Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 sierpnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Gal

Protokolant sekretarz sądowy Monika Wrona

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 sierpnia 2024 roku w Warszawie

sprawy z powództwa Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. w W.

przeciwko (...) spółce z o. o. w K.

o zapłatę

orzeka:

zasądza od (...) spółki z o. o. w K. na rzecz Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. w W. kwotę 872.512,24 zł (osiemset siedemdziesiąt dwa tysiące pięćset dwanaście złotych, 24/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXV C 492/24

UZASADNIENIE

(wyroku częściowego z dnia 5 sierpnia 2024 r. – k. 557)

Powód Polski Fundusz Rozwoju S.A. w W. pozwem wniesionym w dniu 28 grudnia 2023 r. (data prezentaty k. 3) skierowanym przeciwko
(...) Sp. z o.o. w K. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenie nim, aby pozwana (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. zapłaciła na rzecz powoda kwotę 879.634,16 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu (pozew k. 3-42).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód dochodzi zwrotu nienależnie uzyskanej przez pozwaną spółkę kwoty subwencji finansowej w ramach programu rządowego „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu rozwoju dla Małych i Średnich Firm”.

Powód wskazał, że powierzono mu realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego w związku ze skutkami (...)19. Programem objęci byli - zgodnie z brzmieniem warunków programu oraz dokumentami regulującymi udzielanie wsparcia w ramach programu - przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Prawa Przedsiębiorców pod warunkiem uznania, iż podmiot ten spełnia warunki przyznania mu statusu mikroprzedsiębiorcy lub małego lub średniego przedsiębiorcy.

W celu zapewnienia szybkości rozpoznawania wniosków PFR nie dokonywał indywidualnej analizy poszczególnych wniosków o udzielenie subwencji, nie dokonywał weryfikacji prawdziwości lub zgodności z prawem złożonych oświadczeń złożonych przez przedsiębiorców oraz nie uwzględniał żadnych dodatkowych informacji przekazywanych przez wnioskodawców poza treścią ustandaryzowanego wniosku o przyznanie subwencji finansowej.

PFR podniósł, że pozwany była powiązana kapitałowo z innymi podmiotami, w wobec czego nie była uprawniona do uzyskania subwencji finansowej. Z uwagi na istniejące powiązanie pozwana spółka nie należała do grupy makro, małych lub średnich przedsiębiorców. W konsekwencji subwencja finansowa wypłacona pozwanemu podlegała zwrotowi.

Powód jako podmioty powiązane kapitałowo z pozwaną spółką wskazał spółkę (...). S.A. oraz (...) S.A. Wskazując jednocześnie, że powiązanie ze spółką (...) S.A., która posiada (...) % udziałów w pozwanej spółce oraz wielkość tego przedsiębiorstwa niewątpliwie wpływa na dyskwalifikację pozwanego z możliwości wzięcia udziału w programie, albowiem kryterium pułapu zatrudnienia dla MŚP wynoszące 250 osób zostało znacznie przekroczone. W konsekwencji w odniesieniu do kryterium zatrudnienia, pozwany powołał się na dane dotyczące pozwanego i jego wspólnika w następujący sposób:

a)  zatrudnienie w roku 2017 roku wyniosło –(...) osób

b)  zatrudnienie w 2018 roku wyniosło – (...) osób

c)  zatrudnienie w 2019 roku wyniosło – (...) osób

Wobec powyższego, w przypadku podmiotów powiązanych, przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy powód wskazał na konieczność dodania do danych spółki
100 % danych przedsiębiorstwa powiązanego. Dodatkowo w odniesieniu do przedsiębiorstw powiązanych należy doliczyć dane każdego przedsiębiorstwa powiązanego z jego przedsiębiorstwami powiązanymi oraz każdego partnera przedsiębiorstw powiązanych.

Powód wskazał, że w sposób wyczerpujący poinformował pozwanego
o warunkach udziału w programie i warunkach przyznawania subwencji finansowej oraz jej zwrotu jeszcze przed zawarciem umowy.

Po wprowadzeniu przez pozwanego danych w formularzu wniosku (co odbywało się drogą elektroniczną) wygenerowany został projekt umowy subwencji finansowej, z którym pozwany mógł zapoznać się przed jej podpisaniem.
W projekcie umowy zawarto w szczególności oświadczenia pozwanego o posiadaniu statusu małego lub średniego przedsiębiorcy zarówno na dzień złożenia wniosku o subwencję, jak i na dzień 31 grudnia 2019 roku oraz warunki zwrotu subwencji finansowej, a także odnośnik do treści Regulaminu, z którym pozwany mógł zapoznać się (przechowywać i odtwarzać go) zarówno przed podpisaniem umowy subwencji jak i w każdym momencie po jej zawarciu.

Strona powodowa podkreśliła, że oświadczenia pozwanego, dotyczące posiadania przez niego statusu mikroprzedsiębiorcy lub MŚP zawarte w szczególności w § 1 ust. 2 oraz § 10 ust. 10 lit. f Umowy, jak i również zawarte w § 1 ust. 1 umowy subwencji oświadczenie, że wszystkie przedstawione informacje oraz złożone oświadczenia w celu uzyskania subwencji są zgodne z prawdą, należy uznać za nieprawdziwe.

W związku z powyższym po stronie pozwanej powstał umowny obowiązek zwrotu subwencji zgodnie z § 11 ust. 13 Regulaminu stanowiącego integralną część umowy subwencji finansowej. Tymczasem pozwany nie dokonał zwrotu subwencji finansowej zgodnie z określonym w Regulaminie terminem tj. nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania subwencji finansowej. W konsekwencji, na podstawie § 3 ust. 6 umowy subwencji, PFR podjął decyzję o zwrocie przez pozwaną spółkę całości subwencji finansowej i poinformował pozwanego o tej decyzji, wzywając do zwrotu kwoty wypłaconego wsparcia (przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 123).

Pozwany dokonał na rzecz powoda w okresie od 26 lipca 2021 r. do
26 czerwca 2023 r. wpłat w łącznej wysokości 218.128,56 zł, która to kwota została rozliczona według obowiązującego harmonogramu spłaty nieumorzonej części subwencji (k. 277). Powód dokonał spłaty w/w kwoty na skutek wydania przez PFR decyzji z dnia 11 czerwca 2021 r. (k. 119), zwalniającej pozwaną spółkę z obowiązku zwrotu otrzymanej kwoty subwencji w wysokości 75 %. Pozostała do zapłaty kwota została rozłożona na 24 miesięcznych rat płatnych według ustalonego harmonogramu (k. 121).

Powód upatrywał podstawy prawnej powództwa w Rozdziale 3.1 Programu, § 3 ust. 6 i § 11 ust. 13 Regulaminu oraz art. 471 kc. Jako alternatywną podstawę żądania powód wskazał art. 415 kc uznając, że złożenie przez pozwanego nieprawidłowego oświadczenia o posiadaniu statusu mikro-,małego lub średniego przedsiębiorcy miało bezprawny charakter, a w konsekwencji powód doznał szkody w postaci uszczuplenia jego majątku o kwotę nienależnie wypłaconego pozwanemu świadczenia. Drugą alternatywnie powołaną podstawą roszczeń było uzyskanie przez pozwanego nienależnego świadczenia w rozumieniu przepisów art. 405 kc w zw. z art. 410 § 1 kc, w sytuacji braku istnienia stosunku zobowiązaniowego między stronami.

W konsekwencji jako przedmiot roszczenia powód wskazał należność główną w kwocie 872.514,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty jako kwotę żądaną tytułem zwrotu przez pozwaną uzyskanej subwencji.

Pozwany nie dokonał zwrotu całej otrzymanej subwencji finansowej mimo wezwania przez PFR pismem z dnia 6 grudnia 2023 r. (k. 123).

W dniu 4 stycznia 2024 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty XXV Nc 244/23 – k. 279).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 9 lutego 2024 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (sprzeciw od nakazu zapłaty k.289-294).

W ramach uzasadnienia pozwany wskazał, że brak jest podstaw do kwestionowania posiadania przez pozwaną spółkę statusu małego lub średniego przedsiębiorcy. Jak wskazał pozwany, złożone przez niego oświadczenia zawarte w ramach umowy subwencji finansowej o następującej treści:

1.  „Przedsiębiorca oświadcza, że na dzień 31 grudnia 2019 r. był małym lub średnim przedsiębiorcą (mały lub średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który zatrudnia do 249 pracowników (z wyłączeniem właściciela) oraz jego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR, przy czym nie jest mikroprzedsiębiorcą lub nie jest beneficjentem programu rządowego Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm” - §1 ust. 2 Umowy;

2.  „Przedsiębiorca oświadcza, że zatrudniał na dzień 31 grudnia 2019 r. do 249 pracowników, z wyłączeniem właściciela, a jego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR, przy czym nie jest mikroprzedsiębiorcą” - §1 ust. 10 Umowy

są zgodne z rzeczywistymi danymi pozwalającym określić jego status jako małego lub średniego przedsiębiorcy uprawnionego do skorzystania z Programu.

Ponadto zdaniem pozwanego prawdziwość złożonych oświadczeń potwierdził PFR w treści decyzji z dnia 11 maja 2020 r. w sprawie umowy subwencji, w której oświadczył, że dokonana została weryfikacja otrzymania subwencji.

W związku z powyższymi uwagami wskazano, iż pozwany do złożonego wniosku o przyznanie subwencji dołączył wydruk z CI KRS Spółki o powiązaniu stosunkiem właścicielskim z (...) S.A. na dzień 31 grudnia 2019 r., wobec czego powód miał świadomość o istniejącym fakcie powiązania a wydając pozytywną decyzję o przyznaniu subwencji przyznał, że pomimo faktu powiązania pozwana spółka posiada statut MŚP w rozumieniu Regulaminu. Natomiast w kwestii powiązania ze spółką (...) S.A. pozwany wskazał, że brak jest podstaw do stwierdzenia takiego powiązania, albowiem już dnia 18 listopada 2018 r. ujawniono w KRS informację o utracie statusu wspólnika i sprzedaży wszystkich udziałów (...) S.A.

