Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Ewa Kiper
Protokolant:	sekr. sądowy Julia Kuźniarska

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2024r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Company w D.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 22 listopada 2022 r., sygn. akt II C 33/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od M. B. na rzecz (...) Company w D. kwotę 450 złotych (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVII Ca 413/23

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym i do uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego stosuje się art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., zgodnie z którym, jeżeli Sąd odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne i czyniąc je integralną częścią poniższych rozważań. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy mają oparcie w należycie zebranym w sprawie i właściwie ocenionym materiale dowodowym. Sąd II instancji podziela i przyjmuje za własną także dokonaną przez Sąd I instancji ocenę prawną stanu faktycznego sprawy.

Odnosząc się kolejno do podnoszonych zarzutów natury procesowej Sąd odwoławczy nie stwierdził jakoby pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie spełniało wymagań opisanych w art. 327 ¹ § 1 k.p.c.. Zgodnie z powołanym przepisem uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Naruszenie przepisu określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (tak trafnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 stycznia 2023 r., I ACa 292/22).

Pisemne uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia tego rodzaju nieprawidłowości nie zawiera. Przedstawione w postawionym zarzucie oczekiwania strony pozwanej co do treści uzasadnienia, nie oznaczają, że ich brak sprawia, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie spełnia wymogów opisanych w powołanym przepisie, albo nie poddaje się kontroli instancyjnej.

Dość wskazać, że Sąd I instancji zasadnie wskazał, że w dniu 12 lutego 2021 r. pozwana dokonała zwrotu powodowi kwoty 714,34 zł, jaką otrzymała tytułem rezerwacji na wykonanie odwołanego lotu (...) z G. do L. (wydruk z wewnętrznego systemu rezerwacji pozwanej dot. Rezerwacji o nr (...) k. 57 a.s.). Z przedłożonego wydruku wynika również, że zwrot powyższej kwoty nastąpił w formie pieniężnej, a uzyskany przez powoda voucher (w dniu 14 grudnia 2020 r.) został unieważniony. W konsekwencji okoliczność zwrotu należności za pośrednictwem vouchera nie stanowi okoliczności relewantnej dla niniejszej sprawy i nie musiała być omawiana w sposób szczegółowych przez Sąd I instancji. W konsekwencji bezzasadnym jest również zarzut opisany jako zarzut naruszenia art. 8 ust. 1 lit. a w zw. z art. 7 ust. 3 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Zwrot został dokonany w formie gotówkowej, a w konsekwencji w sposób przewidziany na gruncie ww. przepisów.

Zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. okazał się również bezzasadny.

W myśl ugruntowanych poglądów judykatury, przepis art. 233 § 1 k.p.c.. daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów i może stanowić punkt zaczepienia w apelacji jedynie wtedy, gdy posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi skarżący wykaże, że doszło do rażącego naruszenia ustanowionych w tym przepisie zasad oceny wiarygodności i mocy dowodów, a nie wówczas gdy będzie dążył jedynie do przeforsowania ustalonego przez siebie stanu faktycznego a w konsekwencji i oceny prawnej (tak np. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 września 2009 r., sygn. akt l ACa 550/09).

W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty apelacji sprowadzają się zaś wyłącznie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził, aby lot o numerze (...) był lotem łączonym w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Strona pozwana zasadnie wskazuje, że przedstawione do akt sprawy zamówienie nr (...) wystawiony przez pośrednika „(...).pl” (k. 6 a.s.) obejmuje rezerwację na różne numery biletów. Z zamówienia wynika bowiem, że lot z G. do L. objęty był biletem (...), natomiast lot z L. do M. biletem (...). Należy zatem podzielić stanowisko pozwanego, że lot ten nie jest lotem łączonym. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 października 2022 r., C-436/21 art. 2 lit. h) rozporządzenia Nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, iż pojęcie „lot łączony” obejmuje operację transportową składającą się z kilku lotów wykonywanych przez różnych obsługujących przewoźników lotniczych, którzy nie są związani żadnym szczególnym stosunkiem prawnym, jeżeli te loty zostały połączone przez biuro podróży, które wystawiło na tę operację fakturę na łączną cenę oraz jeden bilet. Tymczasem o ile niewątpliwie pośrednik dokonał połączenia lotów i wystawił fakturę na łączoną cenę, nie obejmowały one jednego biletu (rezerwacji), co konstytuowałoby możliwością uznania lotu za lot łączony. Jednocześnie podróżny musiał sobie zdawać z powyższego stanu rzeczy świadomość, gdyż okoliczność ta wynika wprost z treści dokonanej rezerwacji.

