Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Henryk Walczewski

Protokolant: Stażysta Adam Gałecki

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2024 r. w Warszawie, na rozprawie

sprawy z powództwa M. B. (1) i M. B. (2)

przeciwko (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

o ustalenie i zapłatę

1.  Ustala, że umowa o kredyt hipoteczny z dnia 15 maja 2008 r. nr. (...)— (...) (...) (...) zawarta między powodami M. B. (1) i M. B. (2) a poprzednikiem prawnym strony pozwanej (...) Bank (...) SA w G., nie jest dla powodów wiążąca w następujących postanowieniach Części Ogólnej Umowy: § 13 ust 7 ppkt 3,

2.  W związku ustaleniem w pkt 1 powyższa umowa jest możliwa do wykonywania na zasadzie Art. 56 i Art. 358 § 2 k.c. – według średniego kursu NBP i oddala powództwo o ustalenie w pozostałym zakresie,

3.  Oddala powództwo o zapłatę w całości

4.  Koszty procesu wzajemnie znosi

5.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie

Sygn. XXVIII C 6322/22

U z a s a d n i e n i e w y r o k u
z dnia 25 stycznia 2024 r

Pozwem przeciwko pozwanemu (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. z dnia 18 marca 2022 r. (data stempla pocztowego na k 67) strona powodowa w osobach M. B. (2) i M. B. (1) wniosła o zapłatę kwoty 404 327, 16 zł w wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytu hipotecznego walutowego z dnia 15 maja 2008 r. nr. (...)— (...) (...) (...) w całości, tytułem zwrotu dokonanych rat kapitałowo – odsetkowych, uznające je za świadczenie nienależne. Ponadto pozew zawiera żądanie ewentualne w zasądzenia kwoty 200 000 zł z powodu ustalenia, że umowa zawiera niedozwolone postanowienia umowne a po ich usunięciu jest umową kredytu złotowego. Obok żądania głównego i żądania ewentualnego, stron powodowa w pozwie wnosi o zasądzenie odsetek za opóźnienie i zwrot kosztów procesu w potrójnej wysokości. Wraz z pozwem przedstawione zostały dowody w postaci dokumentów; umowy kredytu z Ogólnymi Warunkami i zaświadczenie banku o wysokości wpłat dokonanych przez stronę powodową na poczet spornej umowy kredytu. W obszernym uzasadnieniu zostały wyjaśnione żądania pozwu, w tym wskazane postanowienia umowy jakie strona powodowa uznaje za abuzywne, wraz z objaśnieniem przyczyn abuzywności oraz przesłanek dla których umowa po ich wyeliminowaniu staje się niemożliwa do wykonania, czyli jest bezskuteczna (nieważna) w całości.

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 maja 2023 r. (data stempla pocztowego k 280) pozwany bank zaproponował zakończenie sporu ugodą, a gdyby do niej nie doszło wniósł o oddalenie powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu, kwestionując powództwo co do zasady i co do jego wysokości. Pozwany zaprzeczył głównym twierdzeniom pozwu co do abuzywności i nieważności postanowień umownych wskazanych w pozwie. W szczególności pozwany zaprzeczył aby w umowie znalazły się zabronione postanowienia umowne, strona powodowa nie została właściwie poinformowana – a tym samym że umowa jest bezskuteczna (nieważna) z przyczyn podanych w pozwie. Pozwany Bank wskazuje że celem umowy było uzyskanie kredytu dla powodów oprocentowanego stawką LIBOR a pozew został wniesiony w celu uniknięcia negatywnych skutków zmiany kursu PLN/CHF.

Tym samym pozwany Bank kwestionuje interes prawny w wytoczeniu powództwa przez powodów, wskazując że strona powodowa może być ewentualnie uprawniona do dalej idącego żądania zapłaty, jeżeli uważa że kurs waluty zastosowany do spłaty rat był za wysoki i powodował zawyżenie wysokości rat (tzw. „nadpłatę”). Ponadto pozwany bank wskazuje brak możliwości zmiany umowy poprzez tzw. „odfrankowienie” tzn. uznania że umowa kredytu jest umową złotową opartą na stawce LIBOR, ponieważ zasady stawek referencyjnych LIBOR/ SARON nie przewidują ich stosowania do waluty PLN.

