Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSR (del) Elżbieta Mojsa
Protokolant:	sekretarz sądowy Adrianna Kalisz

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2019 r. w Warszawie

sprawy z powództwa

R. K.,

M. K. (1)

przeciwko

Skarbowi Państwa Prezesowi Sądu Okręgowego w Warszawie

o zapłatę

1.  Oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powodów kosztami postępowania strony pozwanej.

Sygn. akt XXV C 2313/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 września 2017 r. (data nadania – k. 59), skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie powodowie R. K. i M. K. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz odszkodowania w wysokości 19 337,69 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 29 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że żądana kwota winna być orzeczona tytułem szkody jaką ponieśli w związku z zasądzeniem przez Sąd Okręgowy w Warszawie, IV Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11, a następnie Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny sygn. akt: VI ACz 933/17 kosztów sądowych w postaci wynagrodzenia biegłych sądowych.

Powodowie podnieśli, że w dniu 16 września 2011 r. wnieśli to tut. Sądu pozew przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W. o zapłatę z tytułu ubytku wartości ich nieruchomości oraz konieczności wykonania jej rewitalizacji akustycznej, w oparciu o uchwałę nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Niniejsze postępowanie toczyło się pod sygn. IVC 1240/11.

W toku tego postępowania dopuszczono szereg opinii biegłych sądowych z różnych dziedzin, w tym opinii uzupełniających, co skutkowało przyznaniem wynagrodzenia biegłym w łącznej kwocie 19 337, 69 zł. Sąd orzekający w niniejszej sprawie wydając wyrok uznał, iż wszystkie przeprowadzone dowody z opinii biegłych były zbędne w związku z uwzględnieniem zarzutu formalnego pozwanego (zgłoszonego pierwszy raz wraz z pismem z dnia 15 lipca 2014 r.) w postaci upływu terminu zawitego (art. 129 ust. 4 prawo ochrony środowiska). W ocenie powodów, Sąd z urzędu na pierwszej rozprawie, winien rozpatrzyć zarzuty i kwestie formalne, czego nie uczynił przeprowadzając całe postępowanie dowodowe. Dopiero przed wydaniem wyroku Sąd stwierdził, iż postępowanie dowodowe (w tym opinie biegłych) było w zasadzie zbędne i oddalił powództwo w całości, obciążając powodów kosztami procesu. Tym samym, zdaniem powodów, w rzeczonej sprawie występuje ewidentny błąd Sądu skutkujący narażeniem strony powodowej na konieczność poniesienia niepotrzebnych kosztów sądowych za sporządzone opinie biegłych.

W ocenie powodów, błąd ten został również powtórzony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny, który w postanowieniu z dnia 6 czerwca 2017 r., sygn. akt: VI ACz 933/17 lakonicznie stwierdził, iż powodowie powinni być świadomi ryzyka przez nich ponoszonego. W ocenie powodów, nie sposób porównywać ryzyka związanego z możliwością przegrania procesu do zbędnego powoływania biegłych i generowania w ten sposób kosztów sądowych.

Zdaniem powodów, to Sąd winien czuwać na przebiegiem postępowania i celowością powoływania biegłych. Ponadto, Sąd nie ma obowiązku powoływania biegłych, jest to jedynie jego uprawnienie wynikające z treści art. 278 § 1 k.p.c. Natomiast prowadząc sprawę w I instancji Sąd widocznie uznał, iż termin zawity został zachowany, dlatego też rozpoczął przeprowadzanie postępowania dowodowego. Pod koniec postępowania, gdy już problem tzw. upływu terminu zawitego był znany Sądowi z urzędu i powodowie wnieśli o zawieszenie postępowania (pismem z dnia 21 lipca 2016 r.), Sąd oddalił ten wniosek (postanowieniem z dnia 27 września 2016 r.) i dalej powoływał biegłych narażając powodów na kolejne, dodatkowe koszty.

Powodowie wskazali również, że byli przekonani o słuszności swoich roszczeń, z uwagi chociażby na niejednolite stanowisko Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie obowiązywania rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. Ostatecznie ta kwestia rozstała rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 22 listopada 2016 r., sygn. akt: III CZP 62/16. Powodowie zatem nie mogli spodziewać się w momencie składania pozwu, iż po 5 latach zostanie wydana uchwała, która będzie dla nich niekorzystna. Nadto, słuszność roszczeń powodów została również niejako potwierdzona przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który dopuszczał szereg wnioskowanych przez nich dowodów w postaci opinii biegłych sądowych. Ostatecznie, okazało się jednak, iż za błędy Sądu orzekającego w niniejszej sprawie powodowie muszą ponieść konsekwencje finansowe.

Zdaniem powodów, błędem Sądu Okręgowego w Warszawie rozpatrującego sprawę o sygn. akt: IV C 1240/11 było również niezastosowanie art. 102 k.p.c. i art. 5 k.c. w zakresie nieobciążania ich kosztami sądowymi. W analogicznych bowiem postępowaniach sądowych, w przypadku prowadzenia postępowania dowodowego (w postaci powoływania biegłych), a następnie uwzględnienia tzw. upływu terminu zawitego i oddalenia powództwa w całości, Sąd odstępował od obciążania strony powodowej kosztami sądowymi za sporządzane w sprawach opinie biegłych.

Powodowie wskazali także, że zmuszeni są cały czas tolerować hałas generowany przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. który wynosi tyle, ile w strefie Z1 (mimo, że formalnie ich nieruchomość położona jest w strefie Z2). Powodom żadne, w skutek rozbieżności interpretacyjnych najwyższych organów sądowych, odszkodowanie się nie należy, a dodatkowo zostali zmuszeni do uiszczenia kosztów sądowych za sporządzone opinie biegłych, którzy w ogóle nie powinni być w tej sprawie powoływani (pozew k. 2-6v).

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu stanowiska, pozwany podniósł, że żądanie powodów nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na niespełnienie przesłanek warunkujących odpowiedzialność Skarbu Państwa, tj. zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę, powstanie szkody oraz istnienia adekwatnego związku przyczynowego między zdarzeniem wywołującym szkodę a szkodą.

