Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Tomasz Gal

Protokolant: stażysta Adam Darnikowski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 października 2023 roku w Warszawie

sprawy z powództwa (...) spółki z o. o. w W.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

Zasądza od Towarzystwa (...) w W. na rzecz (...) spółki z o. o. w W. kwotę 106.207 zł (sto sześć tysięcy dwieście siedem złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

Oddala powództwo w pozostałej części,

Ustala, że powódka wygrała niniejszą sprawę w 70,80 %, a pozwany wygrał sprawę w 29,20 %, pozostawiając wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt XXV C 282/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 stycznia 2022 r. (data stempla – k. 37) (...) Sp. z o.o. w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Towarzystwa (...) w W. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniosła także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wydanego w sprawie wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 23 kwietnia 2018 r. w gospodarstwie (...) doszło do pożaru, w wyniku którego spłonęły znajdujące się tam dwa pojazdy rolnicze oraz wózek widłowy, stanowiący własność powódki i przedmiot niniejszego postępowania. Zdaniem powódki do pożaru doszło na skutek zwarcia instalacji elektrycznej w ciągniku rolniczym (...), stanowiącym własność M. M. (1) – siostry R. P., która parkowała pojazd w gospodarstwie brata z uwagi na oszczędność kosztów i środków pieniężnych. Pozwany ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania podając, że do pożaru doszło na skutek awarii elektrycznej wiązki elektrycznej, która znajdowała się cały czas pod napięciem akumulatora w pojeździe marki (...), który stanowił własność R. P..

W ocenie powódki pozwany błędnie założył za słuszne wnioski płynące z drugiej opinii prywatnej, wydanej przez T. G., który opierał się jedynie na dokumentacji zdjęciowej. Pierwsze opinia na zlecenie pozwanego, sporządzona przez rzeczoznawcę S. A., który dokonał oględzin pojazdów i sporządził ich dokumentację zdjęciową wykazała, że źródłem pożaru był ciągnik (...)

Jako datę wymagalności przedmiotowego roszczenia powódka wskazała dzień 23 stycznia 2019 r., tj. dzień następujący po dniu wydania przez pozwanego decyzji odmawiającej wypłaty odszkodowania na rzecz powódki (pozew – k. 3-7v).

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 lutego 2022 r. (data stempla – k. 73) ubezpieczyciel Towarzystwo (...) w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany w pierwszej kolejności zakwestionował legitymację bierną w sprawie, wobec nie udowodnienia przez powódkę, iż szczątki spalonego pojazdu, który zdaniem powódki był przyczyną szkody, stanowią pozostałości pojazdu rolniczego objętego ubezpieczeniem przez pozwane Towarzystwo i stanowiącego własność M. M. (2). Zdaniem pozwanego powódka nie wykazała, że pojazd ubezpieczony u pozwanego stanowił wyłączną przyczynę pożaru mającego miejsce w dniu 23 kwietnia 2018 r., zwłaszcza, że był to pojazd po kapitalnym remoncie, który nie był w sposób istotny eksploatowany od daty zakupu. Pozwany zwrócił uwagę, że to pojazd typu (...)uległ całkowitemu spaleniu łącznie ze wszystkimi oponami, a wszystkie elementy nadwozia noszą ślady wypalenia termicznego w przeciwieństwie do pojazdu typu (...), który nie uległ całkowitemu spaleniu, widoczne są na nim ślady powłoki lakierniczej, jak również pozostałości opon na tylnej osi. Nadto, to właśnie nad ciągnikiem typu (...)występują największe odkształcenia metalowych elementów wspierających dach wiaty.

Zdaniem pozwanego bez znaczenia jest fakt, że pierwsza opinia na zlecenie pozwanego zawierała wnioski odmienne, gdyż była to opinia wydana bez analizy stanu faktycznego, którą pozwany zakwestionował w całości.

Za odmową uznania zasadności roszczenia powódki przemawia też w ocenie pozwanego fakt, że pojazd nie znajdował się w ruchu, a zatem odpadła podstawa prawna dochodzonego roszczenia.

Pozwany zarzucił powódce nie wykazanie co stało się z uszkodzonym pojazdem i jaka była jego wartość przed i po szkodzie, z uwzględnieniem stanu technicznego maszyny, w sytuacji gdy pozwany odpowiada za szkody powstałe w ruchem pojazdu mechanicznego, pozostające w adekwatnym związku z ruchem przedmiotowego pojazdu w granicach rzeczywistej szkody majątkowej poniesionej przez poszkodowanego.

Pozwany podał także, że roszczenie powodowej spółki może obejmować jedynie kwotę netto, niezależnie od tego, czy ostatecznie odszkodowanie obejmie koszty naprawy maszyny, czy też zostanie zakwalifikowane jako szkoda całkowita.

Pozwany zakwestionował także datę wymagalności roszczenia wskazując, że w przypadku uwzględnienia powództwa choćby w części odsetki powinny być zasądzone od dnia wyrokowania do dnia zapłaty (odpowiedź na pozew – k. 52-63).