W odpowiedzi na pozew przywołane zostało obszernie orzecznictwo sądów krajowych, oraz SN i TSUE, oraz przedstawiona zaproppn\dokumentacja kredytowa w tym wniosek kredytowy wraz z oświadczeniami powodów jako kredytobiorców.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 15 maja 2008 r. strona powodowa w osobach M. B. (2) i M. B. (1) zawarła z poprzednikiem prawnym strony pozwanej (...) Bank (...) SA w W. umowę kredytu hipotecznego walutowego denominowanego z przeznaczeniem na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu w (...) Banku na nabycie wskazanego w umowie lokalu mieszkalnego. Jak wskazane zostało w § 1 umowy - kwota udzielonego kredytu to 218 068, 92 CHF, a okres kredytowania do dnia 6 maja 20238 r. a tytułem zabezpieczenia (§ 3) była hipoteka na kredytowanej nieruchomości oraz ubezpieczenia. Umowa miała charakter refinansowy wobec kredytu wcześniej zaciągniętego przez powoda w Banku (...), w ten sposób że został spłacony poprzedni kredyt w całości i zostały objęte kredytowaniem inne koszty powodów (§ 4). Co do spłaty kredytu, w umowie postanowiono (§5) że kredytobiorca zobowiązuje się (§ 5) do spłaty 360 rat w terminach i kwotach zgodnie z harmonogramem spłat, a dalsze zasady spłaty kredytu zostały określone w § 13 – 16 COU (Części Ogólnej Umowy). Według Części Ogólnej Umowy (§ 1.1 i 2 i 11.3) kredyt jest udzielany w złotych, a w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, kwota kredytu w złotych zostanie określona przez przeliczenie na złote kwoty wyrażonej w walucie według kursu kupna tej waluty zgodnie z Tabelą kursu obowiązującą w dniu uruchomienia środków w momencie dokonywania przeliczeń kursowych. W przedmiocie spłaty kredytu (§ 13.7.2) postanowiono, że do przeliczenia wysokości rat kapitałowo – odsetkowych stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych. Zatem raty wyrażone w CHF są płatne są w złotych, bank dokonuje ich przeliczenia po kursie z Tabeli kursów i pobiera z konta powodów odpowiednią kwotę.

Pismem z dnia 7 grudnia 2021 r. pełnomocnik powodów domagał się od pozwanego banku wydania dokumentacji kredytowej oraz podjęcia rozmów ugodowych (k 43).

Dowód: umowa z dnia 15 maja 2008 r. na k 34 – 40, Ogólne Warunki na k 54 - 59

Bank stosownie do zawartej umowy wypłacił stronie powodowej jako kredytobiorcy, na rachunek sprzedawcy nieruchomości kwotę kredytu transzami w łącznej wysokości wskazanej w zaświadczeniu banku, a strona powodowa dokonała wpłat tytułem spłaty rat na kapitał i odsetki w kwotach i wysokości podanych w tym zaświadczeniu.

Dowód: zaświadczenie banku na k 48 - 53

Na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 r. strony były zainteresowane sporem. Na pytanie Przewodniczącego pełnomocnik pozwanego nie zakwestionował kwot podanych przez powoda w żądaniu powództwa jako zgodnych z zaświadczeniem banku. Co do roszczeń jakie strona pozwana podniesie na wypadek uznania umowy za nieważną, Bank będzie domagać się zwrotu kapitału oraz wynagrodzenia za korzystanie z niego, a także korzystać z zarzutu zatrzymania.

Powodowie zostali pouczeni o ich sytuacji prawnej na wypadek unieważnienia umowy w całości oraz roszczeń jako pozwany bank może podnieść przeciwko powodom jako skutku wyroku w niniejszej sprawie. Powodowie oświadczyli, że zrozumieli pouczenie i wyrażają wolę unieważnienia umowy w całości, oraz że nie chcą kontynuować umowy z pozwanym bankiem.

Dowód: protokół z dnia 10 stycznia 2024 r.

Nadto powód został przesłuchany w celu objaśnienia okoliczności w jakich doszło do zawarcia umowy kredytu, zaakceptowania warunków umowy, poinformowania o ryzyku kursowym i zmianie wysokości zadłużenia wyrażonej w PLN. Powodowie wyjaśnili, że kredyt był na zakup działki pod budowę domu, w którym mieszkają. Powodowie mają też kredytowane mieszkanie w którym mieszkają rodzice powoda . Dom powodów jest położony w miejscowości T. pod W. a kredytowane mieszkanie przy ulicy (...) w W.. Powodowie umieścili rodziców powoda w kredytowanym mieszkaniu z powodu ich problemów mieszkaniowych, a są oni w podeszłym wieku (73 i 74 lata). Powodowie prowadzą działalność gospodarczą na umowach (...) jako usługi na recz większych firm. Powodowie nie mają dzieci a w kredytowanym mieszkaniu zamieszkiwali przez 6-7 lat, rodzice powoda od 2011 roku. Powód nie prowadzą i nie prowadzili działalności gospodarczej w kredytowanym mieszkaniu. Powodowie pozyskali kredyt samodzielnie przeglądając oferty kilku banków a kierowali się wysokością marży i oprocentowania. Powodowie nie mieli zdolności do kredytu złotowego. Na kredyt walutowy przekonano ich w banku tłumaczeniem o stabilności waluty CHF oraz niewielkiej zmianie wysokości rat. Umowa była standardowa, powodowie ja podpisali po przeczytaniu bezpośrednio przed podpisaniem. Nie była negocjowana ale ustalone zostały warunki udzielonego kredytu. Powodowie mieli wcześniej jeden kredyt w CHF.

Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2024 r. Sąd postanowił pominąć wnioskowane przez strony wnioski dowodowe z opinii biegłego oraz pominąć wnioskowanych przez stronę pozwaną świadków, a rozstrzygnięcia dokonać w oparciu o treści dokumentów. Rozprawę kontynuowano w dniu 25 stycznia 2024 r. a pełnomocnicy stron wygłosili wówczas mowy końcowe.

