Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia del. Michał Maj

Protokolant: sekretarz sądowy Adam Gałecki

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 października 2024 roku w Warszawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko K. B.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 14.876,05 zł (czternaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złotych 05/100),

2. oddala powództwo w pozostałej części,

3. stosunkowo rozdziela koszty procesu, przyjmując, że powód wygrał sprawę w 71,21%, a pozwana wygrała sprawę w 28,79%, natomiast szczegółowe wyliczenie kosztów procesu pozostawia Referendarzowi Sądowemu.

Sygn. akt XXVIII C 770/23

UZASADNIENIE

Powód (dalej także jako: bank) w ostatecznie sformułowanym żądaniu (k. 387-389) wniósł o zasądzenie od pozwanej (dalej także jako: kredytobiorcy, konsumenta) kwoty 16.668,65 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 127.870,02 zł (równowartości kapitału wypłaconego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu) w okresie od dnia 1 października 2022 r. do dnia zapłaty, tj. 27 października 2023 r..

Pierwotnie powód dochodził w niniejszej sprawie także roszczeń z tytułu zwrotu świadczenia w postaci należności głównej kapitału kredytu oraz zwrotu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu, jednak w toku postępowania pozew w tej części został skutecznie cofnięty, w rezultacie czego postępowanie zostało umorzone w tym zakresie (k. 399).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 czerwca 2006 r. została zawarta umowa kredytu nr (...), na podstawie której bank udzielił stronie pozwanej kredytu w kwocie 127.870,00 zł na okres 360 miesięcy w celu sfinansowania przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera lokalu mieszkalnego symbolem A27 usytuowanego na II piętrze wielorodzinnego budynku mieszkalnego, realizowanego w zbiegu ulicy (...) i ulicy (...) w W.. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, stanowiącej sumę stawki LIBOR CHF 3M i stałej marży banku.

Kredyt był waloryzowany walutą CHF (§ 1 ust. 3). Kwota kredytu wyrażona w walucie CHF została określona na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej banku z dnia i godziny uruchomienia kredytu/transzy kredytu (§ 7 ust. 1 zdanie drugie), a raty kapitałowo-odsetkowe miały być spłacane w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży z tabeli kursowej banku obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50 (§ 11 ust. 5).

Dowód: umowa – k. 87-91.

Bank uruchomił kredyt w łącznej kwocie 127.870,00 zł łącznie w okresie od dnia 14 czerwca 2006 r. do dnia 28 maja 2007 r.

W okresie od dnia 5 czerwca 2006 r. do dnia 15 października 2018 r. bank pobrał od strony pozwanej łącznie kwotę 116.061,82 zł tytułem rat kredytu.

Dowód: zaświadczenie – k. 312-319, potwierdzenia operacji – k. 320-368.

Pozwem z dnia 27 lutego 2019 r. kredytobiorca wniósł o zasądzenie na jego rzecz od banku kwoty 30.706,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano że § 2 ust. 2 i § 7 ust. 1 umowy kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne (art. 385 ¹ § k.c.), a umowa jest nieważna w całości.

Pozew ten został złożony do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie, w którym został zarejestrowany pod sygnaturą akt I C 626/19. Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 33.169,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 19 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd wskazał, że postanowienia zawarte w § 3 ust. 4, § 7 ust. 1, § 10 ust. 2, § 11 ust. 5, § 13 ust. 5 oraz § 16 ust. 3 umowy kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne (art. 385 ¹ § 1 k.c.), a bez nich wykonanie umowy nie jest możliwe, co także uzasadnia stwierdzenie nieważności umowy. W związku z uznaniem, że umowa kredytu jest nieważna, Sąd uwzględnił powództwo o zapłatę i zasądził na rzecz kredytobiorcy kwotę dochodzoną pozwem.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez bank apelacją, którą oddalił Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 28 września 2022 r., sygn. akt V Ca 1700/22.

Dowód: wyrok z uzasadnieniem Sądu Okręgowego w Warszawie– k. 54-86.

W dniu 31 sierpnia 2022 r. pozwanej zostało doręczone pismo, w którym pozwana została wezwana przez bank do zapłaty w terminie miesiąca kwoty 127.870,02 zł tytułem równowartości wypłaconego kapitału kredytu.

Dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 36-42.

W dniu 16 października 2022 r. powodowi zostało doręczone pismo, w którym pozwana wezwała powoda do zapłaty w terminie 3 dni kwoty 129.347,32 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu w okresie od dnia 17 lipca 2006 r. do dnia 15 września 2022 r.

Dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 370-374.

W dniu 27 października 2023 r. powodowi zostało doręczone oświadczenie o potrąceniu pozwanej, w którym wskazała, że potrąca z wierzytelnością powoda w kwocie 127.870,02 zł własne wierzytelności w kwocie 129.347,32 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu w okresie od dnia 17 lipca 2006 r. do dnia 15 września 2022 r., pomniejszone o kwotę 33.168,23 zł, tj. kwotę wypłaconą w ramach realizacji przez powoda prawomocnego wyroku.

Dowód: oświadczenie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 375-379.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły wymienione dokumenty, których treść ani autentyczność nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części.