W replice na odpowiedź na pozew z dnia 14 kwietnia 2022 r. (data stempla – k. 110) powódka podała, że przedmiotowy pojazd nie został zezłomowany, naprawiony ani sprzedany w związku ze szkodą z dnia 23 kwietnia 2018 r., lecz jest on magazynowany w stanie uszkodzonym. Wskazała, że wysokość szkody majątkowej – zgodnie z zastrzeżeniem wskazanym w pozwie - wobec kwestionowania jej przez pozwanego, zostanie oszacowana w pełni po dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego. Powódka zauważyła, że pozwany kwestionując własną opinię oraz inne dowody przedłożone przez powódkę, z których wynika, że przyczyną pożaru był pojazd ubezpieczony przez pozwanego, pokazuje jedynie, że pozwany stara się odrzucić wszelkie dowody niekompatybilne z przyjętym stanowiskiem, a potwierdzające zasadność roszczenia powódki. Powódka nadmieniła, że pozwany w przypadku uzyskania dwóch sprzecznych ze sobą opinii powinien powołać trzeciego biegłego, czego jednak zaniechał (pismo procesowe z dnia 14.04.2022 r. – k. 106-108).

Strony podtrzymały stanowiska na rozprawie w dniu 23 października 2023 roku.

Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 marca 2013 r. spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nabyła terenowy wózek widłowy (...) z widłami do palet marki (...), numer fabryczny (...), rok produkcji (...) (dalej jako: wózek widłowy), za kwotę 267.047,93 zł brutto, w tym 217.112,14 zł netto i 49.935,79 podatku VAT w wysokości 23%. Wózek widłowy został wpisany do książki środków trwałych powodowej spółki po pozycją nr(...) (faktura Vat nr (...) – k. 26; książka środków trwałych – k. 109-109v; pisemne zeznania A. P. w charakterze strony powodowej – k. 994-994v).

Spółka (...) Sp. z o.o. utworzyła Grupę (...) Sp. z o.o. Zadaniem członków grupy było zbieranie, magazynowanie, przechowywanie oraz przygotowywanie owoców do sprzedaży.

Na podstawie (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. z dnia 1 czerwca 2012 r. każdy członek grupy producenckiej miał prawo korzystać z maszyn do zbioru owoców stanowiących własność grupy (ust. 1 regulaminu). Z użytkowaniem podpisywany był protokół udostępnienia (ust. 3 regulaminu).

Na podstawie Protokołu udostępnienia z dnia 29 grudnia 2017 r. R. P., jako członkowi grupy producenckiej, udostępniono w tym samym dniu, na czas nieokreślony, ruchomość w postaci terenowego wózka widłowego (...) z widłami do palet marki (...), numer fabryczny (...), rok produkcji (...) ( (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. z dnia 1 czerwca 2012 r. – k. 27; Protokół udostępnienia z dnia 29 grudnia 2017 r. – k. 28-28v; pisemne zeznania świadka K. P. (1) – k. 958-958v; pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v; pisemne zeznania A. P. w charakterze strony powodowej – k. 994-994v).

Wózek widłowy był przechowywany pod wiatą na nieruchomości R. P. w miejscowości (...). Obok niego zaparkowany został także pojazd (...) oraz pojazd (...) o numerze nadwozia (...) i numerze rejestracyjnym (...).

Pojazd (...) był własnością M. M. (2), siostry R. P., która w miejscowości (...), sąsiedniej do K., miała sad. M. M. (2) zamieszkiwała w miejscowości K., oddalonej od (...) o 20 km, więc parkowanie u brata pojazdu (...), który umożliwiał jej pracę w sadzie, pozwalało jej na oszczędność kosztów paliwa i czasu na dojazd (opis zdarzenia – k. 34; pisemne zeznania świadka K. P. (1) – k. 958-958v; pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v; pisemne zeznania świadka M. M. (2) – k. 978-978v).

M. M. (2) nabyła pojazd (...) w dniu 5 kwietnia 2018 r. od K. P. (2), prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) K. P. (2), zajmującego się handlem używanym sprzętem rolniczym, który sprowadził pojazd z Holandii. Przed sprzedażą, w marcu 2018 r., K. P. (2) zlecił wykonanie generalnego remontu silnika w pojeździe (...) przedsiębiorstwu działającemu pod firmą (...). Remont generalny silnika polegał na wymianie zestawu tulei cylindrów, tłoków, pierścieni tłokowych. Na remont głowicy silnika składało się dotarcie do zaworów, wymiana prowadnic i jej uszczelnienie. Nastąpiła regeneracja karbowodów połączona z wymianą panewek, a także szlif wału korobowego silnika i wymiana panewek, regeneracja pompy wtryskowej i wtryskiwaczy. Wymieniono pompę zasilającą oraz pompę układu chłodzenia. W zakres remontu silnika nie wchodziło badanie sprawności całego ciągnika. Pozostałe podzespoły i instalacje w pojeździe (...) były sprawne technicznie (vide protokół likwidacji z dnia 08.05.2018 r. – k. 33-33v; pismo K. P. (2) z dnia 06.04.2022 r. – k. 78; faktura Vat (...) z dnia 28.03.2018 r. – k. 79; faktura nr (...) z dnia 05.04.2018 r. – k. 650; pisemne zeznania świadka K. P. (2) – k. 952; pisemne zeznania świadka M. M. (2) – k. 978-978v; pisemne zeznania świadka K. K. – k. 1012-1012v).