Pozwany nie podzielił stanowiska powodów, że Sąd prowadząc postępowanie dowodowe naraził ich na poniesienie niepotrzebnych kosztów sądowych za sporządzone opinie biegłych sądowych. Zdaniem pozwanego, Sąd w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 lutego 2017 roku, w którym oddalił powództwo, w sposób bardzo szczegółowy odniósł się do kwestii ewentualnego upływu terminu zawitego w odniesieniu do roszczeń zgłaszanych przez powodów. W uzasadnieniu tym wskazano, że podniesiony zarzut przekroczenia terminu zawitego jest zasadny tylko w odniesieniu do:

1) żądania odszkodowania za utratę wartości nieruchomości, jaka nastąpiła na skutek wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.,

2) żądania kosztów rewitalizacji akustycznej, które mogło zaistnieć na gruncie rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczone użytkowania dla (...) im. (...) w W..

Pozwany wskazał, że zgodnie z treścią pozwu z dnia 16 września 2011 roku, powodowie dochodzili odszkodowania za utratę wartości nieruchomości, jaka nastąpiła na skutek wejścia w życie kolejnego aktu prawnego dotyczącego obszaru ograniczonego użytkowania, tj. uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku. W takiej sytuacji, zasadność roszczenia odszkodowawczego wymagała wykazania, że późniejszy akt prawa miejscowego (uchwała Sejmiku Województwa (...)) spowodował dalsze ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości lub jej przeznaczeniu, skutkiem czego było dalsze obniżenie wartości nieruchomości. Prowadzone postępowanie dowodowe miało zatem na celu ustalenie wysokości ewentualnej szkody i tego czy szkoda powodów uległa zwiększeniu. Tym samym, w zakresie roszczeń dodatkowych związanych z ewentualnym zwiększeniem szkody powodowie dochowali terminu zawitego. Analogicznie należy ocenić żądanie kosztów tzw. rewitalizacji akustycznej nieruchomości. Tym samym, Sąd orzekający w tej sprawie musiał ustalić istnienie przesłanek roszczenia odszkodowawczego, tj. wejścia w życie aktu prawnego ustanawiającego lub utrzymującego obszar ograniczonego użytkowania, ograniczenia sposobu korzystania lub przeznaczenia nieruchomości, która została objęta obszarem ograniczonego użytkowania, szkody w postaci m.in. spadku wartości nieruchomości oraz związku przyczynowego pomiędzy wprowadzonymi ograniczeniami a powstaniem szkody. Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym w szczególności dowód z opinii biegłego do spraw wyceny nieruchomości, wykazało, że nie ma związku pomiędzy spadkiem wartości nieruchomości a wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania.

Odnosząc się z kolei do roszczenia powodów z tytułu kosztów rewitalizacji akustycznej pozwany wskazał, że przesłankami żądania odszkodowania w postaci kosztów rewitalizacji są: wejście w życie aktu prawnego ustanawiającego lub utrzymującego obszar ograniczonego użytkowania, brak właściwej izolacyjności budynku, ustalone koszty wykonania zabezpieczenia akustycznego oraz związek przyczynowy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym w szczególności dowód z opinii biegłego do spraw budownictwa oraz z opinii Instytutu Ochrony Środowiska, wykazała, że nieruchomość powodów nie ma zapewnionego właściwego klimatu akustycznego oraz ustalono koszt wykonania odpowiednich zabezpieczeń akustycznych. Równocześnie Sąd ustalił, że bez względu na to, do której ze stref w ramach obszaru ograniczonego użytkowania nieruchomość powodów została zakwalifikowana, niezależnie od obowiązywania rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku, czy też uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku, ustawodawca przewidział wymóg dostosowania istniejących budynków do wymagań izolacyjności akustycznych i wymóg ten nie uległ zmianie po wejściu w życie kolejnego aktu prawa miejscowego. Z uwagi na brak wykazania przez powodów, że doszło do zwiększenia wymagań w zakresie izolacji akustycznej, co w konsekwencji wpłynęło na wysokość kosztów prac, Sąd bazując na zebranym materiale dowodowym musiał uznać, że roszczenie powodów zostało zgłoszone po upływie terminu zawitego, bowiem już na gruncie rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku powodowie mogli występować ze stosownymi roszczeniami, czego jednakże nie uczynili.

Pozwany podniósł również, że Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie przeprowadzał dowodów z urzędu, ale na wyraźny wniosek stron, w tym strony powodowej zgłoszony już w pozwie z dnia 16 września 2011 roku, w którym wnioskowano o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa, na okoliczność obliczenia kosztów robót koniecznej rewitalizacji akustycznej budynku oraz z zakresu wyceny nieruchomości w sprawie ustalenia obniżenia wartości rynkowej nieruchomości powodów.

W nawiązaniu do sytuacji dotyczącej obciążenia powodów kosztami postępowania pozwany wskazał, że Sąd orzekający w tej sprawie działał w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. i ogólną regułę odpowiedzialności za wynik sprawy. Przepis art. 98 k.p.c. statuuje dwie podstawowe zasady rządzące zwrotem kosztów procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i zasadę kosztów celowych. Według pierwszej zasady, koszty procesu obciążają ostatecznie stronę przegrywającą sprawę, czy to merytorycznie, czy formalnie, bez względu na to, czy ponosi winę prowadzenia procesu. O przegraniu decyduje ostateczny i ogólny wynik sporu, a nie wynik w poszczególnych instancjach. W zasadzie obojętne jest też, czy strona przegrała sprawę z przyczyn istniejących od początku postępowania, czy też powstałych w jego toku. Przez stronę przegrywającą proces należy rozumieć podmiot, który uległ co do swojego żądania. Z kolei art. 102 k.p.c. chroni w wypadkach szczególnie uzasadnionych stronę przegrywającą w ten sposób, że sąd uwzględniając całokształt okoliczności sprawy może nie obciążyć jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie wygrywającej w ogóle albo też obowiązek ten ograniczyć do części należnych kosztów. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest przy tym suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tego sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu. Zakwalifikowanie przypadku jako szczególnie uzasadnionego wymaga rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Ingerencja w to uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw. Powodowie zaskarżyli postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział IV Cywilny z dnia 3 lutego 2017 roku, powołując się między innymi na naruszenie art. 102 k.p.c. Zażalenie to zostało oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI Wydział Cywilny z uwagi na brak w okolicznościach sprawy podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c.

