Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Henryk Walczewski

Protokolant: stażysta Adam Gałecki

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2023 r. w Warszawie, na rozprawie

sprawy z powództwa: R. W. i J. M.

przeciwko: (...)S.A. z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

1.  Oddala powództwo w całości

2.  Zasądza od powodów R. W. i J. M. na rzecz strony pozwanej(...)SA w W. zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10 817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) z odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności orzeczenia do dnia zapłaty, w czym mieści się opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł (siedemnaście złotych) i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego.

Sygn. XXVIII C 6724/22

U z a s a d n i e n i e w y r o k u
z dnia 11 maja 2023 r

Pozwem przeciwko pozwanemu (...)Spółka Akcyjna w W. z dnia 10 marca 2022 r. (data stempla pocztowego na k 60) strona powodowa w osobach J. M. i R. W., wniosła o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego opartego na walucie CHF z dnia 26 maja 2008 r. nr (...) jaką zawarła z pozwanym bankiem, oraz o zapłatę kwoty 82 404, 12 zł i kwoty 21 301, 29 CHF jako zwrot świadczenia nienależnego. Obok żądania głównego powodowie podnoszą żądanie ewentualne zapłaty kwoty 56 547, 24 zł, jako kwocie odpowiadającej zwrotowi zobowiązania spełnionego w zawyżonej wysokości. Powodowie wskazali z pozwie, że podstawą ich żądań jest nieważność umowy kredytu walutowego hipotecznego z powodu umieszczenia w umowie postanowień niedozwolonych w części nie podlegającej indywidualnym uzgodnieniom za które odpowiada pozwany bank. Wraz z żądaniem głównym i ewentualnym powodowie żądają także odsetek i kosztów procesu. Wraz z pozwem przedstawione zostały dowody w postaci dokumentów, a w szczególności umowa kredytu z regulaminem, reklamacja oraz zaświadczenie banku o wysokości wpłat dokonanych przez stronę powodową na poczet spornej umowy kredytu i jego całkowitej spłaty. Nadto do pozwu dołączone zostały jednostronne obliczenia z których ma wynikać „nadpłata” powodów ale nie zostały przez nikogo podpisane a tylko uwierzytelnione przez pełnomocnika - nie stanowią więc dokumentu ani dowodu w sprawie. W uzasadnieniu pozwu zostało podane, że z powodu użytych w umowie niedozwolonych postanowień umownych, umowa jest w całości nieważna co ma uzasadnić żądanie zapłaty, ale nie wyjaśniono w pozwie wysokości żądań od strony rachunkowej. Zapewne jest to treść tabelek na k 41 – 45 czyli załączników do pozwu, jednak nie stanowi ona części pozwu, ponieważ nie powołano jej jako dowodu w uzasadnieniu pozwu, nie stanowi części uzasadnienia i nie została podpisana jako dokument załączony do pozwu.

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 października 2022 r. (data stempla pocztowego k 186) o standardowej treści powielanej w odpowiedzi na typowe pozwy w „sprawach frankowych” pozwany bank wniósł o oddalenie powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu, kwestionując powództwo co do zasady i co do jego wysokości. Pozwany zaprzeczył głównym twierdzeniom pozwu co do abuzywności i nieważności postanowień umownych wskazanych w pozwie. W szczególności pozwany zaprzeczył aby w umowie znalazły się zabronione postanowienia umowne, strona powodowa nie została właściwie poinformowana – a tym samym że umowa jest bezskuteczna (nieważna) z przyczyn podanych w pozwie. Pozwany Bank wskazuje że celem umowy było uzyskanie kredytu dla powodów oprocentowanego stawką LIBOR a pozew został wniesiony w celu uniknięcia negatywnych skutków zmiany kursu PLN/CHF.

Tym samym pozwany Bank kwestionuje interes prawny w wytoczeniu powództwa przez powodów, wskazując że strona powodowa może być ewentualnie uprawniona do dalej idącego żądania zapłaty, jeżeli uważa że kurs waluty zastosowany do spłaty rat był za wysoki i powodował zawyżenie wysokości rat (tzw. „nadpłatę”). Ponadto pozwany bank wskazuje brak możliwości zmiany umowy poprzez tzw. „odfrankowienie” tzn. uznania że umowa kredytu jest umową złotową opartą na stawce LIBOR, ponieważ zasady stawek referencyjnych LIBOR/ SARON nie przewidują ich stosowania do waluty PLN.

