Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 7 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR (del.) Kamil Gołaszewski

po rozpoznaniu 7 sierpnia 2018 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

z przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w W.

o udzielenie zabezpieczenia

postanawia:

I.  udzielić (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zabezpieczenia powództwa o ustalenie, że oświadczenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z dnia 5 lipca 2018 r. o rozwiązaniu umowy o dofinansowanie nr (...) na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" zawartej z (...) sp. z o.o. było bezskuteczne poprzez:

1.  nakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) na dotychczasowych warunkach, zgodnie z jej treścią, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie;

oraz

2.  nakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – w przypadku dokonania przez (...) S.A. wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji nr (...) na wniosek Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z powołaniem się na naruszenie przez (...) sp. z o.o. umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) poprzez przedłożenie fałszywej promesy do wniosku o dofinansowanie w celu uzyskania dofinansowania – dokonania zwrotu na rzecz (...) S.A. wypłaconej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości kwoty w terminie 2 dni od dnia jej otrzymania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości albo w terminie 2 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi później;

oraz

3.  zakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wypłaty środków z gwarancji nr (...) z dnia 13 kwietnia 2017 roku należytego wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) wystawionej przez (...) S.A. z uwagi na nienależyte wykonanie umowy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie.

II.  Oddalić wniosek w pozostałym zakresie.

III.  Wyznaczyć (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. termin pięciu dni od doręczenia odpisu postanowienia na wniesienie pozwu wszczynającego postępowanie – pod rygorem upadku zabezpieczenia.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 30 lipca 2018 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o udzielenie zabezpieczenia roszczeń wnioskodawcy o:

1.  ustalenie na podstawie art. 189 ustawy z dnia 18 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 155 z późn. zm., „KPC"), że oświadczenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości („PARP" lub „Obowiązany") z dnia 5 lipca 2018 r. o rozwiązaniu umowy o dofinansowanie nr (...) („Umowa") na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" („Projekt") zawartej z (...) sp. z o.o. było bezskuteczne;

ewentualnie

2.  ustalenie na podstawie art. 189 KPC że (...) sp. z o.o. w sposób należyty wykonał umowę o dofinansowanie nr (...) na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" ( (...)) zawartą pomiędzy (...) sp. z o.o. a Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości („PARP" lub „Obowiązany");

ewentualnie

3.  ustalenie na podstawie art. 189 KPC nieistnienia zobowiązania (...) sp. z o.o. do zwrotu środków przekazanych przez Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (...) sp. z o.o. na podstawie umowy o dofinansowanie nr (...) na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" w związku z rzekomo nienależytym wykonaniem tej umowy przez (...) sp. z o.o.

ewentualnie

4.  ustalenie na podstawie art. 189 KPC nieistnienia prawa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości do skierowania do podmiotu trzeciego tj. (...) SA. z siedzibą w S. („Gwarant" lub (...)) oświadczenia, że (...) sp. z o.o. nie wykonała należycie zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie nr (...) na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" i ustalenie nieistnienia prawa do żądania od Gwaranta wypłaty na podstawie gwarancji na zlecenie (...) sp. z o.o. na rzecz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości kwoty 2 765 640 (słownie: dwa miliony siedemset sześćdziesiąt pięć tysięcy sześćset czterdzieści) złotych;

poprzez:

(1.)  nakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) na dotychczasowych warunkach, zgodnie z jej treścią, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie;

oraz

(2.)  zakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości składania kolejnego lub kolejnych oświadczeń woli zawierających wezwanie do zwrotu środków lub wypowiedzenie umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) z powołaniem się na okoliczności faktyczne przytoczone w oświadczeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z dnia 5 lipca 2018 r. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie;

oraz

(3.)  nakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości na wypadek gdyby z powołaniem się na rzekome naruszenie przez (...) sp. z o.o. umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) poprzez rzekome przedłożenie fałszywej promesy do wniosku o dofinansowanie w celu uzyskania dofinansowania (...) S.A. dokonało wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji nr (...) - dokonania zwrotu na rzecz (...) S.A. wypłaconej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości kwoty w terminie 2 dni od dnia jej otrzymania przez obowiązanego albo w terminie 2 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi później;