W dniu 23 kwietnia 2018 r. około godziny 20:40 w gospodarstwie należącym do R. P., położonym w miejscowości (...), miał miejsce pożar budynku gospodarczego z częścią socjalno-mieszkalną. Pierwsze oznaki pożaru w postaci odgłosu wybuchu pojawiły się około godziny 20:30. Po ich usłyszeniu K. P. (1) razem z synem R. P. niezwłocznie wybiegli z domu. Zauważyli ogień w przestrzeni wiaty, po jej lewej stronie, stojąc do niej przodem. Wiata nie miała drzwi, przez co powietrze miało swobodny dostęp do jej wnętrza. R. P. zawiadomił straż pożarną, wyłączył główny wyłącznik prądu a następnie dołączył do K. P. (1), który próbował ratować maszyny i sprzęty, przenosząc je w bezpieczne miejsce, z dala od ognia. K. P. (1) usiłował wyprowadzić wózek terenowy znajdujący się po prawej stronie wiaty, ale wysoka temperatura nie pozwoliła już zbliżyć się do niego. Ewakuował pozostałe mienie, między innymi pojazd (...), ciężarówkę marki (...), na sąsiednią działkę, aby ułatwić dostęp dla jednostek straży pożarnej (zaświadczenie o zdarzeniu z dnia 25.04.2018 r. – k. 32; pisemne zeznania świadka K. P. (1) – k. 958-958v; pisemne zeznania świadka M. I. (1) – k. 962; pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v).

Na miejscu zdarzenia pierwsi pojawili się M. I. (2), strażak zamieszkujący 800 metrów od miejsca zdarzenia, który następnie brał udział w akcji gaśniczej oraz sąsiad P. F.. Zwrócili uwagę, że wiata była po swojej lewej stronie zajęta w większej części ogniem.

W dniu zdarzenia było pogodnie, bezdeszczowo. W czasie pożaru nie było dużego wiatru (pisemne zeznania świadka K. P. (1) – k. 958-958v; pisemne zeznania świadka M. I. (1) – k. 962; pisemne zeznania świadka P. F. – k. 968; pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v).

W czasie pożaru pod wiatą zaparkowane były dwa pojazdy rolnicze: stojący po lewej stronie wiaty, bliżej wjazdu, pojazd rolniczy (...), stanowiący własność M. M. (2) oraz stojący bezpośrednio obok niego po prawej stronie, umiejscowiony głębiej w wiacie, pojazd (...). Po prawej stronie wiaty umiejscowiony był wózek widłowy marki (...) nr (...), który był własnością spółki (...) sp. z o.o. Pod wiatą znajdowały się też inne urządzenia i sprzęty (zaświadczenie o zdarzeniu z dnia 25.04.2018 r. – k. 32; pisemne zeznania świadka K. P. (1) – k. 958-958v; pisemne zeznania świadka M. I. (1) – k. 962; pisemne zeznania świadka P. F. – k. 968; pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v).

W chwili przyjazdu straży pożarnej z W. na miejscu widoczny był pożar obejmujący 1/3 dachu obiektu oraz park maszyn, gdzie zaparkowane były dwa pojazdy rolnicze, ładowarka kołowa i inny sprzęt sadowniczo-rolniczy. W zaświadczeniu wydanym przez Komendanta Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w G. z dnia 24 kwietnia 2018 r. wskazano, że prawdopodobną przyczyną powstania pożaru było zwarcie instalacji elektrycznej w pojeździe (...) o numerze nadwozia (...) i numerze rejestracyjnym (...) (bez kabiny), stanowiącym własność M. M. (2). Pożar został ugaszony (zaświadczenie o zdarzeniu z dnia 25.04.2018 r. – k. 32). pisemne zeznania świadka H. F. – k. 965).

Przyczyną powstania spalania w wyniku awaryjnego stanu pracy instalacji elektrycznej pojazdu (...), znajdującego się po lewej stronie wiaty, usytuowanej na terenie gospodarstwa w miejscowości (...), było zainicjowanie spalania po lewej stronie wiaty przy braku obecności tam innych instalacji mogących zainicjować spalanie oraz ujawnienie podczas oględzin miejsca zdarzenia przez specjalistę z zakresu ustalania przyczyn pożarów inż. S. A. śladu zwarciowego w obrębie instalacji powyższego pojazdu. Podczas oględzin w obrębie innych pojazdów znajdujących się pod wiatą takich śladów nie odnaleziono. Ślad zwarciowy występował w obrębie niezabezpieczonej żadnym bezpiecznikiem instalacji elektrycznej pojazdu (...)

Nadto, w obrębie pojazdu (...) opony kół uległy silniejszym uszkodzeniom (wypalaniom) niż w obrębie pojazdu (...) - widoczne były silniejsze uszkodzenia termiczne. W obrębie pojazdu (...) znajdującego się po lewej stronie wiaty widoczne były większe pozostałości opony koła tylnego lewego.

Przyczyną pożaru nie było podpalenie, czyli umyślne spowodowanie pożaru. W przypadku podpalenia bezpośredniego konieczna byłaby obecność sprawcy na miejscu zdarzenia w czasie lub na krótki czas przed zainicjowaniem spalania. W przypadku podpalenia pośredniego sprawca mógł wykorzystać właściwości określonych substancji lub też zastosować różnego rodzaju rozwiązania techniczne, które umożliwiałyby sprawcy uzyskanie zwłoki czasowej, koniecznej na oddalenie się lub też uzyskanie alibi. Nie zaistniały takie zdarzenia, które sugerowały na podpalenie, a przede wszystkim nie zaobserwowano obecności osób trzecich. Nadto nie wystąpiło więcej niż jedno miejsce powstania spalania, przebieg zdarzenia nie był nienaturalny, nie zaobserwowano obecności substancji łatwopalnych w miejscach, w których takie substancje przez pożarem występowały.