W odpowiedzi na pozew przywołane zostało obszernie orzecznictwo sądów krajowych, oraz SN i TSUE, oraz przedstawiona kompletna dokumentacja kredytowa w tym wniosek kredytowy wraz z oświadczeniami powodów jako kredytobiorców.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 26 maja 2008 r. strona powodowa w osobach R. W. i J. M. zawarła ze stroną pozwaną działającą wówczas pod firmą (...) Spółka Akcyjna w W. umowę kredytu hipotecznego walutowego z przeznaczeniem na nabycie lokalu mieszkalnego na rynku pierwotnym od wskazanego w umowie dewelopera (pkt 9). Umowa składa się z dwóch części; Tabelarycznej oraz warunków umowy. Jak wskazane zostało w pkt 2 części tabelarycznej umowy - kwota udzielonego kredytu to 81 910, 00 CHF na 300 miesięcy (pkt 3) , do wypłaty transzami. Spłata kredytu miała następować w ratach równych (pkt 6), z konta powodów przez upoważniony do tego bank (pkt 15). Dalsze postanowienia zawierają warunki umowy. Zgodnie z § 2.2 wypłata kredytu następuje na podstawie dyspozycji kredytobiorcy i jest realizowana w złotych. Do przeliczenia kwoty kredytu udzielonego w walucie, bank zastosuje kurs kupna CHF opublikowany w Tabeli kursów banku w dniu wypłaty kredytu lub transzy, ale za zgodą banku wypłata może być w CHF lub innej walucie. W przedmiocie spłaty w § 6.1 umowa stanowi że raty wyrażone w CHF są płatne w złotych po przeliczeniu kursem sprzedaży CHF wg. Tabeli kursów obowiązującej w Banku na dwa dni robocze przed terminem spłaty raty, a bank obciąży konto powodów tą kwota. Zabezpieczeniem spłaty kredytu (§ 10 umowy) postanowiono hipotekę kaucyjną oraz ubezpieczenia. Do umowy zostały zawarte aneksy. Aneks nr 1 z dnia 4 stycznia 2012 r. pozwalał powodom dokonywać spłaty rat w walucie kredytu. Aneks nr 2 z dnia 8 grudnia 2015 r. pozwalał powodom na trzymiesięczną karencję w płatności rat. Aneks nr 3 z dnia 29 stycznia 2021 r. stanowił sześciomiesięczną karencję sp spłaty

Dowód: umowa z dnia 26 maja 2008 r. wraz z aneksami na k 14 – 23

Jeszcze przed zawarciem spornej umowy, wraz z wnioskiem kredytowym powodowie podpisali oświadczenia o ryzyku kursowym i ryzyku zmiennej stopy procentowej.

Dowód: oświadczenie k. 127 - 132

Bank stosownie do zawartej umowy wypłacił powodom jako kredytobiorcom kredyt na dobrp dewelopera, a powodowie jako kredytobiorcy dokonali wpłat tytułem spłaty rat na kapitał i odsetki w kwotach i wysokości podanych w zaświadczeniu banku z dnia 6 października 2021 r. Powodowie nadal spłacają sporny kredyt.

Dowód: zaświadczenia banku na k 31 – 39

Powodowie złożyli reklamację z dnia 2 grudnia 2021 r. domagając się do banku przyznania że umowa jest w części nieważna i przeliczenia kredytu tak jakby był udzielony jako kredyt złotowy. Pozwany bank odpowiedział pismem z dnia 4 stycznia 2022 r. że umowa jest ważna.

