ), (faktura z 6 czerwca 2012 r. na kwotę (...) zł ma charakter korygujący i dotyczy tej samej należności), w dniu 24 lutego 2013 r. na kwotę 34 198 zł (w tym kapitał (...) zł) zaś w dniu 18 października 2018 r. na kwotę 63700 (w tym kapitał (...)) Oznacza to, że wobec zrzeczenia się zarzutu przedawnienia przez spółkę ponosi ona odpowiedzialność za niespłacony kapitał i odsetki.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki. łącznie do zapłaty pozostaje 4 162 603,70 zł

Tabelę należy czytać następująco. W okresie od daty wymagalności (por. wyżej) do dat wskazanych w kolumnie data naliczano odsetki maksymalne od Kapitału USD i umieszczono w kolumnie Odsetki USD. Wartości pomnożone przez Kurs dają Odsetki PLN i Kapitał PLN (malejący po kolejnych spłatach lub kompensatach). Sumy naliczonych odsetek zostały wskazane w wierszu Razem. Po odjęciu wiersza Odsetki zapłacone i dodaniu kapitału pozostałego do spłaty na dzień31 grudnia 2014 r. uzyskujemy kwotę odsetek i kapitału do spłaty.

Data	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2012-05-30	(...)	(...),7	2,3	(...),579	(...)
2013-02-24	(...)	(...),8	2,3	(...),786	(...)
2013-11-18	(...)	(...),8	2,3	(...),14	(...)
2014-12-31	(...)	(...),4	2,3	(...),197	(...)
Razem		(...),7	2,3	(...),702	(...)
Zapłacono				- (...)
Razem do spłaty				(...),70	(...)	(...),70

Umowa (...)

Umowa została zawarta 19 września 2008 r. na kwotę 50 000 zł. Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 24 lipca 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 50 040zł (w tym kapitał (...)) zł, zaś w dniu 16 listopada 2013 r. na kwotę (...) zł (w tym kapitał (...) zł). Ponieważ kompensata należności odsetkowych okazała się bezskuteczna (odsetki były naliczone w zbyt dużej wysokości) pozostałą część (32 628,07 zł)należało zaliczyć na kapitał. Oznacza to, że ta umowa została spłacona w całości, a wręcz nadpłacona.

Dla porządku należy dodać, że wobec zrzeczenia się zarzutu przedawnienia w dacie wniesienia pozwu ewentualne należności z tytułu tej umowy nie byłyby przedawnione.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki.

Data	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2013-01-13	(...)	(...),24	2, (...)	(...),03	(...),27
2013-12-16	(...)	(...),5	2, (...)	(...),86	(...),47
2014-12-31	(...)	(...),55	2, (...)	(...),24	(...),97
Razem		(...),29	2, (...)	(...),13	(...),97
Zapłacono				- (...),13	- (...),07
Razem do spłaty				0	0	0

Umowa (...)

Umowa została zawarta w formie ustnej 27 marca 2009 r. na kwotę 100 000 zł. (taka została przelana) Już po upływie terminu przedawnienia w dniu 24 lipca 2012 r. dokonano kompensaty na kwotę 50 040zł (w tym kapitał (...)) zł, zaś w dniu 16 listopada 2013 r. na kwotę (...) zł (w tym kapitał (...) zł). Oznacza to, że wobec zrzeczenia się zarzutu przedawnienia w dacie wniesienia pozwu należności z tytułu tej umowy nie były przedawnione. Jednak wobec niezawarcia umowy poręczenia odpowiedzialność z tego tytułu ponosi wyłącznie pozwana spółka.

Zgodnie z wcześniejszym wywodem odsetki od kapitału były naliczane jako odsetki maksymalne. Przedstawia to poniższa tabela. Ponieważ powód (i biegły) obliczali kwoty w USD, również obliczenia w tabeli odnoszą się do tej waluty. Dopiero ostateczna kwota została pomnożona przez kurs średni NBP z daty udzielenia pożyczki. Łącznie do zapłaty pozostaje 64 229,40 zł.

Data	Kapitał USD	Odsetki USD	Kurs	Odsetki PLN	Kapitał PLN
2012-07-24	(...)	(...),89	3, (...)	(...),27	(...),4
2013-11-16	(...)	(...),41	3, (...)	(...),14	(...),9
2014-12-31	(...)	(...),9	3, (...)	(...),08	(...),4
Razem		(...),2	3, (...)	(...),5	(...),4
Zapłacono				- (...),50
Razem do spłaty				(...)	(...),4	(...),40

Podsumowanie

W konsekwencji należność z tytułu umowy (...) należało zasądzić solidarnie od wszystkich pozwanych. Pozostałe kwoty zostały zasądzone jedynie od pozwanej spółki, gdyż tylko ta zrzekła się zarzutu przedawnienia. Od sumy zobowiązań z poszczególnych tabel Sąd odjął trzy faktury zawierające kompensaty na 516 515zł, 54 729 zł i 64 468 zł (łącznie 635 712 zł), ponieważ nie wskazano w nich konkretnych umów pożyczki, od której miałyby zostać odliczone.

Odsetki od całej należności zostały zasądzone stosownie do art. 481 §§ 1 i 2 kc od daty wytoczenia powództwa, z uwzględnieniem wprowadzeniem instytucji odsetek ustawowych za opóźnienie.

Sąd wziął pod uwagę zastosowanie art. 5 kc –zarówno wobec powoda jak i pozwanych (przy ocenie podniesionego zarzutu przedawnienia). Ostatecznie Sąd doszedł do wniosku, że w sprawie niniejszej przepis ten nie znajdzie zastosowania. Obie strony zmierzały do maksymalizowania swoich korzyści, zastrzegając warunki umowne sprzeczne z przepisami prawa cywilnego (por. sposób naliczenia odsetek przez powoda) i odbiegające od lojalności kontraktowej (por. sprzedaż dokumentacji geologicznej, która według opinii biegłego z akt karnych nie miała większej wartości). Dlatego nie sposób uznać, że któraś ze stron zasługiwała na większą ochronę niż wynikającą z rygorów prawa cywilnego.

Ponieważ powództwo zostało uwzględnione w przybliżeniu w połowie, stosownie do art. 100 kpc zniósł koszty postępowania pomiędzy stronami.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.