Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Maja Smoderek
Protokolant:	sekr. sądowy Mikołaj Perz

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K., A. K. i F. R.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 11 października 2022 r., sygn. akt I C 763/22

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od M. K., A. K. i F. R. solidarnie na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVII Ca 3570/22

UZASADNIENIE

Z uwagi, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez powodów jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Jednocześnie na podstawie tak przeprowadzonego postępowania dowodowego i zgromadzonych dowodów, Sąd I instancji wywiódł trafne wnioski i oceny prawne, które Sąd Okręgowy w całości podziela.

Przystępując do rozpoznania apelacji, w pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów naruszenia prawa procesowego, gdyż wnioski determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych Nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów i ustalenie iż przedmiotowy lot nie doznał opóźnienia rodzącego odpowiedzialność odszkodowawczą na gruncie Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.

Wskazać należy, że zasada swobodnej oceny dowodów wyraża się w ich ocenie według własnego przekonania Sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Jej istotną cechą jest bezstronność, brak arbitralności i dowolności, przestrzeganie zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego w wyciąganiu wniosków. Niewątpliwie wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy dowodowej i wiarygodności. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając (vide: postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00; wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, wyrok SN z dnia 16 grudnia 2005 r. III CK 314/05).

W analizowanej sprawie Sąd Odwoławczy nie dostrzegł w rozumowaniu Sądu pierwszej instancji naruszenia zasad swobodnej oceny dowodów na gruncie art. 233 § 1 k.p.c., a zarzuty stawiane w apelacji sprowadzają się do twierdzeń, iż to na stronie pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia braku opóźnienia powyżej 3 godzin. Powodowie wskazywali na brak przedstawienia przez pozwanego miarodajnego dowodu na okoliczność momentu otwarcia drzwi samolotu, podnosząc jednocześnie że raport wskazujący na godzinę zaparkowania samolotu na płycie postojowej lotniska nie stanowi dowodu na dokładny moment opuszczenia przez nich pokładu samolotu. Tak sformułowane zarzuty dotyczą w zasadzie naruszenia art. 6 k.p.c. oraz przepisów prawa materialnego regulujących zasady przyznawania odszkodowania uregulowane w art. 7 ust. 2 lit. b) ww. Rozporządzenia.

Podstawą roszczenia powodów było twierdzenie, że lot na trasie P. ( (...)) – A. (T.) w dniu 11 sierpnia 2021 r. nie odbył się o czasie i był opóźniony o 3 godziny 30 minut, co zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 uzasadnia wypłatę odszkodowania w wysokości 400 euro.

Wobec powyższego twierdzenia apelującego, w ocenie Sądu Okręgowego dla przeprowadzenia rozważań w niniejszej sprawie w pierwszym rzędzie należało zatem odwołać się do treści art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. i wynikających stąd reguł dowodzenia w procesie cywilnym. Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. Sposób rozłożenia ciężaru dowodu został określony w art. 6 k.c., z którego wynika, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00 samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). Z zasadą ciężaru dowodu łączy się ponadto negatywna konsekwencja dla strony niepotrafiącej udowodnić swoich twierdzeń. Sąd powinien przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. Ponadto z komentowanego przepisu wynika jeszcze jedna konsekwencja – sąd ma obowiązek rozstrzygnięcia merytorycznego w danej sprawie, nawet wtedy, gdy postępowanie dowodowe nie przyniosło efektu. Zgodnie z podzielanym powszechnie poglądem doktryny, w takim wypadku sąd powinien rozstrzygnąć na niekorzyść osoby, która opierała swe twierdzenia na faktach nieudowodnionych (P. Machnikowski (w:) Kodeks cywilny..., red. E. Gniewek, t. I, s. 34; podobnie K. Piasecki (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., red. K. Piasecki, s. 770). Niczym nie usprawiedliwiona bezczynność strony w zakresie inicjatyw dowodowych przynieść może zatem ujemny dla niej skutek związany ze stanem nieudowodnienia powoływanych faktów, bez możliwości wykazywania sądowi naruszenia art. 232 zdanie 2 k.p.c. Powyższe reguły winny być przestrzegane rygorystycznie szczególnie w tych przypadkach, gdzie reprezentacja stron sprawowana jest przez fachowych pełnomocników – jak miało to miejsce w przedmiotowym postępowaniu.

