Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR (del.) Kamil Gołaszewski

Protokolant Katarzyna Konarzewska

po rozpoznaniu 1 października 2018 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) SA w W.

przeciwko R. O.

o zapłatę kwoty 206 198,01 zł należności głównej z odsetkami oraz kwot 6 926,99 i 11 839,81 zł tytułem odsetek

I.  umarza postępowanie co do kwoty 2 250 zł (dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt złotych) należności głównej;

II.  zasądza od R. O. na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty:

1)  49 273,10 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy dwieście siedemdziesiąt trzy złoty dziesięć groszy) wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, nie wyższymi jednak niż maksymalne odsetki za opóźnienie:

1.  od kwoty 21 075,59 zł od 1 czerwca do 12 czerwca 2017 roku,

2.  od kwoty 22 879,12 zł od 13 czerwca do 12 lipca 2017 roku,

3.  od kwoty 24 728,47 zł od 13 lipca do 14 sierpnia 2017 roku,

4.  od kwoty 26 484,18 zł od 15 sierpnia do 12 września 2017 roku,

5.  od kwoty 28 388.65 zł od 13 września do 12 października 2017 roku,

6.  od kwoty 30 269,65 zł od 13 października do 13 listopada 2017 roku,

7.  od kwoty 32 094,07 zł od 14 listopada do 1 grudnia 2017 roku,

8.  od kwoty 31 844,07 zł od 2 grudnia do 12 grudnia 2017 roku,

9.  od kwoty 33 779,70 zł od 13 grudnia do 21 grudnia 2017 roku,

10.  od kwoty 33 529,70 zł od 22 grudnia 2017 roku do 12 stycznia 2018 roku,

11.  od kwoty 35 410,14 zł od 13 stycznia do 1 lutego 2018 roku,

12.  od kwoty 35 160,14 zł od 2 lutego do 12 lutego 2018 roku,

13.  od kwoty 37 051,74 zł od 13 lutego do 28 lutego 2018 roku,

14.  od kwoty 36 801,74 zł od 1 marca do 12 marca 2018 roku,

15.  od kwoty 38 801,32 zł od 13 marca do 30 marca 2018 roku,

16.  od kwoty 38 551,32 zł od 31 marca do 12 kwietnia 2018 roku,

17.  od kwoty 40 466,02 zł od 13 kwietnia do 27 kwietnia 2018 roku,

18.  od kwoty 40 216,02 zł od 28 kwietnia do 14 maja 2018 roku,

19.  od kwoty 42 110,59 zł od 15 maja do 28 maja 2018 roku,

20.  od kwoty 41 860,59 zł od 29 maja do 12 czerwca 2018 roku,

21.  od kwoty 43 860,18 zł od 13 czerwca do 28 czerwca 2018 roku,

22.  od kwoty 43 610,18 zł od 29 czerwca do 12 lipca 2018 roku,

23.  od kwoty 45 590,12 zł od 13 lipca do 27 lipca 2018 roku,

24.  od kwoty 45 340,12 zł od 28 lipca do 13 sierpnia 2018 roku,

25.  od kwoty 47 270,69 zł od 14 sierpnia do 12 września 2018 roku,

26.  od kwoty 49 273,10 zł od 13 września 2018 roku do dnia zapłaty,

2)  6 926,99 zł (sześć tysięcy dziewięćset dwadzieścia dziewięć złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy)

3)  608,17 zł (sześćset osiem złotych siedemnaście groszy);

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od R. O. na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 4 658,75 zł (cztery tysiące sześćset pięćdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem kosztów procesu, w tym 1 818,15 zł (tysiąc osiemset osiemnaście złotych piętnaście groszy) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  wyrokowi w punkcie II nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

sygn. XXV C 2411/17

UZASADNIENIE

W pozwie z 11 lipca 2017 roku, skierowanym przeciwko R. O., powód (...) Bank (...) SA w W. żądał zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 224 964,81 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od kwoty 206 198,01 złotych za okres od 1 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty. Ponadto powód żądał zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania sądowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego w wysokości 7200 zł (pkt 2 pisma z 16 listopada 2017 roku).