Przed powstaniem spalania w obrębie wiaty nie prowadzono jakichkolwiek prac remontowych, które mogłyby skutkować wprowadzeniem przypadkowego inicjatora (np. spawanie, cięcie, szlifowanie i inne podobne). W wiacie nie pracowały jakiekolwiek urządzenia grzewcze, których działanie mogłoby spowodować pożar. Około godziny 19:00 wprowadzono pod wiatę ciągnik. Pod wiatą nie znajdowały się materiały pod postacią pianek poliuretanowych, tkanin, które to materiały posiadają wysoką podatność na niskoenergetyczne bodźce spalania. W związku z tym zaprószenie ognia nie mogło być przyczyną pożaru.

Nie doszło także samozapłonu, czyli do zainicjowania spalania w wyniku działania tzw. ciągłego bodźca energetycznego. Spalanie zostałoby zauważone w chwili parkowania ciągnika pod wiatą. Uwzględniając okoliczności użytkowania ciągnika przed zdarzeniem nie jest możliwe, aby podczas krótkotrwałego użytkowania ciągnika na elementach układu jezdnego, hamulcowego, wydechowego powstały temperatury umożliwiające zainicjowania spalanie jakiegokolwiek materiału palnego (opinia biegłego sądowego z zakresu pożarnictwa mgr inż. G. K. – k. 1043-1061; opinia uzupełniająca – k. 1120-1133).

W wykonanym w dniu 14 marca 2018 r. przeglądzie odbioru przewodów kominowych oraz innych elementów urządzeń kominowych dla budynku gospodarczego i dla budynku mieszkalnego jednorodzinnego położonego w (...), wskazano, że odpowiadają one przepisom i nie stwierdzono uwag. Wykonane konstrukcje i elementy mieściły się w obowiązujących normach (protokoły z dnia 14.03.2018 r. z akt szkody – k. 331, 334-335).

W dniu 5 września 2017 r. zostało wydane zaświadczenie, że instalacje elektryczne wewnętrzne znajdujące się w budynkach mieszkalnych oraz budynkach gospodarczych z przechowalniami owoców, znajdującymi się pod adresem (...) , zostały sprawdzone pod względem przepisów (...) i nadają się do dalszej eksploatacji (zaświadczenie z dnia 05.09.2017 r. – k. 348).

Pojazd (...) był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...), przez K. P. (2), co było potwierdzone polisą ubezpieczeniową nr (...). Suma gwarancyjna dla jednego zdarzenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego została określona na kwotę 5.000.000 euro dla szkód na osobie i 1.000.000 euro dla szkód na mieniu. Okres ubezpieczenia trwał od dnia 20 marca 2018 r. do dnia 19 marca 2019 r. Wskazano w potwierdzeniu zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu, że w razie zbycia pojazdu zbywca pojazdu jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów potwierdzających zawarcie ubezpieczenia OC oraz powiadomienia (...) w terminie 14 dni i podania danych identyfikacyjnych nabywcy wraz z numerem Pesel/Regon. Nabywcy przysługuje prawo wypowiedzenia umowy ubezpieczenia. W razie braku wypowiedzenia umowa rozwiązuje się z końcem okresu na który została zawarta (potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu – k. 905).

W dniu 8 maja 2018 r. R. P. sporządził protokół likwidacji szkody z ubezpieczeń majątkowych powstałych wskutek pożaru lub innych zdarzeń losowych. Szkoda została zarejestrowana pod nr (...) z polisy (...). Orientacyjna wysokość strat została określona na kwotę (...) zł (protokół likwidacji z dnia 08.05.2018 r. – k. 33-33v).

W dniu 9 maja 2018 r. powódka dokonała zgłoszenia szkody Towarzystwu (...) w postaci całkowitego spalenia terenowego wózka widłowego. Szkoda została zarejestrowana pod nr (...) z polisy (...) (zgłoszenie szkody w pojeździe z dnia 09.05.2018 r. – k. 29-31).

W postępowaniu likwidacyjnym została w dniu 9 maja 2018 r. wydana opinia dotycząca pożaru kompleksu budynków gospodarczych powstałych w dniu 23 kwietnia 2018 r. w miejscowości (...). Opiniujący inż. S. A. na podstawie oględzin przeprowadzonych na miejscu w dniu 8 maja 2018 r. wskazał, że ze względu na największe zniszczenia w budynku wiaty po lewej stronie (konstrukcja dachowa wraz z wykończeniem, spalenie maszyn, nadpalenie budynku z lewej strony) oraz okoliczności, miejsce zauważenia pożaru, stwierdził, że źródło ognia znajdowało się właśnie po lewej stronie a do pożaru doszło wskutek zwarcia w instalacji elektrycznej ciągnika rolniczego (...) (opinia inż. S. A. z dnia 09.05.2018 r. – k. 211-227). pisemne zeznania świadka S. A. – k. 982-982v).

