Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia (del.) Anna Perkowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Magdalena Kacprzak

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S., S. S., L. S. i Z. S., E. K. i P. K. (1), M. M. (1), A. M., M. M. (2), M. D. (1), R. D., M. D. (2), P. K. (2) i P. K. (3)

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 11 maja 2023 r., sygn. akt I C 976/22

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz J. S., S. S., L. S. i Z. S. w równych częściach kwotę 450,00 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej;

3.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz E. K. i P. K. (1) w równych częściach kwotę 450,00 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej;

4.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz M. M. (1), A. M., M. M. (2), M. D. (1), R. D., M. D. (2), P. K. (2) i P. K. (3) w równych częściach kwotę 450,00 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 3038/23

UZASADNIENIE

W połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawach powodowie J. A., S. S., L. S., Z. S. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwot po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 11 listopada 2021 roku do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa - tytułem odszkodowania za opóźnienie obsługiwanego przez pozwaną lotu (...) na trasie M. - K. 14 września 2021 roku, powód M. M. (1), A. M., M. M. (2), M. D. (1), R. D., M. D. (2), P. K. (2), P. K. (3) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwot po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa - tytułem odszkodowania za odwołanie obsługiwanego przez pozwaną lotu (...) na trasie P. - K. 25 lipca 2021 roku, E. K., P. K. (1) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwot po 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 lipca 2022 roku do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa - tytułem odszkodowania za opóźnianie obsługiwanego przez pozwaną lotu (...) na trasie Z. - K. 8 października 2021 roku.

Pozwana spółka w każdej z ww. spraw wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, że nie była przewoźnikiem wykonującym sporne loty, w szczególności nie zawierała umów ani z biurem podróży, które jedynie czarterem lotów biznesowych i zaprzeczyła, by realizowała lot powodów na wskazanych przez nich trasach. Wskazała, że lot był wykonywany prawdopodobnie przez przewoźnika (...) S.A. z siedzibą na terenie W..

Wyrokiem z dnia 11 maja 2023 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie:

I.  w sprawie z powództwa J. A., S. S., L. S. i Z. S.:

a)  zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 listopada 2021 roku do dnia zapłaty;

b)  zasądził od pozwanego na rzecz na rzecz każdego z powodów kwotę po 1117 zł zwrotu kosztów procesu, w tym po 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

c)  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie kwotę 169,72 zł tytułem wydatków tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa;

II.  w sprawie z powództwa E. K. i P. K. prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt I C 337/23:

a)  zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 lipca 2022 roku do dnia zapłaty;

b)  zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym po 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego . orzeczenia do dnia zapłaty;

III.  w sprawie z powództwa M. M. (1), A. M., M. M. (2), M. D., R. D., M. D. (2), P. K. (2) i P. K. (3) prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt I C 954/22:

a)  zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

b)  zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 1117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym po 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł o następujący stan faktyczny:

Sąd Rejonowy ustalił, że J. A., S. S., L. S., Z. S. zawarli z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. umowę udziału w imprezie turystycznej, posiadali potwierdzoną rezerwację na lot nr (...) na trasie M. - K. w dniu 14 września 2021 r., którego kod identyfikuje (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., tj. (...). Pasażerowie stawili się do odprawy w terminie wyznaczonym przez przewoźnika, uczestniczyli we wskazanym locie i dotarli do miejsca docelowego z opóźnieniem przekraczającym 3 godziny.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego Kod ICAO lotu (...), nadany przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, wskazuje, że realizującym go przewoźnikiem jest (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmiotowy lot zrealizowany został samolotem, który stanowił przedmiot umowy leasingu „wet lease”, zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. - jako leasingobiorcą - a (...) S.p.A. z siedzibą we W., jako leasingodawcą.

