Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Katarzyna Małysa
Protokolant:	stażysta Sylwia Berkieta

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2021r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie

przeciwko A. C.

przy udziale (...) Rzecznika Konsumentów (...) W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 10 sierpnia 2020 r., sygn. akt II C 2861/19

oddala apelacje

Sygn. akt XXVII Ca 340/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 lipca 2018 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od A. C. kwoty 1.789,65 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu powód wskazał, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (pierwotny wierzyciel) dnia 14 lipca 2016 r. zawarł z pozwaną pisemną umowę zlecenia obsługi poszkodowej i parkingu kasacyjnego.

W dniu 6 marca 2019 r. referendarz Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Od wydanego nakazu zapłaty pozwana skutecznie wniosła sprzeciw. W sprzeciwie pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2020 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie oddalił powództwo.

Jak ustalił Sąd orzekający w I instancji, w dniu 14 lipca 2016 r. samochód będący własnością pozwanej na skutek kolizji drogowej z winy osoby trzeciej uległ poważnemu uszkodzeniu. Bezpośrednio po zaistniałym zdarzeniu pozwana zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę zlecenia obsługi poszkodowej. (...) sp. z o.o. przyjęła zlecenie obsługi poszkodowej i parkowania pojazdu marki (...) (nr rejestracyjny (...)). W wykonaniu zawartej umowy pojazd pozwanej został odholowany na parking kasacyjny prowadzony przez (...) sp. z o.o. i stał tam do dnia 27 lipca 2016 r. Pozwana udzieliła (...) sp. z o.o. pełnomocnictwa do zgłoszenia szkody i odbioru odszkodowania, do odbioru wszelkiej korespondencji dotyczącej szkody (w tym jej zakresu, kwalifikacji i likwidacji), żądania udostępniania wszelkich informacji, wszelkich dokumentów akt szkody oraz do wystawienia faktury bez podpisu odbiorcy. (...) sp. z o.o. zobowiązała się wykonać wszelkie niezbędne czynności związane z transportem, parkowaniem, oględzinami i likwidacją szkody. Po zakończeniu umowy przewidziana była możliwość bezgotówkowego rozliczenia kosztów z ubezpieczenia sprawcy szkody. Warunkiem rozliczenia bezgotówkowego było podpisanie i odesłanie przez pozwaną umowy przelewu wierzytelności na powodową spółkę w terminie 14 dni od dnia wykonania umowy.

Pozwana wyraziła zgodę Zleceniobiorcy na spłatę wszelkich innych wierzycieli, których wierzytelności powstały w związku ze szkodą opisaną w pkt 1 niniejszej umowy (w tym wykonawców usług), ze skutkiem nabycia przez Zleceniobiorcę spłaconej wierzytelności do wysokości dokonanej zapłaty (zgodnie z art. 518 k.c.). W takim przypadku w razie braku odmiennego uregulowania, do nabytej wierzytelności stosuje się odpowiednio postanowienia dotyczące wynagrodzenia Zleceniobiorcy (pkt 10 umowy). Pozwana wyraziła zgodę na rozliczenie wynagrodzenia oraz wierzytelności nabytej zgodnie z pkt 10 umowy z polisy OC sprawcy, w zakresie w jakim odpowiedzialność spoczywa na zakładzie ubezpieczeń. W pozostałym zakresie należności miały być uregulowane przez zleceniobiorcę w postaci przelewu bankowego w terminie 7 dni od daty, w której ujawniony zostanie ewentualny brak odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, tj. decyzji odmownej lub prawomocnego wyroku (jeśli wierzytelność jest objęta cesją i dochodzona w sądzie). W takiej sytuacji pozwana miała możliwość dochodzenia tych należności od zakładu ubezpieczeń (pkt. 13 umowy).

(...) sp. z o.o. wystawiła fakturę nr (...) na całkowitą kwotę 1789,65 zł za przyjęcie i zabezpieczenie pojazdu (pkt 8 ppkt. 11 umowy) - 184,50 zł, za parkowanie pojazdu liczone od drugiej rozpoczętej doby (pkt 12 umowy) - 516, 60 zł, za reprezentowanie zleceniodawcy przed sprawcą lub zakładem ubezpieczeń w zakresie innym niż udział w oględzinach (pkt 8 ppkt 13 umowy), reprezentowanie przed sprawcą lub zakładem ubezpieczeń oraz zapewnienie obsługi mechanicznej niezbędnej do ujawnienia zakresu uszkodzeń pojazdu podczas oględzin na placu (pkt 8 ppkt 14 umowy) – 246 zł, reprezentowanie przed sprawcą lub zakładem ubezpieczeń oraz zapewnienie obsługi pomocniczej pozostałych czynności oględzin, w tym warunków w postaci pomieszczenia, materiałów i narzędzi podczas sporządzania dokumentacji z oględzin (pkt 8 ppkt 15 umowy) – 123 zł, holowanie pojazdu – 676,50 zł.