Dowód: protokół z dnia 10 stycznia i dnia 18 stycznia 2024 r.

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczności oraz zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron niniejszego postępowania. W szczególności dotyczy to dokumentów w postaci umowy kredytu, aneksów, zaświadczenia banku oraz oświadczeń składanych przez strony.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania powodów, którzy w sposób rzeczowy przedstawili okoliczności towarzyszące umowie z pozwanym bankiem.

Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty, a w sprawie o ustalenie nieważności kredytu walutowego powinny dotyczyć kwestii dotyczących danej umowy; zamieszczonych w niej postanowień oraz czynności które doprowadziły do jej zawarcia.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. postanowił pominąć wskazany w pozwie i odpowiedzi na pozew dowód z opinii biegłego - jako nieprzydatny i zmierzający do przedłużenia sprawy, ponieważ mający wykazać fakty bezsporne, tudzież udowodnione już przez wnioskodawców w niniejszej sprawie, a tym samym powodujące znaczne przedłużenie postępowania oraz uniemożliwiające rozpoznanie sprawy na pierwszej rozprawie (art. 206 ¹ k.p.c.) .

W niniejszej sprawie pominięcie dowodu z opinii biegłego było spowodowane również i tym, że przedmiotowy dowód miał wykazać świadczenie ewentualne, czyli fakty nieistotne dla finalnego rozstrzygnięcia sporu zawisłego w niniejszej sprawie, ze względu na rozstrzygnięcie co do roszczenia głównego strony powodowej w zakresie roszczenia o zapłatę oraz ustalenie czy nie istnieje stosunek prawny wynikający ze wskazanej umowy kredytu.

Sąd miał na względzie brak zarzutów ze strony pozwanej, wskazujących na błędne sumowanie kwot podanych w pozwie jako wpłat powodów do pozwanego banku. W wyniku oceny zaświadczenia wystawionego przez pozwany bank, a dołączonego do pozwu, Sąd ustalił że kwoty dochodzone pozwem odpowiadają wysokością sumie należności faktycznie otrzymanych przez pozwany Bank od strony powodowej w okresie objętym pozwem. Wspomniana czynność nie wymagała posiadania przez Sąd żadnej wiedzy specjalnej, w tym z zakresu rachunkowości. Toteż Sąd uznał, że angażowanie biegłego sądowego do weryfikacji poprawności kwot podanych w zaświadczeniu banku jest zbędne. Ponadto Sąd miał na względzie, że pełnomocnik strony pozwanej na pytanie Sądu na początku rozprawy nie sprecyzował zarzutów co do wysokości kwoty żądanej w pozwie, oraz nie kwestionował zaświadczenia banku – co zobowiązuje i upoważnia Sąd do zastosowania art. 229 i 230 k.p.c.

Dowód: protokół rozprawy z dnia 18 stycznia 2024 r.

Co do konsumenckiego charakteru przedmiotowej umowy kredytu, Sąd uznał wyjaśnienia powoda, który wyjaśnił że zakupione za sporny kredyt mieszkanie służyło zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Powodowie nie zamieszkują w mieszkaniu zakupionym za kredyt, ponieważ to mieszkanie przeznaczyli dla rodziców powoda którymi się opiekują, natomiast z kredytu została zakupiona działka pod budowę domu w którym teraz powodowie mieszkają.

Jak to wynika z zeznań na rozprawie, powodowie zawierając umowę dali wiarę zapewnieniom pracownika banku o bezpieczeństwie zadłużenia w CHF. Dokonali wyboru kredytu walutowego, kierując się jego dostępnością ponieważ nie mieli zdolności do kredytu złotowego. Przedstawiono powodom gotową umowę do podpisania, nie analizowano jej treści, zmiany wysokości zadłużenia, ryzyka walutowego, spreadu itd.

W niniejszej sprawie przedmiotem oceny w zakresie żądania głównego i żądań ewentualnych pozostaje treść umowy pisemnej i abuzywność postanowień wskazanych w pozwie. Nie mają istotnego znaczenia szczegółowe informacje, jak przebiegały spotkania z przedstawicielem banku, w jaki sposób przekazano pouczenia i informacje na temat produktu – kredytu hipotecznego. Zgodnie z zasadą pisemności umowy, powinny się one znajdować w dokumentach jakie kredytobiorca otrzymywał w chwili zawarcia umowy. Natomiast, czy kredytobiorca miał możliwość negocjowania umowy – należało ustalić i zostały to wykazane w oparciu o zeznania strony powodowej, oraz na podstawie odpowiedzi na pozew.

