Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Paweł Duda

Protokolant: protokolant sądowy Urszula Flaga

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego (...) W. i (...) Inspektorowi Nadzoru Budowlanego

o zapłatę

I.  zasądza od Skarbu Państwa – Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. i (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej
z siedzibą w W. kwotę 45.971,72 zł (czterdzieści pięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

-

od kwoty 4.245 zł (cztery tysiące dwieście czterdzieści pięć złotych) od dnia 23 września 2022 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 41.726,72 zł (czterdzieści jeden tysięcy siedemset dwadzieścia sześć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) od dnia 6 lipca 2024 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza tytułem zwrotu kosztów postępowania od (...) spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXV C 1368/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 lutego 2025 r.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w W. pozwem z dnia 23 marca 2021 r. wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa – Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. kwoty 798 091,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 23 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowa spółka podała, że żądanej kwoty dochodzi na podstawie art. 417 w zw. z art. 417 ^{( 1)} § 2 k.c., jako odszkodowania z tytułu szkody poniesionej w związku z wydaniem przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. decyzji administracyjnych, tj. decyzji z dnia 28 maja 2019 r. nr (...)
o odmowie udzielenia pozwolenia na użytkowanie budynku przy ul. (...)
w W., podtrzymanej decyzją (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego
z dnia 1 sierpnia 2019 r. nr (...), oraz decyzji z dnia 31 maja 2019 r. nr (...)
w przedmiocie doprowadzenia budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. (...) w W. do stanu zgodnego z prawem, podtrzymanej decyzją (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. nr (...), których nieważność została stwierdzona decyzjami Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z 19 grudnia 2019 r. ((...)) i z 24 grudnia 2019 r. ((...)). Na żądaną kwotę składają się (...) zł z tytułu wartości rynkowej utraconych korzyści, 222.423,32 zł z tytułu wartości szkody rzeczywistej i 30.000 zł z tytułu wydania przez PINB postanowienia z dnia 23 maja 2019 r. nr (...), wymierzającego spółce karę za stwierdzenie przystąpienia do użytkowania budynku bez wymaganego zezwolenia. W pozwie wskazano, że powodowa spółka uzyskała decyzję zezwalającą na budowę i zatwierdzającą projekt budowlany budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. (...) w W. oraz zawarła z nabywcami lokali umowy deweloperskie. W umowach deweloperskich została określona kara umowna
w wysokości 4,5% ceny lokali w skali roku, liczona za każdy dzień opóźnienia
w przeniesieniu własności lokalu. Warunkiem przeniesienia własności lokalu i zwolnienia ostatniej transzy środków pieniężnych z rachunku powierniczego miało być przedstawienie decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. dopuszczającej budynek do użytkowania. W dniu 9 kwietnia 2019 r. spółka złożyła wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie przedmiotowego budynku. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. decyzją z dnia 28 maja 2019 r. nr (...) odmówił pozwolenia na użytkowanie budynku, a kolejną decyzją nr (...) z dnia 31 maja 2019 r. nakazał doprowadzenie budynku do stanu zgodnego
z prawem poprzez wykonanie antresoli w lokalach nr (...). Decyzje powyższe zostały utrzymane w mocy przywołanymi decyzjami (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowalnego z dnia 1 sierpnia 2019 r. Na skutek wniosku powodowej spółki, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 19 grudnia 2019 r. nr (...) stwierdził nieważność decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. z dnia 28 maja 2019 r., zaś decyzją
z dnia 24 grudnia 2019 r. nr (...) stwierdził również nieważność decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. z dnia
31 maja 2019 r. Dopiero w dniu 23 czerwca 2020 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. wydał zaświadczenie nr (...), w którym wskazał, że jako organ przyjmujący zawiadomienie o zakończeniu budowy nie zgłosił sprzeciwu w sprawie przystąpienia do użytkowania przedmiotowej inwestycji. Po otrzymaniu tego zaświadczenia, spółka mogła zwrócić się do (...) Banku S.A. prowadzącego rachunki powiernicze, o zwolnienie środków z ostatniej transzy, a bank przelał te środki w kwocie 690.669,68 zł w dniu 21 sierpnia 2020 r. Powodowa spółka, świadoma, że nie może dotrzymać żadnych terminów oddania do użytkowania inwestycji, zmuszona była do wycofania ze sprzedaży lokali mieszkalnych nr (...) oraz lokali użytkowych nr (...), których wartość ofertowa wynosiła łącznie 1.888.936 zł. Ponadto spółka nie mogła korzystać z kwoty 30.000 zł nałożonej tytułem kary za użytkowanie lokali przed wydaniem decyzji na to zezwalającej. Gdyby spółka mogła swobodnie dysponować sumą 2.609.605,68 zł i ją zainwestować w zakup lokali mieszkalnych, uzyskałaby dochód w wysokości (...) zł
z tytułu wzrostu ich wartości, co stanowi utracone korzyści. Na dochodzoną szkodę rzeczywistą składają się: 1) wzrost kosztów prac remontowych w okresie gwarancyjnym ze względu na wyższy współczynnik zużycia budynku w następstwie wydania pozwolenia na użytkowanie budynku o 13 miesięcy później niż zakładany w kwocie 53.841 zł, 2) kary umowne wynikające z zawartych umów deweloperskich w kwocie 127.792,10 zł,, liczone za okres od 28 maja 2019 r. do 25 listopada 2019 r. w wysokości odsetek ustawowych (5%), nie wyższej jednej niż 4,5% wartości lokalu, 3) koszty utrzymania spółki (...)
w okresie od 28 maja 2019 r. do 23 czerwca 2020 r. w kwotach 22.375,48 zł + 18.714,75 zł.

Skarb Państwa – Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W.
w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa.

Pozwany zakwestionował roszczenie strony powodowej co do zasady i co do wysokości oraz wskazał, że po złożeniu przez spółkę (...) sp. z o.o. sp.k. pozwolenia na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W. została przeprowadzona obowiązkowa kontrola, która wykazała, że budynek ten zrealizowany został z istotnymi odstępstwami w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego w zakresie dotyczącym liczby kondygnacji, wobec czego organ odmówił wydania pozwolenia na użytkowanie budynku. W czasie kontroli stwierdzono również samowolne przystąpienie do użytkowania, dlatego organ wymierzył inwestorowi karę w wysokości 30.000 zł, a postanowienie to zostało utrzymane w mocy przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. W ocenie pozwanego, przedmiotowy budynek wybudowany w stanie jak obecnie, nadal narusza stan prawny w zakresie przepisów prawa miejscowego obowiązującego na terenie przedmiotowej nieruchomości. Konsekwencją zwiększenia ilości kondygnacji (pomimo nieprzekroczenia dopuszczalnej wysokości) jest zwiększenie m.in. wskaźnika maksymalnej intensywności zabudowy, co nie zostało uwzględnione w zatwierdzonym projekcie budowlanym. Według pozwanego, przekroczenie ustalonego w planie dopuszczalnego wskaźnika intensywności zabudowy narusza w sposób rażący ustalenia obowiązującego planu miejscowego. Z planu tego wynika, że dla terenu, na którym znajduje się działka ewidencyjna nr (...) z obrębu (...) przy ul. (...) w W., ustalony wskaźnik maksymalnej zabudowy nie może przekraczać wartości 1.5, natomiast analiza projektu budowlanego, zatwierdzonego decyzją Prezydenta (...) W. Nr (...) z dnia
23 października 2015 r., wykazała, że wskaźnik ten został przekroczony. Zatwierdzony projekt budowlany zawiera uzgodnienia dotyczące obiektu projektowanego jako budynek wielorodzinny o 4 kondygnacjach, a nie pięciokondygnacyjny, jaki został wybudowany przez pozwanego. Ze względu na nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli obowiązkowej organ I instancji zobowiązany był do wydania decyzji o odmowie pozwolenia na użytkowanie obiektu. Pozwany wskazał, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. nie rozpatrzył ponownie sprawy o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, ponieważ w związku z wniesieniem przez inwestora wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji organu odwoławczego, w okresie od 7 października 2019 r. do 29 maja 2020 r. nie był w posiadaniu akt postępowania. Pozwany zarzucił nadto, że brak jest związku przyczynowego pomiędzy działaniami pozwanego a ewentualną szkodą powodowej spółki, której wysokość nie została wykazana. Dokonane przez rzeczoznawcę w opinii prywatnej przedłożonej przez powoda wyliczenia mają charakter hipotetyczny. Postanowienie
o nałożeniu kary za samowolne przystąpienie do użytkowania obiektu zostało utrzymane
w mocy przez organ II instancji i nie zostało wyeliminowane z obrotu prawnego.

Postanowieniem z dnia 20 marca 2024 r. Sąd oznaczył stronę pozwaną jako Skarb Państwa – Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. i (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Skarb Państwa – Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W.
i (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w piśmie procesowym z dnia
22 kwietnia 2024 r. podtrzymał stanowisko w przedmiocie oddalenia powództwa, również
w związku z ustaleniem, że jest reprezentowany w sprawie przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa była inwestorem budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego, wolnostojącego z usługami na parterze, garażem podziemnym oraz niezbędną infrastrukturą techniczną, na działce nr ew. (...) z obrębu (...) przy ul. (...) w W.. Zgodnie z projektem, budynek ten miał być budynkiem o 4 kondygnacjach nadziemnych oraz 1 kondygnacji podziemnej, miał zawierać łącznie 15 samodzielnych lokali mieszkalnych, 2 samodzielne lokale usługowe, 16 miejsc postojowych w hali garażowej usytuowanej na kondygnacji podziemnej. Prezydent (...) W. decyzją Nr (...) z 23 października 2015 r. zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla (...)
sp. z o.o. sp.k. w/w budynku mieszkalnego, według projektu wykonanego przez arch. M. M.. W decyzji wskazano, że planowana inwestycja nie narusza zapisów uchwały Nr (...) Rady (...) W. z dnia 13 listopada 2008 r.
w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ulicy (...) (decyzja Prezydenta (...) W. nr (...) z 23.10.2015 r. – k. 136-137, prospekt informacyjny dla lokalu mieszkalnego nr (...) w przedsięwzięciu deweloperskim S. 21 – k. 147-165).

