Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Edyta Bronowicka

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z 28 marca 2023 r. sygn. akt II C 6/23;

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 1904/23

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie i jako bezzasadna podlegała oddaleniu w całości.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd Odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ograniczono uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy na początku wskazuje, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził w sprawie postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił trafne ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia.

W odniesieniu do rozważań prawnych Sądu Rejonowego, Sąd II instancji w całości podzielił oceny prawne sformułowane przez Sąd I instancji. Sąd Odwoławczy całościowo uznał refleksje prawne Sądu I instancji za prawidłowe i w pełni akceptuje wydane na ich podstawie rozstrzygnięcie.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, Sąd II instancji zaznacza, że Sąd Rejonowy nie naruszył wydanym orzeczeniem treści art. 233 § 1 k.p.c., który przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Zarzut naruszenia tego uprawnienia może być uznany za usprawiedliwiony wyłącznie, gdy sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy bądź z doświadczeniem życiowym. Opisana sprzeczność zachodzi więc wraz z powstaniem dysharmonii pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją, do jakiej dochodzi sąd na jego podstawie. Ma to miejsce m. in., jeżeli z treści dowodu wynika co innego, niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie lub gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały dostatecznie potwierdzone.

Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to taka ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów, choćby na podstawie tego materiału dowodowego w równym stopniu dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Wykazanie przez stronę, że sąd naruszył art. 233 k.p.c. oraz że ów fakt mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną interpretacją dowodów zebranych w sprawie. Na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia, że ocena materiału przekracza granice swobodnej oceny dowodów. Postawienie zarzutu naruszenia omawianego przepisu nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów. Konieczne jest użycie odpowiednich argumentów jurydycznych.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w niniejszej sprawie sprzeczności, w dokonanej przez Sąd I instancji ocenie zebranego materiału dowodowego ani wadliwości tej oceny, a wszystkie kwestie istotne dla ostatecznego rozstrzygnięcia zostały objaśnione w wyczerpujący sposób.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy nie naruszył także przepisów prawa materialnego, tj. art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 46, str. 1 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. c powołanego rozporządzenia, w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że:

i.  zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub

ii.  zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub

(...).  zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Niezależnie od powyższego, zasadnym było powołanie przepisu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, wobec korelacji podniesionych w apelacji zarzutów i sporu w sprawie, dotyczącego możliwości wystąpienia okoliczności nadzwyczajnych, do których pozwany zaliczał nagłe zachorowanie oficera lotu w postaci doznanego udaru mózgu bezpośrednio przed spornym rejsem.

Rozporządzenie nr 261/2004 w art. 5 ust. 3 stanowi, że obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Powołane przepisy rozporządzenia nr 261/2004 stosuje się również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu (zob. wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07).

Zgodnie z brzmieniem motywów 14 i 15 oraz art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, w świetle ich interpretacji dokonanej przez TSUE, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli może dowieść, że odwołanie lub opóźnienie lotu wynoszące co najmniej trzy godziny jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, i – w przypadku wystąpienia okoliczności nadzwyczajnej – że podjął dostosowane do sytuacji środki, przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponował, w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu, przy czym nie można wymagać od niego poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie (zob. wyrok z dnia 4 maja 2017 r., C-315/15).

Innymi słowy, w przypadku zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności warunkiem zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania jest wykazanie przez przewoźnika, że przyjął on środki dostosowane do sytuacji w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu w następstwie zaistnienia tej okoliczności (wyroki TSUE: z dnia 26 czerwca 2019 r., C-159/18; z dnia 4 kwietnia 2019 r., C-501/17 i przytoczone tam orzecznictwo).

Z utrwalonego orzecznictwa TSUE wynika, że pojęcie nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 obejmuje zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisują się w normalne wykonywanie działalności danego przewoźnika lotniczego i pozostają poza zakresem jego skutecznej kontroli, przy czym te dwie przesłanki muszą być spełnione kumulatywnie, a ich zbadanie wymaga przeprowadzenia oceny każdego przypadku z osobna (zob. wyroki TSUE: z dnia 23 marca 2021 r., C-28/20; z dnia 7 lipca 2022 r., C-308/21). Ponadto, mając na uwadze z jednej strony cel tego rozporządzenia wskazany w jego motywie 1, którym jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów, oraz z drugiej strony to, że art. 5 ust. 3 tego rozporządzenia stanowi odstępstwo od zasady prawa pasażerów do odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu, pojęcie nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu tego przepisu należy wykładać ściśle (wyrok TSUE z dnia 23 marca 2021 r., C-28/20, i przytoczone tam orzecznictwo).

Niespodziewana nieobecność, z powodu choroby oficera - członka załogi niezbędnego do wykonania lotu, do której doszło na krótko przed planowanym startem, może stanowić, ze względu na swój charakter lub swoje źródło, zdarzenie, które nie jest wpisane w normalne wykonywanie działalności obsługującego przewoźnika lotniczego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że okoliczności dotyczące personelu obsługującego przewoźnika lotniczego wchodzą w zakres normalnego wykonywania działalności tego przewoźnika, która to działalność obejmuje także planowanie załóg i rozkładu czasu pracy personelu. Nie jest nadzwyczajnym zdarzeniem sytuacja, w której przewoźnik lotniczy jest konfrontowany z niespodziewaną nieobecnością, z powodu choroby lub śmierci, jednego lub większej liczby pracowników niezbędnych do wykonywania lotu, w tym na krótko przed planowanym rozpoczęciem tego lotu. Zważywszy, że istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia takiej sytuacji, powinno ono zostać uwzględnione w planie pracy załóg.

W ocenie Sądu Okręgowego, na gruncie powołanych regulacji nie można było za okoliczność nadzwyczajną uznać doznania przez pilota udaru mózgu, choć niewątpliwie było to zdarzenie niespodziewane. Zarządzanie nagłą nieobecnością pracownika pozostaje bowiem nierozerwalnie związane z kwestią planowania załogi i rozkładu czasu pracy personelu, wobec czego takie niespodziewane zdarzenie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego. Nieobecność z powodu choroby któregokolwiek z członków załogi, nawet niespodziewana, stanowi zdarzenie wpisane w normalne wykonywanie działalności tego przewoźnika, który musi liczyć się z wystąpieniem takich nieprzewidzianych sytuacji.

Wobec powyższego, Sąd Odwoławczy podziela również pogląd wyrażony przez TSUE, że niespodziewana nieobecność, z powodu choroby członka załogi niezbędnego do wykonania lotu, która to nieobecność nastąpiła na krótko przed planowanym odlotem, nie wchodzi w zakres pojęcia nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 (zob. wyrok TSUE z dnia 11 maja 2023 r. w sprawach połączonych od C-156/22 do C-158/22).

Orzeczenie przez Sąd I instancji, zgodnie z żądaniem powoda, co do zasądzenia należnego odszkodowania w wysokości 600 euro na rzecz strony powodowej (art. 7 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 261/2004), mając na uwadze odległość pomiędzy portem lotniczym na D. i portem lotniczym w W. przekraczającą 3500 km, mierzona metodą trasy po ortodromie – fakt notoryjny i bezsporny, Sąd Odwoławczy uznał za prawidłowe. Zarzuty podniesione w apelacji, z uwagi na ich bezzasadność, nie mogły wpłynąć na zmianę zaskarżonego wyroku.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzekł w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy zawarł w punkcie drugim sentencji wyroku, orzekając na podstawie art. 98 k.p.c., stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik postępowania oraz stawek minimalnych pełnomocnika strony powodowej określonych w § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.