W tym stanie rzeczy bezzasadny jest zarzut opisany jako zarzut naruszenia art. 2 lit. h Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 w zw. z wyrokiem TSUE z dnia 5 października 2022 r. (C-436/21) i w zw. z art. 267 lit. b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wbrew odmiennej ocenie skarżącego Sąd I instancji zasadnie również ustalił, że przyczyną odwołanego lotu były ograniczenia związane z COVID-19, co też wykazała strona pozwana.

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zakazów w ruchu lotniczym z dnia 7 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2189), które weszło w życie dnia 9 grudnia 2020 roku, wprowadzono zakaz wykonywania, na lotniskach wpisanych do rejestru lotnisk cywilnych i lądowiskach wpisanych do ewidencji lądowisk, lądowania przewożących pasażerów cywilnych statków powietrznych wykonujących loty międzynarodowe z lotnisk położonych na terytorium:

1)  Bośni i Hercegowiny;

2)  Czarnogóry;

3)  Gruzji;

4)  Jordańskiego Królestwa Haszymidzkiego;

5)  Republiki Armenii;

6)  Republiki Kosowa;

7)  Republiki Macedonii Północnej;

8)  Republiki Serbii;

9)  Stanów Zjednoczonych Ameryki, z wyjątkiem lotnisk położonych na terytorium stanów Illinois i N..

Kolejnym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakazów w ruchu lotniczym (Dz.U. z 2020 r. poz. 2315) w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2020 r. w sprawie zakazów w ruchu lotniczym (Dz.U. poz. 2189) zakaz poszerzono na Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Rozporządzenie weszło w życie dnia 22 grudnia 2020 roku.

Powyższy zakaz obowiązywał do 5 stycznia 2021 r., a więc w czasie w którym zaplanowano podróż powoda.

Jednocześnie z okoliczności bezspornych w niniejszej sprawie wynika, że skarżony lot z G. do L. miał być poprzedzony lotem rotacyjnym z L. do G..

Jak trafnie wskazał Sąd I instancji kwestia „nadzwyczajnych okoliczności” w ruchu lotniczym jest przedmiotem bogatego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Przykładowo w uzasadnieniu wyroku w sprawie W.-H. (C-549/07) Trybunał stwierdził, że okoliczności związane ze zdarzeniem mogą zostać uznane za „nadzwyczajne” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia 261/2004 tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzenia, które nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nad którym nie można skutecznie zapanować ze względu na jego charakter lub źródło. Podobnie Trybunał stwierdził w uzasadnieniu wyroku z 3 1 stycznia 2013 r. w sprawie C-12/11 (D. M.v. (...) Ltd.).

Jednocześnie w orzecznictwie Trybunału pojawiły się tezy wskazujące, iż owo zdarzenie nadzwyczajne, może być podstawą do zwolnienia z odpowiedzialności, nawet jeżeli nie wystąpiło w locie pasażera, lecz w locie poprzedzającym.

W wyroku z dnia 11 czerwca 2020 roku, TSUE C-74/19 orzeczono, iż artykuł 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom w przypadku dużego opóźnienia lub odwołania lotu obsługujący przewoźnik lotniczy może powołać się na 'nadzwyczajną okoliczność', która miała wpływ na poprzedni lot obsługiwany przez tego samego przewoźnika za pośrednictwem tego samego statku powietrznego, pod warunkiem, że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem, względnie odwołaniem kolejnego lotu, czego ocena należy do sądu odsyłającego z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego.