Pozwany ubezpieczyciel zlecił jednakże wykonanie opinii innemu specjaliście. W dniu 12 lipca 2018 r. wydana opinia specjalisty do spraw ochrony przeciwpożarowej oraz ustalania przyczyn pożarów mgr inż. T. G., zgodnie z treścią której na podstawie analizy zaobserwowanych śladów oddziaływania termicznego oraz uszkodzeń popożarowych na dostępnej dokumentacji opiniujący stwierdził, że inicjacja pożaru nastąpiła w bezpośrednim obszarze ciągnika marki (...), prawdopodobnie wskutek awarii instalacji wewnętrznej pojazdu (opinia mgr inż. T. G. dotycząca ustalenia miejsca oraz przyczyny powstania pożaru z dnia 12.07.2018 r. – k. 196-207; pisemne zeznania świadka T. G. - k. 955).

Pismami z dnia 21 stycznia 2019 r. pozwany poinformował powódkę, że szkoda została zarejestrowana pod numerem (...) z polisy (...) oraz podjęte zostały czynności likwidacyjne zmierzające do ustalenia okoliczności zdarzenia i zasadności wniesionych roszczeń (pismo z dnia 21.01.2019 r. – k. 151; pismo z dnia 21.01.2019 r. – k. 165).

Towarzystwo (...) decyzją z dnia 22 stycznia 2019 r., w odpowiedzi na zgłoszenie szkody w dniu 17 stycznia 2019 r., odmówiło wypłaty odszkodowania podając, że inicjacja pożaru nastąpiła w bezpośrednim obszarze pojazdu marki (...) na skutek stanu zwarciowego w obrębie wiązki elektrycznej, która znajdowała się cały czas pod napięciem akumulatora w pojeździe marki (...) (pismo z dnia 22.01.2019 r. – k. 36-36v).

Pozwany podtrzymał swoje stanowisko (pismo z dnia 18.03.2019 r. – k. 129).

Oszacowana wartość rynkowa środka trwałego w postaci terenowego wózka widłowego z widłami do palet(...) (...), nr fabryczny (...), rok produkcji 2013 , według stanu wózka sprzed pożaru i według cen z daty pożaru wyniosła 106.207 zł netto. Wartość rynkowa środków trwałych (rzeczowy majątek trwały przedsiębiorstwa) została określona jako wartość rynkowa (środki techniczne zainstalowane, działają i będą działać w tym samym miejscu). Okresowy przegląd wózka widłowego miał miejsce po 30 motogodzinach tj. w dniu 7 maja 2013 r. oraz po 250 motogodzinach tj. w dniu 20 marca 2014 r. Wózek widłowy posiadał deklarację zgodności WE w rozumieniu dyrektywy maszynowej 2006/42/WE i dyrektywy 2000/14/WE wystawioną w dniu 15 lutego 2013 roku. Wózek widłowy uległ całkowitego zniszczeniu w wyniku pożaru. Jest w złym stanie technicznym – kwalifikującym się do złomowania. Urządzenia nie są obecnie produkowane w takiej wersji, ale dostępne są części zamienne (książka serwisowa pojazdu nr (...) – k. 82-98; faktura Vat nr (...) z dnia 21.03.2014 r. – k. 99; karta zlecenia serwisowego z dnia 19.03.2014 r. – k. 100; deklaracja zgodności – k. 101; potwierdzenie przekazania – k. 102; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości oraz wyceny ruchomości J. B. – k. 1098-1113).

Nie dokonano naprawy wózka widłowego. Nie został on sprzedany ani zezłomowany. Jego wrak stoi za budynkami, na nieruchomości R. P. (pisemne zeznania świadka R. P. – k. 971-971v; pisemne zeznania A. P. w charakterze strony powodowej – k. 994-994v).

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Za wiarygodny materiał dowodowy w sprawie Sąd uznał przedstawione przez obie strony dokumenty, bowiem ich autentyczność, jak i zawartość nie była kwestionowana przez żadną ze stron i Sąd także nie znalazł podstaw do ich podważania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił także na podstawie osobowych źródeł dowodowych.

Jako wiarygodne Sąd uznał pisemne zeznania świadków K. P. (2) (k. 952), K. P. (1) (k. 958-958v), M. I. (1) (k. 962), H. F. (k. 965), P. F. (k. 968), R. P. (k. 971-971v) i K. K. (k. 1012-1012v). Zeznania świadków były dokładne i szczegółowe, znacząco uzupełniły stan faktyczny ustalony na podstawie dowodów z dokumentów. Ich zeznania były wzajemnie zbieżne. Przede wszystkim świadkowie wskazali, że lewa część wiaty była bardziej zajęta przez ogień niż jej pozostała część. Nie bez znaczenia jest fakt, że świadek M. I. (2), z zawodu pracownik straży pożarnej, nie był powiązany z żadną ze stron w niniejszej sprawie, nie miał zatem interesu aby zeznawać na korzyść którejkolwiek ze stron. Nawet z racji wykonywanego zawodu mógł także dokonać analizy sytuacji i zwrócić większą uwagę na rozmieszczenie ognia w czasie pożaru, zwłaszcza że był jedną z pierwszych osób na miejscu zdarzenia.

Pisemne zeznania świadka M. M. (2) (k. 978-978v) potwierdziły okoliczności ustalone na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności nabycie pojazdu (...) ubezpieczenie w pozwanym Towarzystwie oraz przechowywanie pojazdu na nieruchomości R. P.. Świadek była obecna na miejscu zdarzenia już po ugaszeniu pożaru, więc w zasadzie była świadkiem jedynie ze słyszenia.

