Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSR del. Michał Jakubowski
Protokolant:	sekretarz sądowy Aleksandra Mamrot

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2018 r. w Warszawie na rozprawie sprawy

z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko K. Ż. i J. K. (1)

o zapłatę

orzeka

1.  Utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym, dnia 10 marca 2017 roku, przez Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział XXV Cywilny, w sprawie o sygnaturze akt XXV Nc 107/17.

2.  Orzeczenie o kosztach procesu, w zakresie nieobjętym nakazem zapłaty, pozostawia referendarzowi sądowemu, rozstrzygając, iż koszty te poniosą pozwani na rzecz powoda.

Sygn. akt XXV C 2080/17

UZASADNIENIE

Pozwem z 17 lutego 2017 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wystąpiła o zapłatę od K. Ż. (dalej także jako pozwany ad. 1) i J. K. (1) (dalej także jako pozwany ad. 2) solidarnie kwoty 319 141,32 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na rzecz powódki od pozwanych solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powódka wskazała, iż jest w posiadaniu weksla gwarancyjnego wystawionego przez pozwanego ad. 1 i poręczonego przez pozwanego ad. 2, na zabezpieczenie roszczeń z tytułu zawartej z powódką umowy pożyczki. Wobec powstania zaległości w spłacie pożyczki, powódka wypełniła weksel na kwotę 319 141,32 zł, odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy (pozew – k. 2-6).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym – z weksla z 10 marca 2017 r. Sąd rozstrzygnął zgodnie z żądaniami pozwu (nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, XXV Nc 107/17 – k. 49).

Pozwani zaskarżyli powyższy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Strona pozwana przyznała, iż weksel stanowił zabezpieczenie wskazywanych przez powoda stosunków umownych. Na mocy porozumienia z powódką, pożyczkobiorca zwrócił maszyny i sprzęt celem uregulowania powstałego długu. W dniu 01 września 2016 r. powódka odebrała maszyny. W związku z tym wskazywane przez powódkę roszczenie zostało uregulowane przez pożyczkobiorcę poprzez przekazanie powodowi maszyn o wartości znacznie przekraczającej wartość kwoty dochodzonej pozwem. W chwili wypełnienia weksla powódce nie przysługiwało już żadne roszczenie (zarzuty pozwanego ad. 2 – k. 59-61; zarzuty pozwanego ad. 1 – k. 64-66).

Powódka odnosząc się do zarzutów pozwanych, podtrzymywała dotychczasowe stanowisko, wskazując, iż kwoty uzyskane ze sprzedaży odebranych ruchomości, nie wyczerpują całości zadłużenia. Pozwani w dalszym ciągu utrzymywali, iż zwrot ruchomości wyczerpuje wszelkie roszczenia powódki (pismo procesowe powódki z 22 lipca 2017 r. – k. 144-146; pismo procesowe pozwanego ad. 1 z 22 stycznia 2018 r. – k. 184; pismo procesowe pozwanego ad. 2 z 22 stycznia 2018 r. – k. 187-188).

Sąd ustalił, co następuje.

13 maja 2015 r. (...) S.A. z siedzibą w W. zawarła z K. Ż. w ramach prowadzonego przez niego gospodarstwa rolnego umowę pożyczki nr (...). Pożyczkodawca w ramach zawartej umowy udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 904 000,00 zł, która miała zostać spłacona zgodnie ze stanowiącym integralną część umowy harmonogramem spłat.

Na zabezpieczenie wykonania umowy przez pożyczkobiorcę, K. Ż. wystawił weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, który został poręczony przez J. K. (2).

Zgodnie z deklaracją wekslową, wystawca weksla i poręczyciel, upoważnili remitenta do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą wysokości sumy wszystkich kwot należnych mu z tytułu umowy pożyczki albo porozumienia w racie niedotrzymania przez pożyczkobiorcę umownego terminu zapłaty, czy to w czasie trwania Umowy albo Porozumienia, czy też po ich rozwiązaniu lub wygaśnięciu. Do sumy wekslowej mogły zostać doliczone odsetki należne do dnia wypełnienia weksla i koszty wypełnienia weksla. Poręczenie wekslowe obejmowało zobowiązanie do zapłaty sumy wekslowej i wszelkich innych należności związanych z wekslem.

Pożyczkodawca wypłacił pożyczkobiorcy całą kwotę udzielonej pożyczki (okoliczność bezsporna; dowód: umowa pożyczki nr (...) – k. 21-24; harmonogram spłat – k. 25; wniosek o ciągnienie – k. 26-27; konto do wypłaty – k. 28-29; weksel – k. 7-7v; deklaracja wekslowa – k. 8; zeznania A. C. – k. 192v-193).

