Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Joanna Staszewska

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. K., A. K., P. K. i G. K.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 3 stycznia 2022 r., sygn. I C 2905/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz K. K., A. K., P. K. i G. K. koszty instancji odwoławczej w kwotach po 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia koszty te zasądzającego do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVII Ca 2058/22

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa była rozpoznana w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Wobec tego Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Po rozważeniu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe. Sąd I instancji trafnie ocenił materiał dowodowy i nie dopuścił się żadnych uchybień w zakresie stosowania przepisów prawa procesowego ani materialnego. Stąd nie zachodziły jakiekolwiek przyczyny świadczące o potrzebie zmiany orzeczenia.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w apelacji, wskazać należy, że skarżący kwestionował brak inicjatywy dowodowej Sądu w sytuacji, gdy dowód powołany przez pozwanego okazał się niewiarygodny, bowiem w ocenie pozwanego przewoźnika zaistniały podstawy do podjęcia inicjatywy dowodowej Sądu z urzędu. W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty apelacji w tym przedmiocie należało uznać za chybione. Jeżeli chodzi o zarzut niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ten wypadek naruszenia przepisów procesowych wiąże się z lukami w ustaleniach faktycznych wskutek tego, że Sąd albo nie dopuścił wskazanego przez stronę dowodu albo też nie przeprowadził określonego dowodu z urzędu. Natomiast zgodnie z treścią przepisu art. 232 § 2 k.p.c. to na stronach spoczywa obowiązek (ciężar) gromadzenia materiału dowodowego zgodnie z kontradyktoryjnym modelem procesu. Sąd ma prawo do inicjatywy dowodowej, ale przeradza się to w jego obowiązek tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach min. w razie podejrzenia fikcyjności procesu w sprawach o prawie stanu lub gdy strona procesu jest wyjątkowo nieporadna (tak przykładowo Sąd Najwyższy w wyroku z 22 marca 2007 r. III CSK 375/06 nie pub.:, LEX nr 308863). Żaden z tych przypadków w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi. Skarżący nie dostarczył bowiem relewantnych okoliczności faktycznych, które miałyby zostać wykazane przy pomocy innych dowodów, a jedynie zdaje się sugerować, że dowody te być może mogłyby okazać się istotne dla rozstrzygnięcia, nie wskazując jednocześnie o jakie dowody chodzi.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia przyczyny odwołania pierwotnego lotu i co za tym idzie opóźnienia przylotu pasażera do portu docelowego, które przekroczyło 3 godziny.

W ocenie Sądu Okręgowego roszczenie zgłoszone przez powoda zostało udowodnione tak do co zasady, jak i wysokości.

W myśl art. 233 k.p.c., którego naruszenia upatruje strona pozwana – sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Swobodna ocena dowodów uwzględnia wymagania prawa procesowego, reguły logicznego myślenia oraz doświadczenie życiowe. Kierując się tymi wytycznymi, sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość. Zarzut uchybienia zasadzie swobodnej oceny dowodów może znajdować uzasadnienie w przypadku zaprezentowania przez sąd wewnętrznie sprzecznego, nielogicznego rozumowania lub w razie tylko fragmentarycznego odniesienia się do materiału dowodowego. Potencjalnie możliwa odmienna ocena zebranych dowodów, jeżeli skarżący nie wykazał, na czym polega wadliwość rozumowania sądu, sama w sobie nie może prowadzić do zakwestionowania ustaleń Sądu I instancji (por. wyrok SA w Gdańsku z 27 maja 2014 r., sygn. akt V ACa 23/14). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza więc stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych poprzez przedstawienie przez skarżącego własnej wersji stanu faktycznego. Postawienie zarzutu naruszenia reguł oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu przez skarżącego subiektywnej interpretacji stanu sprawy; konieczne jest w tym względzie posłużenie się argumentami jurydycznymi.

W analizowanej sprawie nie sposób dopatrzeć się takich wad zaskarżonego orzeczenia. Dowody w postaci dokumentów przedstawione przez pozwanego nie zdołały się obronić w toku postępowania. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powołany przepis, rozumiany w kontekście art. 232 k.p.c., wyznacza schemat prowadzenia postępowania dowodowego, nakładając na strony wymóg przedłożenia odpowiednich środków prowadzących do udowodnienia ich twierdzeń. Dostarczenie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki, nie jest jej prawem czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem procesowym (por. wyrok SN z 17 czerwca 2009 r., sygn. akt IV CSK 71/09). Następstwa braku inicjatywy w tym zakresie obciążają stronę, która dopuszcza się zaniechania, gdyż to jej interesowi służy właściwe udowodnienie twierdzeń podnoszonych w postępowaniu. Strona winna zatem liczyć się z możliwością oddalenia jej żądań, jeżeli nie dostarczyła wcześniej odpowiednich dowodów. Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności procesu sąd nie ma obowiązku podejmowania aktywności i wyręczania stron w zakresie kompletowania materiału sprawy. Wszelka nieuzasadniona ingerencja sądu może być bowiem oceniona jako uchybienie przepisom regulującym rozkład ciężaru dowodu.

