Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 maja 2024r. powód Polski Fundusz Rozwoju Spółka akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego R. G. kwoty 104 166,46 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 103 560,00 zł od dnia 20 grudnia 2023r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanym w ramach programu rządowego „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm” za pośrednictwem bankowości elektronicznej umowę subwencji finansowej nr (...). Subwencja została pozwanemu udzielona na podstawie decyzji z 1 czerwca 2020r. w kwocie 236 680,00 zł. Strona pozwana zobowiązana była do zwrotu subwencji finansowej na warunkach określonych w umowie oraz decyzji w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej. Zgodnie z treścią decyzji z 1 lipca 2021r. wysokość subwencji podlegającej zwrotowi określona została na 0 zł. Zgodnie z § 3 ust. 6 umowy subwencji, w przypadku stwierdzenia nieprawdziwości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie subwencji strona powodowa mogła podjąć decyzję o zwrocie przez Beneficjenta całości lub części udzielonej subwencji finansowej. Po dniu zawarcia umowy subwencji, doszło do korekty danych w rejestrze Ministerstwa Finansów, w zakresie wysokości przychodów strony pozwanej wpływających na skalę spadku przychodów, a zatem elementu składowego koniecznego do wyliczenia kwoty subwencji. W efekcie strona powodowa ustaliła, że strona pozwana otrzymała subwencję finansową w zawyżonej wysokości. W związku z powyższym strona powodowa zmieniła decyzje w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji z 5 czerwca 2021r. i poinformowała o tym stronę pozwaną przedsądowym wezwaniem do zapłaty z 16 listopada 2023r., w którym wezwano stronę pozwaną do zwrotu subwencji w wysokości 103 560,00 zł w terminie 14 dni od daty wezwania. Data wymagalności określona została przez stronę powodową na dzień 1 grudnia 2023r. Uchybienie terminowej spłacie należności uprawniało Polski Fundusz Rozwoju S.A. naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty subwencji podlegającej zwrotowi od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty. Powód dochodzi więc pozostałej do spłaty należności w wysokości 104 166,46 zł, na sumę której składają się:

- kwota 103 560,00 zł tytułem wymagalnego kapitału subwencji finansowej podlegającej zwrotowi (od tej sumy strona powodowa dochodzi odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od 20 grudnia 2023r. do dnia zapłaty);

- kwota 606,46 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od kwoty subwencji podlegającej zwrotowi od dnia wymagalności roszczenia do 19 grudnia 2023r.

W dniu 5 czerwca 2024r. r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że powód powinien w pozwie udowodnić co najmniej te fakty, które były podważane przez pozwanego w sprzeciwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Pozwany podniósł, iż obowiązkiem powoda było wykazanie, że pozwany skorygował dane w rejestrze, kiedy to zrobił, co obejmowały korekty, w jaki sposób rzutowało to na zmianę wysokości subwencji i tym samym kwotę, jaką pozwany powinien zwrócić. Powód nie przestawił żadnych dowodów na fakt dokonania przez pozwanego korekt ani wysokości dochodzonego roszczenia. Skoro pozwany powinien otrzymać niższą subwencję niż faktycznie otrzymał, to obowiązkiem powoda było wykazanie wysokości subwencji otrzymanej przez pozwanego, nieprawdziwości danych, jakie rzekomo miał podać pozwany przy zawieraniu umowy, i przedstawienie wyliczenia kwoty subwencji, jaką pozwany otrzymałby, gdyby podane przez niego informacje i oświadczenia były prawdziwe. Pozwany podniósł wskazanie błędnej podstawy roszczenia bowiem, w epu powód wskazał umowę (...). Pozwany podniósł, że nigdy nie zawierał z powodem umowy o tym numerze, gdyż zawarł umowę o numerze (...) i została zakończona wydaniem decyzji o zwolnieniu z obowiązku zwrotu subwencji. W niniejszym postepowaniu powód ponownie wskazał umowę nr (...), załączając jednocześnie do pozwu umowę nr (...). Z ostrożności pozwany podniósł zarzut przedawnienia należności dochodzonej pozwem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) R. G., której przedmiotem w przeważającej części są restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne.