W dniu 5 września 2016 r. (...) Bank S.A. i (...) sp. z o.o. sp.k. zawarli umowę otwartego rachunku powierniczego, na podstawie której bank zobowiązał się do otwarcia i prowadzenia na rzecz spółki rachunku dla przedsięwzięcia deweloperskiego (...) w W. oraz dokonywać wypłat środków z rachunku, po stwierdzeniu przez bank ukończenia danego etapu realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego, określonego w harmonogramie oraz stwierdzeniu poprawnego i zgodnego z harmonogramem przedsięwzięcia deweloperskiego procentu zużycia środków finansowych na jego realizację. Harmonogram przedsięwzięcia deweloperskiego obejmował VI etapów, a w ramach ostatniego VI etapu przewidziano: posadzkę w garażu, szlichty wewnątrzlokalowe, drzwi wejściowe do lokali, balustrady, elewację, posadzki w częściach wspólnych (gresy), osprzęt CO (grzejniki), liczniki, osprzęt elektryczny, rozdzielnie, windę, roboty malarskie części wspólnych, instalację odgromową, zagospodarowanie terenu, uzyskanie prawomocnego/ ostatecznego pozwolenia na użytkowanie – co stanowiło 14,06% kosztów realizacji przedsięwzięcia. Koszt całej inwestycji zaplanowano w przybliżeniu na 5.458.488 zł ( wniosek o otwarcie rachunku powierniczego – k. 504-506v., umowa otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego nr (...) r. wraz z załącznikami i Aneksem nr (...)
z 07.10.2016 r. – k. 507-522).

(...) sp. z o.o. sp.k. zawarła z nabywcami lokali w budynku przy ul. (...) w W. umowy deweloperskie w formie aktów notarialnych, na podstawie których spółka zobowiązała się do wybudowania budynku i zawarcia w formie aktu notarialnego umowy ustanowienia odrębnej własności lokali mieszkalnych
i przeniesienia własności lokali na nabywców, najpóźniej do 31 grudnia 2018 r., po spełnieniu się następujących warunków: a) strona nabywająca zapłaci całą cenę lokalu, b) deweloper uzyska ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie budynku, w którym znajduje się lokal, zaświadczenie o samodzielności lokalu, a także spełnione zostaną inne wymogi prawne niezbędne do ponownego wyodrębnienia lokalu, c) strony podpiszą protokół odbioru lokalu zgodnie z umową deweloperską (§ 4 ust. 1-3 umów deweloperskich). W umowach deweloperskich wskazano nadto, że w przypadku opóźnienia dewelopera w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu w terminie określonym w umowie, z przyczyn leżących po stronie dewelopera, strona nabywająca może żądać zapłaty kary umownej za każdy dzień opóźnienia, od dnia upływu terminu zawarcia umowy przyrzeczonej do dnia spełnienia świadczenia, w kwocie odpowiadającej w skali roku odsetkom ustawowym liczonym wyłącznie od kwot zapłaconych przez stronę nabywającą na rzecz dewelopera w terminach określonych w umowie, nie więcej jednak niż 4,5 % ceny lokalu (§ 8 ust. 1 lit. a umów deweloperskich) (wypis aktu notarialnego z 31.10.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z J. J. i A. B. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 166-187; wypis aktu notarialnego z 01.12.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z A. S. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 188-209; wypis aktu notarialnego z 21.03.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z M. S. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 210-230; wypis aktu notarialnego z 07.11.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z K. O. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 231-251; wypis aktu notarialnego z 16.01.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z J. M. i I. M. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 252-273; wypis aktu notarialnego z 31.01.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z M. N. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 274-295; wypis aktu notarialnego z 1511.2016 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z M. Z. i E. Z. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 296-316; wypis aktu notarialnego
z 16.03.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z A. P. i K. S. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 317-338; wypis aktu notarialnego
z 19.01.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z A. R. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 339-360; wypis aktu notarialnego
z 26.06.2018 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta ze Z. R. i E. R. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 361-381; wypis aktu notarialnego z 21 czerwca 2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z D. N. i R. N. o wybudowanie lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 382-402; wypis aktu notarialnego z 19.05.2017 r. Repertorium A nr (...) – umowa deweloperska zawarta z I. R. i K. N. dot. lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 403-423).

Roszczenia nabywców o wybudowanie budynku przy ul. (...)
w W., wyodrębnienie lokalu mieszkalnego (zawarcia w formie aktu notarialnego umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu) i przeniesienie własności tego lokalu na rzecz nabywców zostały wpisane w dziale III księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. dla nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) z obrębu (...) przy ul. (...) w W. ( wydruk treści elektronicznej księgi wieczystej nr (...) – k. 91-133).

(...) sp. z o.o. sp. k. zrealizowała na działce nr (...) z obrębu (...) przy ul. (...) w W. przedmiotową inwestycję polegającą na wybudowaniu budynku mieszkalnego wielorodzinnego, w którym wyodrębnionych zostało 15 lokali mieszkalnych i 2 lokale usługowe. Podczas realizacji inwestycji inwestor dokonał zmian
w projekcie w ten sposób, że zrezygnował z wykonania antresoli w lokalach nr (...) położonych na ostatniej kondygnacji budynku, w lokalach tych wykonano strop żelbetowy
i wykonano drugi poziom lokali, na którym znajdowały się dodatkowe pokoje, przez co powierzchnia użytkowa tych lokali zwiększyła się w stosunku do powierzchni projektowanej (wypis z rejestru gruntów wraz z wyrysem mapy ewidencyjnej dz. nr (...) – k. 134-135v., wypis z kartoteki budynków – k. 141, wniosek o pozwolenie na użytkowanie z 21.08.2018 r. wraz z rzutami kondygnacji 4 i antresoli z naniesionymi zmianami – k. 1001-1003, oświadczenie z 04.09.2018 r. dla robót budowlanych wykonanych z odstępstwami od zatwierdzonego projektu – k. 1004, opinia techniczna z 05.09.2018 r. – k. 1005, protokół kontroli obowiązkowej z 28.09.2018 r. – k. 1006-1008, fotografie – k. 1009-1011, zeznania świadka J. L. – k. 885v., zeznania świadka D. K. – k. 996-996v.).

W dniu 9 kwietnia 2019 r. (...) sp. z o.o. sp.k. złożyła do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. (zwanego dalej również „PINB”) wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W. ( wniosek o pozwolenie na użytkowanie z 09.04.2019 r. - k. 450-451v. i 694-695v.).

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem z dnia 18 kwietnia
2019 r. wezwał inwestora (...) sp. z o.o. sp.k. do uzupełnienia w terminie 14 dni wniosku o pozwolenie na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W.
o wymienione w postanowieniu dokumenty, wymagane przez art. 57 ust. 1-3 ustawy Prawo budowlane (postanowienie PINB nr (...) z 18.04.2019 r. – k. 696-696v.).

Po uzupełnieniu przez inwestora w dniu 30 kwietnia 2019 r. brakujących dokumentów, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w dniu 23 maja 2019 r. przeprowadził obowiązkową kontrolę zakończonej budowy budynku przy ul. (...) w W., na podstawie art. 59a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowalne.
W protokole kontroli stwierdzono istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, ponieważ nastąpiła zmiana antresoli na mieszkania dwupoziomowe – w miejscach antresoli. Ponadto kontrola wykazała, że lokale mieszkalne nr (...) są użytkowane, wyposażone w rzeczy osobiste, w trakcie kontroli użytkowane przez osoby dorosłe i dzieci. Przedstawiciel inwestora zgłosił do protokołu kontroli uwagi, że zmiana antresoli na mieszkania dwupoziomowe nie jest istotnym odstąpieniem w rozumieniu art. 36a pkt 5 Prawa budowlanego i że projektant słusznie zaznaczył zmiany i uznał je za nieistotne, że inwestor udostępnił klucze przyszłym właścicielom w celu wykonania robót wykończeniowych oraz że zamknięte podczas kontroli lokale zostaną udostępnione, o ile inwestor otrzyma informację o kontroli przynajmniej na 7 dni przed kontrolą, gdyż zawiadomienie o kontroli otrzymał 2 dni przed tą kontrolą (protokół kontroli obowiązkowej nr (...) z 23.05.2019 r. – k. 697-698).

Przed 23 maja 2019 r. kilka lokali w budynku przy ul. (...) w W. było już zamieszkanych ( zeznania świadka D. K. – k. 996-996v.).

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. decyzją nr (...) z dnia 28 maja 2019 r. odmówił wydania pozwolenia na użytkowanie budynku mieszkalnego wielorodzinnego, wolnostojącego z usługami w parterze, garażem podziemnym oraz niezbędną infrastrukturą techniczną na działce nr (...), obręb (...) przy ul. (...) w W.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w trakcie obowiązkowej kontroli budowy, przeprowadzonej w związku z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie, dokonanej w dniu 23 maja 2019 r., przedstawiciele PINB stwierdzili, że przedmiotowy budynek zrealizowano z istotnymi odstępstwami w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego w zakresie dotyczącym liczby kondygnacji. Zatwierdzony projekt budowlany przewidywał realizację budynku o czterech kondygnacjach nadziemnych. Na czwartej kondygnacji nadziemnej zaprojektowano pięć lokali mieszkalnych, a cztery z nich, tj. lokale oznaczone numerami (...) miały posiadać antresole
o powierzchni odpowiednio 31,50 m ^{( 2)}, 32,50 m ^{( 2)}, 16,29 m ^{( 2)}, 32,35 m ^{( 2)}. W trakcie realizacji przedmiotowej inwestycji zamiast lokali z antresolami wykonano mieszkania dwupoziomowe (na górnym poziomie tych mieszkań wykonano przegrody – ścianki działowe). W stropie górnego poziomu zrealizowano otwory o wymiarach koniecznych do wykonania schodów prowadzących na tę część lokali. Do kontroli nie udostępniono lokali nr (...) natomiast w lokalach nr (...) stwierdzono samowolne przystąpienie do użytkowania. Wskazano dalej, że inwestor wprowadził zmiany w wyniku których powstała kolejna kondygnacja budynku, a w ocenie organu nadzoru budowalnego nie można uznać, aby górna część lokali nr (...), znajdująca się na stropie pomniejszonym o otwór na schody, stanowiła antresolę. Inwestor wykonał dodatkowe okna na tym poziomie ww. lokali, w celu doświetlenia powstałej w ten sposób dodatkowej powierzchni użytkowej (dodatkowych pomieszczeń mieszkalnych). Górny poziom tych lokali posiada wysokość 2,5 m i w obecnym stanie faktycznym spełnia definicję kondygnacji. Działka ew. nr (...) z obrębu (...), stanowiąca nieruchomość przy ul. (...) w W. znajduje się na terenie oznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rejonu ulicy (...) a maksymalna wysokość budynków projektowanych na ww. terenie winna wynosić 15 m, nie więcej jednak niż 4 kondygnacje ( decyzja PINB nr (...)znak (...).(...) z 28.05.2019 r. – k. 452-453v. i 699-700v.).