Dowód: reklamacja i odpowiedź banku na k 24 - 30

Strona powodowa wskazuje w pozwie, że warunki umowy kredytu zostały im narzucone i nie były indywidualnie uzgodnione, a mianowicie bank przeliczył na złote kwotę kredytu wg. swojego kursu, tak samo postępował ze spłatą rat. Kurs określny został swobodnie wg. uznania banku, a także stosowano d wa kursy kupna i sprzedaży waluty kredytu. Z tego powodu pozew kwestionuje ważność umowy, ponieważ zgodnie z art. 385/1 k.c. są to postanowienia abuzywne, a po ich usunięciu w drodze zastosowania sankcji z podanego wyżej przepisu – umowa w całości nie może być wykonywana – co zdaniem powodów wskazuje że jest nieważna. Z powodu nieważności umowy w całości powodowie domagają się zwrotu całości wpłaconych przez siebie rat, jako świadczenia nienależnego.

Na rozprawie w dniu 6 października 2023 r. powodowie wyjaśnili, że kredyt był na cele mieszkaniowe i zakupili za niego mieszkanie. Obecnie mieszkanie to jest sprzedane od dawna, ale kredyt spłacają nadal bo otrzymaną cenę przeznaczyli na inne cele. Powodowie są partnerami, a w kredytowanym mieszkaniu przebywał tylko powód.

Powodowie maja dwójkę dzieci które wspólnie wychowują oraz wspólnie prowadzą inne swoje sprawy. Córka ma 23 lata a syn 15 lat, dzieci powodów zamieszkiwały wspólnie z nimi. Hipoteka na zabezpieczenie została ustanowiona na innym mieszkaniu w którym powodowie zamieszkują razem ze swoimi dziećmi. Obecnie córka powodów usamodzielniła się i mieszka osobno. Mieszkanie za kredyt ma 38m2 i było pomyślane dla powoda i dla córki powodów. Nikt nie prowadził w nim działalności gospodarczej. Kiedy kredyty podrożały, powodowie zdecydowali sprzedać mieszkanie zakupione za sporny kredyt. Powodowie samodzielnie pozyskali ten kredyt w wybranym przez siebie banku. Powód dowiedział się od kolegi, że ma kredyt w (...) i postanowił również z niego skorzystać. W bank obsługiwała powodów doradca pani J. C. i sprawdzono pozytywnie ich zdolność kredytową, ale powodowie nie wiedzą jaka ona była, ponieważ od razu zaproponowano im kredyt walutowy. Zachwalano w banku kredyt w CHF ponieważ raty były znacznie niższe od rat w kredycie złotowym. Powód obawiał się wzrostu kursu powyżej 4 złote za CHF, bo wiedział że powodów nie będzie stać na spłaty, a w czasie podpisywania umowy kurs był 2,60 zł/CHF. Powodowie chcieli rat malejących, ale przy aneksach to się zmieniło.

Powodowie podpisując umowę mieli mieszkanie, w którym mieszkali wraz z dziećmi, za kredyt z roku 2006 . Celem wpisanym do umowy było nabycie mieszkania, a powód uważa że celem inwestycyjnym jest dobre ulokowanie pieniędzy.

Powodowie prowadzili sklep z artykułami dziecięcymi, ich działalność zbankrutowała i nie mili pieniędzy. Sprzedali więc kredytowane mieszkanie po bankructwie swojego sklepu. W chwili zawierania umowy powodowie zatrudnieni byli na etatach, powód w firmie ubezpieczeniowej a powódka jako kasjer lotniczy. Powodowie nigdy nie byli małżeństwem, kredyt spłacali wspólnie ze wspólnego konta, przejściowo z konta powodowa lub powódki.

Ponieważ powodowie nie pamiętali na rozprawie szczegółów sprzedaży kredytowanego mieszkania, zostali zobowiązani do przedłożenia kopii aktu notarialnego.

Dowód: protokół rozprawy z dnia 6 października 2023 r. na k 253 – 254 – 255

Akt notarialny powodowie przedstawili przy piśmie z dnia 7 października 2023 r. (wpływ 10 października). Z aktu tego wynika, że umowy przedwstępnej sprzedaży mieszkania dokonano w dniu 2 stycznia 2012 r. a nabywcy mieli za niego powodom zapłacić łączną cenę 380 000 zł, płacąc każdemu z powodów z osobna po 190 000 zł. Umowa została wykonana umową sprzedaży z dnia 18 stycznia 2012 r. na takich warunkach.