Po wysłuchaniu stanowisk stron i zamknięciu rozprawy został ogłoszony wyrok

Wyrok z dnia 18 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części, z pominięciem uznania za nieważną całej umowy oraz ustalenia że umowa nie może być dalej wykonywana

W zakresie żądania głównego żądanie pozwu o zapłatę polega na ustaleniu, że umowa z dnia 15 maja 2008 roku jest nieważna w całości od dnia jej zawarcia. Zdaniem pozwu i treścią zarzutów podanych w pozwie na okoliczność nieważności całej umowy, ma to wynikać z naruszenia art. 69 ust 1 Prawa bankowego poprzez zaniedbanie wskazania kwoty kredytu (k12) – co stoi w sprzeczności ze stanem faktycznym i zapisami w umowie. W §1 kwota kredytu została dokładnie określona w kwocie i walucie jako 218 068,92 CHF. Dalsze postanowienia nie zmieniają kwoty udzielonego kredytu, ponieważ dotyczą jego wypłaty w złotych przy zachowaniu waluty CHF jako waluty kredytu w celu obniżenia oprocentowania, a tym samym obniżenia raty kredytu i uzyskania zdolności kredytowej przez powodów, którzy nie mieli zdolności do kredytu złotowego. Powód rozumieli i objaśnili na rozprawie, wskazując na brak zdolności do kredytu złotowego. Nadto z umowy wynika że kredyt jest refinansowy a z zaświadczenia banku jednoznacznie wynika, jaka kwota została powodom wypłacona zgodnie z umową (zaświadczenie) bo jej nie kwestionowali. Konstrukcja umowy oparta na waloryzacji lub indeksacji została dopuszczona nowelizacją Prawa bankowego od 2011 roku, nie była nigdy zabroniona – czyli jest zgodna z prawem. Zatem powództwo o ustalenie nieważności całej umowy musi zostać oddalone, jako że essentialia negoti zaskarżonej umowy jak udzielanie kredytu, waluta obca, oprocentowanie i marża banku oraz zabezpieczenia - są zgodne z prawem. Natomiast sankcja nieważności z art. 58 k.c. wyraźnie stanowi o utracie mocy wiążącej postanowień umownych naruszających prawo lub zmierzających do obejścia prawa a pozostałe postanowienia umowy mają dalej obowiązywać (art. 58 § 3 k.c.), chyba że bez nieważnych postanowień umowa nie została by dokonana. W niniejszym przypadku umowa została by dokonana także z pominięciem kwestionowanego postanowienia § 1 umowy o kwocie kredytu w CHF, ponieważ kredyt został wypłacony w złotych zgodnie z celem kredytu a powodowie nie mieli zdolności do kredytu złotowego.

Mając jednak na względzie obowiązek udzielenia powodowi ochrony z art. 385/1 k.c., Sąd dokonał samodzielnej oceny umowy pod kątem abuzywności postanowień kredytowych i ustalił że postanowienie wskazane w pkt 1 sentencji wyroku ma charakter niedozwolony a tym samym nie ma mocy wiążącej z poniższych przyczyn - § 13 ust 7 – to odesłanie do tabeli kursowej banku i pomija zasady tworzenia kursu. Tym samym daje bankowi formalne prawo do kształtowania wysokości raty i całego zobowiązania w sposób jednostronny – co nie powinno mieć miejsca. W takiej sytuacji udzielenie powodom ochrony jest uzasadnione.

W przedmiocie żądania ewentualnego zamieszczonego w pkt II żądania pozwu – w kształcie i treści podanej w pozwie – powództwo nie znajduje uzasadnienia i podlega oddaleniu jako niezasadne. Żądanie ewentualne zmierza do uznania, że po usunięciu z umowy postanowień wskazanych jako niedozwolone, kredyt należy przeliczyć jako złotowy na warunkach umowy pozostałych w mocy. Zarzuty pozwu odnoszą się do zasady waloryzacji i warunków spłaty kredytu, a w szczególności odesłania do tabeli kursowej banku. Wszystkie podane w pozwie postanowienia (k 6-8) uznane zostały za postanowienia niedozwolone z art. 385/1 k.c. ze skutkiem utraty mocy wiążącej. Założenia pozwu pomijają pełną treść art. 385/1 k.c. która pozwala na udzielenie ochrony poprzez zwolnienie z mocy wiążącej klauzul umownych pod pewnymi warunkami:

1/ brak indywidualnego uzgodnienia z konsumentem,

2/ naruszenie dobrych obyczajów,

3. rażące naruszenie interesów konsumenta.

Warunków tych zaskarżone postanowienia umowne nie spełniają, lub nie zostało wykazane aby miały je spełniać - mając na względzie zarówno datę zawarcia umowy, jak również warunki jej wykonywania ;

a/ Kredyt został udzielony jako walutowy w kwocie i walucie wyrażonej w CHF. Wypłata w złotych nie dotyczy kwoty kredytu ale jego realizacji. To samo odnosi się do spłaty rat, które wyrażone w CHF wskazują na kredyt walutowy, bo o walucie kredytu decyduje waluta salda i waluta rat wskazanych w harmonogramie.

b/ ustalenie kredytu w walucie obcej było korzystna dla powodów, bo kredyt otrzymali a kredytu jako złotowego otrzymać nie mogli, na wyrazili zgodę świadomie podpisując umowę kredytu walutowego.

c/ odesłanie do tabeli kursowej banku jest zgodne z prawem, jako wykonanie obowiązku zapisanego w art. 111 § 1 ust 4 Prawa bankowego. Problemem może być więc nie samo odesłanie do tabeli kursów, ale sposób i wysokość naliczonych tymi kursami rat – co wymaga dowodu w świetle przesłanek z art. 285/1 k.c. – jako rat zawyżonych ponad zasady dobrych obyczajów i rażąco szkodliwe dla interesów kredytobiorcy.