(odpis CEiDG pozwanego,k.64)

W dniu 1 czerwca 2020r. Polski Fundusz Rozwoju S.A. z siedzibą w W. zawarł z R. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) R. G. umowę subwencji finansowej o numerze (...).

Zgodnie z § 3 ust. 6 umowy, do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez przedsiębiorcę, PFR może kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem niniejszej umowy przez przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą. W przypadku stwierdzenia nieprawdziwości informacji lub oświadczeń zawartych w umowie PFR może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej. W takim przypadku subwencja finansowa stanie się wymagalna w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia przedsiębiorcy informacji o decyzji PFR w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji PFR.

Zgodnie z § 4 umowy:

1. kwota subwencji finansowej jest nieoprocentowana.

2. spłata subwencji finansowej rozpocznie się 13 miesiąca, licząc od pierwszego pełnego miesiąca od dnia wypłaty subwencji finansowej przedsiębiorcy. Kwota subwencji finansowej będzie spłacana w 24 równych miesięcznych ratach. Wraz z decyzją PFR o wysokości kwoty spłaty subwencji finansowej zostanie udostępniony przedsiębiorcy harmonogram spłaty

3. spłata subwencji finansowej nastąpi na rachunek bankowy wskazany w harmonogramie spłaty.

4. spłata subwencji finansowej może być dokonana przed terminem jej spłaty określonym w harmonogramie, na rachunek wskazany w harmonogramie spłaty lub w przypadku braku harmonogramu spłaty na inny rachunek wskazany przez PFR. Przedsiębiorca zobowiązany jest zawiadomić PFR o planowanej wcześniejszej spłacie subwencji finansowej, co najmniej miesiąc przed planowaną spłatą. W przypadku częściowej spłaty subwencji finansowej, dla pozostałej do spłaty kwoty zostanie udostępniony Przedsiębiorcy harmonogram spłaty pozostałej kwoty subwencji finansowej.

Zgodnie z §5 umowy:

1. w przypadku niespłacenia jakiejkolwiek raty subwencji finansowej lub jej części zgodnie z harmonogramem spłaty, naliczane będą odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następującego po dniu wymagalności raty do dnia faktycznej jej zapłaty.

2. opóźnienie w spłacie co najmniej dwóch rat może być podstawą natychmiastowego wypowiedzenia umowy przez PFR. Wypowiedzenie stanie się skuteczne w dniu udostępnienia przedsiębiorcy oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z tym wypowiedzeniem.

3. w przypadku wypowiedzenia umowy przedsiębiorca zobowiązany będzie zwrócić pozostałą do spłaty kwotę subwencji finansowej w terminie 14 dni roboczych od dnia wypowiedzenia umowy.

( umowa nr (...),k.13-18)

Regulamin Ubiegania się o Udział w Programie Rządowy „Tarcza Finansowa” Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm przewidywał, że Fundusz mógł, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności, z uwzględnieniem zasady racjonalności ekonomicznej, w tym wyważenia słusznych interesów danego Beneficjenta, ogółu wszystkich Beneficjentów i Skarbu Państwa oraz realizacji celów szczegółowych określonych w Programie, odstąpić od stosowania niektórych spośród wymienionych wyżej Warunków Programowych, każdorazowo z zastrzeżeniem stosowania się do zasad i warunków decyzji Komisji Europejskiej dotyczącej Programu (§ 10 ust. 11).

Zgodnie z § 11 ust. 13 Regulaminu w przypadku, gdy beneficjent otrzymał Subwencję Finansową na podstawie nieprawdziwych oświadczeń, od których uzależnione było udzielenie Subwencji Finansowej lub wysokość Subwencji Finansowej, Beneficjent był zobowiązany do niezwłocznego, nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania Subwencji Finansowej, zwrotu Subwencji Finansowej lub jej części na wyodrębniony rachunek techniczny Banku. Informację o numerach rachunków bankowych, na które można było dokonać zwrotu Subwencji Finansowej lub jej części miał udzielać Bank.