W tym stanie rzeczy, zdaniem pozwanego, nie sposób przyjąć bezprawności działania Sądu Okręgowego w Warszawie, który prowadził postępowanie dowodowe zgodnie z obowiązującymi regułami proceduralnymi, zgodnie z wnioskami stron, a następnie orzekł o kosztach postępowania stosownie do ogólnych reguł odpowiedzialności za wynik sprawy. W szczególności takie postępowanie sądu nie może stanowić przykładu „oczywistej bezprawności”, co stanowi jedną z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej za bezprawie judykacyjne.

W konsekwencji, w ocenie pozwanego, powodowie nie wykazali przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa co czyni bezzasadnym roszczenie zgłoszone w pozwie (odpowiedź na pozew k. 62-68).

Na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2019r. powodowie zgłosili roszczenie ewentualne w postaci tożsamego odszkodowania w kwocie 19 337,69 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty na podstawie art. 417 k.c. w zw. z art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (protokół rozprawy k. 120-121).

Pismem z dnia 19 kwietnia 2019r. (data nadania k. 127) pozwany wniósł o oddalenie powództwa również w zakresie roszczenia ewentualnego oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania w przedmiocie roszczenia ewentualnego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu stanowiska pozwany wskazał, że strona powodowa nie wykazała, iż postępowanie o sygn. IV C 1240/11 trwało dłużej niż było to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych istotnych dla rozstrzygnięcia tejże sprawy. Jednocześnie powodowie nie udowodnili spełnienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, tj. że szkoda musi być wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej oraz że pomiędzy szkodą a bezprawnym zachowaniem się (działaniem bądź zaniechaniem) istnieje adekwatny związek przyczynowy. W ocenie pozwanego, strona powodowa nie wykazała, że doszło do bezprawnego działania lub zaniechania Skarbu Państwa, a w konsekwencji, że postępowanie Skarbu Państwa może być oceniane pod kątem przewlekłości. Nie można bowiem czynić zarzutu przewlekłości postępowania, jeżeli Sąd sprawnie prowadzi postępowanie dowodowe w sprawie, w której niezbędna jest wiedza specjalistyczna do jej rozstrzygnięcia, przy czym postępowanie dowodowe jest zgodne z oczekiwaniami strony powodowej reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika. Występując bowiem z pozwem zawierającym wnioski dowodowe w zakresie dopuszczenia dowodu z opinii biegłych różnych specjalizacji, strona musi się liczyć z upływem czasu niezbędnego do sporządzenia opinii, w tym opinii uzupełniających, jak również ewentualną koniecznością poniesienia kosztów z tym związanych w przypadku przegrania procesu. Zdaniem pozwanego, nie sposób również zakwalifikować zachowania Skarbu Państwa jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego mając na uwadze okoliczności prowadzenia przez Sąd procesu zgodnie z procedurą cywilną, w tym stosownie do inicjatywy dowodowej podejmowanej przez stronę powodową, którą reprezentował w sprawie fachowy pełnomocnik (pismo k. 123-126).

Przed zamknięciem rozprawy strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie (protokół rozprawy z dnia 24 maja 2019r. k. 130).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 września 2011 r. R. K. i M. K. (1) wnieśli pozew do Sądu Okręgowego w Warszawie IV Wydziału Cywilnego przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W. o zapłatę kwoty 76 000 zł tytułem odszkodowania (w tym 26 000 zł tytułem rewitalizacji akustycznej budynku i 50 000 zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) na skutek oddziaływania hałasu powodowanego przez lotnisko O. im. F. C. w W. na nieruchomość powodów oraz znajdowania się nieruchomości powodów w strefie ograniczonego użytkowania) oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Swoje roszczenie powodowie wywodzili z uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. W przedmiotowym pozwie powodowie wnieśli m.in. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa oraz wyceny nieruchomości (pozew k. 2-8, załączonych akt o sygn. IV C 1240/11).

Przedmiotowy pozew został zarejestrowany pod sygn. akt: IVC 1240/11 (załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W dniu 10 lutego 2012r. pozwany Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W treści tego pisma procesowego strona pozwana wniosła o oddalenie wniosku powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa oraz podniosła, że nie widzi również podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczności wskazane w pozwie (odpowiedź na pozew k. 85-90 załączone akta o sygn. IV C 1240/11).