Jak ustalił Sąd Rejonowy pismem z dnia 6 października 2021 roku, pełnomocnik strony powodowej zwrócił się do pozwanego przewoźnika z wezwaniem do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty, w terminie 30 dni od dnia doręczenia korespondencji, co nastąpiło z kolei w dniu 11 października 2021 roku. Pozwana nie zastosowała się do treści wezwania i nie spełniła żądanego świadczenia w wyznaczonym terminie.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego M. M. (1), A. M., M. M. (2), M. D. (1), R. D., M. D. (2), P. K. (2), P. K. (3) posiadali potwierdzoną rezerwację na lot nr (...) na trasie z P. - K. w dniu 25 lipca 2021 r., którego kod identyfikuje (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., tj. (...). Pasażerowie stawili się do odprawy w terminie wyznaczonym przez przewoźnika, lot został odwołany.

Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że Kod ICAO lotu (...), nadany przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, wskazuje, że realizującym go przewoźnikiem jest (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmiotowy lot zrealizowany został samolotem, który stanowił przedmiot umowy leasingu „wet lease”, zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. - jako leasingobiorcą - a (...) S.p.A. z siedzibą we W., jako leasingodawcą.

Sąd Rejonowy ustalił, że pismem z dnia 7 grudnia 2021 roku, pełnomocnik strony powodowej zwrócił się do pozwanego przewoźnika z wezwaniem do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty, w terminie 30 dni od dnia doręczenia korespondencji, co nastąpiło z kolei w dniu 15 grudnia 2021 roku. Pozwana nie zastosowała się do treści wezwania i nie spełniła żądanego świadczenia w wyznaczonym terminie.

Jak wynika z ustaleń Sądu Rejonowego, E. K. i P. K. (1) posiadali potwierdzoną rezerwację na lot nr (...) na trasie Z. - K. w dniu 8 października 2021 r., którego kod identyfikuje (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., tj. (...). Pasażerowie stawili się do odprawy w terminie wyznaczonym przez przewoźnika, uczestniczyli we wskazanym locie i dotarli do miejsca docelowego z opóźnieniem przekraczającym 3 godziny.

Sąd Rejonowy ustalił, że kod ICAO lotu (...), nadany przez Organizację (...), wskazuje, że realizującym go przewoźnikiem jest (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmiotowy lot zrealizowany został samolotem, który stanowił przedmiot umowy leasingu „wet lease”, zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. - jako leasingobiorcą - a (...) S.p.A. z siedzibą we W., jako leasingodawcą.

Sąd Rejonowy ustalił, również, że pismem z dnia 3 czerwca 2022 roku, pełnomocnik strony powodowej zwrócił się do pozwanego przewoźnika z wezwaniem do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty, w terminie 30 dni od dnia doręczenia korespondencji, co nastąpiło z kolei w dniu 24 czerwca 2022 roku. Pozwana nie zastosowała się do treści wezwania i nie spełniła żądanego świadczenia w wyznaczonym terminie.

Sąd Rejonowy ustalił, że (...) sp. z o.o. w W. nie zawierała umów z organizatorami imprez turystycznych.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego (...) S.A. jako włoski przewoźnik nie posiadał certyfikatów uprawniających do wykonywania przewozów z Polski do niektórych destynacji. Dlatego, chcąc wywiązać się z zobowiązań handlowych z biurami podróży, zawarł z (...) sp. z o.o. w W. umowę, której przedmiotem - mimo że strony określiły ją mianem umowy leasingu „wet lease” - było jedynie udostępnianie przez (...) sp. z o.o. w W. swojego numeru lotu, tj. kodu lotu linii lotniczej: (...), na podstawie którego przewoźnik uzyskiwał sloty lotniskowe.