Należy też mieć na względzie art. 321 k.p.c. – z którego wynika zakaz orzekania ponad żądanie pozwu. Sąd więc orzeka tak jak to wynika z pozwu i o żądaniach pozwu – inaczej mówiąc o żądaniach kredytobiorcy a nie o żądaniach banku, które w sprawie niniejszej nie występują, a do których odsyła teoria o dwóch kondykcjach. Jeżeli zaś Sąd ma udzielić ochrony konsumentowi, to wyłącznie w granicach prawa i przesłanek z art. 385/1 k.c. oraz kognicji sądu cywilnego zgodnie z art. 1 k.p.c. (rozliczenie stron).

Zgodnie z zasadami prawa i systematyką kodeksu cywilnego, w przypadku ustalenia że umowa jest nieważna i nie wywiera skutków prawnych, z mocy prawa wchodzą zasady i przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Podstawowy obowiązek z mocy prawa, został wyrażony w art. 405 k.c. i polega na zwrocie uzyskanych korzyści. W przypadku umów wieloletnich i zobowiązań pieniężnych – konieczna jest waloryzacja kwot do zwrotu. Waloryzacja świadczenia pieniężnego jest procesowo najgorszym rozwiązaniem; jako kosztowna, długotrwała, zaskarżalna i niepewna. Zatem w przypadku odstąpienia od umowy lub nieważności umowy, ustawodawca przewidział (art 487 i 497 k.c.) osobny sposób rozliczenia wzajemnym zwrotem świadczeń – art. 494 k.c. Wzajemny zwrot otrzymanych świadczeń zgodnie z powyższymi przepisami, ma zapewnić że po żadnej ze stron nie będzie bezpodstawnego wzbogacenia i roszczeń o zwrot uzyskanych korzyści. Spotkać można jednak opinie, że art. 487 – 497 k.c. nie mogą mieć zastosowania, ponieważ umowa kredytu nie jest umową wzajemną. Trudno się z tym zgodzić, ponieważ wzajemność umowy z mocy prawa została ustanowiona i wyrażona świadczeniami prawnie wiążącymi w Prawie bankowym. Art. 69 Prawa bankowego jest to lex specialis do Kodeksu cywilnego, a tym samym wchodzi w zakres kognicji sądów cywilnych (art. 1 k.p.c). Gdyby jednak przyjąć, że umowa kredytu nie jest umową wzajemną, to należy mieć na względzie następujące zasady i przepisy prawa;

a/ po ustaleniu że umowa nie wywiera skutków prawnych, podstawą rozliczenia jest wyłącznie stan faktyczny bo umowy już niema a jej skutki podlegają eliminacji,

b/ zwrotowi podlegają nie poczynione wzajemnie świadczenia, a uzyskane drogą tych świadczeń faktyczne korzyści, otrzymane od drugiej strony już bez podstawy prawnej wobec nieważności umowy,

Roztropna analiza ekonomiczna zapewne pokaże, że zwrot wzajemny z art. 494 k.c. będzie dla konsumenta korzystniejszy od zwrotu otrzymanych korzyści. Natomiast analiza procesowa z pewnością dowiedzie - że jest lepsze dla konsumenta takie postępowanie, w którym zbędna jest waloryzacja opiniami biegłych, oraz koszty i czas tych czynności.

Mając na względzie, że w zaskarżonej umowie zostały zamieszczone postanowienia abuzywne wskazane w pkt 1 sentencji, które nie wiążą powodów – należało zbadać czy dalsze wykonywanie umowy jest możliwe. Należy odnotować, że po usunięciu (niniejszym wyrokiem z dnia 25 stycznia 2024 r.) postanowień abuzywnych z treści umowy zawartej w dniu 15 maja 2008 r. - z mocy prawa od znajduje zastosowanie przepis art. 358 § 2 k.c. po jego nowelizacji (weszła w życie z dniem 9 stycznia 2009 r.) Zatem dalsze wykonywanie umowy było możliwe przynajmniej od dnia 9 stycznia 2009 r. wg. średniego kursu NBP. Obecnie po nowelizacji Prawa bankowego w roku 2011 – nie ma przeszkód do dalszego wykonywania umowy, bowiem wpłaty rat mogą być walutowe lub złotowe na warunkach ustawowych tj. średni kurs NBP co wskazano w pkt 2 sentencji. Nie ma więc przesłanek do uznania, że zaskarżona umowa jest bezskuteczna (nieważna w całości) po usunięciu z jej treści postanowień abuzywnych, stanowiących istotne i konieczne postanowienia umowne. Sąd uznał, że w okresie do dnia poprzedzającego nowelizację (8 stycznia 2009 r.) przeliczanie wpłat było możliwe wg. średniego kursu NBP, ponieważ koresponduje to z ustaleniami w pkt 1 sentencji wyroku. Żądaniem pozwu nie zostały objęte żadne kwoty jako różnica wpłat przeliczonych kursem banku vs średni kurs NBP. Wszelkie żądania pozwu wynikają z założenia, że umowa jest nieważna w całości a wszelkie rozliczenia powinny być dokonywane w złotych. Sąd oddalił takie założenia jako bezzasadne i wynikające z niego żądania zapłaty - z przyczyn wyżej podanych w pkt 5 sentencji.