W piśmie z dnia 9 marca 2012 r. powodowie podnieśli, że nie ma potrzeby powoływania w sprawie niniejszej biegłego akustyka z uwagi na fakt, że przekroczenie dopuszczalnych norm hałasowych na ich nieruchomości zostało potwierdzone w Przeglądzie Ekologicznym, w którym określono klimat akustyczny otoczenia lotniska (pismo k. 100-104 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 26 marca 2012 r. pozwany wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego akustyka celem ustalenia czy w budynku powodów są przekroczone normy hałasu i określenia na ich podstawie rodzaju izolacji akustycznej nieruchomości, wskazując, że w otoczeniu lotniska panuje zróżnicowany klimat akustyczny (pismo k. 119-122 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W kolejnych pismach procesowych strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska odnośnie powołania w niniejszej sprawie biegłego akustyka (pisma k. 125-129, k. 138-140 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2012r. Sąd dopuścił dowód z opinii Instytutu Ochrony Środowiska Zakładu (...) w W. (…) na okoliczność ustalenia istniejącego w pomieszczeniach budynków należących do powodów klimatu akustycznego z uwzględnieniem wyodrębnienia wartości poziomu dźwięku generowanego przez przelatujące samoloty w ogólnym klimacie akustycznym domów (postanowienie k. 221 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W swojej opinii Instytut Ochrony Środowiska ustalił m.in. że izolacyjność akustyczna badanego pomieszczenia w budynku należącym do powodów nie spełnia wymagań określonych w Polskie Normie PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowalnych. Wymagania (opinia k. 245-273 Instytutu Ochrony Środowiska załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W piśmie procesowym datowanym na dzień 18 lutego 2014 r. pozwany zgłosił uwagi do ww. opinii Instytutu Ochrony Środowiska, wnosząc o pisemne ustosunkowanie się Instytutu do przedmiotowych zastrzeżeń (pismo k. 282-285 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W związku z treścią pisemnej opinii Instytutu Ochrony Środowiska powodowie w piśmem z dnia 3 marca 2014 r. wnieśli o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa celem określenia prac rewitalizacyjnych mających na celu zapewnienie odpowiedniego klimatu akustycznego na ich nieruchomości (pismo k. 288-289 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 13 marca 2014 r. strona pozwana wniosła o oddalenie wniosku powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. budownictwa jako przedwczesnego z uwagi na zgłoszone zastrzeżenia do opinii Instytutu Ochrony Środowiska (pismo k. 296-297 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 20 maja 2014 r. Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii Instytutu Ochrony Środowiska na okoliczności wskazane w piśmie pozwanego datowanego na dzień 18 lutego 2014 r. (postanowienie k. 317 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2014 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie przyznał Instytutowi Ochrony Środowiska kwotę 10 370,45 zł tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii w sprawie, w pozostałej części wniosek oddalając (postanowienie k. 319 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 21 lipca 2014 r. pozwany podniósł zarzut upływu terminu zawitego na wystąpienie z roszczeniami objętymi powództwem, natomiast w przypadku jego nieuwzględnienia, wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości celem określenia czy wejście w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. skutkowało obniżeniem wartości nieruchomości powodów (pismo k. 340-346 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 14 sierpnia 2014 r. powodowie wnieśli o nie uwzględnienie zarzutu upływu terminu zawitego wskazując, że swoje roszczenie wywodzą z uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r., a nie – jak wskazuje pozwany – z rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007r. dlatego też bieg terminu zawitego do wystąpienia z powództwem winien być liczony od daty wydania przedmiotowej uchwały; jednocześnie powodowie wnieśli o powołanie biegłego z zakresu wyceny nieruchomości celem określenia ubytku wartości ich nieruchomości w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (pismo k. 361-367 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2015 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości celem ustalenia obniżenia wartości nieruchomości powodów w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. w związku z wejściem w życie Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007r. oraz uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. (postanowienie k. 475 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W swojej opinii biegła ds. (...) ustaliła, że wartość prawa własności nieruchomości powodów nie uległa zmianie w wyniku ograniczeń wprowadzonych Rozporządzeniem nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007r., natomiast spadek wartości tego prawa nastąpił w związku wejściem w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. o kwotę 79 000 zł (opinia k. 515-544 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 14 sierpnia 2015 r. pozwany wniósł o oddalenie ww. opinii jako nieprzydatnej dla rozstrzygnięcia w sprawie oraz powołanie innego biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na tezy wskazane w postanowieniu Sądu z dnia 8 stycznia 2015 r. (pismo k. 577-579 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 21 sierpnia 2015 r. powodowie wnieśli o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej M. K. (2), ewentualnie wezwanie biegłej na termin rozprawy celem ustosunkowania się biegłej do zgłoszonych zarzutów i uwag (pismo k. 586-590 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 17 września 2015 r. Sąd przyznał biegłej ds. (...) kwotę 4 207,57 zł za wydanie opinii w sprawie (postanowienie k. 600 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 17 września 2015 r. Sąd dopuścił dowód z pisemnej uzupełniającej opinii biegłego ds. (...) celem ustosunkowania się do zarzutów do opinii podstawowej zawartych w piśmie strony pozwanej z dnia 12 sierpnia 2015r. (k. 577) i piśmie strony powodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. (k. 586) (postanowienie k. 608 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 16 listopada 2015 r. Sąd przyznał biegłej ds. (...) wynagrodzenie w kwocie 627 zł za wydanie uzupełniającej opinii na piśmie (postanowienie k. 635 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 26 listopada 2015 r. powodowie wnieśli o przesłuchanie biegłej ds. (...) na rozprawie celem umożliwienia zadania istotnych pytań biegłej (pismo k. 641–642 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Na rozprawie w dniu 11 marca 2016 r. biegła ds. wyceny nieruchomości M. K. (1) wydała ustną uzupełniającą opinię w sprawie. Jednocześnie pełnomocnik powodów wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, natomiast pełnomocnik pozwanego wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Sąd zobowiązał przy tym pełnomocników stron do zajęcia stanowiska odnośnie uzupełniającej opinii Instytutu Ochrony Środowiska (protokół rozprawy k. 658-660 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 23 marca 2016 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie przyznał biegłej ds. wyceny nieruchomości M. K. (1) wynagrodzenie w kwocie 196,62 zł za udział w rozprawie i złożenie ustnej uzupełniającej opinii (postanowienie k. 664 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2016 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa celem ustalenia w oparciu o wyniki opinii akustycznej Instytutu Ochrony Środowiska jakie nakłady należy poczynić aby w budynku powodów zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach zgodnie z prawem budowalnym i przepisami wykonawczymi (postanowienie k. 675 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 18 kwietnia 2016 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa co najmniej w zakresie roszczeń rewitalizacyjnych jako sprekludowanego, ewentualnie o uzupełnienie opinii Instytutu Ochrony Środowiska (pismo k. 680-682 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 22 kwietnia 2016r. powodowie nie zgłosili uwag do uzupełniającej opinii Instytutu Ochrony Środowiska (pismo k. 687 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2016 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie przyznał biegłemu z zakresu budownictwa J. S. wynagrodzenie w kwocie 3 253,80 zł za sporządzenie pisemnej opinii w sprawie, kwotę 36,10 zł tytułem zwrotu wydatków oraz kwotę 20,40 zł tytułem zwrotu dojazdów, oddalając wniosek w pozostałym zakresie (postanowienie k. 719 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 6 lipca 2016 r. pozwany wniósł o sporządzenie przez biegłego z zakresu budownictwa J. S. opinii uzupełniającej uwzględniającej zgłoszone przez niego pytania odnośnie opinii podstawowej, ewentualnie wezwanie biegłego na termin rozprawy celem wydania ustnej opinii uzupełniającej (pismo k. 727-728 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 25 lipca 2016 r. powodowie wnieśli o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa J. S., ewentualnie wezwanie go na rozprawę celem wydania ustnej opinii uzupełniającej. Jednocześnie, z ostrożności procesowej, w przypadku gdyby Sąd orzekający w sprawie doszedł do przekonania, iż w niniejszej sprawie doszło do upływu terminu zawitego, powodowie wnieśli o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy zagadnień prawnych zarejestrowanych pod sygn. akt: III CZP 114/15 oraz III CZP 7/16. Dodatkowo, powodowie wnieśli o nieobciążanie ich kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego na zasadzie art. 102 k.p.c. (pismo k. 730-735 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r., zmienionym postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2016 r. Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu budownictwa celem ustosunkowania się do zgłoszonych przez strony pytań (postanowienie k. 752, k. 754 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 2 września 2016 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie przyznał biegłemu z zakresu budownictwa J. S. wynagrodzenie w kwocie 607,43 zł za sporządzenie pisemnej uzupełniającej opinii w sprawie oraz kwotę 18,30 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w związku ze sporządzeniem opinii (postanowienie k. 778 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 19 września 2016 r. powodowie nie zgłosili uwag do uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa J. S., ponawiając wniosek o zawieszenie postępowania (pismo k. 785 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 27 września 2016 r. Sąd oddalił wniosek powodów o zawieszenie postępowania (postanowienie k. 788 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 22 września 2016 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na upływ terminu zawitego, ewentualnie, w przypadku nie uwzględnienia tego wniosku, wniósł o wezwanie biegłego z zakresu budownictwa na termin rozprawy (pismo k. 791 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Na rozprawie w dniu 3 lutego 2017 r. pełnomocnik powodów poparł dotychczasowe stanowisko w sprawie, oświadczając, iż nie kwestionuje żadnej z opinii biegłych sądowych. Natomiast pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na upływ terminu zawitego, który winien być liczony od dnia wejścia w życie Rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007r. Sąd orzekający w sprawie oddalił ww. wnioski stron i zamknął rozprawę (protokół rozprawy k. 797 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2017 r. Sąd oddalił powództwo w sprawie (pkt 1), zasądził od powodów na rzecz pozwanego kwotę 9 617 zł tytułem kosztów procesu (pkt 2) oraz nakazał pobrać solidarnie od powodów kwotę 12 337,67 zł tytułem kosztów sądowych (wyrok k. 799 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Pismem z dnia 23 lutego 2017 r. powodowie złożyli zażalenie na pkt 2 i 3 wyroku z dnia 3 lutego 2017 r. (zażalenie k. 825-826 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny oddalił zażalenie powodów, zasądzając na ich rzecz koszty postępowania zażaleniowego w kwocie po 900 zł (postanowienie k. 845-846 załączone akta sprawy IV C 1240/11).