Jak ustalił Sąd Rejonowy (...) sp. z o.o. w W. nie uzupełniała swojej floty maszynami (...) S.A. i nie wykonywała żadnych swoich lotów przy użyciu samolotów (...), bowiem nie miała takiej potrzeby handlowej. Nie łączyła jej bowiem żadna umowa z biurem podróży na przewóz pasażerów, gdyż nie prowadzi działalności czarterowej.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego (...) sp. z o.o. w W. początkowo uwzględniała roszczenia pasażerów wynikające z Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 dotyczące lotów wykonywanych przez (...) umowy z (...) S.A przewoźnik zwracał im wszelkie wypłacone odszkodowania. Wobec zaprzestania zwrotów przez (...) S.A. wypłaconych odszkodowań, (...) sp. z o.o. w W. przestała wypłacać odszkodowania pasażerom w 2022 r.

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd Rejonowy oparł się na dokumentach, składanych przez strony postępowania wraz z ich pismami procesowymi, które ponadto zostały ocenione jako wiarygodne - tak w zakresie ich formy, jak i treści - a także okazały się przydatne w odtworzeniu przejrzystego i wewnętrznie spójnego obrazu sprawy. Ustalając stan faktyczny sąd oparł się także o dowody z zeznań świadków J. P. oraz (...). Zeznania te jednak nie mogły doprowadzić do ustaleń sprzecznych z treścią dołączonej do akt umowy dzierżawy.

Okoliczności bezsporne Sąd Rejonowy ustalił na podstawie art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c.; zgodnie z wymienionymi przepisami, nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości, natomiast, gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, co do każdego z powodów.

Jako podstawę prawną dochodzonych przez powodów żądań Sąd Rejonowy uznał przepisy rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. U. UE L z dnia 17 lutego 2004 r.).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 tego Rozporządzenia, w przypadku odwołania lotu pasażerowie, których to dotyczy: otrzymują pomoc od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 8; a) otrzymują pomoc od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. a) startu nowego lotu ma nastąpić co najmniej jeden dzień po planowym starcie odwołanego lotu, pomoc określoną w art. 9 ust. 1 lit. b) i c); a) mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że: zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Według art. 7 ust. 1 lit. b Rozporządzenia Nr 261/2004, w przypadku odwołania do tego artykułu, pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości 400 euro dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów. Przy określaniu odległości, podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu.

Sąd Rejonowy wskazał, że jakkolwiek art. 7 Rozporządzenia Nr 261/2004 w swojej treści porusza wyłącznie kwestię pasażerów lotów odwołanych, to zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej uprawnienie do żądania odszkodowania zostało rozciągnięte na pasażerów lotów opóźnionych w przypadku, gdy poniosą oni stratę czasową w liczbie co najmniej 3 godzin - to znaczy: jeżeli dotrą do miejsca docelowego co najmniej 3 godziny po przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Wynika to z wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach połączonych CM02/07 i C-432/07, których przedmiotem było wydanie orzeczeń prejudycjalnych na skutek wniosków złożonych w postępowaniach C. S., G. S., A. S. przeciwko (...) (C^ł02/07) oraz S. B., K. L. przeciwko (...) SA (...) ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów należy interpretować w ten sposób, że do celów stosowania prawa do odszkodowania pasażerów opóźnionych lotów można traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz że mogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli z powodu tych lotów poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Niemniej takie opóźnienie nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego”.

Oprócz powyższego, w wyroku z dnia 23 października 2012 roku w połączonych sprawach C—581/10 oraz C-629/10, Trybunał w składzie Wielkiej Izby potwierdził tę interpretację zwracając uwagę na fakt, iż zarówno pasażerowie lotów odwołanych, jak i opóźnionych znajdują się w porównywalnej sytuacji związanej ze stratą czasu w liczbie co najmniej 3 godzin w stosunku do czasu wskazanego przez przewoźnika. Obie kategorie pasażerów są też pozbawione realnej możliwości zmiany planu podróży - jeżeli muszą dotrzeć do miejsca docelowego w danym momencie, w żaden sposób nie mogą uniknąć utraty czasu wynikającej z nowej sytuacji.