Zgodnie dyspozycją art. 385 ¹ k.c. w § 1 postanowienia abuzywne nie są dla konsumenta wiążące, co Sąd ustalił w pkt 1 sentencji. Zgodnie z § 2 tego przepisu, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Regulacja ta odnosząca się do abuzywności nie przewiduje w ogóle, aby cała umowa była nieważna, a jedynie dokonuje się selektywne usuwanie szkodliwych dla konsumenta postanowień. Zgodnie z żądaniem pozwu, szkodliwymi dla konsumenta są postanowienia odsyłające do tabeli kursowej banku, jako jednostronnej i arbitralnej decyzji wierzyciela pozwalającej na kształtowanie wysokości rat i całego zadłużenia konsumenta.

Od dnia 9 stycznia 2009 r obowiązuje znowelizowany art. 358 § 2 k.c. , który stanowi że wartość waluty obcej ustala się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowią inaczej. Po usunięciu wskazanych w pozwie i sentencji wyroku postanowień abuzywnych, czynność prawna nie stanowi już inaczej (tabela kursów banku) a z mocy prawa znajduje zastosowanie norma ustawowa (kurs średni NBP). Nie ma więc przeszkód do dalszego wykonywania umowy po usunięciu z niej abuzywnych postanowień.

Konsumentowi przysługuje prawo odmowy dalszego wykonywania umowy, zawierającej abuzywne postanowienia, może też umowę wykonywać dalej przy zachowaniu takich postanowień. W niniejszej sprawie, strona powodowa wyraziła wolę usunięcia z umowy wadliwych postanowień, do czego się Sąd przychylił. Nie ma więc zastosowania odwołanie do woli konsumenta nie wyrażającego woli dalszego wykonywania wadliwej umowy, ponieważ decyzją Sądu i zgodnie z żądaniem pozwu - umowa została selektywnie pozbawiona wadliwych postanowień.

Należy odnotować, że wadliwe postanowienia zostały wprowadzone do wzorca umownego przez przedsiębiorcę, a usunięte z umowy na żądanie pozwu wniesionego przez konsumenta. Zatem średni kurs NBP stał się obowiązujący, bo strony czynności prawnej inaczej nie stanowią. Zatem czynność prawna stron, polegająca na zastąpieniu normy ustawowej (średni kurs NBP) normą umowną (tabela kursów) stała się bezskuteczna na podstawie niniejszego wyroku uwzględniającego powództwo w zakresie ustalenia abuzywności. Sąd nie ingerował więc w stosunek prawny między stronami, ponad uwzględnienie żądania pozwu o ustalenie abuzywności.

Natomiast żądanie pozwu o ustalenie nieważności całej umowy nie może być uwzględnione, ponieważ nie zachodzi przesłanka braku możliwości dalszego wykonywania umowy po usunięciu z niej koniecznych postanowień.

Z uwagi na wiążący charakter normy art. 358 § 2 k.c. postanowienia umowy w przedmiocie ustalenia kursu wymiany waluty obcej na walutę krajową - stały się zbędne i nie stanowią już koniecznych postanowień umownych warunkujących ważność umowy opartej na dwóch walutach.

Z powyższego wynika, że brak takiego postanowienia w celu wyrażenia woli stron o odejściu od średniego kursu NBP, nie stanowi braku skutkującego funkcjonalną nieważnością danej umowy.

Strony mogą zadbać o zamieszczenie odpowiednich postanowień umownych, odmiennych od normy ustanowionej w art. 358 § 2 k.c. jeżeli mają zamiar uregulować inaczej swoje relacje. Nie mają jednak takiego obowiązku, mając obowiązek stosowania normatywnie obowiązującego średniego kursu NBP, jeżeli inaczej nie postanowiły.

Na podstawie art. 385 ¹ k.c. Konsument nie posiada dalej idących uprawnień, ponad żądanie selektywnego usunięcia z umowy postanowień abuzywnych. W szczególności konsumentowi nie przysługuje prawo do unieważnienia całej umowy jednostronnym aktem jego woli, odwołującej się do abuzywności niektórych postanowień umownych. Może natomiast domagać się uznania, że umowa nie nadaje się do dalszego jej wykonywania z przyczyn funkcjonalnych, po usunięciu z niej koniecznych postanowień. Ponieważ usunięcie czynności prawnej z obrotu prawnego dokonuje się orzeczeniem nieważności – będzie to osobny rodzaj nieważności nie wynikający z naruszenia prawa (art. 58 k.c.) ale pozbawienia możliwości dalszego wykonywania umowy (odpowiednie stosowanie art. 58 § 3 in fine), ponieważ czynność nie mogła by zostać dokonana od samego początku. W niniejszej sprawie brakuje ku temu przesłanek.