Początkowo pozwany ad. 1 spłacał swoje zobowiązania wobec powódki. Po pewnym czasie wobec kłopotów finansowych zaprzestał jednak ich regulowania. Pierwszą ratą kapitałowo - odsetkową w czwartym miesiącu po zawarciu Umowy była kwota 196 102,30 zł z tytułu zwrotu podatku VAT, uzyskanego przez pożyczkobiorcę z urzędu skarbowego. Wobec upłynięcia terminu płatności raty kapitałowej, wynikającej z przedłużającej się kontroli skarbowej, strony podjęły negocjacje w zakresie odroczenia spłaty tejże raty. Pożyczkobiorca dobrowolnie wpłacił około 50 000,00 zł.

W wyniku podjętych negocjacji, Strony zawarły porozumienie w zakresie spłaty zobowiązań nr (...) z 23 lutego 2016 r. na podstawie którego pożyczkobiorca uznał swój dług w wysokości 154 108,24 zł, zobowiązując się do spłaty odroczonej raty kapitałowej zgodnie z harmonogramem do porozumienia o spłacie rat.

Po pewnym czasie pożyczkobiorca zaprzestał spłat kwoty wynikających z harmonogramu pożyczki i porozumienia (dowód: harmonogram spłat do umowy pożyczki – k. 25; zeznania A. C. – k. 192v-193; porozumienie w zakresie spłaty zobowiązań – k. 30; załącznik nr 1 do porozumienia – k. 31; harmonogram spłat do porozumienia – k. 32).

Pismem z 16 czerwca 2016 r. powód na podstawie pkt 10.4.1. Umowy, wezwał pozwanego ad. 1 do zapłaty w terminie 7 dni zaległości w kwocie 78 072,56 zł, pod rygorem wypowiedzenia umowy i postawienia całości kwoty pożyczonego kapitału w stan wymagalności (okoliczność bezsporna; dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 37-38).

Pożyczkobiorca nie uregulował należności w zakreślonym terminie, w związku z czym powódka pismem z 30 sierpnia 2016 r., na podstawie pkt 10.4.1 Umowy postawiła w stan wymagalności część pożyczki w kwocie 626 501,81 zł oraz kwotę 129 494,83 zł wynikająca z zawartego porozumienia nr (...) (dowód: oświadczenie o postawieniu pożyczki w stan wymagalności z 30 sierpnia 2016 r. – k. 39-40; oświadczenie o postawieniu porozumienia w stan wymagalności z 30 sierpnia 2016 r. – k. 41-42).

Powódka w dniu 01 września 2016 r. dokonała przejęcia od pozwanego ad. 1, przedmiotów zabezpieczenia pożyczki w postaci: kombajnu zbożowego C. rok produkcji 2014; przyrządu żniwnego C. rok produkcji 2014; stołu do rzepaku rok produkcji 2013, wózka T. rok produkcji 2013; prasy rolującej C. rok produkcji 2013 (okoliczność bezsporna; dowód: poświadczenie odbioru przedmiotów – k. 67; zeznania A. C. – k. 192v-193).

Powódka w związku ze sprzedażą ww. ruchomości uzyskała kwotę 525 768,00 zł.

Pismem z 30 listopada 2016 r. powódka złożyła pozwanemu ad. 1 oświadczenie o potrąceniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży ww. maszyn z przysługującymi jej wierzytelnościami wynikającymi z Umowy pożyczki nr (...) oraz porozumienia nr (...) w łącznej kwocie 839 435,18 zł. Po potrąceniu obu kwot do zapłaty pozostała kwota 313 667,18 zł (dowód: pismo z 30 listopada 2016 r. – k. 147-148; umowa sprzedaży nr (...) – k. 149-150; faktura VAT nr (...) – k. 151; faktura VAT nr (...); faktura VAT nr (...) – k. 153; zeznania A. C. – k. 192v-193).

Pismami z 06 grudnia 2016 r. powód wezwał wystawcę weksla i poręczyciela do wykupu weksla uzupełnionego na kwotę 319 141,32 zł.