(...) sp. z o.o. sp.k. złożyła w dniu 7 czerwca 2019 r. odwołanie od powyższej decyzji PINB do (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego ( odwołanie – k. 454-455).

(...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru B., po rozpatrzeniu odwołania (...) sp. z o.o. sp.k. od decyzji PINB nr(...), decyzją z dnia
1 sierpnia 2019 r. nr (...) utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego zgodził się z PINB, że budynek został zrealizowany niezgodnie z projektem architektoniczno-budowlanym w zakresie liczby kondygnacji, bowiem projekt budowlany przewidywał cztery kondygnacje nadziemne budynku, w tym cztery lokale mieszkalne na czwartej kondygnacji nadziemnej miały posiadać antresole, jeżeli zaś został wykonany strop nad całą powierzchnią tych lokali, w którym zrealizowano jedynie otwory o wymiarach koniecznych do wykonania schodów prowadzących na tę część lokali, to zrealizowano zamiast lokali z antresolami mieszkania dwupoziomowe, co stanowi istotne odstąpienie od zatwierdzonego decyzją Prezydenta (...) W. Nr (...) projektu budowlanego ( decyzja (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) znak (...) z 01.08.2019 r. – k. 89-90v.).

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. decyzją nr (...) z dnia 31 maja 2019 r. nałożył na (...) sp. z o.o. sp.k. obowiązek doprowadzenia budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. (...)
w W. do stanu zgodnego z prawem, poprzez wykonanie w lokalach nr (...) antresoli spełniających definicję zawartą w § 3 pkt 19 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, oraz posiadających powierzchnię zgodną z powierzchnią określoną w zatwierdzonym decyzją Prezydenta (...) W. Nr (...) z dnia
23 października 2015 r. projekcie budowlanym (tj. antresola w lokalu nr (...) winna mieć powierzchnię 31,50 m ^{( 2)}, antresola w lokalu nr (...) powierzchnię 32,50 m ^{( 2)}, antresola w lokalu nr (...) powierzchnię 32,35 m ^{( 2)}, antresola w lokalu nr (...) powierzchnię 18,29 m ^{( 2)} – w terminie trzech miesięcy od dnia, kiedy niniejsza decyzja stanie się ostateczna (decyzja PINB nr (...) znak: (...)z 31.05.2019 r. – k. 458-460v.).

(...) sp. z o.o. sp.k. złożyła w dniu 17 czerwca 2019 r. odwołanie od powyższej decyzji PINB do (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego
w W. ( odwołanie – k. 461-463).

(...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, po rozpatrzeniu odwołania (...) sp. z o.o. sp. k. od decyzji PINB nr (...)z dnia 31 maja 2019 r., decyzją nr (...) z dnia 1 sierpnia 2019 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję ( decyzja (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) znak: (...) z 01.08.2019 r. – k. 456-457v.)

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. postanowieniem nr (...) z dnia 23 maja 2019 r. wymierzył (...) sp. z o.o. sp.k. karę za stwierdzone przystąpienie do użytkowania budynku mieszkalnego przy ul. (...) w W. bez wymaganego prawem pozwolenia na użytkowanie w wysokości 30.000 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia (postanowienie PINB nr (...) znak: (...) (...) z 23.05.2019 r. – k. 466-466v.).

(...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, po rozpatrzeniu zażalenia (...) sp. z o.o. sp.k. na powyższe postanowienie PINB, postanowieniem nr (...)
z dnia 1 sierpnia 2019 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie ( zażalenie z 06.06.2019 r. – k. 467-468, postanowienie (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) znak: (...) z 01.08.2019 r. – k. 469-470v.).

(...) sp. z o.o. sp.k. złożyła do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego (zwanego dalej również „GINB”) w dniu 28 sierpnia 2019 r. wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego
z dnia 1 sierpnia 2019 r. Nr (...), utrzymującej w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. z dnia 28 maja 2019 r. nr (...), oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. z dnia 28 maja 2019 r. nr (...), jako wydanych z rażącym naruszeniem prawa, to jest przepisów art. 59 ust. 5 i 336a ust. 5 pkt 2 i ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, § 3 pkt 19 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz art. 7a
i 81a kpa ( wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji – k. 481-484).

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 19 grudnia 2019 r. znak: (...)stwierdził nieważność decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. nr (...) znak: (...) oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. z dnia 28 maja 2019 r. nr (...) znak: (...). W uzasadnieniu wydanej decyzji Generalny Inspektor Nadzoru Budowalnego wskazał, że w badanej sprawie zaprojektowane części budynku nad czwartą kondygnację nazwane „antresolami” nie spełniają warunków podanych w definicji dla tego terminu w § 3 pkt 19 rozporządzenia, lecz stanowią kolejną kondygnację – drugi poziom mieszkania dwupoziomowego. Organy nadzoru bezpodstawnie uznały, że wielorodzinny budynek mieszkalny został wybudowany w sposób istotnie odstępujący od zatwierdzonego projektu budowlanego, z uwagi na wykonanie zamiast projektowanych „antresol” kolejnych kondygnacji, bowiem analiza projektu budowlanego uzasadnia stanowisko, że zaprojektowane jako tzw. antresole powierzchnie nad czwartą kondygnacją stanowią samodzielną, odrębną kondygnację o wysokości przewidzianej dla kondygnacji stosownie do § 16 pkt 3 rozporządzenia. W świetle powyższego bez znaczenia pozostaje kwestia występowania na drugim poziomie mieszkań stałych przegród (ścian), a także wylania pełnych stropów nad pierwszym poziomem mieszkań, nie mogą być bowiem one traktowane jako istotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego ( który od początku przewidywał kolejną kondygnację jako drugi poziom mieszkań na czwartej kondygnacji). W konsekwencji decyzja (...) WINB z dnia 1 sierpnia 2019 r. oraz poprzedzającą ją decyzja PINB (...) W. zostały wydane z rażącym naruszeniem przepisu art. 59 ust. 5 Prawa budowlanego (nie występuje bowiem sytuacja prowadzenia budowy w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę) oraz wywołują skutki społeczno-gospodarcze niemożliwe do zaakceptowania
w państwie prawa ( decyzja GINB nr (...) z 19.12.2019 r. – k. 82-84v.
i 485-488).

(...) sp. z o.o. sp. k. złożyła do Generalnego Inspektora Nadzoru Budowlanego w dniu 28 sierpnia 2019 r. również wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. Nr (...), utrzymującej w mocy decyzję PINB z dnia 31 maja 2019 r. nr (...), oraz wymienionej powyżej decyzji PINB z dnia 31 maja 2019 r. nr (...), jako wydanych z rażącym naruszeniem prawa, tj. art. 51 ust. 1 pkt 2, art. 50 ust. 1 pkt 4, art. 36a ust. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, § 3 pkt 19 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz art. 7a i 81a kpa (wniosek
o stwierdzenie nieważności decyzji – k. 493-495).

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 24 grudnia 2019 r. nr (...) stwierdził nieważność decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r. nr (...) oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru B. (...) W. z dnia 31 maja 2019 r. nr (...). W uzasadnieniu tej decyzji GINB wskazał, że jakkolwiek trudno nie zgodzić się z argumentacją organów terenowych nadzoru budowlanego co do kwalifikacji zrealizowanego przedsięwzięcia budowlanego w zakresie wykonanych kondygnacji, to jednak w ocenie GINB zaprojektowane w lokalach nr (...) pomieszczenia zakwalifikowane w zatwierdzonym projekcie budowlanym jako „antresole” już na etapie pierwotnego projektu nie spełniały wymogów definicji legalnej, a zatem nie mogły zostać uznane za antresole. Mając na względzie powyższe, organy nadzoru budowlanego błędnie przyjęły, że wielorodzinny budynek mieszkalny został wybudowany w sposób istotnie odstępujący od zatwierdzonego projektu budowlanego, z uwagi na wykonanie zamiast projektowanych „antresol” kolejnej kondygnacji. Analiza zawartości projektu budowlanego uzasadnia stanowisko, że zaprojektowanej jako tzw. antresole powierzchnie nad czwartą kondygnacją stanowią samodzielną, odrębną kondygnację o wysokości przewidzianej dla kondygnacji stosownie do § 3 pkt 16 rozporządzenia. W tej sytuacji GINB ocenił, że decyzja (...)WINB z dnia 1 sierpnia 2019 r. oraz poprzedzająca ją decyzja PINB (...) W. z dnia 31 maja 2019 r. zostały wydane z rażącym naruszeniem przepisu art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, nie występuje bowiem sytuacja prowadzenia budowy w sposób istotnie odstępujący od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, a co z tym się wiąże nie zachodzą uzasadnione podstawy do nakazania doprowadzenia budynku do stanu zgodnego z zatwierdzonym projektem budowlanym, oraz wywołują skutki społeczno-gospodarcze niemożliwe do zaakceptowania państwie prawa (decyzja GINB nr (...) z 24.12.2019 r. – k. 496-499v.).