Dowód: kopia aktu notarialnego na k 259 – 264 i aktu notarialnego na k 266 - 271

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczności oraz zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron niniejszego postępowania. W szczególności dotyczy to dokumentów w postaci umowy kredytu zawartej między stronami, aneksów, zaświadczenia banku oraz oświadczeń składanych przez strony.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania powodów, którzy podali wszelkie konieczne informacje niczego nie ukrywając i nie odmawiając odpowiedzi na jakiekolwiek pytanie.

Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty, a w sprawie o ustalenie nieważności kredytu walutowego powinny dotyczyć kwestii dotyczących danej umowy; zamieszczonych w niej postanowień oraz czynności które doprowadziły do jej zawarcia.

Postanowieniem z dnia 11 maja 2023 r. wydanym na rozprawie, Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. postanowił pominąć wskazany w pozwie dowód z opinii biegłego, a także wnioski dowodowe ze świadków wnioskowanych w odpowiedzi na pozew. Uznając je za nieprzydatne i zmierzające do przedłużenia sprawy, ponieważ mające wykazać fakty bezsporne, tudzież udowodnione już dokumentami przez w niniejszej sprawie, a tym samym (wnioski te) powodują znaczne przedłużenie postępowania oraz uniemożliwiają rozpoznanie sprawy na pierwszej rozprawie (art. 206 ¹ k.p.c.) .

Sąd zważył co następuje :

Wszelkie żądania pozwu opierają się na założeniu, że umowa jest nieważna w całości a powodem tej nieważności jest brak możliwości dalszego wykonania umowy, po usunięciu z jej treści przedmiotowo istotnych klauzul umownych o odesłaniu do Tabeli kursowej banku - uważanych przez powodów za zabronione. Trzeba do tego ochrony z art. 385/1 k.c. czyli wykazania że powodowie mogą z niej skorzystać bo są konsumentami w świetle stanu faktycznego sprawy.

Zgodnie z art. 22/1 k.c. za konsumenta uważa się osobę która dokonuje czynności niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak zeznali powodowie na rozprawie, prowadzili działalność gospodarczą w formie sklepu z artykułami dla dzieci, ale zbankrutowali i potrzebowali pieniędzy – uzyskali je ze sprzedaży kredytowanego mieszkania. Jakkolwiek nie można wskazać na zakup mieszkania jako bezpośrednio związany z działalnością gospodarczą powodów, ponieważ w tym czasie jej nie prowadzili, oraz nie prowadzili jej w tym mieszkaniu bo mieli osobny sklep.

Natomiast należy mieć na względzie następujące okoliczności:

- łącznikiem pomiędzy działalnością gospodarczą powodów a kredytowanym mieszkaniem stało się przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży – na spłatę zobowiązań i inne potrzeby niezwiązane z mieszkaniem kupionym za kredyt ani na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych powodów

- powodowie zakupili mieszkanie w 2008 r. na rynku pierwotnym od dewelopera, a jego sprzedaż nastąpiła w styczniu roku 2012, czyli po około trzech latach,

- sprzedaż kredytowanego mieszkania nastąpiła za cenę około dwa razy wyższą od ceny jego nabycia,

- w dniu zawarcia umowy kredytu powodowie mieli zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, to znaczy zamieszkiwali wspólnie jako rodzina z dwojgiem dzieci, a w trakcie procesu nigdy nie podniesiono zarzut aby potrzebowali jakiejś inwestycji na poprawę warunków mieszkaniowych. Było by to możliwe, gdyby cena sprzedaży została w części lub w całości przeznaczona na finansowanie zakupu nowego większego lokalu dla powodów z ich dziećmi. Jednak jak to wynika z wyjaśnień powodów, obecnie ich córka ma 23 lata i wyprowadziła się, więc powodowie zamieszkują z 15 letnim synem, nie podnosząc konieczności poprawy warunków mieszkaniowych,