W dniu 20 września 2017 r. R. K. i M. K. (1) wystąpili z pozwem w niniejszej sprawie wnosząc o zasądzenie na ich rzecz od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie odszkodowania w wysokości 19 337,69 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 29 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że żądana kwota winna być orzeczona tytułem szkody jaką ponieśli w związku z zasądzeniem przez Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11, a następnie Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny sygn. akt: VI ACz 933/17 kosztów sądowych w postaci wynagrodzenia biegłych sądowych (pozew k. 2-6).

Podstawę ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie stanowiły wskazane powyżej dokumenty zgromadzone w aktach załączonej sprawy oraz zeznania R. K. i M. K. (1) przesłuchanych w charakterze strony powodowej (k. 120-121).

Sąd dał wiarę przedstawionym w niniejszej sprawie dowodom w postaci dokumentów. W ocenie Sądu brak jest podstaw do podważania ich zawartości lub autentyczności, wobec czego zostały one uznane przez Sąd za wiarygodny materiał dowodowy. Nie były one także kwestionowane przez żadną ze stron procesu. Podobnie, zeznania powodów, Sąd również uznał za wiarygodne albowiem są one spójne i korelują z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne i dlatego podlegało oddaleniu.

Przechodząc na grunt sprawy niniejszej wskazać należy, że z treści pozwu inicjującego postępowanie w niniejszej sprawie wynika, że powodowie swe roszczenie wywodzą z procedowania Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie sygn. akt: IV C 1240/11 polegającego wydaniu orzeczenia o kosztach sądowych w postaci wynagrodzenia biegłych.

Dochodzenie odszkodowania za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu władzy publicznej, uzależnione jest od wykazania przesłanek warunkujących odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa, przy czym, zgodnie z treścią art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. ciężar udowodnienia tych przesłanek, spoczywa w całości na stronie powodowej. Zgodnie zaś z przepisami kodeksu cywilnego regulującymi kwestię odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych tj. art. 415 i nast. k.c, przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: szkoda, wina po stronie odpowiedzialnej oraz związek przyczynowy pomiędzy zawinionym działaniem podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody, a powstałą szkodą. Natomiast odpowiedzialność Skarbu Państwa została kompleksowo uregulowana w przepisach art. 417 i nast. kodeksu cywilnego i uzależniona jest od wystąpienia łącznie następujących przesłanek:

1) szkoda musi być wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej,

2) pomiędzy szkodą, a bezprawnym zachowaniem się (działaniem bądź zaniechaniem) musi istnieć normalny związek przyczynowy.

W przekonaniu Sądu biorąc pod uwagę treść pozwu, stwierdzić należy, iż powodowie w żaden sposób nie udowodnili domniemanej szkody, jej wysokości, ani tym bardziej nie wykazali normalnego związku przyczynowego pomiędzy wskazywanymi zdarzeniami sprawczymi, a hipotetyczną szkodą. Powodowie nie udowodnili również by działanie Skarbu Państwa, w tym Sądu Okręgowego w Warszawie było niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa, a już sam brak przymiotu bezprawności działania pozwanego Skarbu Państwa wyklucza możliwość zasądzenia jakiejkolwiek kwoty tytułem odszkodowania, bez konieczności badania istnienia pozostałych przesłanek.

Zgodnie z art. 417 ¹ § 2 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Powodowie dochodząc od strony pozwanej zapłaty za szkodę wyrządzoną orzeczeniem Sądu Okręgowego w Warszawie nie wykazali przesłanek niezbędnych do przypisania odpowiedzialności Skarbowi Państwa w myśl cytowanego przepisu.