Ponadto należało mieć na względzie że;

Do zawartej przez strony umowy mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (dalej też jako „UPrB”) - w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia spornej umowy - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do art. 69 ust. 2 cytowanej ustawy umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Z powyższego wynika zatem, że umowa kredytu jest umową nazwaną, dwustronnie zobowiązującą. Na jej podstawie bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji drugiej strony - kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych (kwotę kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić kwotę wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i prowizją banku.

Uprawnienie kredytobiorcy polega na tym, że może domagać się od banku wypłaty kredytu a obowiązek polega na tym, że ma zwrócić wypłaconą mu kwotę wraz z odsetkami i prowizją.

Umowa kredytu jest więc umową odpłatną, gdyż na kredytobiorcę nakłada obowiązek zapłacenia bankowi odsetek oraz prowizji, które mają charakter wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych banku. Ponadto jest to umowa konsensualna, czyli dochodzi do skutku w wyniku samego uzgodnienia przez strony jej podstawowych postanowień. Przedmiotem kredytu musi być określona kwota pieniężna. W umowie muszą być także określone zasady spłaty kredytu w ratach kapitałowo – odsetkowych.

Ponadto wskazać należy, iż sporna umowa o kredyt hipoteczny została zawarta przed zmianą ustawy Prawo bankowe, dokonaną ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. (Dz.U. z 2011 roku, Nr 165, poz. 984), na mocy której dodano art. 69 ust. 2 pkt 4a UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, umowa kredytu powinna zawierać szczegółowe zasady określenia sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Ustawa ta wprowadziła także uregulowanie, zawarte w art. 69 ust. 3 zdanie 1 UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w tej walucie, oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie.

Podkreślić należy, iż zastosowany w umowie mechanizm indeksacji nie zmieniał kwoty kredytu wypłaconego w PLN, a stanowił on jedynie klauzulę przeliczeniową, mocą której strony ustaliły, że zobowiązanie w walucie polskiej w dniu uruchomienia kredytu zostanie przeliczone na walutę obcą wskazaną w umowie. Kredytobiorca zobowiązany był do dokonania spłaty kredytu - przy czym wysokość rat została ustalona w walucie obcej, do zapłaty w PLN według kursu waluty indeksacji. W zamian za ustanowiony w umowie mechanizm indeksacji oraz zadłużenie wyrażone w walucie obcej, kredytobiorca zyskiwał niskie oprocentowanie związane z walutą powiązaną ze stawką LIBOR / SARON.

Zgodnie z jednolitą linią orzecznictwa Sądu Najwyższego, przed wejściem w życie ww. ustawy z dnia 29 lipca 2011 r., tzw. „ustawy antyspreadowej”, dopuszczalne było na zasadzie swobody umów zaciągnięcie zobowiązania kredytowego w walucie obcej z równoczesnym zastrzeżeniem, że wypłata i spłata kredytu będzie dokonywana w walucie krajowej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 25.03.2011 r., IV CSK 377/10; z 29,04.2015 r., V CSK 445/14; z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14; z 27.02.2019 r., II CSK 19/18 oraz z 11.12.2019 r., V CSK 382/18). Argumentem przemawiającym za dopuszczalnością zawierania umów o kredyt indeksowany przed wejściem w życie ww. ustawy nowelizującej było właśnie wprowadzenie do ustawy Prawo bankowe przepisu dotyczącego kredytów indeksowanych do waluty innej niż polska. Racjonalny ustawodawca nie wprowadziłby bowiem do porządku prawnego umowy, co do której zachodzą przesłanki do stwierdzenia jej nieważności.

Sporny kredyt był wypłacony w złotych polskich oraz indeksowany kursem CHF, z którą z kolei powiązana była stopa referencyjna inna niż dla PLN, tj. nie WIBOR, lecz LIBOR. Na tej zasadzie kredytobiorca zyskiwał nie tylko niższą ratę spłaty kredu, ale w większości przypadków ogólną zdolność do zaciągnięcia kredytu. Z powodu wysokości swoich dochodów, większość kredytobiorców walutowych nie mogła zaciągnąć kredytu złotowego, a mając zdolność do kredytu walutowego mogła wybierać tylko pomiędzy kredytem walutowym a rezygnacją z nabycia danej nieruchomości.

W ocenie Sądu, brak podstaw do uznania, że przedmiotowa umowa jest nieważna z uwagi na rażące naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Stwierdzenie nieważności czynności prawnej z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego może nastąpić jedynie w wyjątkowych wypadkach. W ocenie Sądu, strona powodowa nie wykazała, aby w niniejszej sprawie zachodził taki wyjątkowy wypadek, w szczególności, aby znajdowała się ona w anormalnej sytuacji w chwili zawierania Umowy, bądź aby z uwagi na cechy osobowe nie była w stanie zrozumieć treści czynności prawnej ani informacji o tym, że z zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej związane jest ryzyko walutowe.