Wobec powyższych okoliczności pozwany wskazał, że w jego ocenie działania powoda były celowo ukierunkowane na wprowadzenie w błąd przedsiębiorców na skutek wydawania pozytywnych decyzji o udzieleniu subwencji wobec dokonania weryfikacji. Opisana sytuacja w ocenie pozwanego daje podstawy do uznania celowego zachęcania przedsiębiorców takich jak pozwany, do skorzystania z Programu PFR w oparciu o pilną potrzebę uzyskania wsparcia finansowego w związku z kryzysem związanym z pandemią COVID-19 oraz zapewnieniem Spółki o dokonaniu pozytywnej weryfikacji przesłanek warunkujących możliwość udzielenia subwencji. Dodatkowo w opinii pozwanego regulacje dotyczące możliwości skorzystania z Programu obarczone są wewnętrznymi sprzecznościami, na co wskazuje treść „Przewodnika dla mikro, małych i średnich firm po tarczy finansowej PFR” w zakresie obowiązku wyłączenia „właściciela” przy uwzględnieniu statutu MŚP, polegających na uznaniu za „właściciela” wnioskodawcy spółkę dominującą (spółkę matkę), będącą jedynym właścicielem udziałów wnioskodawcy, a którą na dzień 31 grudnia 2019 r. była spółka (...) S.A. Okoliczności te zdaniem pozwanej spółki prowadzą do celowego przygotowania przez powoda sprzecznych w swojej treści dokumentów, na podstawie których powód zostanie uprawniony do żądania zwrotu całej wartości przyznanej subwencji wraz z odsetkami.

Pozwany wskazał, iż takie działanie powoda jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego, albowiem powód miał pełną świadomość o istniejącym powiązaniu pozwanego z inna spółką, a mimo to zawarł z pozwanym umowę na podstawie dokonanej weryfikacji wniosku. Ponadto wewnętrzna sprzeczność sporządzonych dokumentów wprowadziła w błąd pozwanego co do posiadanego statusu przedsiębiorstwa, wobec tego zachowanie powoda stanowi nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 kc.

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2024 r. Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 177 par. 1 pkt 6 kpc w zakresie roszczenia o zapłatę kwoty 7.121,92 zł, czyli w zakresie kwoty żądanej ponad kwotę 872.514,24 zł żądaną tytułem zwrotu przez pozwaną uzyskanej subwencji (k. 418 - postanowienie, k. 441 - uzasadnienie).

W piśmie z dnia 3 kwietnia 2024 r. powód podtrzymał stanowisko w sprawie (k. 421 i nast.).

Na rozprawie w dniu 27 maja 2024 r. strona pozwana podniosła, iż w dacie zawarcia przedmiotowej umowy subwencji obowiązywał regulamin stanowiący załącznik do tej umowy w innym brzmieniu niż regulamin załączony przez powoda do pozwu (k. 466). Strona powodowa nie zakwestionowała na rozprawie tego zarzutu, a w piśmie z dnia 10.06.24 r. przyznała racje stronie pozwanej w tym zakresie, przedstawiając zarazem regulamin w brzmieniu aktualnym w dacie zawarcia umowy (k. 466, k. 472).

Strony podtrzymały stanowiska na rozprawie w dniu 5 sierpnia 2024 roku.

Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego, a w szczególności na podstawie: regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” – k. 58-98, umowy subwencji finansowej nr (...)z dnia 11 maja 2020 roku – k. 100-106, potwierdzenia dokonania wypłaty subwencji finansowej – k. 112, wezwania do zwrotu subwencji finansowej z dnia 6 grudnia 2023 roku – k. 123-124, decyzji w sprawie subwencji z dnia 11 maja 2020 r. – k. 110, sprawozdania finansowego (...) Sp. z o.o. – k. 170-184, sprawozdania Zarządu z działalności Grupy (...) oraz (...) S.A. za rok 2019 – k. 240-275, „Przewodnika dla mikro, małych i średnich firm po tarczy finansowej PFR” k. 357-366, harmonogram spłat kredytu k. 121, tabela wpłat dokonanych przez pozwanego k. 277, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Koronawirus SARS-CoV-2 pojawił się w mieście W. w C. w grudniu 2019 r. Nowa choroba, którą wywołuje koronawirus, została nazwana COVID-19, a WHO ogłosiła światową pandemię. Wirus miał duży potencjał zakażania. Przebieg kliniczny choroby był zróżnicowany, od łagodnego czy nawet bezobjawowego do ciężkiej niewydolności oddechowej i śmierci. Choroba stanowiła znaczne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, przyczyniła się do wzrostu strachu i lęku wśród społeczeństwa.

Minister Zdrowia i Rada Ministrów – wraz z ogłoszeniem w Polsce stanu epidemii – wprowadzili liczne ograniczenia, nakazy i zakazy (dotyczyły m.in. obowiązkowej kwarantanny, ograniczeń w przemieszczaniu się, obostrzeń w prowadzeniu działalności gospodarczej, a także całkowitych zakazów prowadzenia działalności określonego rodzaju). Wybuch pandemii miał bardzo duży wpływ na sytuację gospodarczą w kraju, mocno dotknął pracodawców. Pracodawcy zmuszeni byli podejmować środki celem minimalizowania transmisji wirusa.

Zgodnie z art. 21a ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o systemie instytucji rozwoju („u.s.i.r.”), Rada Ministrów, w związku ze skutkami COVID-19, mogła powierzyć Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego (art. 21a ust. 1 u.s.i.r.).

Na mocy uchwały Rady Ministrów nr 50/2020 z dnia 27 kwietnia 2020 roku w sprawie programu rządowego „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” przyjęty został program rządowy Tarcza Finansowa, stanowiący stanowi załącznik do tej uchwały (zgodnie z § 1 Uchwały).

Realizację rządowego programu powierzono Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A. w W.. Założycielem PFR jest Skarb Państwa.

Zasadniczym celem programu była realizacja podstawowego interesu ekonomicznego Rzeczypospolitej Polskiej w postaci zapewnienia stabilności przedsiębiorstw i gospodarki. Program kierowany był do beneficjentów, którzy łącznie wytwarzali istotną część polskiego PKB. Program miał na celu zapobiegnięcie ryzyka masowej upadłości beneficjentów oraz zwolnień ich pracowników na skutek znaczących zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z epidemią COVID-19. Celami szczegółowymi programu było:

a) udostępnienie beneficjentom finansowania programowego na warunkach preferencyjnych, w istotnej części bezzwrotnego, dla zapewnienia im płynności i stabilności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce w związku ze skutkami pandemii (...)19;

b) przekazanie rekompensat finansowych dla przedsiębiorców w związku ze szkodami w postaci utraconych dochodów lub dodatkowych kosztów poniesionych w wyniku pandemii (...)19;

c) przeciwdziałanie zakłóceniom w funkcjonowaniu gospodarki w okresie kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią (...)19;

d) stabilizacja finansowa beneficjentów celem ochrony miejsc pracy i bezpieczeństwa finansowego obywateli;

e) zapewnienie pomocy finansowej dla sektorów szczególnie silnie dotkniętych skutkami pandemii COVID19.

Istotnym celem programu była więc ochrona miejsc pracy i promocja zatrudnienia.

W celu realizacji programu, PFR przyjął Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym.

W dniu zawarcia przedmiotowej umowy subwencji przepis § 1 ust. 2 regulaminu miał następujące brzmienie ,,Wyrażenia pisane w niniejszym Regulaminie wielką literą mają następujące znaczenie, w tym: Beneficjent oznacza przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Prawa Przedsiębiorców posiadającego status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, wnioskującego do PFR o udzielenie Subwencji Finansowej, lub któremu PFR udzielił Subwencji Finansowej” (k. 475); w tym: ,,MŚP oznacza przedsiębiorcę, który (a) zatrudnia do 249 pracowników (z wyłączeniem właściciela), a jego roczny obrót za 2019 r. nie przekroczył 50.000.000 EUR, lub suma bilansowa za 2019 r. nie przekroczyła 43.000.000 EUR, (b) nie jest Mikroprzedsiębiorcą, lub (ii) nie jest beneficjentem finansowania udzielonego w ramach programu rządowego pt. "Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm". Na potrzeby ustalenia statusu MŚP przez pracownika rozumie się osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, przy czym za pracowników nie uważa się pracowników na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich, wychowawczych i zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego” (k. 476), w tym: ,,Przedsiębiorstwa partnerskie oznacza wszystkie przedsiębiorstwa, które nie są powiązane, ale między którymi istnieją następujące związki – przedsiębiorstwo działające na rynku wyższego szczebla (typu upstream) posiada, samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym, co najmniej 25 % kapitału innego przedsiębiorstwa działającego na rynku niższego szczebla (typu downstream) lub praw głosu w takim przedsiębiorstwie” (k. 477), w tym: ,,Przedsiębiorstwa powiązane oznaczają przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków: (i): przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka, (ii) przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczać lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa, (iii) przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki, (iv) przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie”, w tym: ,,Warunki Programowe oznaczają wszelkie warunki, oświadczenia, wymogi lub kryteria determinujące jakiekolwiek uprawnienia lub obowiązki Beneficjenta związane z Finansowaniem Programowym, w tym, w szczególności, warunki determinujące (a) możliwość ubiegania się przez Beneficjenta o udział w Programie, (b) wysokość Subwencji Finansowej, którą może otrzymać Beneficjent, (c) zwolnienie Beneficjenta z obowiązku zwrotu całości lub części Subwencji Finansowej, w każdym przypadku określone w Dokumentach Programowych i przepisach bezwzględnie obowiązującego prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej” (k. 478). W zakresie stanu powiązania z innymi przedsiębiorstwami istniały następujące warunki programowe: § 10 ust. 3 regulaminu – ,,Określając status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, Beneficjent jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych), które mogą mieć następujący charakter i w razie konieczności sumować dane dotyczące przedsiębiorstw z nim powiązanych w następujący sposób: (i) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa powiązane – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości dane przedsiębiorstw powiązanych, (ii) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa partnerskie – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się dane przedsiębiorstw partnerskich proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (z tym że należy wziąć pod uwagę wyższy udział) – nie dotyczy to publicznych korporacji inwestycyjnych, spółek venture capital, osób fizycznych lub grupy osób fizycznych prowadzących regularną działalność inwestycyjna jako tzw. ,,anioły biznesu”, o ile całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; inwestorzy instytucjonalni, w tym fundusze rozwoju regionalnego”, § 10 ust. 4 regulaminu - ,, Wskazane wyżej powiązania mogą zachodzić również za pośrednictwem innych przedsiębiorstw, oraz osób fizycznych i ich grup, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych”, § 10 ust. 5 regulaminu – ,,Zawsze dużym przedsiębiorstwem będzie taki podmiot, którego 25 % lub więcej kapitału lub praw głosu jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie, przez co najmniej jeden organ publiczny", § 10 ust. 6 regulaminu - ,,Dane przedsiębiorstw, które podlegają sumowaniu należy ustalać na podstawie ksiąg rachunkowych lub danych pochodzących ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego”, § 10 ust. 7 regulaminu - ,,Szczegółowe informacje dotyczące ustalenia statusu przedsiębiorstwa znajdują się w Załączniku I Rozporządzenia Pomocowego”(k. 482).