W związku z toczącymi się przed GINB sprawami o stwierdzenie nieważności przedmiotowych decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego
i Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W., akta administracyjne
organu I instancji dotyczące pozwolenia na użytkowanie zostały w dniu 7 października
2019 r. przekazane do (...) WINB, a następnie do GINB (pismo (...)WINB z 27.09.2019 r. – k. 706, pismo PINB z 07.10.2019 r. – k. 707, potwierdzenie odbioru - k. 707v.).

Na skutek treści uzasadnienia decyzji GINB z dnia 19 grudnia 2019 r. nr (...), PINB pismem z 6 lutego 2020 r. zwrócił się do (...)WINB z prośbą o wystąpienie do Wojewody (...) o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nr (...) Prezydenta (...) W. o pozwoleniu na budowę budynku przy ul. (...) w W., która wydana została z rażącym naruszeniem prawa, tj. art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego przy piśmie z 28 lutego 2020 r. przekazał Wojewodzie (...) powyższe pismo PINB z dnia 6 lutego 2020 r. o wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nr (...) Prezydenta (...) W. o pozwoleniu na budowę budynku przy ul. (...) w W., wraz
z aktami sprawy administracyjnej (pismo PINB z 06.02.2020 r. – k. 712-713, pismo (...) WINB z 28.02.2020 r. – k. 714-714v.).

(...) sp. z o.o. sp.k. pismem z dnia 10 marca 2020 r. wystąpiła do (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowalnego o niezwłoczne załatwienie sprawy pozwolenia na użytkowanie budynku przy ul. (...)
w W., poprzez wydanie odpowiedniej decyzji administracyjnej przez PINB. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. pismem z 13 marca 2020 r. zwrócił się do (...) WINB o zwrot akt sprawy w celu rozpatrzenia wniosku inwestora o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W. (pismo powoda z 10.03.2020 r. – k. 500, pismo PINB z 13.03.2020 r. –
k. 501).

(...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem nr (...) z dnia 7 kwietnia 2020 r. uznał ponaglenie wniesione przez (...) sp. z o.o. sp.k. na przewlekłość postępowania Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. w sprawie rozpatrzenia wniosku z dnia 9 kwietnia 2019 r. o udzielenie pozwolenia na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W. za niezasadne i odmówił wyznaczenia PINB dodatkowego terminu na załatwienie przedmiotowej sprawy.
W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano, że powodem niezakończenia postępowania jest brak posiadania przez organ powiatowy dokumentacji przedmiotowej inwestycji, w tym projektu budowlanego, ponieważ akta sprawy znajdują się w dyspozycji Wojewody (...) (postanowienie (...) WINB nr (...) z 07.04.2020 r. – k. 715-716).

Pismem z dnia 27 maja 2020 r. Wojewoda (...) poinformował PINB (...) W., że nie znalazł podstaw prawnych do wszczęcia z urzędu postępowania
i wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji Prezydenta (...) W. z dnia
23 października 2015 r. Nr (...), zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej powodowej spółce pozwolenia na budowę, gdyż decyzji tej nie można skutecznie przypisać wady rażącego naruszenia prawa. Przy piśmie tym Wojewoda zwrócił PINB akta administracyjne (pismo Wojewody (...) z 27.05.2020 r. – k. 717-717v.).

(...) sp. z o.o. sp.k. pismem z 17 czerwca 2020 r. zwróciła się do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W., na podstawie art. 217 § 1 i 2 k.p.a.
w zw. z art. 21 zy ^{( 1)} ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, o wydanie zaświadczenia, że budynek mieszkalny przy ul. (...) w W. został dopuszczony do użytkowania bez sprzeciwu (wniosek o wydanie zaświadczenia z 17.06.2020 r. – k. 502).

W dniu 23 czerwca 2020 r. PINB (...) W. wydał zaświadczenie nr (...), w którym wskazał, że jako organ przyjmujący zawiadomienie o zakończeniu budowy (wniosek o pozwolenie na użytkowanie z dnia 9 kwietnia 2019 r., potraktowany jako zawiadomienie o zakończeniu budowy) budynku mieszkalnego przy ul. (...)
w W. nie zgłosił sprzeciwu w sprawie przystąpienia do użytkowania przedmiotowej inwestycji (zaświadczenie PINB nr (...) z 23.06.2020 r.– k. 138).

Po otrzymaniu powyższego zaświadczenia, powodowa spółka w dniu 18 sierpnia
2020 r. zwróciła się do (...) Banku S.A., prowadzącego rachunek powierniczy dla przedmiotowej inwestycji, o zwolnienie środków z ostatniej transzy, a Bank wypłacił spółce środki w kwocie 690.669,68 zł w dniu 21 sierpnia 2020 r. ( dyspozycja wypłaty nr 9 z dnia 18.08.2020 r. – k. 143, potwierdzenie przelewu – k. 144).

Dokonane w trakcie budowy przez inwestora zmiany dotyczące m.in. lokalu nr (...), znajdującego się na czwartym piętrze, polegające na wylaniu pełnego stropu nad salonem
i wykonaniu dodatkowych pomieszczeń na drugim poziomie tego lokalu zamiast projektowanej antresoli, doprowadziły do powstania sporu pomiędzy inwestorem
a nabywcami tego lokalu D. K. i K. K., z którymi została umowa deweloperska. Spór ten skutkował złożeniem przez (...) sp. z o.o. sp.k. D. K. i K. K. w dniu 11 grudnia 2018 r. oświadczenia o odstąpieniu od umowy deweloperskiej dotyczącej lokalu nr (...). Z kolei D. K. w dniu 22 maja 2019 r. skierował pismo do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W.
z wnioskiem o kontrolę inwestycji przy ul. (...) w W., informując
o działaniach dewelopera polegających na zmianach dokonanych podczas budowy lokalu,
w stosunku do stanu określonego w projekcie. W związku z powstałym sporem dotyczącym lokalu nr (...), pomiędzy D. K. i K. K. a (...) sp. z o.o. sp. k. toczyło się postępowanie sądowe przed Sądem Okręgowym Warszawa-Praga w Warszawie, w którym D. K. i K. K. żądali od spółki zapłaty kwoty 262.432,77 zł,
w związku z zawarciem przez strony umowy deweloperskiej. Spór ten zakończył się ostatecznie w wyniku zawarcia ugody pozasądowej z 23 lutego 2021 r., w której spółka zobowiązała się zapłacić na rzecz D. K. i K. K. tytułem zaspokojenia ich roszczeń finansowych kwoty 110.000 zł ( wydruk wiadomości e-mail z 22.05.2019 r. – k. 856, pismo D. K. z 22.05.2019 r. wraz z załącznikami – k. 857-871, oświadczenie
o odstąpieniu od umowy z 11.12.2018 r. – k. 944-944v., ugoda pozasądowa z 23.02.2021 r. – k. 945-980, zeznania świadka A. C. – k. 878-879v., zeznania świadka D. K. – k. 996-996v.).

Niektórzy z nabywców lokali kierowali do (...) sp. z o.o. sp.k. roszczenia
o zapłatę kar umownych należnych za opóźnienie w zawarciu umów przyrzeczonych sprzedaży lokali w budynku przy ul. (...) w W..

Pismem z 4 kwietnia 2019 r. E. Z. i M. Z. wezwali powodową spółkę do zapłaty kwoty 6.986,21 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie
w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...)
w W., wyliczonej na dzień 3 kwietnia 2019 r. ( wezwanie do zapłaty z 04.04.2019 r. – k. 529-531).

Pismem z 4 kwietnia 2019 r. K. P. i A. P. wezwali powodową spółkę do zapłaty kwoty 7.241,26 zł tytułem kary umownej za opóźnienie
w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...)
w W., wyliczonej na dzień 3 kwietnia 2019 r. Kolejnym pismem z 12 listopada
2020 r. K. P. i A. P. wezwali powodową spółkę do zapłaty kwoty 49.652,13 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej, wyliczonej na dzień 12 listopada 2020 r. (wezwanie do zapłaty z 04.04.2019 r. – k. 532-535, wezwanie do zapłaty z 12.11.2020 r. – k. 536-537).

Pismem z 4 kwietnia 2019 r. E. R. i Z. R. wezwali powodową spółkę do zapłaty kwoty 10.077,12 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w W., wyliczonej na dzień 3 kwietnia 2019 r. ( wezwanie do zapłaty z 04.04.2019 r. – k. 538-539).

Pismem z dnia 3 lipca 2020 r. K. R. i I. R. wezwali powodową spółkę do zapłaty kwoty 27.225,00 zł tytułem kary umownej za opóźnienie
w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...)
w W. ( wezwanie do zapłaty z 03.07.2020 r. – k. 543-545).

Postanowieniem z dnia 24 marca 2020 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie postanowił udzielić A. S. zabezpieczenia roszczenia o zapłatę kwoty 24.972,72 zł poprzez dokonanie zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych (...) sp. z o.o. sp.k. Komornik sądowy zajął rachunki bankowe powodowej spółki do w zakresie wskazanej wyżej kwoty zabezpieczenia ( postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z 24.03.2020 r. sygn. akt I C 324/20 – k. 547, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności – k. 546, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji w celu wykonania zabezpieczenia – k. 548, zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego – k. 549).

W piśmie z dnia 14 października 2020 r. D. N. i R. N. zaproponowali powodowej spółce, że jeśli deweloper zrzeknie się roszczenia w wysokości 5.174 zł z tytułu różnicy pomiędzy projektową powierzchnią a powierzchnią powykonawczą lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. oraz zobowiąże się do pokrycia kosztów związanych z zawarciem umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...), to nabywcy zrzekną się roszczenia z tytułu kary umownej w kwocie 12.141 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu (pismo z 14.10.2020 r. –
k. 541-542).