W ocenie Sądu Rejonowego przedmiotem sporu między stronami było ustalenie, czy pozwanego można uznać za obsługującego przewoźnika, zgodnie z przepisami Rozporządzenia, a tym samym czy posiada on legitymację bierną do występowania w sprawie. Pozwany podnosił bowiem, że nie był przewoźnikiem wykonującym sporny lot, ani też, że nie zawierał umowy z biurem podróży, które sprzedało pasażerom wycieczki obejmujące również przelot do miejsce przeznaczenia i z powrotem, ani też nie zawierał umowy bezpośrednio z pasażerami. Wskazywał, że przedmiotowe loty były wykonywane przez (...) s.p.a. z siedzibą we W..

Argumentacja pozwanego zdaniem Sądu Rejonowego nie zasługiwała jednak na uwzględnienie.

Sąd I instancji podkreślił, że naczelną zasadą Rozporządzenia, wskazaną w jego preambule, jest zapewnienie pasażerom maksymalnego poziomu ochrony. Rozpoznając zatem tę sytuację z perspektywy konieczności zapewnienia tego poziomu ochrony Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że pozwany nie może zwolnić się od odpowiedzialności we wskazanych sprawach. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że pozwaną spółkę należy uznać za przewoźnika obsługującego skarżone loty, których dotyczą roszczenia powodów, a tym samym także za podmiot odpowiedzialny za ich opóźnienie i odwołanie.

Z treści kart pokładowych i potwierdzenia rezerwacji wszystkich powodów wynika, że przewoźnikiem obsługującym poszczególne loty była właśnie pozwana spółka. Konsumenci na etapie otrzymywania rezerwacji oraz kart pokładowych posiadali wiedzę o kodowym oznaczeniu lotu, który pozwalał na identyfikację przewoźnika obsługującego lot. Nie mieli natomiast żadnej wiedzy na temat umów handlowych łączących organizatora umów turystycznych z przewoźnikiem, ani też innych umów łączących przewoźnika oznaczonego w rezerwacji z innymi przewoźnikami. Sąd orzekający w niniejszej sprawie stoi na stanowisku, że nie można wymagać od pasażerów na etapie nieprawidłowego wykonania lotu prowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia, który przewoźnik ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe wykonanie lotu, w sytuacji gdy powyższe informacje wynikają wprost z potwierdzenia rezerwacji czy też kart pokładowych. Pasażerowie jako konsumenci w razie nieprawidłowego wykonania lotu poprzez jego opóźnienie czy odwołanie nie powinni mieć problemów z ustaleniem podmiotu odpowiedzialnego za nieprawidłowe wykonanie umowy. Tym bardziej niezasadne jest wymaganie od nich prowadzania szczegółowego dochodzenia polegającego na analizie umów przewoźnika z jego kontrahentami w celu ustalenia, czy faktycznie ten przewoźnik wykonywał przedmiotowy lot, czy też inny podmiot, a jeżeli tak, to czy w imieniu własnym, czy też w imieniu innego przewoźnika. Pozwany nie może zatem w tej konkretnej sytuacji powoływać, że nie ponosi względem konsumentów odpowiedzialności odszkodowawczej, ponieważ nie wykonywał tych lotów, skoro z treści rezerwacji i kart pokładowych wprost wynika, że był on przewoźnikiem obsługującym przedmiotowe loty. Na marginesie podkreślenia wymaga, że z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że przedmiotowe loty nie były wykonywane w ramach umowy pomiędzy przewoźnikami typu codę share ani nie były lotami łączonymi, a zatem nie istniały żadne wątpliwości co o tego, że przewoźnikiem obsługującym przedmiotowy lot jest inny, niż ten oznaczony w kartach pokładowych czy rezerwacji.