Zgodnie z § 12 ust. 1 Regulaminu Fundusz miał rozpatrywać wniosek w celu weryfikacji spełnienia Warunków Programowych. Zgodnie z definicją zawartą w Regulaminie, Warunki Programowe oznaczały wszelkie warunki, oświadczenia, wymogi lub kryteria determinujące jakiekolwiek uprawnienia lub obowiązki Beneficjenta związane z Finansowaniem Programowym, w tym, w szczególności, warunki determinujące (a) możliwość ubiegania się przez Beneficjenta o udział w Programie, (b) wysokość Subwencji Finansowej, którą mógł otrzymać Beneficjent, (c) zwolnienie Beneficjenta z obowiązku zwrotu całości lub części Subwencji Finansowej, w każdym przypadku określone w Dokumentach Programowych i przepisach bezwzględnie obowiązującego prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej.

Zgodnie z § 12 ust. 3 Regulaminu decyzja miała charakter potwierdzenia w całości, w części albo zaprzeczenia przez Fundusz okoliczności spełnienia przez wnioskującego Warunków Programowych na podstawie jego oświadczeń wiedzy zawartych w Umowie i danych oraz informacji, o których mowa w ust. 4 Regulaminu. W celu weryfikowania prawdziwości oświadczeń złożonych przez beneficjenta we Wniosku, Fundusz mógł pozyskiwać informacje od osób trzecich i organów administracji, w tym, między innymi, od ZUS, MF oraz KAS.

Zgodnie z § 12 ust. 6 Regulaminu, w przypadku stwierdzenia na podstawie informacji uzyskanych z ZUS lub MF, że beneficjent nie spełniał warunków wypłaty Subwencji Finansowej lub oświadczenia złożone w związku z zawarciem Umowy byłyby nieprawdziwe, Fundusz podejmował decyzję o odmowie przyznania Subwencji Finansowej.

(Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm,k.23-60)

Składając wniosek o przyznanie subwencji R. G. złożył oświadczenie, że na dzień 31 grudnia 2019r. przysługiwał mu status mikroprzedsiębiorcy.

(umowa nr (...),k.13-18)

W dniu 1 czerwca 2020r. została wydana decyzja w sprawie umowy subwencji przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. dotycząca R. G.. Na jej podstawie PFR dokonał częściowo pozytywnej weryfikacji spełnienia przez przedsiębiorcę warunków otrzymania kwoty subwencji finansowej określonych w umowie. W związku z powyższym PFR poinformował, że podjął decyzję o wypłacie subwencji finansowej w kwocie 238 680,00 zł, będącej kwotą niższą niż wnioskowana przez przedsiębiorcę kwota subwencji finansowej. PFR poinformował, że przyczyną wypłaty subwencji finansowej w wysokości niższej niż wnioskowana przez przedsiębiorcę jest zweryfikowana przez PFR liczba pracowników użyta do wyliczenia kwoty subwencji = 6.63. 2) umowa zachowuje pełną moc obowiązującą pomiędzy PFR i przedsiębiorcą z uwzględnieniem określonej w pkt 1) powyżej wysokości kwoty subwencji udzielonej przedsiębiorcy przez PFR na podstawie umowy.

Beneficjent został ponadto poinformowany, że wskazane niżej dane wpisane przez przedsiębiorcę w formularzu wypełnionym w banku różnią się od tych, które zostały pozyskane przez PFR ze źródeł zewnętrznych, m.in. ZUS i Ministerstwa Finansów. Zaznaczono jednakże, że poniższe informacje podane zostały przedsiębiorcy jedynie w celach informacyjnych i nie miały wpływu na przyznanie lub wysokość subwencji.

(decyzja w sprawie umowy subwencji,k.19)

W dniu 3 czerwca 2020r. Polski Fundusz Rozwoju S.A. dokonał przelewu kwoty 238 680,00 zł na rachunek R. G..