M. N. – nabywca lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. pismem z 8 października 2020 r. złożyła spółce (...) sp. z o.o. sp. k. oświadczenie o potrąceniu kwoty 4.245 zł przysługującej powodowej spółce tytułem dopłaty za zwiększenie metrażu lokalu mieszkalnego z kwotą 53.475,78 zł przysługującej M. N. z tytułu kary umownej należnej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu mieszkalnego. Kolejnym pismem z 12 listopada 2020 r. M. N. wezwała powodową spółkę do zapłaty kwoty 63.700,02 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., wyliczonej na dzień
12 listopada 2020 r. ( oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z 08.10.2020 r. – k. 527, ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z 12.11.2020 r. – k. 528-528v.).

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 2 lutego 2022 r. sygn. akt VII C 1075/20 zasądził od (...) sp. z o.o. sp. k. na rzecz K. R. i I. R. solidarnie kwotę 27.225 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w W.. Apelacja spółki (...) sp. z o.o. sp.k. od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawie-Praga w Warszawie z dnia 9 marca 2023 r. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie na podstawie powyższych orzeczeń zostało umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z uwagi na brak majątku spółki ( wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z 02.02.2022 r. sygn. akt VII C 1075/20 wraz
z uzasadnieniem – k. 914-932, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie
z dnia 09.03.2023 r. sygn. akt IV Ca 967/22 – k. 933, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie z 26.09.2023 r. sygn. akt Km (...) - k. 795-795v.).

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie wyrokiem z dnia
31 stycznia 2022 r. sygn. akt I C 324/20 zasądził od (...) sp. z o.o. sp. k. na rzecz A. S. kwotę 17.906,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, tytułem kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. ( wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe
w Warszawie z dnia 31.01.2022 r. sygn. akt I C 324/20 wraz z uzasadnieniem – k. 935-941, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 18.11.2022 r. sygn. akt IV Ca 738/22 – k. 942-943).

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 28 września 2023 r. sygn. akt IV Ca 2289/22 zmienił wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe
w W. z dnia 5 października 2022 r. sygn. akt II C 365/21 i zasądził od (...) sp. z o.o. sp.k. na rzecz E. R. i Z. R. solidarnie kwotę 25.425 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 28 marca 2021 r. do dnia zapłaty, tytułem kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w W.. Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie wszczął postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Km 1810/23 ( wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 05.10.2022 r. sygn. akt II C 365/21 – k. 888-901, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 28.09.2023 r. sygn. akt IV Ca 2289/22 –
k. 902-912, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 790-790v, wezwanie do złożenia wykazu majątku - k. 791, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności w urzędzie skarbowym - k. 792-792v., zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego - k. 793-793v., zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego – k. 794-794v.).

(...) sp. z o.o sp. k. rozpoczęła zawieranie z nabywcami lokali umów przenoszących własność lokali od września 2020 r. Spółka nie zapłaciła żadnych kar umownych na rzecz nabywców lokali, ze względu na brak środków ( zeznania świadka A. C. – k. 878-879v.).

Powodowa spółka wycofała ze sprzedaży lokale mieszkalne nr (...) oraz lokale użytkowe U1 i U2. Lokale te zostały sprzedane następnie w 2021 r., po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie budynku: 1) lokal mieszkalny nr (...) na podstawie umowy za cenę 1.010.805 zł, 2) lokal mieszkalny nr (...) za cenę 1.090.000 zł, 3) lokal użytkowy nr (...) za cenę 287.419,71 zł, 4) lokal użytkowy nr (...) za cenę 252.927 zł (wypis aktu notarialnego
z 20.10.2020 r. Repertorium A nr 5096/2020 – oświadczenie o odstąpieniu od umowy deweloperskiej – k. 815-818, deklaracja nabycia z 13.12.2021 r. – k. 819, wypis aktu notarialnego z 12.03.2021 r. Repertorium A nr 2388/2021 – oświadczenie o odstąpieniu od umowy deweloperskiej – k. 796-799, wypis aktu notarialnego z 12.03.2021 r. Repertorium A nr 2392/2021 – umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz jego sprzedaży – k. 800-811, wypis aktu notarialnego z 20.01.2021 r. Repertorium A nr 472/2021 – umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu niemieszkalnego oraz jego sprzedaży, pełnomocnictwo protokół wydania pieniędzy z depozytu – k. 833-845, wypis aktu notarialnego z 21.04.2021 r. Repertorium A nr 3468/2021 – umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu niemieszkalnego oraz jego sprzedaży, pełnomocnictwo protokół wydania pieniędzy
z depozytu oraz oświadczenie o ustanowieniu hipoteki – k. 820-832, zeznania świadka A. C. – k. 878-879v.).

W okresie od 28 maja 2019 r. do 23 czerwca 2020 r. powodowa spółka poniosła koszty w łącznej wysokości 41.090,23 zł z tytułu wydatków na: dzierżawę kopiarki, obsługę księgową (w tym sporządzenie sprawozdania finansowego), wynajem powierzchni biurowej, usługi telekomunikacyjne, obsługę prawną, utrzymanie strony internetowej ( faktury na k. 550-616).

Pismem z 25 lutego 2021 r. (...) sp. z o.o. sp. k. wezwała Skarb Państwa – Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. do zapłaty w terminie
5 dni od otrzymania wezwania odszkodowania w łącznej wysokości 798.091,87 zł z tytułu poniesionej szkody w związku z ciężkim naruszeniem prawa poprzez wydanie decyzji PINB (...) W. z dnia 28 maja 2019 r. nr (...), podtrzymanej decyzją (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 1 sierpnia 2019 r.,
i decyzji PINB dla m st. W. z dnia 31 maja 2019 r. nr (...), podtrzymanej decyzją (...) WINB z dnia 1 sierpnia 2019 r., oraz postanowienia PINB z dnia
23 maja 2019 r. nr (...), wymierzającego karę 30.000 zł za przystąpienia do użytkowania budynku bez wymaganego zezwolenia. Wezwanie to zostało doręczone PINB
3 marca 2021 r. ( wezwanie do zapłaty odszkodowania – k. 625-625v., potwierdzenie nadania – k. 626, wydruk z portalu śledzenie przesyłek – k. 627).

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (...) W. pismem z dnia
19 września 2022 r. zwrócił się ponownie do (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nr (...) Prezydenta (...) W. o pozwoleniu na budowę budynku przy ul. (...) w W., z powodu występujących przesłanek z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. ( pismo PINB z 19.09.2022 r. – k. 719-719v.).

Wojewoda (...) decyzją nr (...) z dnia 20 kwietnia 2023 r. stwierdził, że decyzja Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 23 października 2015 r. znak: (...) została wydana z naruszeniem prawa, lecz odmówił stwierdzenia jej nieważności z uwagi na upływ pięciu lat, w myśl art. 37b ust. 1 Prawa budowalnego. W uzasadnieniu swej decyzji Wojewoda wskazał, że decyzja Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 23 października 2015 r. znak” (...), narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ul. (...), zatwierdzonego Uchwałą Rady (...) W. Nr (...) z dnia 13 listopada 2008 r., przepisy Prawa budowlanego oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Decyzja została wydana
z rażącym naruszeniem postanowień § 17 ust. 11 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 pkt 9 m.p.z.p.
w zakresie maksymalnej intensywności zabudowy przy ul. (...) oraz
z naruszeniem prawa w zakresie dotyczącym wysokości budynku, a tym samym narusza postanowienia art. 35 ust. 1 i 2 ustawy prawo budowlane w stopniu uzasadniającym stwierdzenie jej nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 kpa a także § 3 pkt 19 warunków technicznych. Zgodnie z zapisem § 17 ust. 11 pkt 2 tret 1 i 3 m.p.z.p. maksymalna intensywność na działce budowlanej została wyznaczona na 1,5, a maksymalna wysokość budynków została oznaczona na 15 m, nie więcej niż 4 kondygnacje. Co prawda projektowany budynek na planie zagospodarowania działki został oznaczony jako czterokondygnacyjny, lecz z punktu 1.4 dotyczącego projektowanego zagospodarowania terenu wynika, że projektowany budynek o wysokości 14,98 m ma 4 kondygnacje plus antresola. Zaprojektowane części budynku nazwane antresolami nie spełniają warunków podanych w § 3 pkt 19 warunków technicznych, a tym samym stanowią kolejną kondygnację – drugi poziom mieszkania dwupoziomowego, co oznacza realizację pięciokondygnacyjnego budynku mieszkalnego. Wskutek tego ustalony warunek 4 kondygnacji nie został spełniony (zaprojektowano 5 kondygnacji). Chociaż kwestionowana decyzja o pozwoleniu na budowę przewiduje zwiększenie liczby kondygnacji budynku, to jednak maksymalna wysokość budynku w stosunku do wymogów m.p.z.p. nie zostanie przekroczona. W ocenie Wojewody (...) jest to wprawdzie naruszenie prawa, ale nie można z tej tylko przyczyny skutecznie przypisać decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę wady rażącego naruszenia prawa. Nie można stwierdzić nieważności decyzji
o pozwoleniu na budowę z tego tylko powodu, że w projekcie budowlanym nie zachowano maksymalnej liczby kondygnacji przewidzianych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Wystarczającym warunkiem dla stwierdzenia zgodności z miejscowym planem pozwolenia na budowę jest zachowanie nieprzekraczalnej wysokości zabudowy
w nim określonej. Wojewoda (...) wskazał dalej, że co prawda określona w m.p.z.p. wysokość maksymalna wynosząca 15 m nie została przekroczona, to jednak została przekroczona maksymalna intensywność na działce budowlanej wyznaczona na 1,5. Wyliczona przez projektanta wartość wskaźnika intensywności zabudowy wynosi 1,499 przy powierzchni całkowitej wynoszącej 1173,91 m ^{( 2)} i są to wielkości dopuszczalne ustaleniami m.p.z.p. Jednak przy obliczaniu powierzchni całkowitej nie uwzględniono powierzchni tzw. antresoli, stanowiących piątą kondygnację nadziemną budynku, w związku z czym do wyliczonej przez projektanta powierzchni należy doliczyć powierzchnię antresol, co daje intensywność zabudowy wynoszącą 1,688 i przekraczającą wartość 1,5 oznaczoną jako maksymalną. Negatywny wynik ustaleń co do zgodności projektu budowlanego z ustaleniami m.p.z.p. przekreśla możliwość wydania pozytywnej decyzji o pozwoleniu na budowę,
a zaaprobowanie projektu budowlanego i wydanie pozwolenia na budowę, w sytuacji gdy projekt ten jest niezgodny z ustaleniami miejscowego planu może stanowić rażące naruszenie prawa, o którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Zatwierdzony kontrolowaną decyzją Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 23 października 2015 r. projekt budowlany, który przewiduje inwestycje ze wskaźnikiem intensywności zabudowy wynoszącym ok 1,688, w sytuacji gdy plan miejscowy dopuszcza intensywność zabudowy maksymalnie na poziomie 1,5 oraz nakazuje realizować budynki o maksymalnie 4 kondygnacjach, a jest ich 5, ocenić należy jako próbę obejścia przepisów planu miejscowego i zarazem ewidentne naruszenie tych przepisów ( decyzja Wojewody (...) nr (...) z 20.04.2023 r. –
k. 851-855).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd dał wiarę obiektywnym dowodom z wymienionych wyżej dokumentów, jako że nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadka D. K., w których świadek przekazał informacje o zmianach dokonanych przez pozwaną spółkę podczas budowy budynku przy ul (...) w W., w lokalach znajdujących się czwartym piętrze, w stosunku do pierwotnych założeń projektowych, o związanym z tymi zmianami sporze z deweloperem, a także o zamieszkaniu części lokali jeszcze przed dopuszczeniem budynku do użytkowania. Zeznania świadka korespondowały z dowodami
z dokumentów, składając się wraz z nimi na spójną i logiczną całość.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania świadka J. L., w których świadek potwierdziła dokonane w trakcie budowy odstępstwa od projektu budowlanego
w odniesieniu do lokali znajdujących się na ostatnim piętrze budynku. W tym zakresie zeznania świadka pozostawały w zgodzie z dokumentami stanowiącymi materiał dowodowy sprawy i nie budziły wątpliwości.