W konsekwencji, zdaniem Sądu Rejonowego legitymacja bierna pozwanego wynika już tylko ze znajdującego się potwierdzenia rezerwacji i kart pokładowych oznaczenia kodowego lotu (...), przypisanego pozwanej spółce. Z treści tych dokumentów jednoznacznie wynika, że wskazane loty miały być realizowane przez pozwanego, a nie (...), który w ramach prowadzonej działalności posługiwał się zupełnie innym oznaczeniem - BV. Powyższe potwierdza również przedstawiona w toku postępowania korespondencja pełnomocnika powodów z (...), z której wprost wynika, że w oparciu o plany lotów przedstawiane służbom ruchu lotniczego przewoźnikiem obsługującym była (...).

W ocenie Sądu Rejonowego nie budzi żadnych wątpliwości, że rejsy powodów faktycznie wykonywał przewoźnik (...), jednak realizował je na zlecenie i dla (...) na podstawie zawartej 18 stycznia 2019 r. umowy leasingu statku powietrznego z załogą. Powodowie wykazali zatem, że spółkę (...) oraz przewoźnika (...) łączyła umowa na podstawie której (...) była podwykonawcą pozwanego przewoźnika. Z treści tej umowy wynika bowiem, że (...) zobowiązała się wykonywać loty dla (...) na zasadzie (...) za wynagrodzeniem, korzystając ze statku powietrznego i załogi (...), zaś loty te miały być wykonywane pod numerami lotów spółki (...) i z jej znakiem wywoławczym. Jednocześnie, po stronie pozwanej należało również przygotowanie i złożenie wszelkich dokumentów i raportów oraz uzyskanie od właściwych podmiotów rządowych wszelkich zezwoleń dotyczących wykonywania lotów na podstawie zawartej umowy i to pozwany kierował i kontrolował wszelkie działania w sytuacjach awaryjnych, wymaganych w trakcie lotu i umożliwiał (...) dostęp do centrum zarządzania kryzysowego (...). Co istotne, za wykonanie lotów pozwany przewoźnik otrzymywał również wynagrodzenie (k. 104-106).

W ocenie Sądu Rejonowego, bez znaczenia pozostaje fakt, że to (...) wykonywała przedmiotowe loty i zachowywała kontrolę operacyjną i posiadanie statku powietrznego, jak też, że to ten podmiot łączyła umowa z biurem podróży, które następnie sprzedawało bilety pasażerom, skoro z treści zawartej umowy wynika, że loty te były realizowane dla pozwanego przewoźnika, który posiadał ważną licencją na prowadzenie działalności wydaną przez państwo zatem, to (...) podjęła decyzję o wprowadzeniu lotów powodów na tej trasie jako własne połączenia i przeprowadzeniu tych konkretnych lotów. Podjęcie tego rodzaju decyzji oznacza, że przewoźnik ten ponosi odpowiedzialność za wykonanie tego lotu, w tym między innymi za ewentualne odwołanie lub duże opóźnienia w przylocie.

Nie można również uznać, wbrew umowie, aby celem zawartej między przewoźnikami umowy była inna czynność niż wynika to z je treści - dzierżawa samolotu z załogą, skoro pozwany przewoźnik (...) w piśmie skierowanym do ULC wnosił o akceptacje umowy dzierżawy samolotu wraz z załogą od włoskiego przewoźnika (pismo z 2 czerwca 2021 r.). Niezależnie od powyższego, gdyby nawet uznać, że cel umowy był inny, to negatywne konsekwencje takiego stanu rzeczy nie mogą obciążać pasażerów, którzy nie zostali właściwie poinformowani o przewoźniku obsługującym lot, dlatego mieli prawo wystąpić z żądaniem przeciwko pozwanemu przewoźnikowi, którego dane im udostępniono w trakcie rezerwacji i przed jego wykonaniem.