Wersja zmieniona Regulaminu została przyjęta w dniu 13 kwietnia 2021 roku - z datą wejścia w życie w dniu 28 kwietnia 2021 roku (Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” – k. 58-98).

W rozdziale 3.1. Tarczy Finansowej wskazano, że programem objęci byli:

przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2019 r. poz. 1292, z późn. zm.), tj. osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, będący mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami spełniającymi następujące kryteria:

a. mikroprzedsiębiorca („Mikrofirma”) – to przedsiębiorca, który łącznie spełnia następujące warunki:

(i) zatrudnia co najmniej 1 pracownika oraz nie więcej niż 9 pracowników, z wyłączeniem właściciela, oraz

(ii) jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza kwoty 2.000.000 EUR;

b. małe i średnie przedsiębiorstwo („MŚP” lub „mała i średnia firma”) – to przedsiębiorca, który zatrudnia do 249 pracowników, z wyłączeniem właściciela, a jego roczny obrót nie przekracza 50.000.000 EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43.000.000 EUR, przy czym: (i) nie jest Mikrofirmą, lub (ii) nie jest beneficjentem Programu DP.

Również w Regulaminie ubiegania się o udział w programie rządowym (w § 1 ust. 2) wskazano, że zgodnie z warunkami programu, programem objęci są przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Prawa Przedsiębiorców pod warunkiem uznania, iż podmiot ten spełnia warunki przyznania mu statusu Mikroprzedsiębiorcy lub małego lub średniego przedsiębiorcy.

Regulamin w ramach § 1 ust. 2 określał jako dodatkowe kryterium ustalenia posiadania statusu mikro, małego i średniego przedsiębiorcy konieczność uwzględnienia również innych warunków określonych w treści Regulaminu oraz Załącznika I do Rozporządzenia Pomocowego.

Rozporządzenie Pomocowe oznacza Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187/1 z 26.6.2014).

Regulamin w § 1 ust. 2 zawierał również definicję przedsiębiorstwa powiązanego są to przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków:

(i) przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka,

(ii) przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa,

(iii) przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki,

(iv) przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie, z uwzględnieniem metodologii przyjętej w Załączniku I do Rozporządzenia Pomocowego.

Zgodnie z § 10 ust.3 Regulaminu określając status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, Beneficjent jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych), które mogą mieć następujący charakter i w razie konieczności sumować dane dotyczące przedsiębiorstw z nim powiązanych w następujący sposób:

(i) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa Powiązane – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości dane Przedsiębiorstw Powiązanych,

(ii) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa Partnerskie – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się dane Przedsiębiorstw Partnerskich proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (z tym że należy wziąć pod uwagę wyższy udział) - nie dotyczy to

(i) publicznych korporacji inwestycyjnych, spółek venture capital, osób fizycznych lub grupy osób fizycznych prowadzących regularną działalność inwestycyjną w oparciu o venture capital, które inwestują w firmy nienotowane na giełdzie (jako tzw. „anioły biznesu”), o ile całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1.250.000 EUR,

(ii) uczelni wyższych lub ośrodków badawczych nienastawionych na zysk,

(iii) inwestorów instytucjonalnych, w tym funduszy rozwoju regionalnego,

(iv) niezależnych władz lokalnych z rocznym budżetem poniżej 10.000.000 EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5 000. Strona

Zgodnie z § 10 ust. 4 Regulaminu wskazane wyżej powiązania mogą zachodzić również za pośrednictwem innych przedsiębiorstw, oraz osób fizycznych i ich grup, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych.

Zgodnie z § 10 ust. 7 Regulaminu szczegółowe informacje dotyczące ustalenia statusu przedsiębiorstwa znajdują się w Załączniku I Rozporządzenia Pomocowego.

Zgodnie z § 11 ust. 13 w sytuacji, gdy Beneficjent otrzymał Subwencję Finansową na podstawie nieprawdziwych oświadczeń, od których uzależnione było udzielenie Subwencji Finansowej lub wysokość Subwencji Finansowej, Beneficjent zobowiązany jest do niezwłocznego, nie później niż w terminie 14 Dni Roboczych od dnia otrzymania Subwencji Finansowej, zwrotu Subwencji Finansowej lub jej części na wyodrębniony rachunek techniczny Banku. Informację o numerach rachunków bankowych, na które można dokonać zwrotu Subwencji Finansowej lub jej części udziela Bank.

Program oraz krąg beneficjentów programu został zatwierdzony na mocy decyzji Komisji Europejskiej z dnia 27 kwietnia 2020 roku C(2020) 2822, (...) SA.56996 (2020/N) - Poland.

Szczegółowe warunki wsparcia finansowego oraz zobowiązania beneficjenta programu określała umowa subwencji finansowej zawierana pomiędzy PFR a przedsiębiorcą ubiegającym się o subwencję finansową. Integralną część umowy subwencji finansowej stanowił Regulamin (§ 11 ust. 5 umowy subwencji finansowej).

Umowy subwencji były zawierane z beneficjentami programu za pośrednictwem systemu bankowego z wykorzystaniem środowiska informatycznego i sieciowego udostępnianego przez banki. Finansowanie w ramach Tarczy Finansowej PFR było udzielane po złożeniu wniosków przez przedsiębiorców za pośrednictwem kanałów elektronicznych (banków). Wniosek o udzielenie subwencji finansowej udostępniany był w bankowości elektronicznej banku wyłącznie jako interfejs i służył zebraniu wszelkich oświadczeń składanych przez przedsiębiorcę starającego się o subwencję finansową. Każdy podmiot ubiegający się o subwencję musiał zaakceptować oświadczenia, które były w formularzu aplikacyjnym dostępnym w bankowości elektronicznej.

W dalszej kolejności oświadczenia wpisane przez przedsiębiorcę we wniosku implementowane były do projektu umowy subwencji finansowej udostępnianej w systemie bankowości elektronicznej, która następnie była podpisywana przez przedsiębiorcę z wykorzystaniem narzędzi autoryzacyjnych banku, w którym aplikował o subwencję.

Z uwagi na pomocowy charakter programu, polegający na udzielaniu subwencji finansowych w związku z istotnymi zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19, oraz efektywność i szybkość rozpoznawania wniosków w interesie wszystkich aplikujących przedsiębiorców kwalifikujących się jako potencjalni beneficjenci programu, PFR został uprawniony do:

1/ stosowania możliwie automatycznych, uproszczonych i przyspieszonych procedur przyznawania subwencji finansowych, w tym ich realizowania za pośrednictwem kanałów elektronicznych (np. banków), wyłącznie z wykorzystaniem danych pochodzących od partnerów programu oraz na podstawie oświadczeń składanych przez beneficjentów programu,

2/ przyjęcia, iż każdy beneficjent programu jest wypłacalny i zdolny do zwrotu i spłaty subwencji,

3/ do uznawania jakiegokolwiek warunku programowego, za spełniony wyłącznie w oparciu o oświadczenie beneficjenta programu, jego przedstawiciela lub osoby, która podaje się wobec PFR za beneficjenta programu lub jego przedstawiciela (rozdział 3.2 Załącznika nr 1 do Regulaminu k. 85-86).

Pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. Podstawowym przedmiotem działalności pozwanego jest produkcja wyrobów budowlanych z betonu, roboty budowlane oraz roboty związane z budową dróg szynowych. W związku z prowadzoną działalnością jako pracodawca zatrudnia pracowników.

W dniu 22 listopada 2018 r. ujawniona została informacja w KRS o wpisie dotyczącym zmiany w zakresie nazwy spółki z (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o.

Wobec ujawnionych informacji w KRS w okresie od dnia 22 listopada 2018 r. do dnia 25 maja 2020 r. spółka (...) S.A. była powiązana stosunkiem właścicielskim z pozwaną spółką, posiadając w niej całościowy udział (wypis z (...) Sp. z o.o. ).

Przeciętne zatrudnienie w (...) Sp. z o.o. w okresie od dnia 1.01.2019 r. do dnia 31.12.2019 r. wynosiło 42 pracowników (sprawozdanie finansowe (...) Sp. z o.o. za rok 2019 k. 177).

Przeciętne zatrudnienie w (...) S.A. w okresie od dnia 1.01.2019 r. do dnia 31.12.2019 r. wynosiło (...) pracowników (sprawozdanie zarządu z działalności Grupy (...)oraz (...) S.A. za rok 2019 k. 249).

Cały proces zawierania umowy subwencji finansowej pomiędzy PFR a spółką (...) Sp. z o.o. odbywał się drogą elektroniczną za pośrednictwem Bankowości Elektronicznej.

Za pośrednictwem formularza aplikacyjnego, pozwany reprezentowany przez R. R. złożył wniosek o przyznanie subwencji finansowej.

Pozwany zaakceptował oświadczenia, które były w formularzu aplikacyjnym dostępnym w bankowości elektronicznej: że na dzień 31 grudnia 2019 roku był małym-średnim przedsiębiorcą, że na dzień złożenia wniosku o subwencję prowadzi działalność gospodarczą, że na dzień 31 grudnia 2019 roku prowadziła działalność gospodarczą oraz że jest świadomy tego, że subwencja finansowa [...] dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw spełniających kryteria Mikro, Małego i Średniego - Przedsiębiorcy w rozumieniu programu.