Zeznania świadka A. C. miały charakter uzupełniający w stosunku do dowodów z dokumentów, w zakresie dotyczącym procesu administracyjnego związanego
z uzyskiwaniem pozwolenia na użytkowanie przedmiotowego budynku, skarżenia kolejnych decyzji nadzoru budowlanego przez powodową spółkę, opóźnień w zawarciu z nabywcami umów przenoszących własność lokali z uwagi na brak pozwolenia na użytkowanie budynku, występowania przez nabywców lokali do spółki z żądaniami zapłaty kar umownych
w związku z opóźnieniami w przeniesieniu własności lokali oraz niezapłacenia tych kar przez spółkę ze względu na brak środków finansowych. Zeznania w tym zakresie były zgodne
z dokumentami, dlatego nie było podstaw do ich kwestionowania.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego, zgłoszony przez stronę powodową. Do stwierdzenia objętych tezą dowodową faktów dotyczących wysokości kar umownych wynikających z zawartych umów deweloperskich, do których zapłaty zobowiązana była powodowa spółka, jak i kosztów utrzymania powodowej spółki za okres od 28 maja 2019 r. do 23 czerwca 2020 r., nie była potrzebna wiedza specjalistyczna. W celu wykazania wysokości takich kosztów należało złożyć odpowiednie dokumenty obrazujące, obrazujące wysokość wydatków. Strona powodowa takie dokumenty do akt sprawy złożyła. Z kolei wyliczenie wzrostu kosztów prac remontowych budynku w okresie gwarancyjnym ze względu na wyższy współczynnik zużycia budynku w następstwie opóźnionego wydania pozwolenia na użytkowanie budynku miałoby charakter teoretyczny, a nie związane z konkretnymi, realnymi kosztami prac remontowych. Wobec tego prowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na fakty wskazane przez stronę powodową było zbędne, gdyż nie przyczyniłoby się do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej deliktowej, wynikającymi
z ogólnego przepisu regulującego tę kwestię, tj. art. 415 k.c., są: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu (czyn niedozwolony) oraz związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Przepis ten statuuje zasadę winy jako naczelną zasadę odpowiedzialności odszkodowawczej. Z kolei zgodnie z art. 417 § 1 k.c., za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej władz publicznych, obok zdarzenia sprawczego, konieczne jest ustalenie pozostałych przesłanek odpowiedzialności deliktowej, a więc istnienia szkody i związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy owym zdarzeniem a szkodą (art. 415 k.c., art. 361 § 1 k.c.).

Podkreślenia wymaga, że podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie tego przepisu jest wyłącznie „niezgodne z prawem” działanie lub zaniechanie organu władzy publicznej, a nie jest potrzebne stwierdzenie winy jego funkcjonariuszy. Na gruncie art. 417 k.c. niezgodność z prawem działania wyrządzającego szkodę odnosi się wyłącznie do działań naruszających normy prawne ( zob. orz. SN z 12.09.2003 r., I CK 51/02). Taką samą konstrukcję przyjęto w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP. Stan niezgodności działania lub zaniechania z prawem ma miejsce w przypadku sprzeczności tego zachowania z normą prawną dekodowaną z obowiązującego przepisu prawnego, obojętnie jakiej rangi (ustawa, ratyfikowana umowa międzynarodowa, rozporządzenie).

Szkodą jest natomiast każdy uszczerbek w dobrach prawnie chronionych określony różnicą pomiędzy aktualnym stanem majątkowym poszkodowanego, a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania wyrażoną w art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Adekwatny związek przyczynowy, o którym mowa w art. 361 § 1 k.c., ma miejsce wtedy, gdy dany fakt (przyczyna) był koniecznym warunkiem wystąpienia drugiego faktu (skutku), czyli w sytuacji, gdy bez faktu kwalifikowanego jako przyczyna nie wystąpiłby skutek. Związek ten może być zarówno bezpośredni, jak i pośredni. Wystarczy, aby szkodę według ogólnych zasad doświadczenia i prawdopodobieństwa uważać można było za zwyczajne następstwo pewnego oznaczonego zachowania się władzy publicznej ( orz. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20.11.2013 r., VI ACa 102/13).

Zgodnie z regulacją z art. 417 ¹ § 2 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego
z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Przywołany przepis stanowi lex specialis w stosunku do generalnych zasad odpowiedzialności państwa zawartych w art. 417 k.c. i reguluje szczególne warunki odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji administracyjnej. Uzyskanie odszkodowania za tego typu zdarzenia oparte jest na takich samych przesłankach jak odpowiedzialność państwa za inne działania w zakresie imperium, czyli niezgodności z prawem działania lub zaniechania, wyrządzeniu szkody i związku przyczynowym między działaniem lub zaniechaniem a powstaniem szkody.

Jako właściwe postępowanie, w którym możliwe jest uzyskanie prejudykatu, o którym mowa w art. 417 ¹ § 2 k.c., wskazuje się w stosunku do ostatecznych decyzji administracyjnych, zarówno na drogę administracyjną (postępowania o wznowienie postępowania administracyjnego lub o stwierdzenie nieważności decyzji, jak i na drogę sądowoadministracyjną. Na drodze administracyjnej stwierdzenie wadliwości decyzji administracyjnej może odbyć się w wyniku stwierdzenia nieważności takiej decyzji (art. 156
i nast. k.p.a.) lub stwierdzenia jej wydania z naruszeniem prawa w związku z wadą uzasadniającą stwierdzenie nieważności (art. 158 § 2 k.p.a.), albo jej uchylenia w wyniku wznowienia postępowania (art. 145 i nast. k.p.a.) czy też stwierdzenia jej wydania
z naruszeniem prawa w związku z wadą uzasadniającą wznowienie postępowania (art. 151
§ 2 k.p.a.). Na drodze sądowej może natomiast dojść do stwierdzenia nieważności takich decyzji (art. 145 § 1 pkt 2 p.s.a.), względnie może dojść do ich uchylenia z przyczyn, które by uzasadniały wznowienie postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.s.a.), jak i z uwagi na mniej doniosłe wady postępowania, które mogły mieć wpływ na jego wynik (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.s.a.), czy też z uwagi na naruszenie prawa materialnego przez jej wydanie (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.s.a.). Sąd administracyjny może też stwierdzić wydanie takiej decyzji z naruszeniem prawa, gdyby przesłanki negatywne uniemożliwiały stwierdzenie jej nieważności lub też uchylenie w wyniku wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 3 p.s.a.). W art. 417 ¹ § 2 k.c. ustawodawca nie odwołuje się do jakichś szczególnych wad decyzji, które by miały rozstrzygać o ich niezgodności z prawem w stopniu uzasadniającym odpowiedzialność, natomiast wiąże odpowiedzialność z każdą postacią niezgodności z prawem ostatecznej decyzji, uwzględnianą w postępowaniu prowadzonym w stosunku do niej, obojętnie czy to przez organy administracji publicznej, czy przez sądy administracyjne, o ile tylko postępowanie to można zaliczyć do kategorii „właściwych”, w których stwierdza się niezgodność z prawem decyzji. Skoro w art. 417 ¹ § 2 k.c. ustawodawca jednoznacznie wyłączył kompetencję sądu powszechnego, orzekającego w procesie odszkodowawczym, do oceny niezgodności decyzji ostatecznej z prawem, to nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, by sąd ten mógł oceniać, czy wada ta miała charakter rażący ( tak SN w orz. z 07.10.2010 r., IV CSK 206/10; z 21.10.2015 r., III CSK 456/4; z 21.10.2016 r., IV CSK 26/16;
z 19.09.2018 r., I CSK 585/17).