Wynika z tego, że strona która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów (tak trafnie Sąd Apelacyjny w Białymstoku, postanowienie z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12).

Skoro powodowie twierdzili, że opóźnienie lotu wyniosło więcej niż 3 godziny, to zgodnie z art. 6 k.c. powinni byli tę okoliczność wykazać. Powodowie reprezentowani w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosili odpowiednich wniosków dowodowych i nie przedstawili takich dowodów na poparcie swoich twierdzeń, które potwierdzałyby, że opóźnienie spornego rejsu rzeczywiście wyniosło powyżej 3 godzin.

Strona pozwana przedłożyła natomiast raport z lotu (...), zgodnie z którym samolot dotarł do miejsca docelowego o godz. 01:30 UTC (planowo miało to nastąpić o godz. 23:45 UTC), zaś zgodnie z depeszami MVT oraz systemem ACARTS samolot dotarł o godz. 01:39 UTC (zaciągnięcie hamulca). Powyższe potwierdza, że opóźnienie lotu nie przekroczyło 3 godzin (maksymalnie 2 godziny i 54 minuty), zatem brak jest podstaw do wypłaty odszkodowania. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego nie jest możliwe ustalenie momentu otwarcia drzwi samolotu. Powodowie nie wskazywali również na żadne utrudnienia czy okoliczności wydłużające czas opuszczenia samolotu po wylądowaniu.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 205 ust. 6 ustawy prawo lotnicze i art. 7a ustawy o prawach konsumentach oraz art. 102 k.p.c. wskazać należy, że nieudzielenie przez przewoźnika lotniczego, organizatora turystyki albo sprzedawcę biletów odpowiedzi na reklamację nie oznacza, iż w przypadku wytoczenia powództwa o roszczenie związane z wywiedzioną reklamacją podlega ono niejako automatycznemu uwzględnieniu. Nawet bowiem uchybienie terminowi na udzielenie odpowiedzi na reklamację nie prowadzi do zamknięcia drogi sądowej dla oceny, czy przewóz został wykonany prawidłowo czy też nie (taki też pogląd wyraził Sąd Najwyższy m.in. w uchwale z dnia 13 czerwca 2018 r. w sprawie III CZP 113/17 na tle art. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, którego brzmienie jest identyczne w sensie semantycznym z regulacją przewidzianą art. 205c ust. 6 ustawy prawo lotnicze, ale i art. 7a ustawy o prawach konsumenta).

Wbrew twierdzeniom apelacji nie sposób jednak na podstawie powyższych przepisów wywieść, że nieudzielenie odpowiedzi na reklamacje stanowi samodzielną i skuteczną przesłankę materialnoprawną, czy też podstawę faktyczną, żądania skonstruowanego w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy nie podzielił zatem argumentacji powodów, iż wobec braku odpowiedzi na reklamacje, strona pozwana dała powód do wytoczenia powództwa, zatem doszło do naruszenia przepisu art. 102 k.p.c. w zakresie orzeczenia o odpowiedzialności za wynik postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji słusznie ustalił, że opóźnienie spornego lotu wyniosło maksymalnie 2 godziny i 54 minuty, a tym samym powodowie nie byli uprawnieni do uzyskania odszkodowania na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację powodów na podstawie art. 385 k.p.c., orzekając o kosztach postępowania odwoławczego na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

Jakkolwiek powodowie występowali w niniejszej sprawie na zasadzie współuczestnictwa formalnego, to jednak zgodnie z art. 109 § 2 k.p.c. orzekając o wysokości przyznanych stronie pozwanej jako wygrywającej kosztów procesu, sąd wziął pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Sąd, zasądzając koszty procesu, sam określa wysokość wynagrodzenia pełnomocnika podlegającego zwrotowi od przeciwnika, uwzględniając przy tym nakład pracy pełnomocnika, charakter i liczbę jego czynności, rodzaj sprawy i inne istotne elementy (por. orz. SN z 16.2.1955 r., II CZ 14/55, PiP 1955, Nr 7–8, s. 297).

Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że pozwanemu należy się zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika przy uwzględnieniu sumy roszczeń powodów (3 x 1 872 zł = 5 616 zł), tj. w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. W przekonaniu Sądu Okręgowego przyjęta w ten sposób stawka wynagrodzenia pełnomocnika odpowiada rzeczywistemu nakładowi jego pracy i jest odpowiednia do stopnia zawiłości tej sprawy i podjętych w niej czynności.