Wskazać należy, że zgodnie z brzmieniem samego art. 417 ¹ § 2 k.c. pierwszą przesłanką warunkującą odpowiedzialność Skarbu Państwa jest prawomocność orzeczenia, które rzeczoną szkodę miało wyrządzić. W niniejszej sprawie powodowie domagają się naprawienia szkody wyrządzonej przez orzeczenie Sądu, które jest prawomocne. Kolejną, kluczową przesłanką warunkującą uznanie odpowiedzialności Skarbu Państwa w myśl powyższego przepisu jest wcześniejsze stwierdzenie niezgodności z prawem takiego prawomocnego orzeczenia we właściwym postępowaniu, tj. istnienie tzw. prejudykatu. W orzecznictwie wskazuje się, że sąd rozpoznający roszczenie odszkodowawcze nie może samodzielnie ustalić niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego. Jeżeli ustawa wiąże oznaczone skutki prawne z obowiązywaniem prawomocnego orzeczenia, a jednocześnie reguluje zasady i tryb jego wzruszania z powodu niezgodności z prawem, to prawna skuteczność takich orzeczeń nie może być podważana bezpośrednio w każdym procesie odszkodowawczym, z pominięciem zasad i trybu postępowania zastrzeżonego do kontroli prawomocnych orzeczeń (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 września 2013 r., I ACa 392/13, LEX nr 1372254).

Zmiana treści art. 417 ¹ § 2 k.c., dokonana ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037) polegała na uzupełnieniu pierwszego zdania tego przepisu o stwierdzenie „chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej”. Wskazano w ten sposób na możliwość uchylenia obowiązku uzyskania prejudykatu. Istotnym w tym względzie przepisem jest art. 424 ^1b k.p.c., który expressis verbis stanowi, że w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że powodowie skorzystali z przysługujących im środków prawnych w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 (wnieśli zażalenie do Sądu II Instancji), dlatego też dyspozycja z art. 424 ^1b k.p.c. nie może zostać przez Sąd zastosowana.

Odnosząc się zaś do pozostałych powołanych przez powodów zarzutów, wskazać trzeba, iż w świetle zaprezentowanej poniżej argumentacji, nie zasługują one na uwzględnienie.

Przede wszystkim, z analizy akt sprawy o sygn. akt: IV C 1240/11 wynika, że w toku tego postępowania dopuszczono szereg opinii biegłych sądowych z różnych dziedzin, w tym opinii uzupełniających, co skutkowało przyznaniem wynagrodzenia biegłym w łącznej kwocie 19 337, 69 zł. Sąd orzekający w tej sprawie nie przeprowadzał dowodów z urzędu, ale na wyraźny wniosek stron, w tym strony powodowej zgłoszony już w pozwie z dnia 16 września 2011 roku, w którym wnioskowano o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa, na okoliczność obliczenia kosztów robót koniecznej rewitalizacji akustycznej budynku oraz z zakresu wyceny nieruchomości w sprawie ustalenia obniżenia wartości rynkowej nieruchomości powodów. Powodowie opierali swoje roszczenie na treści uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. W tej sytuacji, czynności procesowe polegające na powoływaniu biegłych sądowych były niezbędne nie tylko w celu ustalenia stanu faktycznego sprawy, ale również celem określenia istnienia przesłanek roszczenia odszkodowawczego, tj. wejścia w życie aktu prawnego ustanawiającego lub utrzymującego obszar ograniczonego użytkowania, ograniczenia sposobu korzystania lub przeznaczenia nieruchomości, która została objęta obszarem ograniczonego użytkowania, szkody w postaci m.in. spadku wartości nieruchomości oraz związku przyczynowego pomiędzy wprowadzonymi ograniczeniami a powstaniem szkody. Nie można zatem podzielić stanowiska powodów, jakoby czynności Sądu podejmowane w toku tego postępowania były nieprawidłowe. Niewątpliwie przeprowadzenie dowodów z opinii biegłych wpłynęło na czas rozpoznania sprawy, niemniej jednak postępowanie dowodowe prowadzone było z uwzględnieniem zasady wynikającej z art. 6 k.p.c. Wszystkie bowiem opinie biegłych, w tym opinie uzupełniające zarówno pisemne jak i ustne wygłoszone na rozprawie wydane zostały na wniosek stron postępowania w ramach przysługującej im inicjatywy dowodowej. Zgodnie z treścią art. 232 k.p.c. oraz art. 6 k.c. ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania, które są dysponentem toczącego się procesu i od nich zależy jego wynik. Mają one obowiązek przejawiać aktywność w celu wykazania wszystkich istotnych okoliczności i faktów, z których wywodzą skutki prawne. W tym stanie rzeczy, działanie Sądu polegające na dopuszczaniu na wniosek stron opinii biegłych sądowych oraz opinii uzupełniających wobec zgłaszanych przez strony zarzutów do opinii podstawowych sporządzonych w sprawie nie sposób uznać działania za bezprawne, nie mające umocowania w obowiązujących przepisach prawa. Nadto, nie można przy tym czynić Sądowi zarzutu naruszenia art. 278 k.p.c. Sąd nie ma kompetencji do samodzielnego ustalenia wartości nieruchomości należącej do strony postępowania oraz jej ewentualnego obniżenia, czy też ustalenia rodzaju koniecznych robót wraz z ich kosztami niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku. Do pozyskania tego rodzaju informacji wymagane są wiadomości specjalne, co sprawia, że konieczne jest zasięgnięcie opinii biegłych.