oraz

(4.)  wstrzymanie realizacji gwarancji nr (...) z dnia 13 kwietnia 2017 roku należytego wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr(...) wystawionej przez (...) S.A. w związku z żądaniem uruchomienia gwarancji z uwagi na nienależyte wykonanie umowy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie;

ewentualnie, w razie nieuwzględnienia wniosku o zabezpieczenie w sposób wskazany w pkt. (4.),

(5.)  zakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wypłaty środków z gwarancji nr (...) z dnia 13 kwietnia 2017 roku należytego wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) wystawionej przez (...) S.A. z uwagi na nienależyte wykonanie umowy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie;

ewentualnie, w razie nieuwzględnienia wniosku o zabezpieczenie w sposób wskazany w pkt. (5.),

(6.)  nakazanie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości złożenia oświadczenia (...) SA. żądającego wstrzymania wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji nr (...) z dnia 13 kwietnia 2017 roku należytego wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) wystawionej przez (...) S.A.;

ewentualnie, w razie nieuwzględnienia wniosku o zabezpieczenie w sposób wskazany w pkt. (6.),

(7.)  zakazanie (...) S.A. wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji nr (...) z dnia 13 kwietnia 2017 roku należytego wykonania umowy z dnia 29 września 2016 r. o dofinansowanie nr (...) na rzecz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości o ustalenie.

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie niniejszych rozważań wskazać należy, iż postępowanie zabezpieczające jest procesową formą tymczasowej ochrony prawnej i spełnia pomocniczą rolę w stosunku do postępowania rozpoznawczego. Jego celem jest zapewnienie efektywności orzeczenia wydanego w postępowaniu, w którym wierzyciel ma dochodzić swego roszczenia, jednakże bez przesądzania o kształcie przyszłego rozstrzygnięcia w sprawie.

Zgodnie z art. 730 § 2 k.p.c. sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku, natomiast w myśl art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Według art. 730 ¹ § 2 k.p.c. interes prawny istnieje, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. W doktrynie podkreśla się, że osiągnięcie celu postępowania w sprawie w rozumieniu art. 730 ¹ § 2 k.p.c. wiązać należy z rodzajem ochrony prawnej, której udzielenia żąda się w postępowaniu cywilnym. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można, więc mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna (A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II).

Natomiast roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie jest znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego, sąd poczyni odmienną ocenę (postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie: z 27 kwietnia 2006 r. I ACz 468/08 - LEX nr 516571 i z 28 grudnia 2006 r. I ACz 1129/06 - LEX nr 516576). Wymóg uprawdopodobnienia, a nie dowiedzenia istnienia roszczenia, oznacza zwolnienie strony, obciążonej ciężarem takiego uprawdopodobnienia, z obowiązku zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 k.p.c.). Do uprawdopodobnienia roszczenia nie jest natomiast wystarczające samo tylko przedstawienie gołosłownych twierdzeń co do okoliczności, które roszczenie to miałyby uzasadniać.

Rozpoznając pierwszą konieczną do udzielenia zabezpieczenia przesłankę, Sąd uznał, iż wnioskodawca uprawdopodobnił roszczenie o ustalenie, że oświadczenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z dnia 5 lipca 2018 r. o rozwiązaniu umowy o dofinansowanie nr (...) na realizację projektu: „Wdrożenie do produkcji sprężystych elementów wielokształtowych z wykorzystaniem innowacyjnej metody kształtowania poprzez miejscowe oddziaływanie indukcyjne" zawartej z (...) sp. z o.o. było bezskuteczne.