Oceniając roszczenia strony powodowej dochodzone w rozpatrywanej sprawie,
w pierwszym rzędzie wskazać trzeba, że na gruncie przywołanych reguł, brak jest podstaw do przypisania Skarbowi Państwa odpowiedzialności odszkodowawczej względem (...) sp. z o.o. sp.k. w związku z wydaniem przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. postanowienia nr (...) z dnia 23 maja 2019 r. o wymierzeniu spółce kary za stwierdzone przystąpienie do użytkowania budynku mieszkalnego przy ul. (...) w W. bez wymaganego prawem pozwolenia na użytkowanie,
w wysokości 30.000 zł, które to postanowienie zostało utrzymane w mocy postanowieniem (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) z dnia
1 sierpnia 2019 r. Po pierwsze, w stosunku do tych orzeczeń brak jest prejudykatu, o którym mowa w art. 417 ¹ § 2 k.c. Po drugie, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że inwestor faktycznie przystąpił do użytkowania budynku, zanim uzyskał pozwolenie na użytkowanie. W trakcie obowiązkowej kontroli budowy w dniu
23 maja 2019 r. kilka lokali było już zamieszkanych, mimo że w tej dacie brak było pozwolenia na użytkowanie budynku. W tej sytuacji nie można uznać, żeby przywołane orzeczenia administracyjne były wadliwe. Dodatkowo, powodowa spółka nie udowodniła, by faktycznie zapłaciła na rzecz organu nadzoru budowlanego wskazaną wyżej karę w kwocie 30.000 zł. W celu wykazania faktu zapłaty nałożonej przez organ nadzoru budowlanego kary, spółka przedłożyła 10 potwierdzeń przelewów pieniężnych (k. 471-480), które jednak opiewają jedynie na sumę 9.741,76 zł, a przy tym z ich treści nie wynika, jakim tytułem i na czyją rzecz widniejące w nich kwoty zostały zapłacone. Roszczenie o zwrot powyższej kwoty nie zostało zatem wykazane nie tylko co do zasady, ale i co do wysokości.

Skarb Państwa ponosić może natomiast – co do zasady – odpowiedzialność odszkodowawczą wobec (...) sp. z o.o. sp.k. w związku z wydaniem przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. decyzji nr (...) z dnia 28 maja 2019 r. o odmowie wydania pozwolenia na użytkowanie budynku mieszkalnego przy ul. (...) w W., utrzymanej w mocy decyzją (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) z dnia
1 sierpnia 2019 r., oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (...) W. nr (...) z dnia 31 maja 2019 r. w przedmiocie nałożenia na powodową spółkę obowiązku doprowadzenia budynku mieszkalnego przy ul. (...)
w W. do stanu zgodnego z prawem, utrzymanej w mocy decyzją (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr (...) z dnia 1 sierpnia 2019 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego stwierdził bowiem nieważność powyższych decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. – jako wydanych z rażącym naruszeniem prawa –
w wydanych w tej sprawie decyzjach z 19 grudnia 2019 r. znak: (...)
i z 24 grudnia 2019 r. znak: (...). W związku z istnieniem wymaganych prejudykatów, nie ma znaczenia, w kontekście odpowiedzialności Skarbu Państwa, akcentowany przez stronę pozwaną fakt niezgodności z prawem wcześniejszej decyzji Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 23 października 2015 r., zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej spółce (...) sp. z o.o. sp.k. pozwolenia na budowę budynku przy ul. (...) w W.. Ta decyzja Prezydenta (...) W. naruszała ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ul. (...), zatwierdzonego Uchwałą Rady (...) W. Nr (...) z dnia 13 listopada
2008 r., w zakresie maksymalnej intensywności zabudowy – co zostało stwierdzone decyzją Wojewody (...) nr (...) z dnia 20 kwietnia 2023 r. Bezprawie, którego dopuścił się inny organ administracyjny nie znosi jednakże bezprawia wynikającego
z decyzji administracyjnych organów nadzoru budowlanego, których dotyczy pozew złożony w niniejszej sprawie. Pozwany nie może powoływać się zatem w celu zwolnienia
z odpowiedzialności na wadliwość innej decyzji administracyjnej. Skoro projekt budowlany została zatwierdzony ostateczną decyzją administracyjną, to powodowa spółka mogła na jego podstawie realizować przedmiotową inwestycję.

Stwierdzenie nieważności wskazanych decyzji administracyjnych organów nadzoru budowlanego otworzyło powodowej spółce drogę do dochodzenia roszczeń w drodze procesu cywilnego, z tym jednak zastrzeżeniem, że dysponowanie przez powoda prejudykatami
w rozumieniu art. 417 ¹ § 2 k.c. nie przesądza automatycznie o powodzeniu powództwa odszkodowawczego, ponieważ konieczne jest jeszcze wykazanie przez powoda pozostałych przesłanek deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej, a więc że poniósł określonego rodzaju szkodę i że jej wystąpienie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem sprawczym.

Szkoda obejmuje rzeczywistą stratę (damnum emergens) i utracone korzyści (lucrum cessans) (art. 361 § 2 k.c.) oraz stanowi uszczerbek określony różnicą pomiędzy aktualnym stanem majątkowym poszkodowanego a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Przy pierwszej postaci szkody – strata wyraża się
w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega albo na zmniejszeniu się jego aktywów, albo na zwiększeniu pasywów. Szkoda w postaci straty (damnum emergens) oznacza każde pogorszenie się sytuacji majątkowej poszkodowanego, w wyniku czego staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Ustalenie wysokości straty następuje z reguły przez porównanie stanu majątkowego poszkodowanego w momencie przed i po doznaniu szkody i określenie występującej tu różnicy . Utrata korzyści (lucrum cessans) polega na niepowiększeniu się czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. Szkoda w postaci utraconych korzyści nie może być całkowicie hipotetyczna, ale musi być wykazana przez poszkodowanego z tak dużym prawdopodobieństwem, że w świetle doświadczenia życiowego uzasadnia przyjęcie, iż utrata spodziewanych korzyści rzeczywiście nastąpiła (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24.05.2018 r., I ACa 1158/17).

Niezbędnym elementem przy ocenie roszczeń odszkodowawczych jest także wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę
a zaistniałą szkodą. W świetle art. 361 § 1 k.c. za normalne następstwo pewnego zdarzenia można uznać takie zdarzenie, które w danym układzie stosunków, wedle zasad doświadczenia życiowego i wiedzy występuje jako typowe (wyrok SN z 24.02.2023 r., II CSKP 1002/22).

Rozpoczynając analizę poszczególnych, wskazywanych przez stronę powodową kosztów, składających się na dochodzoną przez powoda sumę odszkodowania, należy uznać za pozostające zasadniczo w adekwatnym związku przyczynowym, w opisanym wyżej znaczeniu, z przedmiotowymi wadliwymi decyzjami administracyjnymi organów nadzoru budowlanego, kary umowne za okres od 28 maja 2019 r. do 25 listopada 2019 r., które powodowa spółka jest zobowiązana zapłacić na rzecz nabywców lokali z tytułu opóźnienia
w zawarciu umów przenoszących własność lokali. Gdyby bowiem decyzja o pozwoleniu na użytkowanie budynku została wydana przez PINB przed 28 maja 2019 r., zgodnie
z wnioskiem złożonym przez spółkę w dniu 9 kwietnia 2019 r., to spółka mogłaby przenieść własność lokali na nabywców i nie pozostawałaby w opóźnieniu. Podkreślenia jednak wymaga, że powodowa spółka nie zapłaciła faktyczne do tej pory żadnych kwot tytułem kar umownych, których zwrotu domaga się od pozwanego (wskazanych w tabeli na k. 69-70 akt sprawy), ze względu na brak środków finansowych. Jedynie nabywca lokalu nr (...) – M. N., potrąciła przysługującą jej wierzytelność z tytułu kary umownej za opóźnienie
w zawarciu umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu z wierzytelności spółki w kwocie 4.245 zł z tytułu dopłaty za zwiększenie metrażu lokalu, co wykazuje złożone do akt sprawy oświadczenie o potrąceniu. W tej tylko części – co kary umownej w kwocie 4.245 zł – doszło zatem do umorzenia wierzytelności spółki i zmniejszenia jej aktywów.

W pozostałym zakresie, o obowiązku zapłaty kar umownych, skutkujących zwiększeniem pasywów, można mówić jedynie co do tych kar, których obowiązek zapłaty został stwierdzony prawomocnymi wyrokami sądowymi. Wyroki takie, zasądzające kary umowne od (...) sp. z o.o. sp.k., zapadły w odniesieniu do nabywców następujących lokali:

1)  lokalu nr (...) – zasądzający na rzecz A. S. kwotę 17.906,80 zł, z tym że spółka domagała się w niniejszej sprawie zwrotu kwoty kary 12.575,23 zł (tabela na
k. 69-70 a.s.), wobec czego należało uznać do zwrotu żądaną kwotę;

2)  lokalu nr (...) – zasądzający na rzecz E. R. i Z. R. solidarnie kwotę 25.425 zł, z tym że spółka domagała się w niniejszej sprawie zwrotu kwoty kary 14.077,43 zł (tabela na k. 69-70 a.s.), wobec czego należało uznać do zwrotu żądaną kwotę;

3)  lokalu nr (...) – zasądzający na rzecz K. R. i I. R. solidarnie kwotę 27.225 zł, z tym że spółka domagała się w niniejszej sprawie zwrotu kwoty kary 15.074,06 zł (tabela na k. 69-70 a.s.), wobec czego należało uznać do zwrotu żądaną kwotę.

