Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Małgorzata Szymkiewicz-Trelka
Protokolant:	Sekretarz Sądowy Mikołaj Perz

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W.

z dnia 2 lutego 2023 r., sygn. akt II C 2133/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok w następujący sposób:

a)  w punkcie drugim zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 400 (czterysta) euro z odsetkami za opóźnienie w ustawowej wysokości należnymi od dnia 30 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

b)  w punkcie trzecim zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1117 (tysiąc sto siedemnaście) złotych z odsetkami za opóźnienie w ustawowej wysokości należnymi po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

I.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych z odsetkami za opóźnienie w ustawowej wysokości należnymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu przed sądem drugiej instancji, w tym kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XXVII Ca 1836/23

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym i do uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego stosuje się art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., zgodnie z którym, jeżeli Sąd odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył co następuje:

apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy co do zasady podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne i czyniąc integralną częścią poniższych rozważań, za wyjątkiem ustalenia przez Sąd meriti, że sporny przelot został przeprowadzony zgodnie z planem i informacją oraz rezerwacją z dnia 7 września 2021 r., a zatem, że nie został przyspieszony w sposób uzasadniającym dochodzenie roszczenia. Sąd Okręgowy nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania. W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd II instancji uznał, odmiennie niż Sąd Rejonowy, że powód wykazał zasadność powództwa.

Istota sprawy sprowadzała się do odpowiedzi na pytanie, czy w przypadku, gdy pasażer został poinformowani przez biuro podróży, z którym zawarł umowę o udział w imprezie turystycznej, o godzinie przelotu, a następnie o zmianie tej godziny na znacznie późniejszą, pasażerowi przysługuje odszkodowanie w oparciu o przepisy Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.

Kwestia ta była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20, co zasadnie wskazuje w apelacji strona powodowa.

Zgodnie z powołanym judykatem pasażer posiada „potwierdzoną rezerwację” w rozumieniu tego przepisu, jeżeli organizator wycieczek przekazuje temu pasażerowi, z którym jest związany umową, „inny dowód” w rozumieniu art. 2 lit. g tego rozporządzenia, który zawiera przyrzeczenie przewozu tego pasażera określonym lotem, zidentyfikowanym poprzez wskazanie miejsca i czasu odlotu i przylotu oraz numeru lotu, nawet jeżeli ten organizator wycieczek nie otrzymał od danego przewoźnika lotniczego potwierdzenia czasu odlotu i przylotu dotyczących tego lotu (pkt 51 wyroku). Dodatkowo wskazano, że „artykuł 2 lit. b) rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że przewoźnik lotniczy może zostać uznany za „obsługującego przewoźnika lotniczego” w rozumieniu tego przepisu w odniesieniu do danego pasażera, gdy ów pasażer zawarł umowę z organizatorem wycieczek na konkretny lot obsługiwany przez tego przewoźnika lotniczego, przy czym przewoźnik lotniczy nie potwierdził rozkładu godzin lotu ani organizator wycieczek nie dokonał rezerwacji dla tego pasażera u owego przewoźnika lotniczego” (pkt 62 wyroku).

W konsekwencji słusznym jest stanowisko, że legitymacja bierna procesowa przewoźnika w sprawie o odszkodowanie za odwołanie lotu – na gruncie ww. rozporządzenia – jest niezależna od tego, czy ów przewoźnik w ogóle dany lot w rzeczywistości zaplanował. W sytuacji w której biuro podróży bez porozumienia z przewoźnikiem dokonało „rezerwacji” w ww. rozumieniu tj. wydało pasażerowi wystawiony przez to biuro podróży dokument zawierający „przyrzeczenie przewozu tego pasażera określonym lotem zidentyfikowanym przez wskazanie miejsca i czasu odlotu i przylotu oraz numeru lotu”, to pasażer ten legitymuje się „innym dowodem” potwierdzenia rezerwacji w rozumieniu art. 2 lit. g) rozporządzenia. W tym stanie rzeczy pasażer jest uprawniony dochodzić od przewoźnika odszkodowania, a ów przewoźnik musi samodzielnie dochodzić ewentualnych roszczeń regresowych od biura podróży, które dopuściło się zaniedbania.

Jak bowiem wyjaśnił Trybunał Sprawiedliwości (por. pkt 40 – 41 wyroku z dnia 21 grudnia 2021 r.) „rozporządzenie nr 261/2004 nie definiuje pojęcia „potwierdzonej rezerwacji”. Jednakże pojęcie „rezerwacji” zostało natomiast zdefiniowane w art. 2 lit. g) tego rozporządzenia jako „fakt posiadania przez pasażera biletu lub innego dowodu potwierdzającego, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek”. Z definicji tej wynika, że rezerwację może stanowić „inny dowód” wskazujący, że rezerwacja została zaakceptowana i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego albo przez organizatora wycieczek. Wynika z tego, że rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez organizatora wycieczek ma tę samą wartość co rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego”.