Na sumę wekslową złożyły się: kwota 184 172,35 zł wynikająca z częściowo uregulowanej faktury VAT nr (...), tytułem wymagalnych odsetek zgodnie z pkt 10.4.1 Umowy pożyczki, której termin zapłaty upłynął bezskutecznie 06 września 2016 r.; kwota 129 494,83 zł wynikająca z faktury VAT nr (...) tytułem wymagalnych odsetek zgodnie z pkt 10.4.1 Umowy pożyczki, której termin zapłaty upłynął bezskutecznie 06 września 2016 r.; kwota 5 474.14 zł tytułem odsetek ustawowych od ww. kwot liczonych od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia wypełnienia weksla tj. 06 grudnia 2016 r. (dowód: zawiadomienia o wypełnieniu weksla wraz z potwierdzeniami nadania przesyłek pocztowych – k. 43-48; faktura VAT nr (...) – k. 33; faktura VAT nr (...) – k. 35; wydruki z kalkulatora odsetkowego od kwot 184 172,35 zł oraz 129 494,83 zł – k. 34, 36; weksel – k. 7-7v).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych w treści uzasadnienia dokumentów prywatnych, złożonych do akt w odpisach oraz kopiach, których wartości dowodowej żadna ze stron nie podważała, nie domagając się przedstawienia oryginału przedstawianych dokumentów. Mając na względzie, iż stan faktyczny sprawy w zakresie kształtowania się stosunku prawnego powstałego na podstawie Umowy pożyczki oraz zawartego porozumienia pozostawał w zasadzie bezsporny, zaś spór sprowadzał się do kwestionowania przez pozwanych wartości sprzedanych maszyn rolniczych, Sąd nie znalazł uzasadnionych podstaw do podważenia walorów dowodowych powołanych środków dowodowych.

Czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd uzupełniająco posiłkował się zeznaniami świadka A. C., które korelują z przedstawionymi przez strony dowodami, stanowiąc wyjaśnienie dla podejmowanych przez Strony czynności, w tym przyczyn zawarcia ww. porozumienia rozkładającego czwartą ratę kapitałowo odsetkową na raty z terminami płatności wynikającymi z przyjętego harmonogramu.

Sąd zważył, co następuje.

Zarzuty pozwanych nie zasługiwały na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie pozew został oparty na podstawie weksla gwarancyjnego (zobowiązania wekslowego) K. Ż. (dłużnika wekslowego).

Pozwany ad. 1 zgodnie ze złożoną deklaracją wekslową wystawił przedmiotowy weksel in blanco (niezupełny w chwili wystawienia) celem zabezpieczenia wszystkich wymagalnych, lecz nie opłaconych należności wynikających z Umowy pożyczki oraz Porozumienia zawartego pomiędzy Stronami Umowy pożyczki.

Remitentem tego weksla była powódka, zaś poręczycielem wekslowym, czyli awalistą J. K. (2), której zakres odpowiedzialności był tożsamy do wystawcy weksla.

Na kanwie zawisłego sporu pozwani podnosili wyłącznie zarzuty ze stosunku podstawowego zmierzające do podważenia zasadności uzupełnienia przez powódkę weksla na kwotę 319 141,32 zł (art. 10 prawa wekslowego).

Przed ich oceną godzi się zaakcentować, iż mogły być one podnoszone zarówno przez wystawcę weksla jak i poręczyciela wekslowego. Prawo wekslowe nie określa bowiem wprost, jakimi zarzutami może zasłaniać się wobec posiadacza weksla poręczyciel wekslowy. Skoro jednak odpowiada tak samo, jak ten za kogo poręczył, przysługuje mu prawo podnoszenia także wszelkich zarzutów, jakie przysługują wystawcy weksla.

Poręczyciel, który udzielił poręczenia weksla in blanco, może – do czasu indosowania weksla przez remitenta – powoływać się na wypełnienie weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem.

Jedynym zarzutem pozwanych było to, iż w ich ocenie wobec przejęcia przez Pożyczkodawcę ww. maszyn i urządzeń rolniczych, stosunek prawny na podstawie którego powódka uzupełniła weksel wygasł, w związku z czym uzupełnienie weksla na kwotę 319 141,32 zł, pozostawało sprzeczne z deklaracją wekslową i w związku z tym powództwo uznać należy za niezasadne.

Przed przystąpieniem do oceny tak sformułowanych zarzutów należy zaznaczyć, iż w postępowaniu sądowym, w którym powód opiera swoje powództwo o zapłatę na podstawie weksla wystawionego i poręczonego przez pozwanych solidarnie wystawce i poręczyciela, rozkład ciężaru dowodzenia po skutecznym wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym na podstawie weksla, kształtuje się odmiennie, aniżeli w zwykłym procesie sądowym. Ciężar udowodnienia, iż stan rozliczeń między stronami w zakresie stosunku podstawowego którego zabezpieczenie stanowi wypełniony weksel (w niniejszym przypadku stosunkiem podstawowym jest Umowa pożyczki i Porozumienie – zgodnie z deklaracją wekslową podpisaną przez pozwanych) kształtuje się odmiennie, aniżeli wynika to z rozliczenia wskazanego przez powoda, który uzupełnił na jego podstawie weksel na określoną sumę wekslową – spoczywa na pozwanych. Inaczej rzecz ujmując to pozwani musieli wykazać wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, iż stan rozliczenia wynikającego z Umowy pożyczki i Porozumienia jest inny aniżeli odzwierciedla to wpisana na wekslu kwota, której zapłaty powódka dochodzi w niniejszym postępowaniu.