Po wprowadzeniu przez niego danych w formularzu wniosku, w bankowości elektronicznej został wygenerowany projekt umowy subwencji finansowej. Tak wygenerowany projekt umowy subwencji finansowej został następnie podpisany przez obie strony, najpierw przez pozwanego za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych przez Bank, a następnie przez Bank w imieniu PFR. Tym samym doszło do zawarcia pomiędzy PFR a pozwanym reprezentowanym przez R. R. umowy subwencji finansowej nr (...) z dnia 11 maja 2020 roku (umowa subwencji finansowej nr (...) z dnia 11 maja 2020 roku – k. 100-106).

Pozwany wnioskował o subwencję finansową w kwocie 1.307.624 zł.

Po zawarciu umowy PFR weryfikował na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwa Finansów dane przedstawione przez przedsiębiorcę i złożone oświadczenia i podejmował decyzję o wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej, wypłacie subwencji finansowej w wysokości mniejszej niż wnioskowana lub odmowie wypłaty subwencji finansowej (§ 2 ust. 7 umowy subwencji finansowej).

Decyzją w sprawie subwencji z dnia 11 maja 2020 r. PFR dokonał częściowo pozytywnej weryfikacji spełnienia warunków otrzymania kwoty subwencji przez pozwanego. W uzasadnieniu decyzji wskazano na kilka nieprawidłowości dotyczących m.in., daty rozpoczęcia działalności, w odniesieniu do pola dotyczącego wielkości obrotów gospodarczych w 2019 r. oraz w miesiącu kalendarzowym w którym doszło do spadku obrotów gospodarczych, PFR ustalił inne niż wskazane przez pozwanego kwoty. Dodatkowo niezgodność dotyczyła skali spadku obrotów gospodarczych (decyzja w sprawie subwencji z dnia 11 maja 2020 r. - k. 110).

W umowie subwencji pozwany oświadczył m.in., że:

a) wszystkie przedstawione informacje oraz złożone oświadczenia są zgodne z prawdą i jest świadoma odpowiedzialności karnej za przedstawienie fałszywych informacji oraz złożenia fałszywych oświadczeń (§ 1 ust. 1 Umowy)

b) na dzień 31 grudnia 2019 roku był małym lub średnim przedsiębiorcą (przy czym mały lub średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który zatrudnia do 249 pracowników (z wyłączeniem właściciela) oraz jego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR, przy czym nie jest mikroprzedsiębiorcą lub nie jest beneficjentem programu rządowego Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm) (§ 1 ust. 2 Umowy);

b) jest świadomy tego, że subwencja finansowa [...] dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw spełniających kryteria mikro-, małego i średniego - przedsiębiorcy w rozumieniu programu oraz załącznika nr 1 do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (§ 2 ust. 19 Umowy);

c) w razie stwierdzenia, iż Przedsiębiorca jest dużym przedsiębiorcą, PFR może wydać decyzję o zwrocie udzielonego wsparcia (§ 2 ust. 20 Umowy).

d) zapoznał się z Regulaminem, rozumie go i akceptuje jego treść (§ 11 ust. 4 umowy).

Dodatkowo w ramach Regulaminu pozwany złożył zgody i oświadczenia m.in., że:

a)  Beneficjent potwierdza, że zrozumiał i przyjmuje zasady rozpatrywania przez PFR Wniosków o przyznanie Finansowania Programowego, które zostały wskazane w Regulaminie, jak również potwierdza, że zapoznanie się z tymi zasadami nie zwalnia go od zapoznania się z całokształtem przepisów prawa i postanowień Dokumentów Finansowania dotyczących Finansowania Programowego (§ 13 ust. 1 Regulaminu);

b)  złożenie Wniosku oznacza akceptację przez Beneficjenta niniejszego Regulaminu oraz zasad ubiegania się i udzielania Finansowania Programowego opisanych w Regulaminie i Dokumentach Programowych (§ 15 Regulaminu).

Pozwany w dniu 13 maja 2020 r. otrzymał subwencje finansową w łącznej kwocie 872.514,24 zł (potwierdzenie dokonania wypłaty subwencji finansowej
– k. 112).

Pozwany zgodnie z harmonogramem spłat kredytu (k.121) w okresie od dnia 26 lipca 2021 r. do dnia 26 czerwca 2023 r. dokonał zwrotu subwencji w ratach w kwocie 218.128,56 zł, stanowiącej 25 % wartości udzielonej subwencji do której zwrotu pozwany był obowiązany. Powód zaliczył te spłatę na poczet odsetek ustawowych za opóźnienie w zwrocie subwencji w okresie od dnia 3 czerwca 2020 r. do 25 maja 2023 r. (k. 412 – 415).

Zgodnie z § 10 ust. 11 Regulaminu PFR mógł, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności z uwzględnieniem zasady racjonalności ekonomicznej, w tym wyważenia słyszanych interesów danego beneficjenta, ogółu wszystkich beneficjentów i Skarbu Państwa oraz realizacji celów szczegółowych określonych w programie, odstąpić od stosowania niektórych spośród wymienionych wyżej warunków programowych, każdorazowo z zastrzeżeniem stosowania się do zasad i warunków decyzji Komisji Europejskiej dotyczącej programu.

W myśl § 11 ust. 13 Regulaminu w przypadku, gdy beneficjent otrzymał subwencję finansową na podstawie nieprawdziwych oświadczeń, od których uzależnione było udzielenie subwencji finansowej lub wysokość subwencji finansowej, beneficjent zobowiązany był do niezwłocznego, nie później niż w terminie 14 dni roboczych od otrzymania subwencji finansowej, zwrotu subwencji finansowej lub jej części na wyodrębniony rachunek techniczny Banku.

Do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez przedsiębiorę, PFR może kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem umowy przez przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej. W takim przypadku subwencja finansowa stanie się wymagalna w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia przedsiębiorcy informacji o decyzji PFR w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji PFR (zgodnie z § 3 ust. 6 umowy).

W przypadku stwierdzenia złożenia przez beneficjenta nieprawdziwych oświadczeń lub podania we wniosku nieprawdziwych informacji, PFR mógł podjąć decyzję o zobowiązaniu beneficjenta do zwrotu całości lub części subwencji finansowej (§ 3 ust. 6 Regulaminu).

Po wypłacie subwencji finansowej, korzystając z uprawnienia przewidzianego w § 3 ust. 6 zd. 1 Regulaminu oraz § 3 ust. 6 umowy subwencji, PFR ustalił że pozwany jest powiązany z innymi podmiotami tj. (...) S.A. oraz (...) S.A., wobec czego w okresie co najmniej dwóch pełnych lat obrotowych zatrudniał więcej niż 250 pracowników. W konsekwencji na dzień składania wniosku o subwencję nie posiadał statusu mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy, a zatem nie może być beneficjentem programu uprawnionym do otrzymania (i zatrzymania) subwencji finansowej.

Pozwana spółka nie dokonała zwrotu subwencji finansowej zgodnie z określonym w § 11 ust. 13 Regulaminu terminem.

W konsekwencji, na podstawie § 3 ust. 6 umowy subwencji, PFR podjął decyzję o zwrocie przez pozwanego całości subwencji finansowej i poinformował pozwanego o tej decyzji, wzywając do zwrotu wypłaconej subwencji finansowej. Pozwana spółka otrzymała wezwanie do zwrotu subwencji w dniu 8 grudnia 2023 roku. Do dnia dzisiejszego pozwany nie dokonał zwrotu otrzymanej Subwencji Finansowej (wezwanie do zwrotu subwencji finansowej z dnia 6 grudnia 2023 roku – k. 123-124, potwierdzenie doręczenia wezwania do zwrotu Subwencji Finansowej z dnia 8 grudnia 2023 roku - k. 125).

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Sąd uznał za wiarygodne przedstawione w/w dokumenty, albowiem strony nie zakwestionowały ich zawartości i autentyczności.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania reprezentanta pozwanej spółki w zakresie w jakim ten reprezentant podał, iż powódka wprowadziła pozwaną w błąd co do interpretacji definicji małego i średniego przedsiębiorcy w rozumieniu zawartego przez strony kontraktu. Relacja ta w tym zakresie jest gołosłowna, nie znajduje potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Dodatkowo należy podkreślić, iż strona pozwana jest bezpośrednio zainteresowana uzyskaniem korzystnego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd pominął wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z przesłuchania reprezentanta pozwanej w części ponad tezę dowodową uwzględnioną przez Sąd w tym zakresie jako wniosek nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (k. 465 v.). W ocenie Sądu okoliczność jak pozwana subiektywnie rozumiała definicję małego i średniego przedsiębiorcy na potrzeby przedmiotowego kontraktu nie jest istotną okolicznością w sprawie, istotne jest to jak należało obiektywne rozumieć w/w definicję przy uwzględnieniu treści umowy zawartej przez strony.

Sąd zważył co następuje.

W pierwszym rzędzie należy podnieść, iż wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2024 r. Sąd orzekł jedynie o części roszczeń powoda. Otóż przedmiotem rozstrzygnięcia jest roszczenie powoda o zapłatę kwoty 872.514,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty jako kwoty żądanej tytułem zwrotu przez pozwaną uzyskanej subwencji. Stało się tak, ponieważ postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2024 r. Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 177 par. 1 pkt 6 kpc w zakresie roszczenia o zapłatę kwoty 7.121,92 zł (zsumowane odsetki, z których uczyniono dodatkowy kapitał) .

Powództwo wywiedzione przez powoda Polski Fundusz Rozwoju S.A. w W. zasługiwało na uwzględnienie w zakresie roszczenia powoda o zapłatę kwoty 872.514,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty.

Bezspornym w niniejszej sprawie jest to, że powodowi Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A. w W. powierzono realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego w związku ze skutkami COVID-19 „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” oraz to, że w dniu 11 maja 2020 roku strony zawarły umowę subwencji finansowej nr (...), na mocy której pozwany
(...) Sp. z o.o. otrzymał subwencję finansową w wysokości 872.517,24 zł.