Pismem z 24 września 2018 roku powód cofnął pozew co do kwoty 2250 zł, co stanowiło podstawę umorzenia postępowania w odpowiedniej części.

Pozwany nie zajął stanowiska i nie stawił się na rozprawę, co stanowiło podstawę wydania wyroku zaocznego. Zgodnie z art.339 kpc, jeżeli pozwany nie stawił się na wyznaczone posiedzenie, albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie i nie złożył w sprawie wyjaśnień, zachodzą przesłanki do wydania wyroku zaocznego. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W rezultacie należało przyjąć za prawdziwe twierdzenia powoda o:

- istnieniu zawartej przez pozwanego R. O. i powoda umowy kredytu, na podstawie której pozwanemu udostępniono kwotę 212 300 zł, a pozwany wykorzystał tę kwotę,

- terminów zapłaty i wysokości poszczególnych rat kredytu (jak w harmonogramie spłat za okres od 12 lutego 2016 roku do 12 stycznia 2024 r.)

- niespłaceniu przez pozwanego kwoty 206 198,01 zł kapitału kredytu,

- terminów i wysokości dokonywania wpłat przez pozwanego (jak w piśmie powoda z 24 września 2018 roku),

Ponadto należało ustalić, że:

- stan zaległości kapitałowych na 12 października 2016 roku wynosił 8 569,79 zł (raport zestawienie należności i zaległości k.70),

- wysokości odsetek umownych naliczonych w okresie do 12 października 2016 roku wynosiła 5 942,96 zł (raport – zestawienie należności i spłat kredytu k.68).

Zauważyć jednak należy, że powód nie wskazał żadnych okoliczności faktycznych, które doprowadziły go do wniosku, że całość należności jest wymagalna. W oparciu o powołane przez powoda twierdzenia i dokonane zgodnie z nimi ustalenia faktyczne nie można więc przyjąć, że na pozwanym spoczywa obowiązek zapłaty dochodzonych pozwem kwot, gdyż pozostaje to w sprzeczności z treścią łączącego strony stosunku prawnego. W rezultacie przedkładane przez powoda zostawienia należności i spłat kredytu musiały zostać uznane za niewiarygodne.

W oparciu o powyższe informacje, należało przyjąć, że stan rozliczeń stron przedstawiał się następująco:

Różnica pomiędzy powyższymi kwotami wynosiła 49 273,10 zł i została zasądzona na rzecz powoda w punkcie II.1) wyroku. Ponadto sąd zasądził odsetki umownych za opóźnienie w żądanej wysokości od kwot wynikających z III kolumny tabeli (saldo zadłużenia z tytułu kapitału), od dat poszczególnych zmian wysokości zadłużenia.

W punkcie II.2) wyroku zasądzono kwotę 6 926,99 zł jako sumę należnych powodowi odsetek umownych. Zgodnie z przyjętym sposobem rozliczenia, należne powodowi odsetki umowne są znacznie wyższe (miesięczna rata odsetkowa wynosiła zgodnie z harmonogramem (k.49) od ok.900 do 1200 zł), jednak zgodnie z art. 321 kpc sąd pozostaje związany granicami zgłoszonego żądania i nie mógł zasądzić wyższej kwoty z tytułu odsetek umownych (co nie wyklucza możliwości ich dochodzenia w innym postępowaniu).

W punkcie II.3) wyroku zasądzono sumę odsetek za opóźnienie należnych za okresy od płatności poszczególnych rat do dnia 31 maja 2017 roku, uwzględniając jedynie w części zgłoszone żądanie – co wynika z przyjęcia innych kwot jako podstawy obliczania odsetek.

W pozostałym zakresie – co dotyczy należności z tytułu kapitału oraz odsetek za opóźnienie powództwo zostało oddalone.