( potwierdzenie przelewu,k.61)

W dniu 16 czerwca 2021r. R. G. złożył do (...) S.A. oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej. W § 1 pkt 7 oświadczenia beneficjent wskazał, że wnioskuje o zwolnienie z obowiązku zwrotu Subwencji Finansowej w kwocie nie większej niż 238 680,00 zł. W § 4 pkt 4 oświadczył, że spadek przychodów ze sprzedaży we wskazanym w ustępie 2 okresie wyniósł 61%.

( oświadczenie,k.20-21)

W dniu 1 lipca 2021r. Polski Fundusz Rozwoju S.A. wydał decyzje w sprawie zwolnienia R. G. z obowiązku zwrotu subwencji finansowej. PFR oświadczył, że na podstawie dostępnych danych wyliczył zwolnienie z obowiązku zwrotu Subwencji Finansowej w wysokości 100%. Wartość Subwencji Finansowej pozostająca do spłaty wynosi zatem 0 zł.

(decyzja w sprawie zwolnienia,k.22)

Polski Fundusz Rozwoju S.A. w dniu 16 listopada 2023r. wystosował do R. G. wezwanie do zwrotu w terminie 14 dni części otrzymanego wsparcia w wysokości 103 560,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi w przypadku bezskutecznego upływu wskazanego terminu. W uzasadnieniu wskazano, że warunki programowe przewidywały trzy przedziały spadku przychodów uprawniające do wzięcia udziału w programie tj. spadek przychodów większy niż 25% ale mniejszy niż 50%, spadek przychodów większy niż 50% ale mniejszy niż 75% oraz spadek przychodów większy niż 75%. Beneficjent oświadczył, że skala spadku przychodów w wybranym przez niego okresie kwalifikuje beneficjenta do przedziału od 75% do 100%. Skala spadku przychodów w wybranym przez niego okresie ustalona przez PFR w oparciu o bazę danych Ministerstwa Finansów kwalifikuje beneficjenta do przedziału od 50% do 75%. Oznacza to, że po dniu zawarcia umowy subwencji doszło do zmiany danych w rejestrze MF w zakresie wysokości przychodów wpływających na skalę spadku przychodów. W konsekwencji beneficjent otrzymał subwencje finansową w zawyżonej wysokości. Oznacza to, że:

1.  prawidłowa wysokość subwencji finansowej, do której uprawniony był beneficjent uwzględniając dokonana korektę w zakresie wysokości przychodów wpływających na kwalifikację beneficjenta do niższego przedziału spadku przychodów – wynosi 135 120,00 zł;

2.  prawidłowa wysokość zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej, do której uprawniony był beneficjent – uwzględniając dokonaną korektę w zakresie wysokości przychodów wpływających na kwalifikację beneficjenta do niższego przedziału spadku przychodów – wynosi 135 120,00 zł oraz

3.  beneficjent zobowiązany jest do zwrotu na rzecz PFR kwoty 103 560,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi w przypadku bezskutecznego upływu wskazanego terminu na dokonanie zwrotu.

Wezwanie zostało odebrane przez R. G. 17 listopada 2023r.

( wezwanie do zapłaty,k.62;potwierdzenie odbioru,k.63)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dowodów z dokumentów.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w ocenie Sądu zaszły przesłanki do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym stosownie do art. 148 ¹ § 1 k.p.c. Żadna ze strona nie złożyła wniosku o jej wysłuchanie na rozprawie (powód w pkt 5 pozwu wniósł jedynie o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność w razie wyznaczenia rozprawy), a nadto w sprawie nie zostały złożone żadne wnioski powodujące konieczność wyznaczenia rozprawy tj. wnioski o przesłuchanie świadków lub stron.

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Powód za podstawę swoje roszczenia wobec pozwanego wskazał § 3 ust. 6 Umowy subwencji finansowej z 1 czerwca 2020 r. oraz § 3 ust. 6 i § 11 ust. 13 Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm”. W ocenie powoda, pozwany w złożonym wniosku o przyznanie pomocy finansowej złożył nieprawdziwe oświadczenia w przedmiocie wysokości przychodów wpływających na skalę spadku przychodów, a zatem elementu składowego koniecznego do wyliczenia kwoty subwencji. W efekcie strona powodowa ustaliła, że strona pozwana otrzymała subwencję finansową w zawyżonej wysokości, co w ocenie powoda uzasadniało żądanie niezwłocznego zwrotu subwencji.

