Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Adam Malinowski
Protokolant:	stażysta Natalia Łuczak

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2024r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. N. i M. N.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 27 stycznia 2023 r., sygn. akt II C 2139/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok z ten sposób, że oddala powództwo w całości oraz odstępuje od obciążania powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego;

2.  w pozostałym zakresie oddala apelację;

3.  zasądza od każdego z powodów na rzecz pozwanego kwotę 235 (dwieście trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej, płatną z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o przyznaniu kosztów do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVII Ca 1289/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 lipca 2022 r. powodowie K. N. i M. N. domagali się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na swoją rzecz kwot po 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 lipca 2022 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

Uzasadniając żądanie pozwu powodowie wskazali, że posiadali rezerwację na lot (...) na trasie B. ((...)) – K. (K.) w dniu 10 czerwca 2022 r. Z uwagi na opóźnienie lotu powodowie dotarli do miejsca docelowego z ponad 6-godzinnym opóźnieniem. Powodowie wskazali, iż nabyli w stosunku do pozwanego roszczenie o zapłatę odszkodowania, na podstawie art. 5, 6 i 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Podnieśli, iż pozwany nie wykazał, co było przyczyną wystąpienia usterki technicznej, a tym samym nie udowodnił, że była ona spowodowana wystąpieniem nadzwyczajnych okoliczności.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł zarzut wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, zwalniających przewoźnika od obowiązku wypłaty odszkodowania w postaci zablokowania rurki Pitot’a przez owady. Pozwana podniosła, że sposób działania pracowników i współpracowników pozwanej dowodzi, że spółka podjęła wszelkie środki, by pomimo zaistnienia tak nieoczekiwanego, nagłego i niezawinionego przez przewoźnika zdarzenia, zminimalizować powstałe w jego w wyniku opóźnienie lotu.

Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 250 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 21 lipca 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 250 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 21 lipca 2022 r. do dnia zapłaty;

4.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości. Rozstrzygnięciu zarzucił:

I.  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, że:

a)  w realiach przedmiotowej sprawy nie zostało wykazane, że usterka miała charakter nadzwyczajny;

b)  zablokowanie rurki Pitot’a przez owady wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności gospodarczej;

c)  usterka „feel diff press” została stwierdzona po starcie lotu;

d)  pozwany nie wykazał, że podjął wszelkie racjonalne środki zmierzające do wyeliminowania lub zminimalizowania opóźnienia lotu;

e)  pozwany nie wykazał, dlaczego spornego rejsu nie przejął samolot (...);

f)  sygnalizacja jest tożsama z usterką;

II.  naruszenie prawa procesowego mające wpływ na wynik postępowania, tj.:

a)  art. 232 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 278 § 1 k.p.c. i art. 2781 k.p.c., poprzez pominięcie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego sporządzonej w sprawie II C 4877/18 celem pozyskania wiedzy specjalistycznych;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą i dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów – dokumentacji technicznej samolotu, raportów operacyjnych, raportu organizacji obsługowej w B. polegającą na błędnym przyjęciu, że usterka „feel diff press” została stwierdzona po starcie lotu;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą i dowolną ocenę materiału dowodowego polegającą na błędnym przyjęciu, że pozwany nie wykazał, dlaczego spornego rejsu nie przejął samolot (...);

d)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 228 k.p.c. poprzez przyjęcie, że zablokowanie rurki P.’a przez owady wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności gospodarczej, a w rzeczywistości jest to zdarzenie wyjątkowe;

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą i dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego i przyjęcie, że pozwany powinien podjąć działania zmierzające do zapewnienia samolotu zastępczego już po starcie samolotu(...);

f)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nielogiczną ocenę, że pozwany powinien już po pojawieniu się sygnalizacji w samolocie podjąć działania mające na celu wysłanie maszyny zapasowej do B.;

g)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że przewoźnik podejmuje racjonalne środki tylko w sytuacji wysłania samolotu zastępczego do wykonania opóźnionego lotu;

III.  naruszenie prawa materialnego mające wpływ na wynik postępowania, tj.:

a)  art. 7 ust. 1 pkt a Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powodom należy się odszkodowanie, pomimo zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności;

b)  art. 5 ust. 3 ww. Rozporządzenia poprzez błędną wykładnię i uznanie, że przyczyna opóźnienia lotu nie stanowi okoliczności nadzwyczajnej.