Rozstrzygając w ten sposób, sąd miał na uwadze że zgodnie z art.3 kodeksu postępowania cywilnego, na stronach postępowania spoczywa ciężar przytaczania okoliczności faktycznych i powoływania dowodów. Równocześnie art.6§2 kpc określa, że realizacja tego obowiązku powinna następować bez zwłoki. Powód, przedstawiając zbyt ograniczoną podstawę faktyczną, ryzykuje, że uniemożliwi to uwzględnienie żądania. Powód (wierzyciel) dochodząc od pozwanego (dłużnika) spełnienia określonego świadczenia, powinien przedstawić twierdzenia (a w razie potrzeby – również dowody) w zakresie łączącego go z pozwanym stosunku prawnego (wynikającego czy to z umowy, czy z innych źródeł), będącego źródłem zobowiązania, które miałby wykonać dłużnik. Powołując się na istnienie po stronie pozwanego obowiązku zapłaty określonej kwoty, powód winien był przedstawić twierdzenia faktyczne dotyczące treści stosunku prawnego, z którego taki obowiązek wynika (w szczególności, jeśli podstawą jego istnienia jest stosunek umowny – treści umowy) oraz zaistnienia określonych zdarzeń, które w świetle łączącego strony stosunku prawnego doprowadzą do powstania obowiązku takiego świadczenia, aktualnego w dacie zamknięcia rozprawy.

Możliwości przyjęcia, na podstawie art.339 kpc, twierdzeń faktycznych za prawdziwe nie należy w żadnym razie utożsamiać z możliwością przyjęcia, że zgłoszone żądanie jest uzasadnione. Artykuł 339 kpc nie może być rozumiany w ten sposób, że bierność pozwanego zwalnia powoda od przedstawienia takich twierdzeń faktycznych, które w pełni uzasadniają zgłoszone żądanie. Bierność pozwanego nie oznacza, że należy uwzględnić powództwo. Podkreślić należy, że czym innym jest instytucja uznania powództwa (art.213§2 kpc), a czym innym są skutki bierności pozwanego określone w art.339 kpc. Uznanie powództwa, którego skutkiem jest co do zasady wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu, stanowi oświadczenie woli pozwanego i nie może nastąpić przez jego bierne zachowanie – przeciwnie wymaga złożenia wyraźnego oświadczenia. Bierność pozwanego w żadnym razie nie oznacza, że akceptuje on zgłoszone żądanie. Nie zwalnia również sądu od weryfikacji, czy przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne uzasadniają żądanie pozwu.

Podkreślić przy tym należy, że czym innym jest dokonanie oceny czy przedstawione fakty stanowią podstawę zgłoszonego żądania, a czym innym jest ocena, czy strona procesu (powód) wykazała, że określone fakty mają miejsce. Zarówno powołane już art.3 i art.6§2 kpc, jak i treść art.207 kpc oraz art.227 k.p.c. czyni wyraźne rozróżnienie pomiędzy twierdzeniami faktycznymi a dowodami.

Powód winien zatem przedstawić taki zespół twierdzeń faktycznych, który, po zastosowaniu do niego odpowiednich norm prawnych, doprowadzi do wniosku o istnieniu po stronie pozwanej obowiązku świadczenia odpowiadającego żądaniu pozwu. Konstrukcja pozwu i innych pism procesowych, a ostatecznie – twierdzeń zgłaszanych podczas rozprawy – powinna być taka, by przedstawiony w nich stan faktyczny uzasadniał w pełny sposób dochodzone roszczenie. Wskazanie okoliczności faktycznych w pozwie musi nastąpić w takich granicach, aby można było stwierdzić, że skierowane do sądu żądanie znajduje w nich uzasadnienie.