Główną osią sporu pomiędzy stronami były następujące kwestie:

1/ weryfikacja warunków programowych przyznawania subwencji finansowych w ramach rządowego programu - należało odpowiedzieć na pytanie na jakim etapie dokonywano weryfikacji i w jakim zakresie,

2/ ocena definicji małego i średniego przedsiębiorcy – należało rozważyć jaki wpływ mają regulacje dotyczące podmiotu powiązanego w kwestii ustalenia statusu MŚP,

3/ ocena treści „Przewodnika dla mikro, małych i średnich firm po tarczy Finansowej PFR” w zakresie ustalenia statusu MŚP z uwzględnieniem relacji podmiotu zależnego i dominującego – ocenić należało czy regulacje w tym zakresie pozostają w sprzeczności z treścią Umowy, Regulaminu oraz dokumentów Programowych,

4/ ocena oświadczeń pozwanego - należało rozważyć czy przekazane przez pozwanego informacje były prawdziwe w świetle przedstawionych przez strony okoliczności.

Rozstrzygnięcie tych kwestii pozwoli uzyskać odpowiedz na pytanie czy powód jest uprawniony do żądania zwrotu subwencji finansowej przyznanej i wypłaconej pozwanej spółce.

Na wstępie wskazać należy, iż program rządowy „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” był programem dzięki, któremu mali i średni przedsiębiorcy mogli skorzystać z finansowania na preferencyjnych warunkach. Rozwiązanie miało na celu zapewnienie płynności i stabilności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce w związku ze skutkami pandemii COVID-19. Dofinansowanie było częściowo bezzwrotne. Środki uzyskane w ramach Tarczy Finansowej PFR dla MŚP można było przeznaczyć wyłącznie na pokrycie kosztów bieżącej działalności, w tym pokrycie kosztów wynagrodzeń pracowników.

Z Tarczy Finansowej PFR dla MŚP skorzystać mogli przedsiębiorcy spełniający odpowiednie warunki.

W rozdziale 3.1. Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm, stanowiącej załącznik do uchwały nr 50/2020 Rady Ministrów przyjmującej program rządowy, wskazano, że programem objęci byli „przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2019 r. poz. 1292, z późn. zm.), tj. osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, będący mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami spełniającymi następujące kryteria:

a. mikroprzedsiębiorca („Mikrofirma”) – to przedsiębiorca, który łącznie spełnia następujące warunki:

(i) zatrudnia co najmniej 1 pracownika oraz nie więcej niż 9 pracowników, z wyłączeniem właściciela, oraz

(ii) jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza kwoty 2.000.000 EUR;

b. małe i średnie przedsiębiorstwo („MŚP” lub „mała i średnia firma”) – to przedsiębiorca, który zatrudnia do 249 pracowników, z wyłączeniem właściciela, a jego roczny obrót nie przekracza 50.000.000 EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43.000.000 EUR, przy czym: (i) nie jest Mikrofirmą, lub (ii) nie jest Beneficjentem Programu DP”.

Również w Regulaminie ubiegania się o udział w programie rządowym podano, że beneficjent oznacza przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Prawa Przedsiębiorców posiadającego status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, wnioskującego do PFR o udzielenie Subwencji Finansowej, lub któremu PFR udzielił Subwencji Finansowej” (k. 475); w tym: ,,MŚP oznacza przedsiębiorcę, który (a) zatrudnia do 249 pracowników (z wyłączeniem właściciela), a jego roczny obrót za 2019 r. nie przekroczył 50.000.000 EUR, lub suma bilansowa za 2019 r. nie przekroczyła 43.000.000 EUR, (b) nie jest Mikroprzedsiębiorcą, lub (ii) nie jest beneficjentem finansowania udzielonego w ramach programu rządowego pt. "Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm". Na potrzeby ustalenia statusu MŚP przez pracownika rozumie się osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, przy czym za pracowników nie uważa się pracowników na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich, wychowawczych i zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego” (k. 476), w tym: ,,Przedsiębiorstwa partnerskie oznacza wszystkie przedsiębiorstwa, które nie są powiązane, ale między którymi istnieją następujące związki – przedsiębiorstwo działające na rynku wyższego szczebla (typu upstream) posiada, samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym, co najmniej 25 % kapitału innego przedsiębiorstwa działającego na rynku niższego szczebla (typu downstream) lub praw głosu w takim przedsiębiorstwie” (k. 477), w tym: ,,Przedsiębiorstwa powiązane oznaczają przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków: (i): przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka, (ii) przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczać lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa, (iii) przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki, (iv) przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie”, w tym: ,,Warunki Programowe oznaczają wszelkie warunki, oświadczenia, wymogi lub kryteria determinujące jakiekolwiek uprawnienia lub obowiązki Beneficjenta związane z Finansowaniem Programowym, w tym, w szczególności, warunki determinujące (a) możliwość ubiegania się przez Beneficjenta o udział w Programie, (b) wysokość Subwencji Finansowej, którą może otrzymać Beneficjent, (c) zwolnienie Beneficjenta z obowiązku zwrotu całości lub części Subwencji Finansowej, w każdym przypadku określone w Dokumentach Programowych i przepisach bezwzględnie obowiązującego prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej” (k. 478). W zakresie stanu powiązania z innymi przedsiębiorstwami istniały następujące warunki programowe: § 10 ust. 3 regulaminu – ,,Określając status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, Beneficjent jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych), które mogą mieć następujący charakter i w razie konieczności sumować dane dotyczące przedsiębiorstw z nim powiązanych w następujący sposób: (i) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa powiązane – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości dane przedsiębiorstw powiązanych, (ii) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa partnerskie – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się dane przedsiębiorstw partnerskich proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (z tym że należy wziąć pod uwagę wyższy udział) – nie dotyczy to publicznych korporacji inwestycyjnych, spółek venture capital, osób fizycznych lub grupy osób fizycznych prowadzących regularną działalność inwestycyjna jako tzw. ,,anioły biznesu”, o ile całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; inwestorzy instytucjonalni, w tym fundusze rozwoju regionalnego”, § 10 ust. 4 regulaminu - ,, Wskazane wyżej powiązania mogą zachodzić również za pośrednictwem innych przedsiębiorstw, oraz osób fizycznych i ich grup, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych”, § 10 ust. 5 regulaminu – ,,Zawsze dużym przedsiębiorstwem będzie taki podmiot, którego 25 % lub więcej kapitału lub praw głosu jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie, przez co najmniej jeden organ publiczny", § 10 ust. 6 regulaminu - ,,Dane przedsiębiorstw, które podlegają sumowaniu należy ustalać na podstawie ksiąg rachunkowych lub danych pochodzących ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego”, § 10 ust. 7 regulaminu - ,,Szczegółowe informacje dotyczące ustalenia statusu przedsiębiorstwa znajdują się w Załączniku I Rozporządzenia Pomocowego”(k. 482). Regulamin ten stanowił integralną część umowy.

Zgodnie z Regulaminem, Załącznik I do Rozporządzenia Pomocowego oznacza Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187/1 z 26.6.2014). Rozporządzenie w swojej treści oprócz określenia definicji mikro-, małego i średniego przedsiębiorstwa, definiuje również przedsiębiorstwa powiązane i tak są to przedsiębiorstwa które pozostają w jednym z poniższych związków:

a) przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka;

b) przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;

c) przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki;

d) przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie.

Zakłada się, że wpływ dominujący nie istnieje, jeżeli inwestorzy wymienieni w ust. 2 akapit drugi nie angażują się bezpośrednio lub pośrednio w zarządzanie danym przedsiębiorstwem, bez uszczerbku dla ich praw jako udziałowców/ akcjonariuszy.

Przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym ze związków opisanych w akapicie pierwszym za pośrednictwem co najmniej jednego przedsiębiorstwa, lub jednego z inwestorów, o których mowa w ust. 2, również uznaje się za powiązane.

Przedsiębiorstwa pozostające w jednym z takich związków za pośrednictwem osoby fizycznej lub grupy osób fizycznych działających wspólnie również uznaje się za przedsiębiorstwa powiązane, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych.

Za "rynek pokrewny" uważa się rynek dla danego produktu lub usługi znajdujący się bezpośrednio na wyższym lub niższym szczeblu rynku w stosunku do rynku właściwego.

4. Poza przypadkami określonymi w ust. 2 akapit drugi przedsiębiorstwa nie można uznać za małe lub średnie przedsiębiorstwo, jeżeli 25 % lub więcej kapitału lub praw głosu kontroluje bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie, co najmniej jeden organ publiczny (art. 3 ust. 3 załącznika I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014).

W konsekwencji dla prawidłowego określenia statusu MŚP należało odnieść się do wszystkich wskazanych powyżej regulacji. Ponadto regulamin w zakresie Warunków programowych w treści § 10 ust. 3 wskazuje wprost o konieczności ustalenia podmiotów powiązanych spółki wnioskującej o przyznanie subwencji, jako okoliczności warunkującej prawidłowe ustalenie statusu przedsiębiorcy. Zgodnie z w/w § 10 ust. 3 Regulaminu określając status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, Beneficjent jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych), które mogą mieć następujący charakter i w razie konieczności sumować dane dotyczące przedsiębiorstw z nim powiązanych w następujący sposób: (i) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa Powiązane – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości dane Przedsiębiorstw Powiązanych […], a w par. 10 ust. 7 regulaminu wprost poczyniono odwołanie do załącznika I Rozporządzenia Pomostowego.

W ocenie Sądu pozwany ubiegając się o subwencję finansową musiał zapoznać się z ogólnymi warunkami programu, a zwłaszcza z Regulaminem ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” - będącym podstawowym dokumentem opisującym zasady programu Tarczy Finansowej. W § 11 ust. 4 umowy subwencji finansowej pozwany oświadczył, że zapoznał się z Regulaminem, rozumie go i akceptuje jego treść.

Z ogólnych warunków programu, Regulaminu oraz Rozporządzenia Pomocowego będącego integralną częścią umowy jasno wynika kto może być beneficjentem programu.

Odnosząc się do zawartej przez strony umowy subwencji finansowej podnieść należy, że Sąd nie podzielił poglądu według którego powódka w nieuprawniony sposób dokonała samodzielnej modyfikacji zasad korzystania z programu Tarcza Finansowa 1.0 poprzez wprowadzenie do regulaminu definicji MŚP niezgodnej z uchwałą Rady Ministrów nr 50/2020 z dnia 27.04.2020 r. wprowadzającą w życie ten program.