Odpowiedzialność pozwanego przewoźnika potwierdzają również zeznania świadka J. P., który wprost przyznał, że pozwana spółka wypłacała w przeszłości odszkodowania za nieprawidłowego wykonie lotów oznaczonych (...), natomiast nie wypłacała odszkodowań za loty o oznaczeniu BV, a także fakt, iż w punkcie 16 ust. 1 umowy z 18 stycznia 2019 r. (...) zobowiązała się zabezpieczyć (...) przed wszelką odpowiedzialnością, kosztami, roszczeniami, żądaniami, pozwami i wyrokami związanymi z prowadzeniem obrony. W myśl zaś art. 3 rozporządzenia nr 261/2004 ma ono zastosowanie do każdego obsługującego przewoźnika lotniczego, który świadczy usługi transportowe na rzecz pasażerów spełniających wymogi ust. 1 i 2. Gdy obsługujący przewoźnik lotniczy, nie będąc związanym umową z pasażerem, wykonuje zobowiązania wynikające z niniejszego rozporządzenia, uważa się, że robi to w imieniu osoby związanej umową z pasażerem. Powyższe jednoznacznie świadczy zatem o tym, że pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pasażerów za nieprawidłowo wykonane loty.

Na marginesie wskazać należy, że na uwzględnienie nie zasługiwały również zarzuty pozwanego podniesione w sprawie sygn. akt I C 337/23, tj. brak wykazania opóźnienia oraz zarzut przedawnienia roszczenia powodów. Powodowie w odpowiedzi na zarzuty strony pozwanej co do braku opóźnienia lotu, przedstawili dowody potwierdzające zaistnienie opóźnienia lotu kwestionował tych dowodów, a zatem należało uznać za przyznane fakty z nich wynikające. We wskazanej sprawie nie doszło również do przedawnienia roszczeń powodów, wobec treści art. 205c ust. 8 ustawy prawo lotnicze, zgodnie z którym bieg przedawnienia roszczeń majątkowych zawiesza się na okres od dnia złożenia reklamacji do dnia udzielenia na nią odpowiedzi albo do dnia, w którym upłynął termin na jej rozpatrzenie.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. od dnia następnego po upływie terminów, wskazanych w wezwaniach do zapłaty. W myśl art. 481 § 1 i 2 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. a oparciu o zasadę finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy. Każde z powodów poniosło koszt opłaty od pozwu w wysokości 100 lub 200 zł, koszt opłaty od pełnomocnictwa, a także koszt wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym obliczonego w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U z 2018 r., poz. 265 t.j.).

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się strona pozwana zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

I. naruszenie prawa procesowego mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy tj.:

a.  art. 233 k.p.c. — poprzez wybiórczą, a nie logiczną analizę przedłożonego dokumentu potwierdzenia rezerwacji i uznanie, że, mimo wskazania wprost w tym dokumencie, iż przewoźnikiem była (...), że przewoźnikiem faktycznie była pozwana; uznanie, że większe znaczenie ma oznaczenie kodowe oraz, że powodowie kierowali się oznaczeniem a nie nazwą wskazaną w potwierdzeniu rezerwacji, przy jednoczesnym twierdzeniu, że są stroną słabszą z racji bycia konsumentami;

b.  art. 233 k.p.c. - poprzez dowolną, a nie wszechstronną i logiczną ocenę dowodu z informacji przedstawionych przez (...) i uznanie, że stanowisko tej instytucji w zakresie tożsamości przewoźnika wykonującego sporny lot jest wiążące;

c.  art. 233 k.p.c. — poprzez uznanie, że oznaczenie (...) na karcie pokładowej determinuje, że przewoźnikiem była pozwana, mimo że zeznania świadka J. P. jednoznacznie wyjaśniały, że pozwana nie miała żadnego wpływu na wykonywane loty. Sąd I instancji zatem niesłusznie nie dał wiary zeznaniom świadka w zakresie, w jakim wyjaśniał on esencję relacji łączącej pozwaną z włoskim przewoźnikiem oraz rolę pozwanej w wykonywaniu lotów pod oznaczeniem (...). Sąd I instancji również nieprawidłowo ocenił zeznania świadka poprzez uznanie, że wypłata odszkodowań dla lotów z oznaczeniem (...) z konta pozwanej oznacza, że pozwana co do zasady uznała swoją odpowiedzialność, podczas gdy wypłaty te były również jednym z elementów wymiany handlowej między pozwaną z (...)