Podkreślić przy tym należy, że chodzi o przedstawienie faktów, a nie twierdzenia o tym, że pozwany zobowiązany jest do spełnienia określonego świadczenia (świadczenie jest wymagalne), gdyż wniosek taki stanowi rezultat zastosowania normy prawnej w określonym stanie faktycznym, nie zaś fakt (twierdzenie faktyczne). Przez podanie okoliczności faktycznych uzasadniających zgłoszone żądanie należy rozumieć sytuację, w której powód opisuje w pozwie konkretne wydarzenia historyczne, z którymi wiąże powstanie po jego stronie określonego roszczenia wobec pozwanego. Zdecydowanie odróżnić należy zaistnienie określonego wydarzenia (np. podpisanie umowy o określonej treści, doręczenie wypowiedzenia, wypłata określonej kwoty czy też dokonanie określonych transakcji) od oceny skutków jakie wiążą się z tym zdarzeniem.

Powyższe wymogi mają pełne zastosowanie również w warunkach rozprawy zaocznej. Wyrażenie w pozwie stanowiska, że pozwany zobowiązany jest do zapłaty określonej kwoty jest wyłącznie stanowiskiem procesowym strony. Nie stanowi zaś twierdzenia faktycznego, które objęte jest zakresem stosowania art.339 kpc, czy też innych przepisów pozwalających na ustalenie określonego faktu bez przeprowadzenia dowodu.

Bierność pozwanego i wydanie wyroku zaocznego nie oznacza więc, że zgłoszone żądanie jest uzasadnione. Może oznaczać jedynie, że prawdziwe są fakty wskazane przez powoda. Nadal jednak fakty te podlegają ocenie sądu, dokonywanej w szczególności w zakresie tego, czy znajduje w nich oparcie zgłoszone żądanie i odpowiadający mu obowiązek pozwanego.

Podsumowując, stwierdzić należy, że sąd nie może, nawet wydając, przy bierności strony pozwanej, wyrok zaoczny, uwzględnić powództwa jeśli powód nie przytoczył takich faktów, z których wynika zgłoszone żądanie, jak również gdy nie jest możliwe ich ustalenie. Sąd nie może zasądzić dochodzonej pozwem kwoty jeśli nie wie z czego wynika obowiązek jej zapłaty w dacie wyrokowania, tj. na podstawie jakich okoliczności faktycznych i jakich postanowień łączącego strony stosunku prawnego (w tej sprawie umowy) powstał po stronie pozwanej obowiązek zapłaty.

Sytuacja taka – w odniesieniu do części żądania – miała miejsce w niniejszej sprawie. Powód na żadnym etapie postępowania nie wskazał na zdarzenie faktyczne, z którym można by łączyć powstanie wymagalności całości dochodzonej należności. Można jedynie przypuszczać, że doszło do wypowiedzenia kredytu, jednak nie wiadomo czy, kiedy i o jakiej treści oświadczenie zostało złożone pozwanemu.

Z uwagi na brak odpowiednich twierdzeń, nie wiadomo też czy powód przed ewentualnym złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy spełnił wymogi wynikające z obowiązującego od 27 listopada 2015 roku art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe. Zgodnie z ust. 1 i 2 art. 75c prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Z uwagi na zawarcie umowy 26 stycznia 2016 roku, przepisy te mają zastosowanie do łączącego strony stosunku prawnego. Powód nawet nie twierdził, że takie działania podjął. Skutkiem zaś niewdrożenia przez powoda wskazanych działań upominawczych jest nieskuteczność złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 r., II CSK 750/15, MonPrBank 2017 nr 10, str. 21; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 stycznia 2018 r., I ACa 682/17).

Stąd też sąd przyjął, że w zakresie należności, których termin płatności zgodnie z harmonogramem przypada po 1 października 2018 roku, powództwo podlega oddaleniu jako przedwczesne.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art.100 kpc, uznając że powód wygrał sprawę w 25,25%. Na koszty poniesione przez powoda składało się 11.249 zł opłaty oraz, zgodnie z żądaniem, 7200 zł wynagrodzenia pełnomocnika. Odpowiednią część poniesionych kosztów zasądzono od pozwanego.

Mając powyższe na względzie, sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.