Nie można zgodzić się z tym jakoby strona powodowa w sposób nieuprawniony dokonała w ramach Tarczy 1.0. samodzielnej modyfikacji kręgu podmiotów uprawnionych do ubiegania się o wsparcie finansowe oraz zasad jej udzielania. Ze stanowiącego załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 50/2020 z dnia 27 kwietnia 2020 roku w sprawie programu rządowego „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” (Rozdział 6. Pozostałe szczegółowe zasady i warunki Programu. Podrozdział 6.4 Ogólne zasady realizacji Programu, pkt. 2) wynika, że strona powodowa miała prawo stosować Zasadę Racjonalnej Uznaniowości. Powyższa zasada (Rozdział 7. Załączniki. Podrozdział 7.1 Załącznik 1. Definicje) wskazuje, że strona powodowa ,,ma prawo podjąć decyzję dotyczącą jakiegokolwiek aspektu określonej czynności faktycznej lub prawnej, w tym w szczególności dotyczącą podjęcia lub zaniechania podjęcia tej czynności, treści lub formy tej czynności oraz sposobu lub kosztu podjęcia tej czynności według swojego swobodnego uznania: (i) działając racjonalnie według własnej profesjonalnej oceny, (ii) z uwzględnieniem wyważenia słusznych interesów Powierzającego, Beneficjentów Programu i PFR (zgodnie z własnym najlepszym zrozumieniem natury tych interesów przez PFR), oraz (iii) mając na uwadze jak najpełniejszą realizację celów każdego Programu (zgodnie z własnym najlepszym zrozumieniem natury tych celów przez PFR”. Uprawnienia powódki do kształtowania zasad funkcjonowania programu były zatem szerokie i w ich ramach mieściło się także odniesienie do Załącznika I do Rozporządzenia Pomocowego.

Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej dotyczącego spornej umowy subwencji finansowej, należy przyznać rację pozwanej, iż regulamin w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez strony umowy miał inną treść niż regulamin przedstawiony przez powoda w niniejszej sprawie jako załącznik do pozwu w zakresie definicji MŚP. Okoliczność te w toku procesu przyznała sama strona powodowa. Zdaniem pozwanej powód powołał się w niniejszej sprawie na regulamin w innym brzmieniu (obowiązującym od 28.04.2021 r.) niż jego faktyczne brzmienie w dniu zawarcia w/w umowy (różnice w tym zakresie zostały przedstawione powyżej w ramach ustaleń faktycznych Sądu).

Jednakże odmienne brzmienie w/w regulaminu nie prowadzi, w ocenie Sądu, do wniosku, że w dacie zawierania umowy subwencji pozwana jako beneficjent programu nie miała obowiązku uwzględniania przedsiębiorstw powiązanych i partnerskich przy ocenie czy spełnia warunki skorzystania z subwencji finansowej.

Z ustaleń Sadu wynika, iż przedmiotowy regulamin został faktycznie odmiennie zredagowany, ale w obu jego brzmieniach, co istotne na gruncie niniejszej sprawy, także w brzmieniu z dnia zawarcia spornej umowy odwoływał się do definicji MŚP zawartej w Załączniku I do Rozporządzenia Pomocowego, przy czym w innym miejscu niż późniejsze brzmienie tego regulaminu. W zakresie stanu powiązania z innymi przedsiębiorstwami istniały następujące warunki programowe: § 10 ust. 3 regulaminu – ,,Określając status Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, Beneficjent jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych), które mogą mieć następujący charakter i w razie konieczności sumować dane dotyczące przedsiębiorstw z nim powiązanych w następujący sposób: (i) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa powiązane – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości dane przedsiębiorstw powiązanych, (ii) przypadku gdy dane przedsiębiorstwo posiada Przedsiębiorstwa partnerskie – do jego danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się dane przedsiębiorstw partnerskich proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (z tym że należy wziąć pod uwagę wyższy udział) – nie dotyczy to publicznych korporacji inwestycyjnych, spółek venture capital, osób fizycznych lub grupy osób fizycznych prowadzących regularną działalność inwestycyjna jako tzw. ,,anioły biznesu”, o ile całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; inwestorzy instytucjonalni, w tym fundusze rozwoju regionalnego”, § 10 ust. 4 regulaminu - ,, Wskazane wyżej powiązania mogą zachodzić również za pośrednictwem innych przedsiębiorstw, oraz osób fizycznych i ich grup, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych”, § 10 ust. 5 regulaminu – ,,Zawsze dużym przedsiębiorstwem będzie taki podmiot, którego 25 % lub więcej kapitału lub praw głosu jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie, przez co najmniej jeden organ publiczny", § 10 ust. 6 regulaminu - ,,Dane przedsiębiorstw, które podlegają sumowaniu należy ustalać na podstawie ksiąg rachunkowych lub danych pochodzących ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego”, § 10 ust. 7 regulaminu - ,,Szczegółowe informacje dotyczące ustalenia statusu przedsiębiorstwa znajdują się w Załączniku I Rozporządzenia Pomocowego”. Należy podkreślić, iż par. 10 pkt 7 regulaminu w brzmieniu z dnia 25 maja 2020 r. wprost w ramach warunków programowych wskazywał na konieczności uwzględnienia definicji przedsiębiorcy zawartej także w załączniku I Rozporządzenia Pomocowego.

W konsekwencji należało podzielić stanowisko strony powodowej, iż w celu uzyskania dofinansowania istniał obowiązek spełnienia wymogu określonego w treści Załącznika I do Rozporządzenia Pomocowego, tj. limitowanego stanu powiązań z innymi podmiotami.

Kontynuując rozważania należy podnieść, iż pozwany – jak sam przyznał – miał świadomość istnienia powiązania kapitałowego z inną spółką w dniu 31 grudnia 2019 r. tj. w okresie uwzględnianym w ramach rządowego Programu. Zgodnie z informacjami ujawnionymi w KRS spółka (...) S.A. od dnia 22 listopada 2018 r. do dnia 28 maja 2020 r. posiadała
100 % udziałów w pozwanej spółce. W konsekwencji okoliczność ta przy ustalaniu statusu przedsiębiorstwa nakładała na pozwanego obowiązek dodania do danych pozwanego 100% danych przedsiębiorstwa powiązanego. Dodatkowo w odniesieniu do przedsiębiorstw powiązanych należy doliczyć dane każdego przedsiębiorstwa powiązanego z jego przedsiębiorstwami powiązanymi oraz każdego partnera przedsiębiorstw powiązanych.

Pozwany stał na stanowisku, że złożony przez niego wniosek nie zawiera nieprawdziwych oświadczeń i danych, albowiem nie ukrywał przed PFR, iż na dzień 31 grudnia 2019 r. (...) S.A. była jedynym właścicielem wszystkich udziałów pozwanej spółki. Na potwierdzenie powyższej okoliczności do wniosku pozwany dołączył wydruk CI KRS. W konsekwencji powód wydając decyzję o przyznaniu określonej kwoty dotacji – zdaniem pozwanego - ugruntował pozwanego pozostającego w mylnym przeświadczeniu, że wobec dokonanej weryfikacji m.in. informacji zamieszczonych w KRS prawidłowo określił swój status przedsiębiorstwa. Takie rozumowanie doprowadziło pozwanego do złożenia nieprawidłowych oświadczeń, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Po poczynieniu powyższych rozważań o charakterze w istocie porządkującym, należało przejść do kwestii weryfikacji wniosków. Należało wyjaśnić na jakim etapie i w jakim zakresie PFR dokonywał weryfikacji poszczególnych warunków programowych.

Zdaniem pozwanego obowiązkiem powoda jako profesjonalisty było zorganizowanie procesu przyznawania subwencji w taki sposób aby weryfikacja podmiotów ubiegających się o subwencję finansową gwarantowała pewność wydawanych decyzji. Pozwany zarzucił powodowi, że najpierw dokonał wykładni przepisów, na podstawie której zdecydował się uznać pozwanego za małego lub średniego przedsiębiorcę pomimo powiązania kapitałowego z inną spółką za beneficjenta subwencji finansowej i zawarł z nim umowę, a następnie zmienił stanowisko w tej kwestii.

Zdaniem Sądu pozwany zdaje się nie zauważać, tego że z uwagi na pomocowy charakter programu oraz w celu zapewnienia szybkości rozpoznawania wniosków w interesie aplikujących przedsiębiorców, PFR - przed przyznaniem i wypłatą subwencji - nie musiał dokonywać indywidualnej, szczegółowej analizy wniosków o udzielenie subwencji, nie musiał dokonywać weryfikacji prawdziwości lub zgodności z prawem złożonych oświadczeń oraz mógł nie uwzględniać żadnych dodatkowych informacji przekazywanych przez wnioskodawców poza treścią ustandaryzowanego wniosku o przyznanie subwencji finansowej.

Jak można przeczytać w rozdziale 3.2 Załącznika nr 1 do Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym (k. 85-86 ) „ Z uwagi na pomocowy charakter programu, polegający na udzielaniu subwencji finansowych w związku z istotnymi zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19, oraz efektywność i szybkość rozpoznawania wniosków w interesie wszystkich aplikujących przedsiębiorców kwalifikujących się jako potencjalni beneficjenci programu, PFR został uprawniony do:

1/ stosowania możliwie automatycznych, uproszczonych i przyspieszonych procedur przyznawania subwencji finansowych, w tym ich realizowania za pośrednictwem kanałów elektronicznych (np. banków), wyłącznie z wykorzystaniem danych pochodzących od partnerów Programu oraz na podstawie oświadczeń składanych przez beneficjentów Programu

2/ przyjęcia, iż każdy beneficjent programu jest wypłacalny i zdolny do zwrotu i spłaty subwencji,

3/ do uznawania jakiegokolwiek warunku programowego, za spełniony wyłącznie w oparciu o oświadczenie beneficjenta programu, jego przedstawiciela lub osoby, która podaje się wobec PFR za beneficjenta programu lub jego przedstawiciela”.

Stąd też, wniosek o udzielenie subwencji finansowej udostępniany był w bankowości elektronicznej banku wyłącznie jako interfejs i służył zebraniu wszelkich oświadczeń składanych przez przedsiębiorcę starającego się o subwencję finansową. W dalszej kolejności oświadczenia wpisane przez przedsiębiorcę we wniosku implementowane były do projektu umowy subwencji finansowej udostępnianej w systemie bankowości elektronicznej, która następnie była podpisywana przez przedsiębiorcę z wykorzystaniem narzędzi autoryzacyjnych banku, w którym aplikował o subwencję.