Odnosząc się natomiast do kwestii nie uwzględnienia zarzutu upływu terminu zawitego wskazać należy, że również okazał się on nietrafny. Z treści uzasadnienia wyroku z dnia 3 lutego 2017 r. zapadłego w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 wynika, że zarzut przekroczenia terminu zawitego okazał się zasadny tylko w odniesieniu do żądania odszkodowania za utratę wartości nieruchomości, jaka nastąpiła na skutek wejścia w życie rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. oraz w odniesieniu do żądania kosztów rewitalizacji akustycznej, które mogło zaistnieć na gruncie tego rozporządzenia. Tymczasem, z treści pozwu złożonego w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 wynika, że powodowie dochodzili w tym postępowaniu odszkodowania w związku ze szkodą, jaka nastąpiła w wyniku wejścia w życie kolejnego aktu prawa dotyczącego obszaru ograniczonego użytkowania, a mianowicie uchwały nr (...) Sejmiku Wojewódzkiego z dnia 20 czerwca 2011 r., która weszła w życie po upływie 14 dni od daty publikacji w dzienniku urzędowym, co nastąpiło 4 sierpnia 2011 r. Tym samym, w zakresie roszczeń wynikających z tejże uchwały dwuletni termin zawity został przez powodów zachowany, gdyż wnieśli oni pozew do Sądu Okręgowego w Warszawie w dniu 21 września 2011 r., co wyraźnie przyznał Sąd rozpoznający sprawę o sygn. akt: IV C 1240/11 w uzasadnieniu swojego wyroku z dnia 3 lutego 2017 r. W ocenie Sądu, powodowie błędnie wiążą oddalenie powództwa w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 z uwzględnieniem przez Sąd zarzutu upływu terminu zawitego podczas gdy z uzasadnienia wyroku zapadłego w tej sprawie jednoznacznie wynika, że przyczyną takiego rozstrzygnięcia jest nie wykazanie przesłanek warunkujących zasądzenie odszkodowania w związku z wydaniem powołanej wyżej uchwały.

W nawiązaniu do trzeciego z zarzutów powodów, a mianowicie niezastosowania przez Sąd orzekający w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 art. 102 k.p.c. i obciążenia powodów kosztami procesu, na które składały się koszty wynagrodzenia biegłych sądowych wskazać należy, że okazał się on bezzasadny. Sąd orzekający w tejże sprawie działał bowiem w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. Przepis cytowanego artykułu statuuje dwie podstawowe zasady rządzące zwrotem kosztów procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i zasadę kosztów celowych. Według pierwszej zasady, koszty procesu obciążają ostatecznie stronę przegrywającą sprawę, natomiast wedle drugiej - strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione koszty procesu, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Kosztami procesu są m.in. koszty sądowe (na które składają się m.in. wynagrodzenia biegłych sądowych). Przez stronę przegrywającą proces należy rozumieć podmiot, który uległ co do swojego żądania, o przegraniu decyduje bowiem ostateczny wynik sporu. Z akt sprawy o sygn. akt: IV C 1240/11 wynika, że powództwo powodów zostało oddalone w całości, tym samym powodowie jako strona przegrywająca sprawę zostali prawidłowo obciążeni kosztami procesu stosownie do treści art. 98 k.p.c. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że przepis art. 102 k.p.c. ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu; jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy. Istotne jest to, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do niego należy decyzja, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak to, w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2006 roku, sygn. akt III CK 221/05, legalis nr 104333; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 roku, III CZ 75/12 legalis nr 736797). W konsekwencji, nie zastosowanie ww. przepisu przez Sąd w danej sprawie nie może być uważane za działanie niezgodne z prawem, gdyż należy do ocennej decyzji sędziego przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy.

W sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 doszło do rozpoznania sprawy i wydania prawomocnego orzeczenia, co do którego powodowie nie uzyskali stwierdzenia jego niezgodności z prawem, co przesądza o braku zasadności powództwa w niniejszej sprawie.

Z tych wszystkich względów wskazać należy, iż działanie pozwanego Skarbu Państwa oraz Sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie było w przedmiotowej sprawie zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. W tych okolicznościach, skoro powodowie nie wykazali bezprawności działania pozwanego Skarbu Państwa, a także faktu poniesienia w wyniku tego działania szkody we wskazanej w pozwie wysokości, ich powództwo winno zostać oddalone. Nie został także wykazany jakikolwiek związek przyczynowy pomiędzy niewykazaną rzekomą szkodą powoda a działaniami Sądu Okręgowego w Warszawie.

Stronie postępowania przygotowawczego i sądowego przysługują dwie możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu wystąpienia w danym postępowaniu przewlekłości. Pierwszą z nich gwarantuje ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. 2004, nr 179, poz. 1843 ze zm),. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż byłoby to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, a w konsekwencji dla rozstrzygnięcia sprawy. Art. 5 ust 1 ustawy o skardze na przewlekłość stanowi, że skargę wnosi się w toku postępowania w sprawie.

Drugą możliwość, gwarantują stronie przepisy ogólne Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 16 ustawy o skardze na przewlekłość, strona może na podstawie art. 417 k.c. dochodzić naprawienia szkody będącej skutkiem przewlekle prowadzonego postępowania nawet po prawomocnym jego zakończeniu. Niemniej jednak, żeby dochodzone na zasadach ogólnych roszczenie mogło być skuteczne, muszą zostać spełnione podstawowe dla odpowiedzialności deliktowej warunki. Powód powinien wykazać zaistnienie szkody i związku przyczynowego między jej powstaniem i przewlekłością postępowania, tj. zdarzeniem, które szkodę wywołało. Jednocześnie, zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia ww. przesłanek spoczywa na stronie powodowej. Strona dochodząca odszkodowania lub zadośćuczynienia nie jest zatem zwolniona od obowiązku wykazania przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa zezwalających na zastosowanie art. 417 § 1 k.c, art. 445 k.c. lub art. 448 k.c. w postaci szkody i związku przyczynowego pomiędzy jej powstaniem a przewlekłością. Ponadto, w razie zgłoszenia żądania naprawienia szkody po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie przez stronę, która nie wniosła skargi na przewlekłość, rzeczą sądu rozpoznającego sprawę w postępowaniu cywilnym jest ustalenie, czy działaniom i zaniechaniom sądów rozpoznających sprawę można zarzucić przewlekłość.

Mając na uwadze wyżej przywołane podstawy prawne dochodzenia roszczeń należy wskazać, że strona, która w oparciu o art. 417 k.c., dochodzi od Skarbu Państwa naprawienia szkody będącej skutkiem przewlekle prowadzonego postępowania, może uzyskać odszkodowanie wyłączenie po wykazaniu jego przewlekłości.