Nieważność umowy kredytu ex tunc oznacza, że wszystkie świadczenia spełnione na jej podstawie stanowią świadczenia nienależne ( condictio sine causa) podlegające zwrotowi na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. Powód wypłacił stronie pozwanej łącznie kwotę 127.870,00 zł tytułem uruchomienia kredytu, a zatem powodowi przysługiwała wobec strony pozwanej wierzytelność w tej wysokości. Wierzytelność powoda w zakresie powyższej należności głównej wygasła na skutek potrącenia, powód w tym zakresie cofnął pozew, a postępowanie zostało częściowo umorzone. Wobec tego przedmiotem sporu pozostawało wyłącznie roszczenie powoda o zapłatę skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie.

Roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego stanowi roszczenie bezterminowe, a zatem staje się wymagalne po wezwaniu do zapłaty (art. 455 k.c.). W dniu 31 sierpnia 2022 r. pozwanej zostało doręczone pismo, w którym powód wezwał ją do zapłaty kwoty 127.870,02 zł w terminie miesiąca, a więc pozwana popadła w opóźnienie z dniem 1 października 2022 r. i od tej daty od pozwanej były od niej należne odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 127.870,02 zł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Pozwana zaspokoiła wierzytelność powoda składając oświadczenie o potrąceniu. Oświadczenie to miało moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.), czyli od daty, w której wierzytelność pozwanej przedstawiona do potrącenia stała się wymagalna (art. 498 § 1 k.c.)., a zatem w dniu 20 października 2023 r., ponieważ wezwanie do zapłaty wierzytelności objętej następnie oświadczeniem o potrąceniu zostało doręczone powodowi w dniu 16 października 2023 r., pozwana zażądała zapłaty w terminie 3 dni, a zatem jej wierzytelność stałą się wymagalna w dniu 20 października 2023 r.

Mając powyższe na uwadze, powodowi przysługiwało wobec pozwanej roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 127.870,02 zł za okres od dnia 1 października 2022 r. do dnia 19 października 2023 r., czyli łącznie 16.353,35 zł.

Oświadczenie pozwanej było skuteczne co do potrącenia jej wierzytelności kwocie 129.347,32 zł z wierzytelnością powoda w kwocie 127.870,02 zł oraz w zakresie części odsetek ustawowych za opóźnienie od wierzytelności pozwanego. Oświadczenie o potrąceniu spowodowało wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.), czyli wierzytelność pozwanej wygasła w całości, natomiast wierzytelność powoda wygasła w zakresie obejmującym całą należność główną w kwocie 127.870,02 zł i cześć ustawowych odsetek za opóźnienie od tej wierzytelności w kwocie 1.477,30 zł (129.347,32 zł - 127.870,02 zł = 1.477,30 zł). W rezultacie powodowi przysługiwała wobec pozwanej wierzytelność o zapłatę części skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w kwocie 14.876,05 zł (16.353,35 zł - 1.477,30 zł = 14.876,05 zł) i wobec tego tę właśnie kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda.

Strona powodowa wygrała sprawę w 71,21 %, tj. w zakresie, w którym postępowanie zostało umorzone co do należności o zwrot równowartości kapitału kredytu na skutek zaspokojenia tego roszczenia w toku procesu przez potrącenie dokonane przez pozwaną. Natomiast strona pozwana wygrała sprawę w 28,79 %, tj. w zakresie, w którym postępowanie zostało umorzone co do żądania zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Powyższe uzasadniało stosunkowe rozliczenie kosztów procesu (art. 100 k.p.c.). Szczegółowe wyliczenie kosztów procesu zostało pozostawione Referendarzowi Sądowemu (art. 108 § 1 k.p.c.).

Sąd nie podzielił argumentacji pozwanej, że brak było podstaw do obciążenia jej odsetkami i kosztami procesu, skoro powód nie musiał wytaczać procesu, gdyż mógł złożyć oświadczenie o potrąceniu. Prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie oraz prawdo do złożenia oświadczenia o potrąceniu przysługuje bowiem każdej ze stron, ale zarazem brak jest obowiązku składania oświadczenia o potrąceniu. W niniejszej sprawie bank mógł żądać od kredytobiorcy odsetek ustawowych za opóźnienie w oparciu o te same zasady, które uzasadniały przyznanie kredytobiorcy odsetek ustawowych za opóźnienie kredytobiorcy od banku w pierwszym procesie prowadzonym przed Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie. Co więcej, przyjęcie, że wierzyciel nie może dochodzić od dłużnika odsetek ustawowych za opóźnienie w sytuacji, w której ma możliwość złożenia oświadczenia o potrąceniu, oznaczałoby, że prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie nie przysługuje w zasadzie żadnemu kredytobiorcy dochodzącego od banku roszczenia o zapłatę wynikającego z nieważności umowy kredytu. Niezależnie od tego, należy zauważyć, że gdyby pozwana złożyła powodowi oświadczenie o potrąceniu w ciągu miesiąca od otrzymania od niego wezwania do zapłaty, to wówczas nie miałaby w ogóle obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie ani kosztów procesu.