Pisemne zeznania świadka S. A. (k. 982-982v) potwierdziły jego ustalenia dokonane w opinii prywatnej, sporządzonej na zlecenie pozwanego ubezpieczyciela, która znajdowała się w aktach sprawy, a która była zbieżna z ustaleniami biegłego sądowego z zakresu pożarnictwa mgr inż. G. K., która stanowiła podstawę ustaleń w niniejszej sprawie.

Pisemne zeznania świadka R. M. (k. 974) nie przyczyniły się do ustalenia stanu faktycznego w sprawie, gdyż świadek, będąc na miejscu zdarzenia, nie wiedział dokładnie jakie sprzęty i maszyny tam się znajdowały oraz co było przyczyną pożaru. Niewiele wniosły do sprawy także pisemne zeznania świadka T. G. (k. 955). Świadek potwierdził, że nie wykonywał oględzin miejsca zdarzenia i nie wykonywał zdjęć. Szczegółów nie pamiętał a sporządzona przez niego opinia, jak zeznał, została utracona na skutek awarii nośnika pamięci.

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2022 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o dokonanie konfrontacji świadków. Wskazać bowiem należy, że został on zgłoszony jeszcze przed przesłuchaniem świadków, zaś zgodnie z treścią art. 272 k.p.c. świadkowie, których zeznania przeczą sobie wzajemnie, mogą być konfrontowani. Na gruncie niniejszej sprawy nawet po złożeniu pisemnych zeznań świadków żadne tego typu okoliczności nie nastąpiły. Wprost przeciwnie, albowiem zeznania świadków były zbieżne i spójne. Na marginesie warto wskazać, że zarządzenie konfrontacji świadków stanowi prawo, a nie obowiązek sądu, co oznacza, że ocena potrzeby jej przeprowadzenia należy wyłącznie do sądu (wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2002 r., II CKN 473/99, Legalis).

Sąd uznał za w pełni wiarygodną opinię biegłego sądowego z zakresu pożarnictwa mgr inż. G. K.. Biegły sporządził opinię w sposób charakterystyczny dla tego rodzaju dokumentów, w oparciu o kompletny materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy, w odniesieniu do swojego doświadczenia i fachowej wiedzy oraz w sposób przekonujący uzasadnił okoliczności na jakie dowód ten został powołany. Opinia biegłego jest zatem rzetelna, kompletna, udzielająca jednoznacznych odpowiedzi na pytania postawione biegłemu, niezbędne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (w zakresie, w jakim wymagana jest wiedza specjalisty do spraw pożarnictwa). Ponadto biegły w opiniach uzupełniających odpowiedział na pytania i zastrzeżenia strony pozwanej do opinii. W tej sytuacji nie było żadnych wątpliwości co do wiedzy i fachowości autora opinii, a sama opinia nie budziła zastrzeżeń z punktu widzenia zasad logiki czy też zasad prawidłowego rozumowania i mogła być podstawą ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nadto w ocenie Sądu twierdzenia pozwanego, konsekwentnie kwestionujące wszelkie ustalenia biegłego G. K., nie znajdują żadnego potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy i zdaniem Sądu stanowią wyłącznie wyraz przyjętej strategii procesowej na użytek niniejszego postępowania.

Biegły podał co prawda, że nie jest możliwe wskazanie czy pozostałość po jednym z dwóch pojazdów rolncznych (...) i (...) zaistniała na skutek pożaru stanowi pozostałość pojazdu rolniczego marki (...) o nr VIN (...). Powyższy wniosek spowodowany był faktem, że podczas oględzin miejsca pożaru oraz podczas procesu likwidacji szkody nie zidentyfikowano poprzez zarejestrowanie numeru rejestracyjnego, numeru indentyfikacyjnego żadnego z pojazdów znajdujących się w wiacie w czasie pożaru. Niemniej jednak wszystkie zgromadzone w sprawie dowody a także zastrzeżenia strony pozwanej umożliwiły biegłemu na wyciągnięcie wniosku najbardziej prawdopodobnego na gruncie niniejszej sprawy, a mianowicie, że to występowanie śladu zwarciowego w obrębie niezabezpieczonej żadnym bezpiecznikiem instalacji elektrycznej pojazdu rolniczego bez kabiny, umiejscowionego w chwili pożaru po lewej stronie wiaty, było przyczyną powstania przedmiotowego zdarzenia. Powyższe było możliwe także w związku z wykluczeniem wszystkich innych przyczyn pożaru takich jak celowe podpalenie, czy zaprószenie ognia.

Wobec uznania przeprowadzonego dowodu z opinii biegłego z zakresu pożarnictwa G. K. za dowód wiarygodny i kompletny Sąd postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2023 r. pominął wnioski dowodowe strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii uzupełniającej tego biegłego oraz o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu pożarnictwa jako wnioski zbyteczne i zmierzające jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia czasu trwania postępowania (k. 1123).

Z tego samego względu Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o zmianę postanowienia z 28 sierpnia 2023 r. (k. 1131).

W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości oraz wyceny ruchomości J. B. została sporządzona w sposób rzeczowy, rzetelny oraz przekonywujący, w oparciu o wiedzę fachową. Powołany biegły sądowy to kompetentna osoba, posiadająca odpowiednie w tym kierunku specjalistyczne wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Sposób badań zaprezentowany przez biegłego wskazuje na prawidłowy tok podejmowania kolejnych czynności analitycznych. Przedmiotowa opinia jest jasna i logiczna. Z tego względu Sąd przyjął ww. opinię za bezstronny i wiarygodny dowód w sprawie. Należy podkreślić, iż żadna ze stron nie zakwestionowała tej opinii w żadnym zakresie.