Jak wynika z przedstawionego przez wnioskodawcę dokumentu wypowiedzenia Umowy z dnia 5 lipca 2018 r. (k. 333), podstawą dokonania tej czynności przez PARP było przedłożenie przez wnioskodawcę na etapie składania wniosku o dofinansowanie fałszywego dokumentu promesy udzielenia pożyczki finansowej w celu uzyskania finansowania, co miało stanowić podstawę do rozwiązania umowy o dofinansowanie zgodnie z § 16 ust. 2 pkt 6 Umowy. Zgodnie z powołanym w wypowiedzeniu przepisem umowy PARP mógł rozwiązać Umowę w przypadku, gdy w celu uzyskania dofinansowania, na etapie realizacji projektu lub jego trwałości, beneficjent przedstawił fałszywe lub niepełne oświadczenia lub dokumenty (Umowa k. 192-200).

Z treści wypowiedzenia nie wynika jednak na jakiej podstawie PARP uznał, że przedłożona promesa udzielenia pożyczki leasingowej był dokumentem sfałszowanym. Na podstawie cytowanego w wypowiedzeniu stanowiska (...) SA (następcy prawnego (...) SA) stwierdzić można jedynie, że osoba, która podpisała promesę nie posiadała pełnomocnictwa do jej przygotowania i podpisania w imieniu (...) SA oraz że dokument nie widnieje w aktach przejętych od tej spółki. Te informacje nie dają jednak podstaw do przyjęcia, że przedłożony dokument jest dokumentem fałszywym, a więc nieautentycznym, podrobionym – w szczególności na podstawie treści informacji wydaje się, że osoba która podpisała dokument była pracownikiem (...) SA. Tymczasem trudno przyjąć aby mogło być skuteczne wypowiedzenie umowy oparte jedynie o podejrzenia, a nie stwierdzenie określonego stanu rzeczy.

Co więcej, zasadnie wskazuje uprawniony, że jeszcze przed zawarciem umowy z PARP, pismami z 31 maja 2016 roku oraz 13 czerwca 2016 roku, PARP został poinformowany o zmianie źródła finansowania zewnętrznego projektu poprzez zastąpienie udokumentowanej promesy zawartą umową pożyczki (załącznik 24 do wniosku). Skoro w tych okolicznościach doszło 29 września 2016 roku do zawarcia umowy o dofinansowanie projektu, to nie sposób uznać aby kwestionowany obecnie dokument – promesa pożyczki leasingowej miał znaczenia dla zawarcia tej umowy. W tej sytuacji wypowiedzenie umowy z powołaniem się na przedłożenie fałszywego dokumentu, nawet jeśli fakt taki by się potwierdził i zgodne z literalną treścią umowy, uznać należałoby za nadużycie prawa. Tym bardziej, że §16 umowy nie obliguje do jej rozwiązania w przypadku zaistnienia wymienionych w nim zdarzeń.

W związku z powyższym należy uznać, że istnieją dostatecznie uprawdopodobnione podstawy do uznania wypowiedzenia Umowy przez PARP za bezskuteczne, a tym samym do wystąpienia przez wnioskodawcę z powództwem o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia (zob. np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 2011 r., II CSK 568/10).

Odnośnie do drugiej przesłanki udzielenia zabezpieczenia, tj. istnienia interesu prawnego w jego udzieleniu, sąd nie ma wątpliwości, że taki interes po stronie wnioskodawcy istnieje, ponieważ brak udzielenia stosownego zabezpieczenia spowoduje powstanie szkody w majątku wnioskodawcy odpowiadającej wysokości przekazanych mu do tej pory na podstawie Umowy środków, tj. kwoty 2 971 415,01 zł (zgodnie z wezwaniem do zapłaty zawartym w dokumencie wypowiedzenia Umowy – k. 334), a nadto wysokości środków, które zostałby mu przekazane, gdyby Umowa była w dalszym ciągu wykonywana przez strony (łączna kwota dofinansowania miała wynosić 6 914 100 zł). Ponadto na podstawie art. 6b ust. 3 pkt 3 lit. c ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wnioskodawca zostałby z chwilą rozwiązania Umowy wykluczony z możliwości ubiegania się i otrzymania pomocy finansowej w formie wsparcia, pożyczki lub instrumentu finansowego realizowanych przez PARP przez okres 3 lat od rozwiązania umowy. W związku z tym ewentualny przyszły wyrok ustalający bezskuteczność wypowiedzenia nie byłby w stanie odwrócić wszystkich negatywnych skutków, jakie wnioskodawca poniósłby do czasu wydania prawomocnego wyroku w sprawie, a tym samym brak zabezpieczenia poważnie utrudniłby osiągnięcie celu postępowania w sprawie, co uzasadnia udzielenie wnioskodawcy zabezpieczenia roszczenia głównego. W związku z tym nie było potrzeby orzekania o zabezpieczeniu roszczeń ewentualnych.