W dniu 27 lipca 2016 r. dokonano wydania pozwanej pojazdu marki (...) o nr rejestracyjnym (...). Pojazd został wydany ojcu pozwanej M. C..

(...) S.A. uiściła na rzecz powodowej spółki łączną kwotę (...) zł z tytułu likwidacji szkody. Kwoty te obejmowały należności za holowanie pojazdu pozwanej, parkowanie na parkingu kasacyjnym oraz wynajem pojazdu zastępczego.

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. jako cedent dnia 1 września 2016 r. zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności do inkasa w ramach współpracy opartej o umowę współpracy z dnia 23 grudnia 2015 r. Cedent oświadczył, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanej na kwotę (...) zł.

W ocenie Sądu I instancji, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie art. 385 § 1 k.c. Sąd Rejonowy zważył, iż wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 1, 2 i 3 k.c.).

W przedmiotowej sprawie pozwana zawarła umowę o obsługę poszkodową w sytuacji dla niej bardzo trudnej. Kolizja drogowa, której skutkiem jest zniszczenie auta, związana z tym konieczność usunięcia uszkodzonego pojazdu jest zdarzeniem nagłym. Oferując usługi konsumentowi będącemu w stanie silnego stresu przedsiębiorca winien zachować szczególną staranność. Warunki proponowanej umowy powinien przekazać w sposób jasny i zrozumiały. Przedsiębiorca nie powinien zatajać żadnych elementów proponowanej umowy. W świetle powyższych okoliczności Sąd I instancji ocenił, iż wykorzystywanie trudnej dla konsumenta sytuacji dla narzucenia mu niekorzystnych warunków umowy jest niewątpliwie nieuczciwą praktyką rynkową.

Za nieuczciwą praktykę rynkową Sąd Rejonowy uznał także brak transparentności cennika przedstawionego pozwanej przez pracownika (...). Cennik zapisany jest w jednym z postanowień umowy, w postaci tekstu ciągłego, bez akapitów i bez podziału wierszy. Forma graficzna cennika ogranicza konsumentowi możliwość faktycznego zapoznania się z obowiązującymi cenami. Sąd podzielił stanowisko Rzecznika Konsumentów, że konstrukcja cennika stanowi naruszenie art. 385 § 2 k.c. wprowadzającego obowiązek formułowania wzorca umowy w sposób jasny i jednoznaczny.

Sąd orzekający w I instancji uznał zarzut powoda jakoby pozwana nie mogła powoływać się na wprowadzenie jej w błąd z uwagi na nieuchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu w terminie przewidzianych w art. 88 k.c. za nietrafny.

Na podstawie art. 12 u.p.n.p.r. Sąd Rejonowy zważył, iż w sprawie niniejszej pozwana nie występowała z żądaniem na podstawie przepisów kodeksu cywilnego dotyczących wad oświadczenia woli zatem nie powstał po jej stronie obowiązek złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu. Pozwana dochodziła ochrony sądowej na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 u.p.n.p.r. Przepis ten obliguje jedynie do wykazania zaistnienia przesłanek uzasadniających udzielenie ochrony sądowej konsumentowi na skutek stosowania wobec niego nieuczciwych praktyk rynkowych.

Działanie przedsiębiorcy stosującego wobec konsumentów nieuczciwe praktyki rynkowe, zawierającego umowę o świadczenie usług z konsumentem w warunkach nierównowagi kontraktowej nie zasługiwało, zdaniem Sądu Rejonowego, na ochronę prawną.

Apelacje od powyższego wyroku wniósł powód, zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz art. 385 § 2 k.c.

Przy tak postawionych zarzutach apelacji strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odpowiedzi na apelację złożyli (...) Rzecznik Konsumentów w (...) W. oraz pozwana, w których wnieśli o oddalenie apelacji w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w toku postępowania nie dopuścił się zarzucanych mu uchybień, a rozstrzygnięcie – zarówno co do podstawy faktycznej, jak i prawnej – jest w ocenie Sądu Okręgowego słuszne i w pełni odpowiadające prawu. Sąd Rejonowy wbrew twierdzeniom apelującego dokonał trafnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Do ustalonego stanu faktycznego zastosowane zostały właściwe przepisy prawa materialnego, które zostały prawidłowo zinterpretowane. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, podzielając ustalenia faktyczne i poglądy prawne Sądu Rejonowego, przyjmuje je za własne.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może być uznany za uzasadniony, strona powodowa nie podniosła żadnego argumentu przemawiającego za przyznaniem, iż doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów przez Sąd I instancji.

W szczególności w badanej sprawie nie miała znaczenia kwestia czy umowa zlecenia została zawarta niezwłocznie po kolizji czy dopiero po odholowaniu pojazdu do siedziby poprzednika prawnego powoda. Czas, jaki upłynął między zaistnieniem szkody a zawarciem umowy nie był na tyle długi, żeby pozwana mogła ochłonąć z silnych emocji wywołanych zdarzeniem. Okoliczności sprawy uzasadniały więc przyjęcie, że umowę zawarto bezpośrednio po kolizji, oferując usługę konsumentowi znajdującemu się w stanie silnego stresu spowodowanego wypadkiem.

