Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 21 kwietnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w osobie sędziego Piotra Bednarczyka

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2020 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku S. G.

z udziałem Prezesa Rady Ministrów

o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym

postanowił :

odrzucić wniosek.

UZASADNIENIE

W dniu 21 kwietnia 2020 roku S. G. złożył pismo zatytułowane „SKARGA (w trybie wyborczym na podstawie art. 11 Kodeksu wyborczego)”. Pismo zostało zarejestrowane w tutejszym Sądzie tego samego dnia o godz. 15.47 jako wniosek o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym.

Wnioskodawca domagał się:

1.  Aby Prezes Rady Ministrów zaprzestał agitowania na rzecz A. D., tworząc mu warunki (w tym, przepisy) umożliwiające reelekcję, a ponadto by przeprosił pozostałych kandydatów za ww. podejmowane działania,

2.  Ustalenia stanu faktycznego, czyli stwierdzenia, że z dniem 20 marca 2020r. wprowadzono stan nadzwyczajny,

3.  Stwierdzenia, ze w okresie od 4 marca 2020 r. do nadal zbierania podpisów pod kandydaturami stanowiło zagrożenie dla życia lub zdrowia Polaków, co wykluczało ich zbieranie,

4.  Zobowiązania Premiera do zamieszczenia ww. informacji na łamach portali (...), (...), w radio (...), w Radio (...) oraz w (...) i (...),

5.  Zobowiązania Premiera, aby wpłacił kwotę 100 000 zł na rzecz Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej „Dom Dziecka na Pasiece” w O..

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Wobec oznaczenia pisma przez wnioskodawcę S. G. oraz formalnego trwania kampanii wyborczej jego wniosek ten został zakwalifikowany jako złożony na podstawie art. 111 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r., poz. 684).

Zgodnie z art. 111 § 1 Kodeksu wyborczego jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz.U. z 2018 r. poz. 1914), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia: 1) zakazu rozpowszechniania takich informacji; 2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje; 3) nakazania sprostowania takich informacji; 4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste; 5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone; 6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Sąd okręgowy rozpoznaje tego rodzaju wniosek w ciągu 24 godzin w postępowaniu nieprocesowym (§ 2)

Szczegółowa analiza żądań S. G. prowadzi do konkluzji, że ich większość jego nie tylko nie może być rozpoznana w trybie wyborczym, ale w ogóle nie stanowi sprawy cywilnej, a przez to nie może stać się przedmiotem badania sądu cywilnego.

Zgodnie z art. 1 w zw. z art. 2 § 1 k.p.c. sprawami cywilnymi rozpoznawanymi przez sądy powszechne są sprawy ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego
i opiekuńczego oraz prawa pracy, a także sprawy, które wprawdzie nie wynikają z ww. stosunków, niemniej stosuje się do nich - z mocy ustaw szczególnych - przepisy k.p.c. Sprawami cywilnymi są zatem sprawy, których źródłem jest prawo publiczne, ale wyłącznie z mocy wyraźnego postanowienia ustawodawcy, który skierował je do właściwości sądów powszechnych i nakazał stosowanie do ich rozpoznania przepisów k.p.c. Droga sądowa stanowi przesłankę procesową o charakterze bezwzględnym, którą sąd uwzględnia z urzędu w każdym stanie sprawy (art. 202 k.p.c.). Skutkiem niedopuszczalności drogi sądowej jest to, że sprawa nie może być rozstrzygana przez sąd powszechny, a ewentualne rozstrzygnięcie w takim przedmiocie skutkuje nieważnością postępowania.

Żądanie obywatela Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące zakazania Prezesowi Rady Ministrów wprowadzenia określonych regulacji prawnych, (w tym i takich, które mogą korzystnie wpłynąć na wynik wyborów prezydenckich) nie znajduje oparcia w jakimkolwiek przepisie prawa – nie tylko cywilnego, ale również prawa publicznego i Konstytucji. Zakazanie lub nakazanie konstytucyjnemu organowi Państwa określonego postępowania nie regulowanego prawem cywilnym przez sąd powszechny byłoby oczywiście sprzeczne z zasadą trójpodziału władz (art. 10 Konstytucji). Zatem tego rodzaju żądania nie mogą być dochodzone przed sądem cywilnym.

Drugie i czwarte żądanie wnioskodawcy zmierzają w istocie do nakazania Prezesowi Rady Ministrów wprowadzenia stanu nadzwyczajnego i poinformowanie o tym w mediach. Żądanie tego rodzaju ze wskazanych wyżej przyczyn również nie mieści się w kategorii sprawy cywilnej.

Z kolei żądanie trzecie stanowi próbę zwolnienia wnioskodawcy z obowiązku złożenia podpisów poparcia w liczbie wymaganej przez Kodeks wyborczy i zarejestrowania go jako kandydata. Sprawy tego rodzaju Kodeks wyborczy przekazał do rozpoznania Państwowej Komisji Wyborczej i Sądowi Najwyższemu (art. 304 Kodeksu). Zatem sąd powszechny nie może rozpoznawać spraw tego rodzaju.

Żądania przeproszenia pozostałych (poza A. D.) kandydatów oraz zasądzenia kwoty pieniężnej na rzecz placówki społeczno-wychowawczej mieszczą się już w kategorii spraw cywilnych: możliwość ich dochodzenia wynika już w przywołanego art. 111 Kodeksu wyborczego. Jednakże sprawy tego rodzaju są prowadzone w myśl zasad postępowania cywilnego, które zezwalają na udział w nim jedynie podmiotom posiadającym zdolność sądową. Prezes Rady Ministrów nie posiada tej właściwości – nie jest osobą fizyczną ani osobą prawną, zaś przepis szczególny nie przyznaje mu tej cechy. Zatem nie może występować w postępowaniu cywilnym (art. 64 kpc).

Jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna, sąd odrzuca pozew albo wniosek w postępowaniu nieprocesowym (art. 199§ 1 pkt. 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc). Do odrzucenia wniosku prowadzi również sytuacja, w której jedna ze stron nie ma zdolności sądowej (art. 199 § 1 pkt. 3 kpc). Dlatego też na podstawie powołanych przepisów należało orzec jak w sentencji postanowienia.

W tej sytuacji już tylko ubocznie wypada zauważyć, że S. G. nie przysługują roszczenia określone w art. 111 Kodeksu, gdyż nie jest on kandydatem biorącym udział w wyborach. Postanowieniem z 6 kwietnia 2020 r. w sprawie I NSW 11/20 Sąd Najwyższy oddalił jego skargę na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odmowy rejestracji. To czyniłoby jego wniosek oczywiście nieuzasadnionym w razie formalnej dopuszczalności i nakazywałoby jego oddalenie na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 514 § 2 kpc.

ZARZĄDZENIE

(...)

1.  Niezwłocznie po rozpoczęciu pracy sekretariatu proszę poinformować telefonicznie wnioskodawcę o treści postanowienia i przesłaniu postanowienia mailem, sporządzić odpis w formacie pdf i przesłać na adres mailowy wskazany we wniosku – z żądaniem potwierdzenia przeczytania wiadomości i pouczeniem o możliwości wniesienia zażalenia do sądu apelacyjnego za pośrednictwem tutejszego sądu w terminie 24 h od chwili doręczenia.

2.  Wydruk wiadomości oraz potwierdzenie przeczytania włączyć do akt sprawy.

3.  Odpis postanowienia i skan wniosku doręczyć z pouczeniem również na adres emailowy kancelarii Prezesa Rady Ministrów – z pouczeniem.