d.  art. 233 k.p.c. poprzez pominięcie zeznań świadka R. P., który stwierdził wprost, że loty były wykonywane przez (...) (00:05:37 zeznań świadka w dniu 27 lutego 2023 roku), że kontrola operacyjna spoczywała w całości w rękach (...) (00:15:27 zeznań świadka w dniu 27 lutego 2023 roku)

e.  art. 233 k.p.c. poprzez wybiórczą i nielogiczną ocenę dowodu w postaci umowy z dnia 18 stycznia 2019 roku, w szczególności pominięcie części fragmentu poświęconego kontroli operacyjnej oraz obowiązkowi wypłaty odszkodowań przez (...)

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez

1.  pominięcie wyroku TSUE z dnia 4 lipca 2018 r. C-532/17, w którym Trybunał wskazał, iż kryterium identyfikujące obsługującego przewoźnika to kryterium ponoszenia „odpowiedzialności operacyjnej za lot”;

2.  nadinterpretację motywu pierwszego Rozporządzenia 261/2004, wskazującego na jego cel, tj. zapewnienie ochrony pasażerom i uznanie, że uzasadnia on pominięcie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie tego, kto jest przewoźnikiem obsługującym dany lot.

W oparciu o powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Sąd Rejonowy na podstawie tak przeprowadzonych ustaleń, dokonał prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy skrupulatnie i wszechstronnie rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, wyciągając z jego analizy logiczne i poprawne wnioski, a zatem wbrew twierdzeniom apelującego nie dopuścił się w tym zakresie naruszenia dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Skarżący, kwestionując w apelacji rozważania Sądu I instancji w istocie ograniczył się do przedstawienia swojej oceny materiału dowodowego, z której - jego zdaniem - wynikają wnioski odmienne od wyprowadzonych przez Sąd Rejonowy. Tak skonstruowana apelacja nie mogła skutecznie podważyć ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji, który w uzasadnieniu wyroku odniósł się do przeprowadzonych w sprawie dowodów i ocenił je we wzajemnym powiązaniu, nadto szczegółowo wyjaśnił, jakie fakty i w oparciu o które z przedstawionych mu dowodów ustalił stan faktyczny. Zdaniem Sądu Okręgowego w tym zakresie Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnych naruszeń.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy pozwanego można uznać za obsługującego przewoźnika, posiadającego legitymację bierną do występowania w sprawie. Skarżący podniósł, że nie był przewoźnikiem wykonującym loty, ani też, że nie zawierał umowy z biurem podróży, które sprzedało pasażerom wycieczki obejmujące również przelot do miejsce przeznaczenia i z powrotem, ani też nie zawierał umowy bezpośrednio z pasażerami. Skarżący wskazywał, że przedmiotowe loty były wykonywane przez (...) s.p.a. z siedzibą we W..

Z materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy nie wynika prawidłowość stanowiska skarżącego, jakoby pozwana spółka nie wykonywała opóźnionych lotów będący źródłem roszczenia powodów. Jak wynika z oznaczenia przewoźnika umieszczonego na karcie pokładowej przewóz na rzecz powodów świadczyła spółka (...) s.p.a. z siedzibą we W.. Wyróżnikiem linii lotniczej umieszczanym w systemach rezerwacji miejsc, rozkładach lotów, na biletach lotniczych, rachunkach i komunikacji lotniczej są bowiem tzw. kody (...) dwuznakowe kody alfanumeryczne przypisane przez (...) poszczególnym liniom lotniczym. Z treści kart pokładowych i potwierdzenia rezerwacji wszystkich powodów wynika, że przewoźnikiem obsługującym poszczególne loty była właśnie pozwana spółka. Konsumenci na etapie otrzymywania rezerwacji oraz kart pokładowych posiadali wiedzę o kodowym oznaczeniu lotu, który pozwalał na identyfikację przewoźnika obsługującego lot. Nie mieli natomiast żadnej wiedzy na temat umów handlowych łączących organizatora umów turystycznych z przewoźnikiem, ani też innych umów łączących przewoźnika oznaczonego w rezerwacji z innymi przewoźnikami.