Jak już zaznaczono przy okazji oceny materiału dowodowego w niniejszym postępowaniu, ciężar wykazania, iż remitent uzupełnił weksel na nienależną mu z tytułu stosunku podstawowego sumę wekslową spoczywał na pozwanych.

W ocenie Sądu, pozwani nie sprostali rzeczonemu ciężarowi dowodzenia. Wbrew podnoszonym przez nich zarzutom na stosunek podstawowy łączący powódkę i K. Ż., składały się wierzytelności nie tylko ze wskazywanego w zarzutach od nakazu zapłaty Porozumienia, ale także z tytułu Umowy pożyczki. Z ustalonych okoliczności wynika, iż powódka udzieliła pozwanemu ad. 1 pożyczki w kwocie 904 000,00 zł. W następstwie problemów finansowych Pożyczkobiorcy ze spłatą raty nr 4, Strony tejże umowy – w zakresie płatności tejże raty – zawarły dodatkowe Porozumienie na mocy którego nastąpiło odroczenie w czasie wymagalnej wierzytelności wynikającej z Umowy pożyczki, zgodnie z ustalonym harmonogramem spłat do tegoż porozumienia. Powódkę i pozwanego ad. 1 w dalszym ciągu łączyła Umowa pożyczki w pozostałym zakresie. Pożyczkobiorca obowiązany był do dalszych płatności zgodnie z harmonogramem do Umowy pożyczki oraz harmonogramem do Porozumienia. Nie jest więc tak jak wywodzą pozwani, iż zadłużenie z tytułu łączącego remitenta i wystawcę stosunku podstawowego stanowi wyłącznie kwota wynikająca z Porozumienia nr (...).

Powódka szczegółowo wskazała w jaki sposób wyliczyła kwotę na którą został uzupełniony weksel gwarancyjny, stanowiący podstawę do wydania przez Sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Strona pozwana potwierdziła, iż na skutek zaprzestania płatności rat, cała pożyczona kwota została postawiona w stan wymagalności. Pozwani nie kwestionowali poprawności wyliczeń powódki w zakresie wysokości zadłużenia postawionego w stan wymagalności w związku ze złożeniem przez Pożyczkodawcę, skutecznym oświadczeniem woli o wypowiedzeniu Umowy oraz Porozumienia. Przedstawiając protokół z przejęcia maszyn i urządzeń z 01 września 2016 r. pozwani wywodzili, iż wartość przejętych ruchomości wyczerpuje wszelkie roszczenia powódki. Rzecz jednak w tym, iż z przedstawionych przez powódkę dowodów wynika, iż uzyskana łączna cena sprzedaży okazała się niewystarczająca dla pokrycia powstałego zadłużenia, wynikającego ze stosunku podstawowego. Pozwani rzecz jasna mogli na kanwie niniejszego postępowania kwestionować cenę za którą powódka sprzedała przejęte ruchomości. W tym celu zgodnie ze wspomnianym ciężarem dowodzenia musiałaby przedstawić dowody z których wynikałoby, iż konkretne maszyny i urządzenia posiadały wyższą wartość rynkową aniżeli cena uzyskana przez powódkę. Pozwani nie przedstawili jednakże takiego dowodu. Nie wnioskowali także o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego, który ustaliłby czy uzyskana przez powódkę ceny sprzedaży poszczególnych ruchomości, odpowiadała cenie rynkowej z okresu sprzedaży.

Mając na uwadze, iż pozwani nie zdołali wykazać, że stan zadłużenia wynikający ze stosunku podstawowego, przedstawia się odmiennie aniżeli wynika to sumy wekslowej na którą uzupełniono weksel, Sąd na podstawie art. 496 k.p.c. w całości utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z 10 marca 2017 r.

W zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie rozstrzygnięto na podstawie art. 455 k.c. od dnia następującego po dniu płatności weksla, tj. 17 grudnia 2016 r. - stosownie do treści deklaracji wekslowej oraz wezwania do wykupu weksla z 06 grudnia 2016 r. (k. 43-44).

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c. Powódka wygrała proces w całości, w związku z czym pozwani winni solidarnie zwrócić, poniesione przez nią koszty. Sąd szczegółowe rozliczenie kosztów procesu na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. pozostawił referendarzowi sądowemu.

Z powołanych względów rozstrzygnięto, jak w sentencji wyroku.

(...)