- powodowie jakkolwiek nie są i nigdy nie byli małżeństwem, to stanowią trwały związek i mają dwoje dzieci których daty urodzenia dzieli 8 lat. Prowadzą więc wspólne gospodarstwo domowe, a konieczność wspólnego zamieszkiwania wiązała się z obowiązkami wychowawczymi nad dziećmi, bo gdy jedno podrosło to urodziło się drugie wymagające intensywnej opieki czyli wspólnego wysiłku obojga rodziców,

- pomimo że powodowie nie są małżeństwem, zgodnie prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, wydatki dzieląc między siebie a koszty rat po połowie,

- powodowie prowadzili wspólnie działalność gospodarczą, która zakończyła się niepowodzeniem, a środki na spłatę zobowiązań uzyskali ze sprzedaży kredytowanego lokalu

- ponieważ sprzedaż lokalu nastąpiła za cenę około dwukrotnie wyższą od ceny nabycia, to w środki na zaspokojenie zobowiązań z działalności gospodarczej mogły pochodzić z tej sprzedaży, ponieważ tak zeznał powód na rozprawie i nie wskazywał na inne źródło środków,

- zakupione na kredyt mieszkanie nie było im potrzebne ani na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych rodziny jaką stworzyli, ani na potrzeby powoda lub powódki ponieważ nadal mieszkają jako rodzina, ani na potrzeby małoletnich wówczas dzieci,

Mając powyższe na względzie, należy przyjąć że:

1/ zakup kredytowanego mieszkania miał charakter inwestycyjny, tym bardziej że środki pozyskanie z jego sprzedaży nie posłużyły na spłatę kredytu, ale na spłatę zobowiązań z działalności gospodarczej, a kredyt jest nadal spłacany, natomiast zabezpieczenie hipoteczne przeniesione na inny lokal w którym powodowie nadal zamieszkują,

2/ kredytowane mieszkanie nie było powodom potrzebne na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, ponieważ mieli gdzie mieszkać jak też nie potrzebowali poprawy warunków co przez zakup mieszkania o powierzchni 38m2 dla czteroosobowej rodziny jest niemożliwe,

Ponieważ kredytowane mieszkanie nie było powodom potrzebne na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych własnych ani członków ich rodziny, a środki uzyskane ze sprzedaży posłużyły do innych celów, w szczególności na spłatę zobowiązań z działalności gospodarczej, a kredyt nie został spłacony chociaż było to możliwe to :

- powodowie naruszyli zasady zawartej przez siebie umowy, ponieważ zrealizowali cel inwestycyjny który przyniósł im spory dochód,

- powodowie nie mogą korzystać z ochrony przysługującej konsumentom, ponieważ stoi temu na przeszkodzie cel inwestycyjny spożytkowany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą.

Status powodów jako konsumentów byłby zachowany, gdyby powodowie mając do czynienia z problemami finansowymi, przeznaczyli środki ze sprzedaży na całkowitą spłatę kredytu a nie na inne cele, w szczególności na finansowanie działalności gospodarczej.

Okoliczności co do przebiegu spotkań z przedstawicielem banku, zakresu pouczeń i informacji przekazanych na temat kredytu hipotecznego, dokumentów podpisanych przez stronę powodową w chwili zawarcia umowy – a więc ustalenia w jakim zakresie strona powodowa miała możliwość negocjowania warunków umowy, a w jakim musiała przystać na niepodlegające negocjacjom postanowienia wzorca umownego przedstawionego przez bank - zostały wykazane na rozprawie w oparciu o wyjaśnienia stron oraz dokumenty załączone do akt sprawy.

Tezy dowodowe pozwanego banku, dotyczyły w tym zakresie wyłącznie przedstawienia przez ww. osoby ogólnych założeń procedur udzielania kredytów hipotecznych obowiązujących w banku oraz okoliczności związanych z wykonywaniem spornej umowy, co jednak było bez znaczenia zarówno dla oceny ważności umowy łączącej strony, jak i dla oceny ewentualnego niedozwolonego charakteru niektórych jej po stanowień, które to kwestie dostatecznie wyjaśnił pozwany w odpowiedzi na pozew oraz strona powodowa zeznając jako strona na rozprawie.