W końcu należy wskazać, że przewoźnik lotniczy może zostać uznany za „obsługującego przewoźnika lotniczego” w rozumieniu art. 2 lit. b) rozporządzenia nr 261/2004 w odniesieniu do danego pasażera, gdy ów pasażer zawarł umowę z organizatorem wycieczek na konkretny lot obsługiwany przez tego przewoźnika lotniczego, przy czym przewoźnik lotniczy nie potwierdził rozkładu godzin lotu ani organizator wycieczek nie dokonał rezerwacji dla tego pasażera u owego przewoźnika lotniczego, a ponadto planowy czas przylotu danego lotu w rozumieniu art. 2 lit. h), art. 5 ust. 1 lit. c), art. 7 ust. 1 zdanie drugie i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 może, dla celów odszkodowania należnego na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, wynikać z „innych dowodów” w rozumieniu art. 2 lit. g) tego rozporządzenia, które zostały przekazane pasażerowi przez organizatora wycieczek (por. punkty 62 i 68 wyroku z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że poprzedniczka prawna powoda, M. K. która zawarła w dniu 7 września 2021 r. z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością umowę o udział w imprezie turystycznej nr (...) była uprawniona do otrzymania odszkodowania za opóźniony lot w oparciu o przepisy Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 (k. 14 a.s.). Umowa ta zawierała wskazanie na sporny lot (...) w godzinach 06:40-08:25 9 października 2021 r. oraz przewoźnika (...) SA, a w konsekwencji stanowiła „potwierdzoną rezerwację” w rozumieniu art. 3 ust 2 lit. a rozporządzenia (WE) nr 261/2004 a przez co godziny przelotu wiązały pozwanego przewoźnika lotniczego. Jednocześnie pozwany jest niewątpliwie przewoźnikiem obsługującym w rozumieniu art. 2 lit. b) rozporządzenia nr 261/2004.

Kolejno należy wskazać, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pierwotny lot – zgodnie z rezerwacją wynikającą z umowy – miał się odbyć między godzinami 6:50, a 8:25. Oznacza to, że lot o godzinie 13:45 odbył się ponad 5 godzin później. W ocenie Sądu Okręgowego, w przypadku tak znacznej zmiany godzin przelotu, na tak krótki czas przed odlotem nie sposób mówić, by pierwotnie podane przez organizatora godziny były przybliżone do tych rzeczywistych, różnica była bowiem znaczna. Należy mieć również na względzie, że zmiana terminu lotu może powodować odpowiedzialność operatora na zasadach ogólnych, jako nienależyte wykonanie umowy (art. 471 k.c.), stąd zasadnym jest zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy poprzez dopuszczenie możliwości zmiany terminu lotu. W ocenie Sądu Okręgowego jednak zmiana ta musi się mieścić w ramach zakreślonych przez Rozporządzenie 261/2004, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca.

Powyższe okoliczności przesądzają o tym, że ww. lot był lotem odwołanym w rozumieniu art. 2 lit. l w zw. z art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. Pozwany dokonał zmiany rozkładu lotu na 5 dni przed wylotem, która to zmiana była zmianą znaczną, przez co lot ten należy zakwalifikować jako lot odwołany.

Stosownie do treści art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia 261/2004, w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że: i) zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub ii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej (nie wcześniej niż na) dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub iii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

W przedmiotowej sprawie nie zaszły wyjątki określone w powyższym przepisie. Pasażerka została bowiem poinformowania o zmianie godzin przelotu zaledwie 5 dni przed planowanym terminem odlotu. Zaoferowana zmiana planu podróży nie umożliwiała jej wylotu nie wcześniej niż na dwie godziny przed planowym czasem odlotu – wylot nastąpił ponad 5 godziny później.

Na sam koniec należy wskazać, że strona apelująca zasadnie wskazuje, że przywołane w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku orzeczenia Sądu Okręgowego w Warszawie zapadły na długo przed wydaniem omawianego wyroku TSUE, a w konsekwencji stanowisko w nich zawarte uznać należy za nieaktualne.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd odwoławczy uznał, iż powód wykazał okoliczności uzasadniające konieczność przyznania mu odszkodowania w wysokości 400 EUR.

Powodowi należą się również odsetki za opóźnienie w wypłacie odszkodowania. Podkreślić należy, iż rozporządzenie 261/2004 nie reguluje innych kwestii cywilnoprawnych niż te, które są przedmiotem jego regulacji. W pozostałym zakresie zastosowanie znajdują zatem reguły krajowych porządków prawnych w dziedzinie prawa cywilnego. Zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Roszczenia odszkodowawcze oparte na przepisach rozporządzenia 261/2004 wynikają z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania, przez co mają charakter bezterminowy. Z tego względu termin wymagalności tego roszczenia można oznaczyć dopiero po wezwaniu dłużnika do zapłaty. Z akt sprawy wynika, że strona pozwana została wezwana do zapłaty mailowo dnia 31 grudnia 2021 r., w którym wyznaczono termin 30 dni na spełnienie świadczenia. Wezwanie zatem doręczone zostało właśnie w tym dniu. Sąd odwoławczy przyjął zatem, że powód mógł domagać się zapłaty odsetek począwszy od dnia 30 stycznia 2022 r.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskrzony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 400 EUR wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty, a więc orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Konsekwencją powyższej zmiany, była również konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu przed Sądem I instancji. Mając na uwadze, iż powód wygrał postępowanie w całości, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. należało zasądzić na jego rzecz od strony pozwanej kwotę w łącznej wysokości 1 117 zł, na którą złożyła się opłata od pozwu w wysokości 200 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł, ustalone w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.

O kosztach w instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 i § 10 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, na które poza kosztami zastępstwa procesowego w wysokości 450 zł złożył się także zwrot kosztów wniesionej apelacji w wysokości 200 zł.