Zgodnie z poglądami wyrażanymi w orzecznictwie przez przewlekłość rozumiemy nieuzasadnione żadną z okoliczności wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość długotrwałe zaniechanie przez sąd czynności, podejmowanie nieefektywnych czynności lub też podejmowanie pozornych czynności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt III SPP 14/11, LEX nr 1095951). Długość trwania postępowania nie stanowi sama przez się podstawy do stwierdzenia przewlekłości. Pojęcie przewlekłości postępowania nie jest wprost zależne od długości toczącego się procesu i nie można czynić zarzutu przewlekłości postępowania oceniając go tylko przez pryzmat czasu, jaki upłynął od momentu wniesienia pozwu do momentu wydania prawomocnego orzeczenia. O przewlekłości postępowania możemy mówić tylko w odniesieniu do realiów konkretnej sprawy i przyjętego trybu postępowania. Jedynie nadmierne odstępstwa od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych, prac i procedur mogą być uznane za tworzące stan nieuzasadnionej zwłoki, o jakim mowa w ustawie o skardze na przewlekłość. Do oceny, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania konieczne jest ustalenie terminowości i prawidłowości czynności podjętych przez Sądy w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy, uwzględniając jej charakter, stopień faktycznej i prawnej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie stron, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania.

Wskazać też trzeba, że skarga złożona w trybie cytowanej ustawy z 2004 r. nie może być instrumentem umożliwiającym dokonywanie merytorycznej oceny decyzji podejmowanych w toku postępowania. Takiej oceny może dokonywać jedynie sąd odwoławczy w ramach rozpoznawania złożonych przez stronę środków zaskarżenia. W postępowaniu ze skargi sąd nie ocenia zatem prawidłowości rozstrzygnięć wydanych w sprawie objętej skargą. Ocena taka ograniczona jest bowiem do prawidłowości i terminowości podejmowanych czynności (vide:postanowienie Sądu Najwyższego z 9 września 2011 r., III SPP 27/11, Lex nr 1106755, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12 grudnia 2012 roku, I S 85/12, Lex 1217715).

W kontekście powyższego zauważyć należy, że o przewlekłości postępowania można mówić wówczas, gdy występuje brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy, czy też zebrania dowodów. W ocenie Sądu powodowie wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c. nie wykazali istnienia przewlekłości, z jaką mogliby wiązać swoje roszczenie. Sąd po dokładnym przeanalizowaniu przebiegu postępowania w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11, uznał, że zostało ono, co do zasady, przeprowadzone w sposób prawidłowy. W ww. sprawie nie można zarzucić Sądowi braku odpowiedniego tempa przy podejmowaniu kolejnych czynności, dokonywania czynności zbędnych ani też wadliwej organizacji postępowania. Zauważyć należy, że strony postępowania inicjowały szereg czynności procesowych, w szczególności jeśli chodzi o postępowanie dowodowe. Sąd natomiast podejmował w toku postępowania jedynie te czynności, które zgodnie z przepisami procedury cywilnej zobowiązany był podejmować w odpowiedzi na liczne czynności procesowe obu stron postępowania, nadto dokonywał ich w sposób terminowy.

Brak jest w szczególności podstaw do stwierdzenia przewlekłości z uwagi na zbyt późne uwzględnienie zarzutu upływu terminu zawitego. Jak już wyżej wspomniano, zarzut ten nie skutkował oddaleniem powództwa powodów albowiem Sąd orzekający w sprawie o sygn. akt: IV C 1240/11 wyraźnie stwierdził, że okazał się zasadny tylko w odniesieniu do żądania odszkodowania za utratę wartości nieruchomości, jaka nastąpiła na skutek wejścia w życie rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. oraz w odniesieniu do żądania kosztów rewitalizacji akustycznej, które mogło zaistnieć na gruncie tego rozporządzenia. Tymczasem, powodowie dochodzili w ww. postępowaniu odszkodowania w związku ze szkodą, jaka nastąpiła w wyniku wejścia w życie kolejnego aktu prawa dotyczącego obszaru ograniczonego użytkowania, a mianowicie uchwały nr (...) Sejmiku Wojewódzkiego z dnia 20 czerwca 2011 r. i co do tego roszczenia dwuletni termin zawity został przez nich zachowany. Zasadne zatem było prowadzenie przez Sąd postępowania dowodowego w postaci dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych w celu wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych w sprawie, niezbędnych przede wszystkim do ustalenia przesłanek warunkujących odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego. Niewątpliwie przeprowadzenie dowodów z wielu opinii biegłych, w tym opinii uzupełniających, wpłynęło na łączny czas rozpoznania sprawy (6 lat), niemniej jednak postępowanie dowodowe prowadzone było z uwzględnieniem zasady wynikającej z art. 6 k.p.c. i brak jest podstaw do uznania, że doszło do jego przewlekłości z winy leżącej po stronie Sądu. Występując z pozwem zawierającym wnioski dowodowe w zakresie dopuszczenia dowodu z opinii biegłych różnych specjalizacji, strona musi się liczyć z upływem czasu niezbędnego do sporządzenia opinii, w tym opinii uzupełniających, jak również ewentualną koniecznością poniesienia kosztów z tym związanych w przypadku przegrania procesu.

W tym stanie rzeczy, z przyczyn opisanych powyżej, Sąd uznał, że powodowie nie wykazali przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego określonych w art. 417 k.c. oraz 417 ¹ § 2 k.c., w tym przewlekłości postępowania o sygn. akt: IV C 1240/11 i dlatego powództwo podlegało oddaleniu jako nieudowodnione, tj. zgodnie z sentencją wyroku w punkcie 1.

Sąd wziął jednak pod uwagę, dające się usprawiedliwić przekonanie powodów o słuszności niniejszego roszczenia w związku ze zmiennym stanem prawnym w zakresie możliwości uzyskania odszkodowania w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. W tej sytuacji, obciążenie powodów kosztami procesu kłóciłoby się z zasadami słuszności. Dlatego też, w ocenie Sądu, zaistniały w przedmiotowej sprawie szczególne okoliczności, które uzasadniały zastosowanie art. 102 k.p.c.

Sędzia SR (del.) Elżbieta Lucyna Mojsa