Sąd Odwoławczy podzielił również ustalenia Sądu I instancji, odnoszące się do kwestii holowania pojazdu. Jak wynika z akt sprawy, usługa holowania była objęta zakresem umowy łączącej pozwaną z spółką (...) sp. z o.o. Powyższe znajduje potwierdzenie w treści umowy oraz faktury nr (...) wystawionej przez (...).

W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, iż w apelacji skarżący przedstawił jedynie własną ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów i swoją wersję wydarzeń, a naruszenia przywołanych przepisów postępowania upatruje wyłącznie w tym, że Sąd I instancji dokonał oceny odmiennej. Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje Sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy może być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli Sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź z doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych poprzez przedstawienie przez skarżącego własnej wersji stanu faktycznego. Formułując taki zarzut skarżący powinni wskazać, jakie kryteria oceny Sąd naruszył przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając ( por. red. A. Zieliński, K. Flaga - Gieruszyńska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2014). Skuteczność zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 k.p.c. i wynikającej z normy przewidzianej w tym przepisie zasady swobodnej oceny dowodów zależy od wykazania przez apelującego niekonsekwencji w rozumowaniu, kojarzeniu faktów i wyciąganiu z nich wniosków, a więc naruszenia uznanych zasad oceny dowodów i prawniczej argumentacji. Potencjalnie możliwa odmienna ocena zebranych dowodów, jeżeli skarżący nie wykazał na czym polega wadliwość rozumowania Sądu dokonującego innej oceny, sama w sobie nie może prowadzić do zakwestionowania ustaleń Sądu I instancji ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 27 maja 2014 r., sygn. akt V ACa 23/14, LEX nr 1506122).

Wobec powyższego Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów powoda odnoszących się do naruszenia przepisów postępowania w postaci art. 233 § 1 k.p.c. i nie znalazł podstaw do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji.

Sąd Odwoławczy jako bezzasadny ocenił również zarzut naruszenia art. 385 § 2 k.c.

Zgodnie z przywołanym przepisem wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta. Zasady wyrażonej w zdaniu poprzedzającym nie stosuje się w postępowaniu w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

Wynikający z art. 385 § 2 k.c. wymóg jednoznacznego i w sposób zrozumiały sformułowania wzorca, określany zasadą transparentności wzorca, wyraźnie wyodrębnia te dwa elementy. Zrozumiałość dotyczy zarówno treści jak i formy wzorca, natomiast wymóg jednoznacznego jego sformułowania odnosi się wyłącznie do treści, zmierzając do zapobiegania sformułowaniom, które mogą prowadzić do wieloznaczności tekstu. Ta przesłanka jest spełniona tylko wtedy, gdy postanowienie wzorca nie budzi wątpliwości, co do jego znaczenia, innymi słowy, gdy wynika z niego tylko jedna możliwa interpretacja dla przeciętnego, typowego konsumenta ( por. wyroki SN: z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 313/12, nie publ., z dnia 13 czerwca 2012 r., II CSK 515/11, nie publ. i z dnia 10 lipca 2014 r., I CSK 531/13, nie publ.).

Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu (art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r., t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2070 dalej: u.p.n.p.r.).

W świetle powyższych rozważań nie można było przyjąć, iż Sąd I instancji dokonał nieprawidłowej oceny umowy oraz cennika przedstawionego pozwanej przez pracownika (...). Zapisanie cennika w jednym z postanowień umowy, w postaci tekstu ciągłego, bez akapitów i bez podziału wierszy, znacznie utrudnia jego zrozumienie. Forma graficzna cennika ogranicza konsumentowi możliwość faktycznego zapoznania się z obowiązującymi cenami. Tym samym, Sąd orzekający w II instancji podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, iż skonstruowanie w ten sposób cennika stanowiło naruszenie art. 385 § 2 k.c.

Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut naruszenia art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, zgodnie z którym w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu.

Powyższy przepis może być podstawą roszczeń dochodzonych przez konsumenta pozywającego przedsiębiorcę. Jednakże nie można wyłączyć możliwości powołania się na niego w sytuacji, gdy to przedsiębiorca wystąpił na drogę sądową. Komentowany przepis obliguje jedynie do wykazania zaistnienia przesłanek uzasadniających udzielenie ochrony sądowej konsumentowi na skutek stosowania wobec niego nieuczciwych praktyk rynkowych. Zgodnie z art. 3 u.p.n.p.r. stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych jest zakazane. Zawarcie umowy na skutek stosowania zakazanych praktyk, będzie zatem skutkowało nieważnością takiej czynności na podstawie art. 58 k.c.

Stwierdzając zatem prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji oraz brak zasadności zarzutów apelacji, Sąd drugiej instancji na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia Katarzyna Małysa

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

Sędzia Katarzyna Małysa