Powołując się na powyższe podstawy pozwany wniósł o zmianę orzeczenia poprzez oddalenie każdego powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podziela zarzuty podniesione przez skarżącego. Sytuacja, w której doszło do wystąpienia usterki polegającej na zablokowaniu rurki P.’a przez owady w samolocie, który realizował lot, w którym mieli uczestniczyć powodowie, stanowi nadzwyczajną okoliczność w rozumieniu Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004, przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty za odwołany lot, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Innymi słowy, przewoźnik lotniczy zwolni się od odpowiedzialności wobec pasażerów, gdy wykaże łączne spełnienie trzech przesłanek: zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności, wystąpienia związku przyczynowego między tą okolicznością a odwołaniem lotu oraz braku możliwości uniknięcia zdarzenia, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Za "nadzwyczajną okoliczność" w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia uznać należy te zdarzenia, które nie są nierozerwalnie związane z systemem funkcjonowania statku powietrznego i nie podlegają skutecznej kontroli przewoźnika (wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 4 maja 2017 r., sygn. akt C-315/15, EU:C:2017:342, pkt 24). Taką nadzwyczajną okolicznością może być usterka techniczna, a więc nieoczekiwana wada mogąca wpłynąć na bezpieczeństwo lotu. W przedmiotowej sprawie w kategoriach nadzwyczajnej okoliczności rozpatrywano usterkę samolotu polegającą na zablokowaniu rurki Pitot’a przez owady. Nie ma żadnych wątpliwości, że to właśnie tego typu usterka doprowadziła do odstąpienia od terminowej realizacji lotu powodów. Na wystąpienie usterki wskazywały odczyty urządzeń pokładowych około 3 minuty po starcie na wysokości ok. 1200 FT rejsu (...), zaś jej określenie nastąpiło po wylądowaniu w B.. Lokalny mechanik zdiagnozował problem i podjął czynności zmierzające do usprawnienia maszyny. Podkreślenia wymaga, że usterka wystąpiła po starcie maszyny na wysokości 1200 stóp, co wynika z raportu potwierdzenia zgłoszenia w centralnej bazie zgłoszeń ULC. Z kolei sam opis problemu – zatkanie przez owady – potwierdza raport techniczny załączony do sprzeciwu od nakazu zapłaty. Zatem kwalifikacja przedmiotowej usterki jako zdarzenia nadzwyczajnego wynika z czasu zdarzenia oraz jego charakterystyki, która pozostawała poza kontrolą pozwanego.

W zakresie ustalenia, czy pozwany podjął wszelkie niezbędne i racjonalne działania w calu uniknięcia zdarzenia należy wskazać, że za zupełnie nieracjonalne i niemożliwe do spełnienia, byłoby oczekiwanie utrzymywania floty rezerwowej dla wszystkich lotów z siatki połączeń przewoźnika, czy zapewnienie w każdej sytuacji realizacji lotów przez innych przewoźników. Rozplanowanie zasobów we właściwym czasie nie powinno wymagać od przewoźnika lotniczego dokonywania nadmiernych poświęceń – zob. wyrok TSUE z 12 maja 2011 r. (sygn. akt C-294/10, EU:C:2011:303, pkt 37). W ocenie Sądu nieracjonalnym w szczególności było oczekiwanie dostarczenia maszyny zastępczej przed zdiagnozowaniem problemu, które nastąpiło niezwłocznie. Skoro zaś diagnoza i naprawa nastąpiły niezwłocznie, a jak wyżej wskazano usterka miała charakter okoliczności nadzwyczajnej to należy uznać, że przewoźnik wykazał wyczerpanie hipotezy w/w art. 5 ust. 3.

W konsekwencji należało przyjąć, że skarżący skutecznie zarzucił w apelacji błędy w ocenie prawa materialnego związane z pominięciem okoliczności zwalniających przewoźnika od odpowiedzialności, co poskutkowało zmianą orzeczenia Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze zmienił zaskarżony wyrok i na mocy art. 386 § 1 k.p.c. oddalił powództwo, natomiast w oparciu o art. 102 k.p.c. z uwagi na szczególne okoliczności sprawy nie obciążył powodów kosztami postępowania przed pierwszą instancją, mając na uwadze względy słuszności, co uzasadniało oddalenie apelacji w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. Informacje przekazane w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 06.07.2022 r. skierowanym do powodów, w sposób mylący wskazały na przyczynę usterki, a kompletne wyjaśnienie powodów opóźnienia nastąpiło dopiero na etapie sądowym. Należało oczekiwać od pozwanego, że powód opóźnienia (zatkany element samolotu) oraz moment tego zdarzenia (w powietrzu, w trakcie wykonywania rejsu poprzedzającego) jako elementy determinujące ocenę zasadności wszczęcia postępowania sądowego powinny zostać ujawnione wobec strony powodowej w odpowiedzi na pierwsze pismo. W ocenie Sądu uniemożliwiło to powodom realną ocenę słuszności podnoszonego roszczenia przed jego wniesieniem do Sądu. Odpowiedzialność finansowa powodów wobec pozwanego winna zostać z tych względów ograniczona, w zakresie dotyczącym pierwszej instancji. Powyższe okoliczności nie dotyczą postępowania odwoławczego, w którym strona powodowa w dalszym ciągu konsekwentnie popierała roszczenie pomimo złożenia dokumentów wskazujących na jego niezasadność. W konsekwencji o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku sprawy. Zasądzone koszty w odniesieniu do każdego z powodów obejmują opłatę od apelacji (100 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika (135 zł) ustalone zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).