Zgodnie z art.755 § 1 pkt 1 k.p.c. jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania. Zgodnie zaś z art. 730 ¹ § 3 k.p.c. przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Mając powyższe na uwadze sąd udzielił zabezpieczenia roszczenia poprzez tymczasowe unormowanie sytuacji stron, nakazując obowiązanemu dalsze wykonywanie umowy zgodnie z jej treścią, zgodnie z pkt. (1.) wniosku, uznając, że tylko ten środek zabezpieczenia zapewni należytą ochronę interesu prawnego wnioskodawcy, nie obciążając jednocześnie obowiązanego, którego sytuacja prawna nie ulegnie zmianie w porównaniu do sytuacji sprzed wypowiedzenia umowy. Zarysowany we wniosku spór pomiędzy stronami dotyczy dalszego obowiązywania umowy. Ewentualne podejmowanie przez obowiązanego działań zakładających ustanie stosunku umownego prowadziłoby do naruszenia praw uprawnionego. Zniweczyłoby też możliwość osiągnięcia celu postępowania, którym jest dalsze trwanie umowy.

Ponadto sąd zabezpieczył roszczenie poprzez nakazanie zwrotu przez obowiązanego środków z tytułu gwarancji w razie ich pobrania lub przez zakazanie wypłaty tych środków, jeśli środki te nie zostały jeszcze przekazane PARP. Taki sposób zabezpieczenia stanowi konsekwencję tymczasowego unormowania sytuacji prawnej stron, jeśli bowiem umowa ma być w dalszym ciągu wykonywana, to nie istnieją podstawy do pobrania przez PARP środków na podstawie gwarancji.

Nie było natomiast podstaw do udzielenia zabezpieczenia roszczenia w sposób opisany w pkt. (2.), tj. poprzez zakazanie obowiązanemu składania kolejnych oświadczeń o wypowiedzeniu Umowy na podstawie sfałszowania promesy, ponieważ zabezpieczenie roszczenia poprzez tymczasowe unormowanie sytuacji prawnej stron uniemożliwia składanie kolejnych oświadczeń o takiej treści. Sąd oddalił również wniosek o zabezpieczenie poprzez wstrzymanie realizacji gwarancji (pkt (4.) wniosku), ponieważ nie był on dostatecznie skonkretyzowany, nie określając nakazanego lub zakazanego zachowania oraz adresata tak określonego obowiązku. Zważyć zaś należy, że niemożliwe jest zabezpieczenie roszczenia poprzez nakazanie lub zakazanie określonego zachowania podmiotowi pozostającemu poza postępowaniem sądowym, w tym przypadku zakładowi ubezpieczeń udzielającemu gwarancji. W związku z tym należało uznać taki sposób zabezpieczenia roszczenia opisany w pkt. (4.) wniosku za niedopuszczalny.

Ustalając pięciodniowy termin na wniesienie powództwa sąd miał na uwadze, że wobec daleko idących skutków udzielonego zabezpieczenia, niezasadne byłoby dłuższe utrzymywanie sytuacji tymczasowej, tj. istnienia zabezpieczenia bez toczącego się postepowania. Treść wniosku o udzielenie zabezpieczenia wskazuje też, że powód jest przygotowany na wniesienie pozwu.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)