Odnosząc się do podnoszonej w toku procesu argumentacji strony pozwanej, iż to biuro podróży zmieniło warunki imprezy turystycznej, za co pozwany przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności, w ocenie Sądu Okręgowego okoliczność ta nie może lec u podstaw zmiany zaskarżonego wyroku. Jak bowiem wskazał TSUE w wyroku z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20, uznanie że rezerwacja może zostać potwierdzona jedynie przez przewoźnika lotniczego, co oznaczałoby nałożenie na pasażera ciężaru weryfikacji informacji dostarczonych przez organizatora wycieczek, byłoby sprzeczne z celem polegającym na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów lotniczych, ustanowionym w motywie 1 tego rozporządzenia, a podawanie przez biuro podróży jedynie przybliżonych godzin odlotu zmierzałoby de facto do obejścia jego treści. Rozporządzenie nr 261/2004 ma bowiem na celu zapewnienie, aby ryzyko dostarczenia pasażerom przez organizatorów wycieczek nieprawidłowych informacji w trakcie wykonywania przez nich ich określonej działalności ponosił przewoźnik lotniczy. W tym kontekście pasażer nie bierze udziału w stosunkach między przewoźnikiem lotniczym, a organizatorem wycieczek i nie można od niego wymagać, aby uzyskał informacje w tym zakresie. Jeśli zatem organizator wycieczki sprzedając ją pasażerom wiedział, że godzina przelotu jest inna niż podaje, pasażer nie może ponosić z tego tytułu negatywnych konsekwencji.

W realiach niniejszej sprawy, w dniu 3 października 2020 r. organizator imprezy turystycznej wystawił dokument podróży ( k. 10), zgodnie z którym przybliżone godziny przelotu na trasie W.-M. wynoszą 17:30-22:30, pomimo że zgodnie z dokumentami podróży z dnia 22 sierpnia 2020 r. lot miał być zrealizowany w godzinach 5:55-10:25. Trzy dni przed wylotem, a więc 3 października 2020 r. uczestnicy lotu powzięli informację o tym, że lot będzie zrealizowany przez innego przewoźnika i godziny ulegną zmianie. W ocenie Sądu Okręgowego, w przypadku tak znacznej zmiany godzin przelotu, na tak krótki czas przed odlotem, nie sposób mówić, by pierwotnie podane przez organizatora godziny były przybliżone do tych rzeczywistych, różnica była bowiem znaczna. Należy mieć również na względzie, że zmiana terminu lotu może powodować odpowiedzialność touroperatora na zasadach ogólnych, jako nienależyte wykonanie umowy (art. 471 k.c.), stąd zasadnym jest zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy poprzez dopuszczenie możliwości zmiany terminu lotu. W ocenie Sądu Okręgowego, zmiana ta musi się mieścić w ramach zakreślonych przez Rozporządzenie 261/2004, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca, by przewoźnik został zwolniony z odpowiedzialności odszkodowawczej za opóźniony lot w oparciu o przepisy tego Rozporządzenia.

Wskazać należy, iż stosownie do treści art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia 261/2004, w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że: i) zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub ii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej (nie wcześniej niż na) dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub iii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

W przedmiotowej sprawie nie zaszły wyjątki określone w powyższym przepisie. Pasażerowie zostali bowiem poinformowani o zmianie godzin przelotu zaledwie 3 dni przed planowanym terminem odlotu, a przy tym zaoferowana zmiana planu podróży nie umożliwiała im dotarcia do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu – wylot nastąpił 12h później.

Sąd Okręgowy wskazuje, że pozwany w złożonym sprzeciwie od nakazu zapłaty podnosił, że biuro podróży mające w ofercie imprezy turystyczne z transportem samolotowym może nabyć tę usługę na podstawie umowy charteru lotniczego lub przy wykorzystaniu samolotów rejsowych, co jest uzasadnione w przypadku mniejszych biur podróży, z mniejszym budżetem na pokrycie kosztów charteru. Pozwany nie sprecyzował jednak, która z tych sytuacji zaistniała w niniejszej sprawie – czy odwołany lot był lotem charterowym, czy lotem zakupionym przy wykorzystaniu samolotu rejsowego, stąd nie sposób uznać tej argumentacji za przekonującą. Jeśli biuro podróży miało zamiar zrealizować usługę turystyczną przy wykorzystaniu przelotu samolotem rejsowym, nie istniały podstawy do odwołania lotu.

Biorąc pod uwagę całokształt wskazanych wyżej okoliczności, Sąd odwoławczy uznał, iż pozwany nie wykazał przesłanek zwalniających go z zasadności przyznania pasażerom odszkodowania. Wobec powyższego stosownie do treści art. 385 k.p.c. Sąd Odwoławczy oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach procesu w postepowaniu apelacyjnym rozstrzygnięto zgodnie z treścią art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Pozwany jako strona przegrywająca zobowiązany jest zwrócić przeciwnikowi procesowemu koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty procesu, które poniosła strona powodowa składało się wyłącznie wynagrodzenie ustanowionego w sprawie pełnomocnika. Wysokość przyznanych kosztów zastępstwa procesowego na rzecz każdego z powodów ustalono na kwotę 450 zł na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.