W tym stanie rzeczy o ile zatem strona apelująca zasadnie wskazuje, że samodzielnie zakaz wykonywania lotów nie obejmował odlotu z terytorium Rzeczpospolitej Polski do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, nie ulega wątpliwości wprowadzony zakaz miał wpływ na poprzedni lot rotacyjny, co uwalnia przewoźnika od odpowiedzialności z tytułu odwołania lotu. Jednocześnie zakaz o którym mowa niewątpliwie wpisuje się w pojęcie „nadzwyczajnej okoliczności”, gdyż było zdarzeniem, które nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nad którym nie można skutecznie zapanować ze względu na jego charakter lub źródło.

Odnosząc się do oceny możliwości uniknięcia okoliczności stanowiących podstawę odwołania lotów – tj. zdolności uniknięcia przez pozwanego opóźnienia przy wykorzystaniu wszelkich racjonalnych środków.

W wyroku z dnia 11 czerwca 2020 r., C-74/19, TSUE wskazało, że „staranność wymagana od tego przewoźnika lotniczego, mająca umożliwić mu uzyskanie zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania, zakłada bowiem zastosowanie przez niego wszelkich dostępnych mu środków w celu zapewnienia racjonalnej, zadowalającej i zrealizowanej w możliwie najszybszym terminie zmiany planu podróży, do których to środków należy poszukiwanie innych lotów bezpośrednich lub łączonych obsługiwanych ewentualnie przez innych przewoźników lotniczych należących do tego samego sojuszu lotniczego lub spoza niego, przylatujących do celu wcześniej niż następny lot danego przewoźnika lotniczego. Zatem jedynie w przypadku braku jakichkolwiek wolnych miejsc w ramach innego bezpośredniego lub łączonego lotu umożliwiającego danemu pasażerowi dotarcie do miejsca docelowego wcześniej, niż umożliwia to następny lot danego przewoźnika lotniczego, lub gdy dokonanie takiej zmiany planu podróży stanowi dla tego przewoźnika lotniczego poświęcenie, jakiego nie można od niego wymagać, mając na uwadze możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie, należy uznać, że wykorzystując w celu dokonania zmiany planu podróży danego pasażera następny obsługiwany przez siebie lot, wspomniany przewoźnik lotniczy zastosował wszelkie dostępne mu środki” (w punkcie 59 i 60 ww. wyroku).

Należy również wskazać, że nie należy wymagać jednak od przewoźnika lotniczego dokonywania nadmiernych poświęceń z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie (por. wyrok (...) z 4 kwietnia 2019 r. (G., C-501/17, EU:C:2019:288, pkt 31)).

W stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy nie znajduje argumentów na podstawie których uznać należałoby, że pozwany nie podjął wszelkich racjonalnych środków w celu umożliwienia powodowi dotarcia do miejsca docelowego – przy wykorzystaniu wszelkich racjonalnych środków. W okolicznościach sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, że strona pozwana miała możliwość zorganizowania innego rodzaju połączenia umożliwiającego powodowi dotarcie na czas lot z L. do M. objęty rezerwacją (...) (lot nr (...)), czy też istniała faktyczna możliwość zorganizowania alternatywnego lotu do L.

W konsekwencji strona pozwana wykazała przesłanki uwalniające ją od wypłaty odszkodowania na podstawie art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91.

W tym stanie rzeczy na uwzględnienie nie zasługiwały również zarzuty opisane jako zarzuty naruszenia art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 oraz zarzutu naruszenia art. 8 ust. 1 lit. b Rozporządzenia (WE) nr 261/2004.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Apelacja powoda została oddalona, a zatem należy traktować go jako stronę przegrywającą postępowanie apelacyjne. Koszty tego postępowania obejmują wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego, których wysokość została ustalona na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 in fine w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.