Rację należy przyznać Sądowi I instancji, że nie jest rolą pasażerów zagłębianie się w treść umów łączących podmioty trzecie. Treść Rozporządzenia wprowadza szeroką ochronę pasażerów, jednakże jest ona ograniczana krótkimi terminami na złożenie reklamację oraz przedawnienia roszczeń. Dlatego też nie można utrudniać pasażerom ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za przewóz.

Sąd Okręgowy podziela twierdzenie, iż za przewoźnika obsługującego opóźnione loty należy uznać pozwanego. Wskazać należy, że wykazanie odmiennych okoliczności i poparcie swojego stanowiska obligowało pozwanego do wykazania powyższych zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c., czemu pozwany nie sprostał.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że strona powodowa zasadnie opierała swoje roszczenie na regulacji zawartej w Rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U.UE.L 2004/46/1). Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego.

Należy zaznaczyć, że podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia stanowił art. 5 ust. 1 pkt c w zw. z art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 261/2004, zgodnie z którym w przypadku opóźnienia lotu pasażerowie, których to opóźnienie dotyczy, mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego zgodnie z art. 7 rozporządzenia, chyba że spełniona jest jedna z trzech przesłanek egzoneracyjnych wskazanych w podpunktach i, ii oraz iii. Podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę odszkodowania z tytułu odwołania lub opóźnienia lotu jest obsługujący przewoźnik. Zgodnie z art. 2 lit. b rozporządzenia "obsługujący przewoźnik" oznacza przewoźnika lotniczego wykonującego lub zamierzającego wykonać lot zgodnie z umową zawartą z pasażerem, lub działającego w imieniu innej osoby prawnej lub fizycznej mającej umowę z tym pasażerem. Aby przewoźnik lotniczy został uznany za obsługującego przewoźnika, muszą zostać spełnione przez niego dwie kumulatywne przesłanki: wykonanie danego lotu oraz istnienie umowy zawartej z pasażerem. Nie ulega wątpliwości, że strona powodowa wskazanym przesłankom sprostała.

Ponadto powodowie jak konsumenci korzystają z przysługujących im na mocy obowiązujących rozporządzeń środków ochrony prawnej i to nie w ich obowiązku jest analizowanie i doszukiwanie się jakie umowy handlowe zawiera pozwana spółka oraz jej kontrahenci. Zarówno dokumentacja załączona do akt postępowania jak i twierdzenia stron wskazują, że powodowie byli poinformowani, że to pozwany jest ich przewoźnikiem.

Stosownie do art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przepis art. 7 rozporządzenia stosuje się przy tym również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Powyższe wynika z wykładni art. 7 powołanego rozporządzenia dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07. Jednocześnie z motywu 14 powołanego rozporządzenia wynika, że zobowiązania przewoźników lotniczych powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Pozwana spółka nie zdołała wykazać, że wystąpiły okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.

Należy również wskazać, że na przewoźniku lotniczym ciąży zwiększony stopień staranności wymagany od profesjonalisty, a w tym obowiązek takiego zorganizowania zasobów, by mógł on przeprowadzić lot w trakcie określonego przedziału czasowego także w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności. Nie ulega wątpliwości, że to wyłącznie pozwany przewoźnik odpowiada za sposób organizacji i działania swojego przedsiębiorstwa i to on powinien ponosić konsekwencje takiego, a nie innego sposobu organizacji swojej działalności.

W związku z powyższym należało przyjąć, że Sąd Rejonowy prawidłowo uznał pełną odpowiedzialność (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. za opóźnienie rejsów objętych żądaniem pozwu.

Z uwagi na powyższe apelację należało oddalić jako bezzasadną.

O kosztach instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.