Sąd oparł się także na pisemnych zeznaniach A. P. przesłuchanego w charakterze reprezentanta strony powodowej (k. 994-994v). Za wiarygodne, potwierdzone dodatkowo zeznaniami świadków, należało uznać w szczególności przekazane przez A. P. informacje na temat użyczenia wózka widłowego i przechowywania jego wraku po pożarze.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

W ocenie Sądu pozwany zobowiązany jest wobec powódki do zapłaty części kwoty pieniężnej żądanej przez powódkę z tytułu szkody w postaci zniszczenia wózka widłowego (...) z widłami do palet marki (...), numer fabryczny (...), rok produkcji 2013 , a mianowicie kwoty w wysokości 106.207 złotych.

Podstawę prawną żądania powódki stanowił art. 805 k.c. zgodnie z którym, przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie zakładu ubezpieczeń przy ubezpieczeniu majątkowym polega zaś, stosownie do § 2 cytowanego artykułu, w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Z art. 805 § 1 k.c. wynika obowiązek zakładu ubezpieczeń zapłaty ubezpieczającemu odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku, ale jego aktualizacja następuje dopiero wówczas, gdy ubezpieczający udowodni, że zaistniał wypadek przewidziany umową ubezpieczenia, powstała szkoda w wykazywanej przez niego wysokości oraz istnienie związku przyczynowego pomiędzy tymi zdarzeniami (postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lipca 2005 r. III CZP 49/05). W ocenie Sądu, wszystkie przesłanki uzasadniające wypłatę odszkodowania zostały udowodnione przez powódkę, jednak w innej wysokości niż tego dochodziła.

Zobowiązaniowy stosunek ubezpieczenia podlega przepisom o ubezpieczeniach majątkowych, w myśl których suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody, o ile nie umówiono się inaczej (art. 824 ¹ § 1 k.c.).

W niniejszej sprawie roszczenie powódki wywodzone było z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że pojazd (...) był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...), przez K. P. (2), poprzedniego właściciela, co było potwierdzone polisą ubezpieczeniową nr (...). Okres ubezpieczenia trwał od dnia 20 marca 2018 r. do dnia 19 marca 2019 r., zaś w dniu 5 kwietnia 2018 r. przedmiotowy pojazd nabyła M. M. (2). Pozwany powyższemu nie przeczył. Sąd musiał w niniejszej sprawie musiał zatem rozstrzygnąć dwie zasadnicze kwestie. Po pierwsze, czy do pożaru doszło na skutek zwarcia instalacji w powyższym pojeździe (...), a po drugie czy pozwany, jako ubezpieczyciel jego posiadacza w zakresie OC odpowiada za szkodę powstałą w wyniku tego pożaru.

Przyczyna pożaru została ustalona na podstawie opinii powołanego w tej sprawie biegłego sądowego z zakresu pożarnictwa mgr inż. G. K.. W jego ocenie przyczyną pożaru wiaty w miejscowości (...) było powstanie spalania w wyniku awaryjnego stanu pracy instalacji elektrycznej pojazdu (...), znajdującego się po lewej stronie wiaty. Biegły wskazał, że zainicjowanie spalania po lewej stronie wiaty nastąpiło przy braku jednoczesnej obecności tam innych instalacji mogących zainicjować spalanie. Nadmienił, że ślad zwarciowy występował w obrębie niezabezpieczonej żadnym bezpiecznikiem instalacji elektrycznej pojazdu (...). Biegły swoje ustalenia poczynił z uwzględnieniem treści dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy a także na podstawie pisemnych zeznań świadków. Jednocześnie biegły w swojej opinii wykluczył inne źródła powstania ognia, odpowiadając w tym zakresie szczegółowo na zarzuty strony pozwanej. W tej sytuacji Sąd oparł swoje ustalenia na jego opinii, jako rzetelnej, kompleksowej i logicznie uargumentowanej.

Wobec ustalenia, że źródłem pożaru było zwarcie w pojeździe (...) koniecznym stało się rozstrzygnięcie kwestii czy umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu jest podstawą do legitymacji biernej

ubezpieczyciela w niniejszym procesie.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowej odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, opiera się na konstrukcji zawartej w przepisach art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach majątkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, gdy zostaną spełnione warunki odpowiedzialności deliktowej posiadacza mechanicznego środka komunikacji zawarte w art. 435 w zw. z art. 436 k.c. Tak więc podstawą odpowiedzialności ubezpieczyciela jest powstanie odpowiedzialności deliktowej po stronie ubezpieczonego tak na zasadzie ryzyka jak i winy (art. 415 k.c.).

Zasadnicze znaczenie przy poszukiwaniu odpowiedzialności na zasadzie ryzyka z uwagi na treść art. 435 w zw. z art. 436 k.c. ma pojęcie ruchu pojazdu, które dla potrzeby omawianej kwestii zostało przez ustawodawcę sformułowane odmiennie od potocznego znaczenia tego słowa. Ruch w rozumieniu art. 435 k.c. to każda działalność przedsiębiorstwa lub zakładu, a nie tylko taka, która jest bezpośrednio związana z działaniem sił przyrody i która stanowi następstwo tych działań (patrz: Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. strona 524 Wydawnictwo LexisNexis).

Zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2012 r. o ubezpieczeniach majątkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu jak również szkodę powstałą podczas i w związku z: 1) wsiadaniem do pojazdu mechanicznego lub wysiadaniem z niego; 2) bezpośrednim załadowywaniem lub rozładowaniem pojazdu mechanicznego; 3) zatrzymaniem lub postojem pojazdu mechanicznego.

Jak wynika z powyższego wyliczenia ustawodawca nadał pojęciu ruchu pojazdu mechanicznego dużo szersze znaczenie, w zasadzie zrównując ruch z postojem. Nie zawarł tu ustawowej definicji postoju, bo pojęcie to jest jednoznaczne i zrozumiałe. Co więcej, jest ono zdefiniowane na gruncie odmiennej ustawy. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 30 prawa o ruchu drogowym postój pojazdu to unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę.

Tym samym skoro postój pojazdu jest ruchem w rozumieniu definicji ustawowej, to szkoda spowodowana przez zwarcie instalacji w pojeździe, w trakcie jego postoju, jest szkodą powstałą w trakcie ruchu pojazdu w rozumieniu art. 435 w zw. z art. 436 k.c. Rodzi to odpowiedzialność posiadacza pojazdu na zasadzie ryzyka, co statuuje i odpowiedzialność jego ubezpieczyciela w zakresie OC. W związku z powyższym żądanie powódki należy uznać za usprawiedliwione co do zasady. Konieczne zatem jest ustalenie wysokości należnego jej odszkodowania.

W tym miejscu wskazać należy, że wysokość odszkodowania powinna być określona według reguł określonych w art. 363 k.c. z modyfikacjami wynikającymi z art. 68-69 ust. o ubezpieczeniach obowiązkowych, a jedynym ograniczeniem związanym z odpowiedzialnością za obowiązkowe ubezpieczenie mienia jest wyrażona w art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o obowiązkowych ubezpieczeniach zasada, że wysokość szkody nie może być wypłacona w kwocie większej od sumy ubezpieczenia ustalonej w umowie. Odszkodowanie służy naprawieniu szkody i celem jego ustalenia należy stosować w braku innych przepisów szczególnych oraz braku szczególnych postanowień umownych ogólne zasady prawa zobowiązań dotyczące odszkodowania (przede wszystkim art. 361-363 k.c.) Jest oczywiste, że podstawową funkcją odszkodowania jest kompensata, co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Wysokość odszkodowania powinna ściśle zatem odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody.

Sąd w niniejszej sprawie ustalił, że na skutek pożaru wózek widłowy uległ całkowitego zniszczeniu. Jego wrak znajduje się nadal na nieruchomości R. P.. Nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego. Wysokość szkody została ustalona przez Sąd na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości oraz wyceny ruchomości J. B.. Podał on mianowicie, że oszacowana wartość rynkowa środka trwałego w postaci przedmiotowego wózka widłowego, według stanu wózka sprzed pożaru i według cen z daty pożaru wyniosła 106.207 zł netto. Powódka żądała zaś 150.000 zł, a zatem w zakresie ponad wartość ustaloną przez biegłego jej żądanie zostało oddalone.

Sąd podzielił przy tym zapatrywanie pozwanego o przyjęciu rozliczenia szkody w kwocie netto z uwagi na okoliczność, że powódka jest płatnikiem podatku VAT. Odnosząc się do tego zagadnienia wskazać należy za Sądem Najwyższym, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego (zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 17 maja 2007 r. III CZP 150/06).

Skoro zatem powódka ma prawo do odliczenia podatku VAT od kwoty odszkodowania, a przedmiotowy wózek widłowy został wpisany do książki środków trwałych powodowej spółki, a nadto, sama strona powodowa nie kwestionowała opinii biegłego rzeczoznawcy, zasadnym jest przyjęcie, że kwota odszkodowania powinna być zasądzona na rzecz powódki bez podatku VAT.

Podstawą rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek ustawowych jest art. art. 817 § 1 kc w związku z 481 § 1 kc, zgodnie z którym wierzyciel może domagać się odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Powódka zgłosiła pozwanemu szkodę w dniu 9 maja 2018 r. (k. 29-31). Niemniej jednak jak wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach szkody Towarzystwo (...) decyzją z dnia 22 stycznia 2019 r., w odpowiedzi na zgłoszenie szkody w dniu 17 stycznia 2019 r., odmówiło wypłaty odszkodowania (k. 36-36v). Mając zatem na uwadze, że szkoda została zgłoszona w dniu 17 stycznia 2019 r. powódka, na podstawie powyższych przepisów, mogła żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni od tego dnia jako dnia zgłoszenia szkody, czyli od dnia 17 lutego 2019 roku. W konsekwencji odsetki zostały zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia jego wniesienia, tj. począwszy od dnia 22 stycznia 2022 roku. Zgodnie z przepisem art. 321 kpc Sąd związany jest zakazem orzekania ponad żądanie.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo z uwagi na częściowe tylko uwzględnienie roszczenia przyjmując, że powódka wygrała sprawę w 70,80 %. Szczegółowe wyliczenie kosztów procesu Sąd na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. pozostawił referendarzowi sądowemu.

Mając na uwadze całokształt poczynionych powyżej rozważań Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.