Według przepisów art. 21a ust. 1 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju, Rada Ministrów, w związku ze skutkami COVID-19, może powierzyć Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego, w szczególności w formach, o których mowa w art. 13 ust. 1, lub w formach bezzwrotnych. Z kolei zgodnie z ustępem 2 tego przepisu, program rządowy określa w szczególności warunki i okres udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego, o którym mowa w ust. 1, sposób przygotowania i elementy rocznych planów udzielania tego finansowania oraz sprawozdawczości z ich realizacji. Jak wynika z art. 21a ust. 2b ustawy, w celu uzyskania wsparcia finansowego, o którym mowa w ust. 1, przedsiębiorca zobowiązany jest do złożenia Polskiemu Funduszowi Rozwoju oświadczeń wymaganych do ustalenia przez Polski Fundusz Rozwoju możliwości objęcia przedsiębiorcy wsparciem finansowym.

Zdaniem Sądu trafny okazał się zarzut strony pozwanej, iż powód nie wykazał swojego roszczenia. Bezspornym było, że pomiędzy stronami zawarta została umowa subwencji finansowej, na mocy której powód przyznał pozwanemu subwencję w kwocie 236 680,00 zł, kwota subwencji została przelana na rachunek beneficjenta a następnie powód wydał decyzję o zwolnieniu pozwanego z obowiązku zwrotu subwencji. Powołując się na fakt wystąpienia okoliczności uzasadniających zmianę decyzji o zwolnieniu pozwanego z subwencji powód winien zatem wykazać, że takie okoliczności rzeczywiście zaistniały oraz wykazać wysokość roszczenia poprzez przedstawienie i udokumentowanie stosownych wyliczeń. To na stronie powodowej spoczywał w tej mierze ciężar dowodu jako na stronie wywodzącej z tego faktu korzystne skutki prawne (art. 6 k.c.). Wskazać natomiast należy, że powód żadnej z tych okoliczności nie wykazał. Po doręczeniu mu sprzeciwu od nakazu zapłaty wraz z zobowiązaniem do złożenia pisma przygotowawczego i ustosunkowaniem się do zgłoszonych zarzutów, powód wniósł o przedłużenie terminu do złożenia pisma uzasadniając, że proces pozyskiwania przez pełnomocnika od powoda wyjaśnień i dokumentów niezbędnych do kompleksowego zajęcia stanowiska przedłuża się z uwagi na konieczność konsultacji pomiędzy komórkami organizacyjnymi. Wskazane wyżej okoliczności w żadnym jednak razie nie uzasadniają przedłużenia terminu i Sąd powyższy wniosek oddalił. Z treści wniosku wynika bowiem, że składając pozew powód nie był do tego należycie przygotowany, co może obciążać wyłącznie stronę pozwaną. Pomijając już fakt, że powód nie wyjaśnił pozwanemu w żaden sposób na etapie wezwania do zapłaty, z czego wynika fakt wezwania beneficjenta do zwrotu subwencji i jej wysokości (poza lakonicznym powołaniem się na dane z bazy Ministerstwa Finansów), to stanowisko strony pozwanej było powodowi znane już na etapie elektronicznego postępowania upominawczego, w którym pozwany złożył sprzeciw. Powód zaniechał jednakże należytego przygotowania się do wniesienia powództwa i udowodnienia swojego roszczenia. Zgodnie z art. 166 k.p.c. Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć termin sądowy na wniosek strony zgłoszony przed upływem terminu. Nieprzygotowanie strony do uzasadnienia swojego stanowiska z pewnością takiej ważnej przyczyny nie stanowi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu, w kwocie 5 417,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty. obliczone stosownie § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 180, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

sędzia Joanna Jasińska

(...)

sędzia Joanna Jasińska