Wnioski były weryfikowane automatycznie i zdalnie z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji przez PFR na podstawie danych dostępnych w bazach Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie obrotów oraz w ZUS odnośnie liczby pracowników. Wniosek oparty był więc na oświadczeniach przedsiębiorcy, a jego weryfikację PFR przeprowadzał automatycznie jedynie na podstawie danych z banków (identyfikacja, w tym numer NIP), ZUS (zatrudnienie) i Ministerstwa Finansów (m.in. przychód ze sprzedaży za poprzedni rok obrotowy dla MŚP). Po potwierdzeniu tych informacji obliczana była wysokość subwencji.

Powód przed wypłatą subwencji weryfikował głównie liczbę zatrudnianych pracowników i wielkość obrotów gospodarczych na podstawie danych z rejestrów m.in. ZUS czy Ministerstwa Finansów.

W § 2 ust. 7 umowy wskazano, że „ po zawarciu umowy PFR zweryfikuje na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwa Finansów dane przedstawione przez przedsiębiorcę i złożone oświadczenia i podejmie decyzję o wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej, wypłacie subwencji finansowej w wysokości mniejszej niż wnioskowana lub odmowie wypłaty subwencji finansowej”.

Powyżej weryfikacji PFR dokonał również w niniejszej sprawie. Pozwany wnioskował o wypłatę subwencji w kwocie 1.307.624 zł. Decyzją w sprawie subwencji z dnia 11 maja 2020 r. PFR dokonał częściowo pozytywnej weryfikacji spełnienia warunków otrzymania kwoty subwencji przez pozwanego, wskazując m.in. niezgodności przekazanych danych w zakresie wielkości obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) w 2019 roku a także ustalenia skali spadku obrotu gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) (decyzja w sprawie subwencji z dnia 11 maja 2020 r. - k. 110-110 v.). Pozwanemu przyznano ostatecznie kwotę 872.514,24 zł.

Wobec powyższego twierdzenie pozwanego o indywidualnej weryfikacji wniosków oraz załączników do nich dołączonych nie zasługuje na uwzględnienie. Nie znajdują również uzasadnienia twierdzenia pozwanego jakoby PFR przed wydaniem decyzji o przyznaniu subwencji miał obowiązek skrupulatnego przeglądania informacji ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym, co również zdaniem powoda wynika z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Powód zgodnie z § 2 ust. 7 Umowy przez wypłatą subwencji weryfikował liczbę zatrudnianych pracowników i wielkość obrotów gospodarczych na podstawie danych z rejestrów m.in. ZUS czy Ministerstwa Finansów. Możliwość dalszej szczegółowej weryfikacji wniosku (w tym statusu prawnego wnioskodawcy) - już po udzieleniu subwencji - przewidywał zaś wprost przepis § 3 ust. 6 umowy.

Zgodnie z § 3 ust. 6 umowy „ do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez przedsiębiorę, PFR może kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem umowy przez przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej. W takim przypadku subwencja finansowa stanie się wymagalna w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia przedsiębiorcy informacji o decyzji PFR w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji PFR”.

Nie ma zatem wątpliwości co do tego, że powód miał prawo jedynie na podstawie złożonych przez wnioskodawców oświadczeń wypłacić subwencję, a dopiero potem zweryfikować prawdziwość przekazanych przez przedsiębiorców informacji.

Reasumując PFR miał możliwość weryfikacji poszczególnych informacji na różnych etapach, w tym miał prawo do dokonywania weryfikacji następczej.

Katalog adresatów programu pomocowego był zamknięty, natomiast pozwany z uwagi na powszechność tych regulacji miał dostęp do ogólnych warunków programu i pozostałych dokumentów dotyczących ubiegania się o wsparcie finansowe. Wobec czego pozwany miał możliwość dokładnego zweryfikowania swojego statusu przedsiębiorcy odnosząc się nie tylko do ogólnikowych regulacji w tym zakresie ale również do pozostałych regulacji wobec świadomości sprzedaży wszystkich udziałów swojej spółki w listopadzie 2018 r. Scedowanie obowiązku ustalenia stopnia powiązania z inną spółką oraz wpływu tej okoliczności na możliwość przystąpienia do Programu wobec jego uproszczonych i przyspieszonych procedur z uwagi na pomocowy charakter w związku z wystąpieniem epidemii COVID-19, było działaniem nieracjonalnym. Dokładna analiza Dokumentów Programowych pozwalała ustalić kto mógł być beneficjentem programu. Pomimo iż pozwany nie spełniał wymagań Programowych, postanowił złożyć wniosek o wypłatę subwencji i zaakceptował oświadczenia zawarte w formularzu aplikacyjnym dostępnym w bankowości elektronicznej: że na dzień 31 grudnia 2019 roku prowadzi działalność gospodarczą oraz że jest świadomy tego, że subwencja finansowa [...] dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw spełniających kryteria mikro-, małego i średniego - przedsiębiorcy w rozumieniu programu. Ponadto pozwany oświadczył, że liczba zatrudnionych Pracowników na dzień 31 grudnia 2019 r. wyniosła (...)

Wobec powyższego oceniając złożone przez pozwanego oświadczenia nie sposób przyjąć, że są one prawdziwe. W ocenie Sadu pozwany starając się o subwencję finansową musiał zapoznać się z ogólnymi warunkami programu a zwłaszcza z przesłankami warunkującymi uzyskanie statusu małego lub średniego przedsiębiorcy. Kryterium liczby zatrudnianych pracowników obok wysokości uzyskiwanego obrotu rocznego stanowi zasadniczą przesłankę warunkującą skorzystanie z subwencji finansowej, dlatego też w sytuacji powiązania ze spółką dominującą, pozwany powinien zwrócić szczególną uwagę na wszelkie regulacje warunkujące udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm”. Albowiem treść § 10 Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym odnosząca się do warunków programowych w ramach ust. 3 wprost opisywała okoliczności warunkujące uzyskanie statusu MŚP, a także konieczność doliczania całości danych przedsiębiorstw powiązanych. Ponadto zgodnie z § 11 ust. 4 umowy subwencji finansowej pozwany oświadczył, że zapoznał się z Regulaminem, rozumie go i akceptuje jego treść, wobec tego pozwany powinien się więc liczyć z konsekwencjami złożenia nieprawdziwych oświadczeń.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu polegającego na wewnętrznej sprzeczności w treści „Przewodnika dla mikro, małych i średnich firm po tarczy finansowej PFR”, Umowy i Regulaminu w zakresie w jakim dokumenty te wskazują na obowiązek wyłączenia „właściciela” przy uwzględnieniu statusu MŚP, podkreślenia wymaga, że pozwany dokonał nieuprawnionej nadinterpretacji definicji „właściciela”, uznając za uzasadnione wyłączenie przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy „właściciela” wnioskodawcy w rozumieniu spółki dominującej, będącej jedynym właścicielem udziałów wnioskodawcy na dzień 31 grudnia 2019 r. Przedstawiony przez pozwanego sposób rozumowania jest nieuzasadniony i nie znajduje odzwierciedlenia w obowiązującym systemie prawnym. W ramach Przewodnika dla mikro, małych i średnich firm po tarczy finansowej PFR” w rozdziale 2 zamieszczona została informacja wskazująca na sposób zaliczania do statusu przedsiębiorcy podmiotu zależnego i dominującego (strona 8, akapit 3,
k. 358 v.). Informacja ta nie odnosi się do istoty problemu w niniejszej sprawie, albowiem okoliczność ta dotyczy kryterium spółek zależnych od wnioskodawcy. Natomiast Umowa i Regulamin stanowiące o treści umowy w ogóle nie definiują tego pojęcia, podobnie jak Przewodnik który również nie zawiera wyjaśnienia tego pojęcia, dlatego też w tym zakresie należy odnieść się do regulacji zawartej w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Zgodnie z którym dla stwierdzenia stosunku dominacji i zależności wystarczy spełnienie przesłanek przewidzianych w art. 4 § 1 pkt 4 którymi są 1) kontrola nad zgromadzeniem spółki (dysponowanie większością głosów) 2) kontrola nad organami zarządzającymi bądź nadzorczymi spółki, albo 3) wywieranie decydującego wpływu na działalność spółki (zależnej). Pozwana nie wykazała, aby w dacie składania wniosku o subwencje finansową istniały podmioty zależne od niej w rozumieniu tego przepisu, albowiem w niniejszej sytuacji to pozwana spółka pozostawała w stosunku zależności do spółki dominującej tj. (...) S.A. Dlatego też niewątpliwie doszło do niewłaściwej interpretacji przez pozwanego wyjaśnienia zawartego w ramach Przewodnika, co w konsekwencji wywołało mylne przeświadczenie o powstaniu stanu faktycznego niemającego uzasadnienia w niniejszej sprawie. Dodatkowo należy podnieść, iż treść w/w Przewodnika wskazująca na obowiązek wyłączenia „właściciela” przy uwzględnieniu statusu MŚP, z istoty rzeczy mogła odnosić się jedynie do przedsiębiorcy prowadzącego działalność jako osoba fizyczna, który zatrudnia pracowników, ale i sam niezależnie od bycia właścicielem przedsiębiorstwa, wykonuje pracę na rzecz swojego przedsiębiorstwa.

Dodatkowo podkreślenia wymaga fakt, iż w/w Przewodnik nie stanowi źródła prawa w ramach zawartej umowy subwencji. Zakres dokumentów programowych wyznacza § 1 Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym (k. 59-63). Dlatego też stanowi on wyłącznie charakter informacyjny (§16 ust. 1 Regulaminu), jednakże pomimo tego nie zawiera on w swojej treści błędnych informacji. W ocenie Sądu to pozwany dokonał błędnej wykładni zarówno w zakresie w/w treści Poradnika jak również samej definicji MŚP i podmiotów powiązanych.

Zdaniem Sądu, mając powyższe rozważania na uwadze, powód słusznie upatruje podstawy prawnej powództwa w ramach art. 471 kc zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Realizacja tego obowiązku w realiach niniejszej sprawy dokonuje się na podstawie przepisu zawartego w Umowie subwencji finansowej tj. § 3 ust. 6, zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej.
W sprawie niniejszej zostało wykazane, że oświadczenia złożone przez pozwanego na etapie wypełniania wniosku o subwencje finansową oraz zawarte w umowie subwencji, w świetle wszystkich przedstawionych okoliczności, były nieprawdziwe.