Pozostali nabywcy lokali, mimo że niektórzy kierowali wcześniej do spółki wezwania do zapłaty, zaniechali dochodzenia zapłaty kar umownych, wobec czego nie można mówić
o zobowiązaniu spółki do zapłaty tych kar. W tej sytuacji o szkodzie powodowej spółki
z tytułu zobowiązań do zapłaty kar umownych, związanych z opóźnieniem w zawarciu umów przenoszących własność lokali w budynku przy ul. (...) w W., będącej skutkiem zmniejszenia aktywów lub zwiększeniem pasywów spółki, można mówić wyłącznie w odniesieniu do sumy 45.971,72 zł, na którą składają się wskazane wyżej kwoty 4.245 zł, 12.575,23 zł, 14.077,43 zł i 15.074,06 zł. Brak jest natomiast podstaw do stwierdzenia, że po stronie spółki występują pasywa związane z innymi jeszcze karami umownych wskazanymi przez spółkę (w tabeli na k. 69-70 a.s.), skoro obowiązek zapłaty takich kar nie został stwierdzony żadnym orzeczeniem sądowym a nabywcy lokali nie domagają się ich zapłaty.

Powodowa spółka nie wykazała istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy pozostałymi składnikami kosztów, składających się na żądaną sumę odszkodowania, a wydaniem wadliwych decyzji administracyjnych.

Przede wszystkim, za wyłącznie hipoteczne należy uznać wskazywane w pozwie utracone korzyści w kwocie (...) zł, odpowiadające potencjalnemu zyskowi, możliwemu do uzyskania przez spółkę w okresie od 28 maja 2019 r. do 23 czerwca 2020 r.
w razie dysponowania środkami pieniężnymi z rachunku powierniczego (9 transza)
w wysokości 690.669,68 zł, środkami ze sprzedaży lokali wycofanych ze sprzedaży (lokale mieszkalne nr (...) oraz dwa lokale użytkowe nr (...)) w wysokości 1.888.936 zł, czy środkami w wysokości 30 000 zł z tytułu kary nałożonej za użytkowanie budynku przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, czy środkami w łącznej kwocie 2.609.605,68 zł. Powodowa spółka skalkulowała te utracone korzyści jako dochód, który mogłaby uzyskać, gdyby zainwestowała powyższą sumę pieniężną na rachunku nieruchomości w kupno małych mieszkań do 35 m ² w dużych aglomeracjach miejskich (W., K., Ł., W. i G.). Z materiału dowodowego sprawy nie wynika jednak, by spółka (...) sp. z o.o. sp. k. zajmowała się w ramach swojej działalności tego rodzaju inwestycjami. Wręcz przeciwnie, z przesłuchania świadka A. C. – byłego prezesa tej spółki, wynika, że spółka została utworzona jako spółka celowa, w celu realizacji inwestycji budowlanej przy ul. (...) w W., a nie w celu długotrwałych z założenia inwestycji w obrót nieruchomościami. Wobec tego wyliczenia spodziewanych korzyści we wskazanej wyżej kwocie należy uznać za czysto teoretyczne. Nie można w tej sytuacji uznać odpowiednio wysokiego (graniczącego z pewnością) prawdopodobieństwa osiągnięciach korzyści przez powodową spółkę, a w konsekwencji uznać ich utraty za szkodę, pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z wadliwymi decyzjami administracyjnymi organów nadzoru budowlanego.

Nie należy nadto tracić z pola widzenia faktu, że spółka sprzedała lokale mieszkalne nr (...) oraz lokale użytkowe nr (...), uzyskując z ich sprzedaży łącznie 2.641.151,71 zł, a zatem sumę znacznie przewyższającą wskazaną w pozwie sumę 1.888.936 zł, wynikająca z wartości ofertowych tych lokali (k. 18 a.s.), wycofanych na pewien ze sprzedaży. Niewątpliwie wzrost ten wynika ze zwyżki cen rynkowych nieruchomości, jaki nastąpił do 2021 r., kiedy lokale powyższe zostały sprzedane. W wyniku tych uwarunkowań rynkowych spółka uzyskała zatem faktycznie wyższe przychody ze sprzedaży wskazanych lokali, niż gdyby sprzedała je po cenach ofertowych a kwotę uzyskaną ze sprzedaży zainwestowała w zakup małych mieszkań.

W podobny sposób ocenić należy żądanie odszkodowawcze dotyczące kwoty 53.841 zł, z tytułu wzrostu kosztów prac remontowych w budynku przy ul. (...)
w W. w okresie gwarancyjnym, ze względu na wyższy współczynnik zużycia budynku, w następstwie wydania pozwolenia na użytkowanie budynku o 13 miesięcy później niż zakładany. Wyliczenie to, według przyjętego wskaźnika 1,1% wartości inwestycji, jest czysto teoretyczne, nie odnoszące się do faktycznych kosztów remontów. Powodowa spółka nie wykazała, by poniosła jakiekolwiek koszty prac remontowych w budynku przy ul. (...) w W.. Nie można uznać takich hipotetycznych kosztów prac remontowych w okresie gwarancyjnym za rzeczywistą szkodę, będącą skutkiem opóźnienia
w wydaniu pozwolenia na użytkowanie budynku.

Nie można uznać wskazywanych przez stronę powodową kosztów utrzymania spółki (...) sp. z o.o. sp.k. w okresie od 28 maja 2019 r. do 23 czerwca 2020 r.,
w kwocie 41.090,23 zł, jako pozostających w adekwatnym związku przyczynowym
z wydaniem kwestionowanych wadliwych decyzji administracyjnych. Składające się na powyższą sumę koszty obejmują wydatki na wynajem lokalu na siedzibę spółki, obsługę księgową, obsługę prawną, usługi telekomunikacyjne, prowadzenie strony internetowej spółki, wynajem sprzętu biurowego, koszty zakupu materiałów biurowych, itp. (faktury na
k. 550-616). Nie da się jednak stwierdzić, że gdyby organy nadzoru budowlanego nie wydały kwestionowanych decyzji, lecz uwzględniły niezwłocznie wniosek o pozwolenie na użytkowanie budynku, to spółka nie poniosłaby w powyższym okresie tego rodzaju kosztów jak wymienione. Koszty wynikające ze złożonych do akt faktur związane są ze zwykłą, bieżącą działalnością spółki. Powodowa spółka nie zaprzestałaby działalności do 23 czerwca 2020 r., nawet gdyby do dnia 28 maja 2019 r. została wydana decyzja zezwalająca na użytkowanie budynku przy ul. (...) w W.. Oczywistym jest, że do końca powyższego okresie nie zostałyby zakończone wszystkie sprawy spółki. Nie stałoby się tak chociażby przyczyny, że toczył się spór sądowy z D. K. i K. K., zakończony dopiero w 2021 r., który nie miał żadnego związku z wadliwymi decyzjami administracyjnymi, lecz ze zmianami do pierwotnego projektu budowlanego wprowadzonymi przez inwestora, które wpływały na powierzchnię lokali mieszkalnych na ostatniej kondygnacji budynku, a których wskazani nabywcy lokalu nie zaakceptowali. Do 23 czerwca 2020 r. nie upłynąłby też pięcioletni okres gwarancyjny dla przedmiotowego budynku, co stanowiło przeszkodę w zakończeniu działalności przez spółkę celową.

Z tych wszystkich przyczyn, Sąd uznał za zasadne żądanie odszkodowawcze powodowej spółki jedynie co do kwoty 45.971,72 zł, a za bezzasadne w pozostałej części.

Powodowej spółce należą się również odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie zasądzonej kwoty pieniężnej. Stosownie do art. 481 § 1 i 2 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, a jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Termin zapłaty świadczenia z tytułu odszkodowania nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, zatem świadczenie to powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu pozwanego do zapłaty (art. 455 k.c.). Spółka skierowała co prawda do pozwanego wezwanie do zapłaty odszkodowania pismem z dnia 25 lutego 2021 r., ale na podstawie tego wezwania pozwany nie miał możliwości oceny zasadności wezwania, bowiem nie wskazano w nim, jakie konkretnie koszty składają się na żądane odszkodowanie ani nie przedstawiono dokumentów uzasadniających żądanie. Wobec tego jako właściwe wezwanie do zapłaty można było potraktować dopiero pozew – w odniesieniu do kwoty 4.245 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy sprzedaży lokalu nr (...), którą nabywca tego lokalu potrąciła z wierzytelności powodowej spółki z tytułu dopłaty za zwiększenie metrażu lokalu, bowiem do pozwu zostało dołączone oświadczenie o potrąceniu. Natomiast co do pozostałej zasądzonej kwoty kar umownych w wysokości 41.726,72 zł, Sąd uznał za odpowiednie wezwanie do zapłaty pozew łącznie z pismem procesowym strony powodowej datowanym na 17 czerwca 2024 r., do którego dołączone zostały kompletne orzeczenia sądowe zasądzające te kary. Dopiero po doręczeniu tego pisma pozwany uzyskał możliwość oceny zasadności powyższego żądania powoda, we wskazanym zakresie. Sąd uznał przy tym, że odpowiednim terminem do spełnienia żądania powoda był czas dwóch tygodni od doręczenia pozwanemu powyższych pism procesowych. Odpis pozwu został doręczony pozwanemu 8 września
2022 r., zatem pozwany znalazł się w opóźnieniu w zapłacie kwoty 4.245 zł w dniu
23 września 2022 r. Odpis pisma procesowego z 17 czerwca 2024 r. wpłynął do Sądu
21 czerwca 2024 r., a więc zapewne w tej samej dacie został doręczony pozwanemu. Pozwany znalazł się zatem w opóźnieniu w zapłacie kwoty 41.726,72 zł w dniu 6 lipca
2024 r. Uzasadniało to przyznanie odsetek od wskazanych dat.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd na podstawie powołanych przepisów w pkt. I sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 45.971,72 zł, wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i terminów tam wskazanych, zaś w pkt. II sentencji wyroku oddalił powództwo w pozostałej części.

Orzekając o kosztach procesu w pkt. III sentencji wyroku, Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 100 zd. 2 k.p.c. włożył na powoda obowiązek zwrotu pozwanemu pełnych kosztów procesu, ponieważ powód utrzymał się ze swym żądaniem jedynie w 5,76%. Koszty pozwanego niezbędne do celowej obrony stanowiły koszty zastępstwa procesowego
w stawce 10.800 zł, ustalonej stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1964) w zw. z art. 99 k.p.c. Koszty te należało zasądzić na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1109).