W niniejszej sprawie pominięcie dowodu z opinii biegłego było spowodowane również i tym, że przedmiotowy dowód miał wykazać wysokość żądania głównego jako kwoty wynikającej z zaświadczenia banku, czyli możliwej do ustalenia bez żadnej wiedzy specjalnej lub wymaganych uprawnień. Natomiast w zakresie żądania ewentualnego dowód z opinii biegłego miał by polegać na ustaleniu nadpłaty na kredycie, przy założeniu pominięcia bezskutecznych klauzul waloryzacyjnych. Takie założenia są zbyt ogólne aby mogły stanowić zasady do obliczeń matematycznych, które zgodnie z zasadą ciężaru dowodu należą do powodów tak co do zasady lub sposobu, oraz co do wysokości. Powierzenie biegłemu takiego zadania równa się nie tylko dowodowi z urzędu, ale także ustaleniu z urzędu zasady powództwa – co jest stanowczo niedopuszczalne, chociażby na podstawie art. 321 k.p.c.

Dowód z urzędu sprzeciwia się zasadzie równowagi procesowej stron ponieważ sąd działał by wówczas przeciwko jednej oraz na korzyść drugiej stronie, zamiast pozostać bezstronnym arbitrem w sporze.

Sąd Okręgowy zważył że powództwo jest bezzasadne i podlega oddaleniu

Ponieważ nie można przypisać powodom statusu konsumentów, bowiem złamali oni zasady umowy kredytu i środki ze sprzedaży mieszkania zostały przeznaczone na spłatę zobowiązań z działalności gospodarczej powodów. Umowa kredytowa określa cel kredytowania, a był nim zakup mieszkania. Tymczasem powodowie mieszkanie sprzedali a środki jakie uzyskali nie zostały przeznaczone na spłatę kredytu, ale na finansowanie działalności gospodarczej i inne cele. Natomiast kredyt pozostaje niespłacony. W takiej sytuacji nie ma podstaw do rozpatrywania zarzutów nieważności umowy w świetle art. 385/1 k.c., ponieważ ochrona dla konsumentów powodom nie przysługuje.

Brak też podstaw do nieważności umowy z innych przyczyn.

Sama w sobie indeksacja lub waloryzacja jako osobna kategoria kredytów nie narusza prawa, ponieważ została wprowadzona do Prawa bankowego nowelizacją w roku 2011.

Ryzyko w postaci materializacji ryzyka kursowego, również nie można uważać za naruszenie prawa, ponieważ ryzyko nie jest zabronione i zawsze towarzyszy każdemu rodzajowi działania, chyba że ustawa inaczej stanowi. Nadto, powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem cel umowy kredytu został spełniony, jako że bank sfinansował zakup nieruchomości powodów, a powodowie korzystali z obsługi kredytowej banku.

Do zawartej przez strony umowy mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (dalej też jako „UPrB”) - w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia spornej umowy. Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do art. 69 ust. 2 cytowanej ustawy umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Z powyższego wynika zatem, że umowa kredytu jest umową nazwaną, dwustronnie zobowiązującą. Na jej podstawie bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji drugiej strony - kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych (kwotę kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić kwotę wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i prowizją banku.

Uprawnienie kredytobiorcy polega na tym, że może domagać się od banku wypłaty kredytu a obowiązek polega na tym, że ma zwrócić wypłaconą mu kwotę wraz z odsetkami i prowizją.

W ocenie Sądu, brak również podstaw do uznania, że przedmiotowa umowa jest nieważna z uwagi na rażące naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Stwierdzenie nieważności czynności prawnej z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego - może nastąpić jedynie w wyjątkowych wypadkach. W ocenie Sądu, strona powodowa nie wykazała, aby w niniejszej sprawie zachodził taki wyjątkowy wypadek, w szczególności, aby znajdowała się ona w anormalnej sytuacji w chwili zawierania Umowy, bądź aby z uwagi na cechy osobowe nie była w stanie zrozumieć treści czynności prawnej ani informacji o tym, że z zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej związane jest ryzyko walutowe.

Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W uzasadnieniu uchwały z dnia 22 maja 1991 r., w sprawie III CZP 15/91 (OSNCP 1992, nr 1, poz. 1), Sąd Najwyższy wskazał, że natura umowy gospodarczej i generowanego przez nią stosunku sprowadza się generalnie do tego, że wyraża ona i pozwala realizować interes każdej ze stron, ponieważ zaś interesy te bywają przeciwstawne, istotę umowy stanowi uzgodnienie woli stron, wyrażającej ich interesy. W tym stanie rzeczy za sprzeczne z naturą umowy gospodarczej należy uznać pozostawienie w ręku jednej tylko strony możliwości dowolnej zmiany jej warunków. Sprzeczność ta występuje szczególnie wyraźnie zwłaszcza przy umowach zawieranych nie w oparciu o indywidualne pertraktacje, ale w oparciu o regulamin wydany przez profesjonalistę, skoro jest oczywiste, że zawsze jest on zainteresowany w najkorzystniejszym dla siebie ukształtowaniu regulacji masowo zawieranych umów.

W niniejszej sprawie okoliczności powyższe nie zachodzą, lub nie zostały objęte pozwem

Powyższa konstatacja obligowała Sąd do oddalenia powództwa w całości, tak co do ustalenia jak i w zakresie żądania o zapłatę, jak też o żądaniach ewentualnych, bo stronie powodowej nie przysługuje ochrona przewidziana konsumenta w art. 385/1 k.c.

Jednostronne oświadczenie a właściwie żądanie uznania umowy za nieważną, w ogólności podlega kontroli sądowej, na co składa się wiele przyczyn. Najważniejsze z nich to; zasada ochrony obrotu prawnego, zasada trwałości umów oraz sądowej weryfikacji zarzutów prowadzących do nieważności umowy. Kumulacja tych przesłanek doprowadzić musi do wniosku, że ustalenie nieważności umowy jest wyłączną prerogatywą sądu i postępowania sądowego, bez względu na rodzaj skutku (ex nunc czy ex tunc). Natomiast jednostronne oświadczenia woli osób zainteresowanych nieważnością umowy - nie powodują intencjonalnych skutków prawnych, czyli nie decydują o tym czy umowa jest nieważna lub ważna. Tak samo jednostronne oświadczenia nie mogą postawić zwrotu świadczenia wzajemnego w stan wykonalności. Od strony normatywnej przesądza o tym treść normy prawnej z art. 189 w k.p.c., jak też powszechna praktyka wnoszenia pozwów o stwierdzenie nieważności umowy kredytu walutowego. Podejmowane na rozprawie czynności (jeżeli miały miejsce) pouczenia strony powodowej o jej sytuacji prawnej, nie pomijając sprawdzenia czy zostało ono zrozumiane – należą do procedury i nie odnoszą żadnego skutku materialnego. Odebranie przez Sąd oświadczenia od strony powodowej jako konsumenta, która nie wyraża zgody na dalsze wykonywanie abuzywnych postanowień umowy oraz wyraża wolę i zgodę na jej unieważnienie w całości – odniesie skutek tylko na wypadek ustalenia abuzywnych postanowień w umowie. Zgodnie z powyższą uchwałą SN będzie to konieczne aby sąd mógł decydować o dalszym wykonywaniu umowy albo jej bezskuteczności.

Brak więc powodów, aby umowa mogła zostać uznana za nieważną w całości, na podstawie oświadczenia strony powodowej odnoszącego się do stanu nieważności zawieszonej, który w niniejszej sprawie występować nie może.

O kosztach procesu sąd orzekł co od zasady na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., gdyż strona pozwana wygrała sprawę w całości. W związku z tym zwrotowi podlegają: koszty zastępstwa procesowego pełnomocników będących adwokatem i radcą prawnym w wysokości 10 817 zł (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokatów w sprawach cywilnych i analogicznie dla radców prawnych), a także uiszczona w związku z tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia del. Henryk Walczewski

ZARZĄDZENIE

(...)
(...)

Dnia 8 stycznia 2024 r. Sędzia Henryk Walczewski