W dalszej części rozważań – wobec przedstawionej powyżej argumentacji jedynie dla wyczerpania toku rozważań - odnieść należało się również do wskazanych przez powoda alternatywnych podstaw dochodzonego roszczenia, pierwszą z nich jest uregulowanie zawarte w ramach art. 415 kc. Powód upatruje powstania odpowiedzialności pozwanego poprzez wprowadzenie go w błąd co do okoliczności pozostawania beneficjentem subwencji finansowej, tj. posiadania statusu mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, odpowiedzialność odszkodowawcza z deliktu powstaje wskutek wyrządzenia szkody przez czyn niedozwolony, odpowiedzialność ta może powstać w takich sytuacjach, w których do wyrządzenia szkody dochodzi poza istniejącymi stosunkami prawnymi. Zdarzenie wywołujące szkodę jest jednocześnie źródłem powstania zobowiązania, którego treść sprowadza się do obowiązku naprawnienia wyrządzonej tym zdarzeniem szkody. Przepis art. 415 kc jako ogólną zasadę odpowiedzialności deliktowej przyjmuje winę za wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym. Powód w niniejszej sprawie jako zdarzenie w wyniku którego powstała szkoda, uznaje działanie powoda polegające na złożeniu niezgodnych ze stanem rzeczywistym oświadczeń przy składaniu wniosku o udzielenie subwencji finansowej, wskazując jednocześnie że działanie to wypełnia znamiona bezprawności. Przypisanie sprawcy szkody winy i postawienie zarzutu w tym zakresie jest konieczne, aby czyn był bezprawny. W zakresie odpowiedzialności kontraktowej jako bezprawność może być uznane naruszenie przez dłużnika obowiązków wynikających z treści łączącego go z wierzycielem stosunku zobowiązaniowego. Pojęcie bezprawności kontraktowej rozumieć należy w inny sposób niż ma to miejsce na tle przepisów o odpowiedzialności deliktowej. Samo naruszenie przez strony więzi obligacyjnej nie stanowi samoistnie czynu niedozwolonego w rozumieniu przepisów o odpowiedzialności deliktowej, mimo że może być traktowane jako bezprawne. Jest to jednak bezprawność innego typu niż deliktowa (art. 415 kc), gdyż wynika z naruszenia praw i obowiązków wykreowanych między stronami w drodze umowy (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 10 października 1997 r. III CKN 202/97). Zatem wierzyciel jest poszkodowany z tytułu czynu niedozwolonego w ramach zawartego stosunku obligacyjnego wynikającego z umowy, tylko gdy zdarzenie powodujące szkodę oprócz niewykonania lub nienależytego wykonania określonego stosunku, narusza ogólnie obowiązujące powszechnie nakazy i zakazy wynikające z norm prawa, zasad współżycia społecznego lub dobrych obyczajów i to bez względu na istniejący między stronami stosunek zobowiązaniowy oraz jego zakres (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2021 r. V CSKP 94/21. Wobec czego odpowiedzialność deliktowa powstanie w sytuacji naruszenia obowiązku, który może nastąpić także poza istniejącym między stronami stosunkiem obligacyjnym.

W świetle ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie umowa subwencji finansowej z dnia 11 maja 2020 r., została zawarta z pozwaną spółką w oparciu o złożone przez niego, oświadczenia zawarte w ramach wniosku o uzyskanie subwencji finansowej. Zgodnie z powyższymi ustaleniami, podkreślenia wymaga fakt, że zawieranie umów i wydawanie decyzji opierało się wyłącznie na złożonych przez beneficjentów oświadczeniach i informacjach zawartych we wnioskach. Jak już zostało wykazane w ramach niniejszego postępowania, oświadczenia złożone przez pozwanego uznane zostały za nieprawdziwe, albowiem pozwana spółka nie spełniała określonych wymogów uprawniających ją do ubiegania się o udział w przedmiotowym Programie. Regulacje umowne zakładały wprost (§ 3 ust. 6 Umowy, § 11 ust. 13 Regulaminu) możliwość późniejszej weryfikacji przedłożonych informacji i oświadczeń przez beneficjentów. Takie konstrukcje prawne związane ze stosunkiem zobowiązaniowym a zawarte w Umowie i Dokumentach Programowych, dają podstawę do określenia odpowiedzialności w oparciu o przepis art. 471 kc. Treść stosunku prawnego wynika z postanowień umownych, które jednocześnie określają sankcje wobec złożenia nieprawidłowych oświadczeń tj. zwrot otrzymanej subwencji. W konsekwencji powstała szkoda mieści się w postanowieniach kontraktu, nie wychodząc poza jego ramy, wobec czego brak jest podstaw do uznania odpowiedzialności pozwanego na zasadzie art. 415 kc.

Odnosząc się do drugiej alternatywnie wskazanej podstawy żądania powoda opierającej się o przepisy o nienależnym świadczeniu, stwierdzić należy że również one nie znajdują uzasadnienia w niniejszej sprawie. Zgodnie z regulacją zawartą w treści art. 405 kc, o bezpodstawnym wzbogaceniu mówimy w sytuacji uzyskania korzyści majątkowej kosztem innej osoby wobec braku istnienia podstawy prawnej, natomiast dyspozycja art. 410 kc daje podstawę do zwrotu świadczenia spełnionego bez zobowiązania, a więc kiedy dłużnik świadczył, nie mając w tym zakresie żadnego obowiązku, a także bez żadnej ważnej przyczyny do takiego zachowania.
W ocenie Sądu, w realiach niniejszej sprawy nie można mówić o braku podstawy prawnej, a zatem nie doszło do spełnienia przesłanek komentowanego przepisu. Podstawą świadczenia w omawianej sprawie, była Umowa o udzielenie subwencji finansowej zawarta w ramach Programu rządowego przez powoda i pozwaną spółkę. Podanie nieprawdziwych oświadczeń, a w konsekwencji brak możliwości przystąpienia do tego Programu nie wypełnia znamion powołanego przepisu, albowiem istniała tutaj kontraktowa podstawa świadczenia, a sam fakt podania nieprawdziwych oświadczeń wyklucza możliwość zastosowania przepisu 405 kc w ramach roszczenia zgłoszonego przez powoda.

W tym miejscu należy odnieść się również do podniesionego przez pozwanego zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego i nadużycia prawa z art. 5 kc jako ewentualnej, odrębnej podstawy oddalenia powództwa. Pozwany uzasadniając swoje stanowisko wskazał, iż jego zdaniem, powód celowo doprowadził do sytuacji możliwości ubiegania się o subwencje przez przedsiębiorców pozostających w trudnej sytuacji finansowej w związku ze skutkami pandemii (...)19. Również późniejsza weryfikacja przesłanek warunkujących uzyskanie subwencji, z wykorzystaniem sprzeczności w treści dokumentów celowo doprowadziła do przyznania pozwanemu subwencji stanowiącej nienależne świadczenie. Dlatego też zdaniem pozwanego, takie działanie nie zasługuje na ochronę, albowiem stanowi ono nadużycie prawa wynikające z art. 5 kc.

Norma zawarta w przepisie art. 5 kc ma charakter wyjątkowy i może być stosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności, w sytuacji, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osobę oraz w tych szczególnych przypadkach, w których wykorzystywanie uprawnień wynikających z przepisów prawa prowadziłoby do skutku nie aprobowanego w społeczeństwie ze względu na przyjętą w społeczeństwie zasadę współżycia społecznego.

Pozwany zgodnie z założeniami Tarczy Finansowej i postanowieniami Regulaminu nie mógł być beneficjentem programu. Przystąpił do programu, składając nieprawdziwe oświadczenia i powinien liczyć się z konsekwencjami takiego postępowania, niezależnie od tego czy uważał założenia programu za sprawiedliwe czy też nie.

W ocenie Sądu pozwany nie może wiec skutecznie powoływać się na art. 5 kc. Powód występując z niniejszym roszczeniem nie nadużywa prawa podmiotowego, a jedynie korzysta z przysługującego mu uprawnienia, nie postępuje nieetycznie.

Jak zostało już wykazane w niniejszej sprawie, złożone przez pozwanego oświadczenia na etapie ubiegania się o udzielenie mu subwencji finansowej, a określające w swojej treści jego status jako małego lub średniego przedsiębiorcę, były nieprawdziwe. Dlatego też, zdaniem Sądu powód słusznie upatruje podstawy odpowiedzialności pozwanego w ramach § 3 ust. 6 umowy, zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej.

Z przyczyn wyżej wskazanych Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 872.514,24 zł tytułem zwrotu subwencji. Bez znaczenia jest okoliczność, iż pozwany zgodnie z harmonogramem spłat kredytu (k.121) w okresie od dnia 26 lipca 2021 r. do dnia 26 czerwca 2023 r. dokonał zwrotu subwencji w ratach w kwocie 218.128,56 zł, stanowiącej 25 % wartości udzielonej subwencji do której zwrotu pozwany był obowiązany, albowiem Powód zaliczył te spłatę na poczet odsetek ustawowych za opóźnienie w zwrocie subwencji w okresie od dnia 3 czerwca 2020 r. do 25 maja 2023 r. (k. 412 – 415) do czego był uprawniony na podstawie przepisu art. 451 par. 1 kc.

Natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 872.514,24 zł zasądzono od dnia 27 czerwca 2023 r., zgodnie z żądaniem pozwu.

Podstawą rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek ustawowych jest
art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może domagać się odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Zgodnie z przepisem § 11 ust. 13 Regulaminu w przypadku, gdy beneficjent otrzymał subwencję finansową na podstawie nieprawdziwych oświadczeń, od których uzależnione było udzielenie subwencji finansowej lub wysokość subwencji finansowej, beneficjent zobowiązany był do niezwłocznego, nie później niż w terminie 14 dni roboczych od otrzymania subwencji finansowej, zwrotu subwencji finansowej lub jej części na wyodrębniony rachunek techniczny Banku.

Subwencja pozwanemu została wypłacona dnia 13 maja 2020 r., termin na jej zwrot upłynął w dniu 2 czerwca 2020 r. i dnia następnego przedmiotowe roszczenie stało się wymagalne.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.