Bez względu na to, czy bank skorzystał z przewagi zapisanej w umowie – ochrona konsumenta polega na prawie do zakwestionowania warunków umownych z uwagi na ich treść. Zatem spełnione zostały przesłanki do abuzywności z art. 385 ¹ k.c. z powodu samego tylko zapisu umownego odsyłającego do jednostronnie kreowanej przez bank Tabeli kursów.

Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 22 maja 1991 r., w sprawie III CZP 15/91 (OSNCP 1992, nr 1, poz. 1), Sąd Najwyższy wskazał, że natura umowy gospodarczej i generowanego przez nią stosunku sprowadza się generalnie do tego, że wyraża ona i pozwala realizować interes każdej ze stron, ponieważ zaś interesy te bywają przeciwstawne, istotę umowy stanowi uzgodnienie woli stron, wyrażającej ich interesy. Zgoda obydwu stron jest oczywistym wymaganiem tak przy zawarciu umowy, jak i przy zmianach jej treści, stąd też nawet przy najdalej idących ułatwieniach w realizacji inicjatywy zmian pozostawiona jest drugiej stronie możliwość odmowy zgody na zmiany. W tym stanie rzeczy za sprzeczne z naturą umowy gospodarczej należy uznać pozostawienie w ręku jednej tylko strony możliwości dowolnej zmiany jej warunków. Sprzeczność ta występuje szczególnie wyraźnie zwłaszcza przy umowach zawieranych nie w oparciu o indywidualne pertraktacje, ale w oparciu o regulamin wydany przez profesjonalistę, skoro jest oczywiste, że zawsze jest on zainteresowany w najkorzystniejszym dla siebie ukształtowaniu regulacji masowo zawieranych umów. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z 26 sierpnia 2020 r., w sprawie VI ACa 801/19 - które Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela - zasada swobody umów nie zezwala na to, aby jedna strona, a zwłaszcza silniejsza ekonomicznie, mogła na etapie realizacji umowy kredytu narzucać drugiej stronie wymiar jej zobowiązań, szczególnie w zakresie podstawowych jej obowiązków wynikających z tej umowy. Jeżeli zatem określenie wysokości świadczenia pozostawione zostanie wyłącznie jednej ze stron umowy, to umowa taka sprzeczna będzie z naturą zobowiązania. Wskazać przy tym należy, że w żadnym postanowieniu umowy nie określono zasad, którymi pozwany Bank miałby kierować się, ustalając kursy walut w tworzonej przez siebie Tabeli Kursów ani też nie wskazano żadnych granic w tym zakresie . Dopiero od dnia zawarcia aneksu z dnia 22 lipca 2013 r., było zatem wiadomo, jakimi kryteriami pozwany Bank kierował się, ustalając własne kursy w tworzonej przez siebie Tabeli Kursów.

W niniejszej sprawie po usunięciu abuzywnych klauzul indeksacyjnych, upada wola stron stanowiąca odejście od normy kodeksowej, a zatem z mocy prawa znajduje zastosowanie norma art. 358 § 2 k.c. o stosowaniu średniego kursu NBP prawa, która weszła w życie od dnia 9 stycznia 2009 r.

Natomiast kurs stosowany przez bank przed tą datą nie został zaskarżony w żaden sposób jako zawyżony i nie wchodzi w zakres żądania o zapłatę na zasadzie zawyżenia wysokości rat, bo pozew domaga się zwrotu wszystkich rat z powodu nieważności całej umowy. Podstawa prawna oraz żądanie pozwu są więc zupełnie inne.

Stosownie zaś do § 3 art. 58 k.c. jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. Mając powyższe na uwadze, ustalić należało, czy przedmiotowa umowa może pozostać w mocy co do pozostałych postanowień umownych, tj. czy z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością - umowa ta i tak zostałaby przez strony zawarta.

W ocenie Sądu, przedmiotowa umowa zostałaby zawarta bez postanowień dotkniętych nieważnością, ponieważ zapisy o zastąpieniu średniego kursu NBP znajdowały się w treści wzorca umownego i nie podlegały negocjacjom. Ze stanowiska procesowego stron wynika, że zgodziły się na zawarcie umowy o kredyt wypłacony w PLN z zastosowaniem stawki referencyjnej właściwej dla waluty CHF, a więc stawki LIBOR. Ustalenie abuzywności klauzul kursowych z tabeli kursów banku i zastąpienie ich kursem średnim NBP - stanu tego nie zmienia. Nie można więc uznać umowy za nieważną w całości, z przesłanki braku woli stron. Przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które nie zostały z nim indywidualnie uzgodnione, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to jedynie postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zgodnie z art. 385 ¹ § 2 k.c., zamieszczona w umowie klauzula abuzywna nie wiąże konsumenta, a strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Z dowodów zgromadzonych w sprawie jednoznacznie wynika, że strona powodowa przystąpiła do przedmiotowej umowy o kredyt jako konsument (art. 22 ¹ k.c.), zaś pozwany Bank zawarł ją w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie czynności bankowych (art. 43 ¹ k.c.).

Sąd przyjął, że kwestia zakresu przekazanych stronie powodowej pouczeń, nie może stanowić samodzielnej przyczyny nieważności umowy. Albowiem konsument powinien również samodzielnie oceniać treść i znaczenie czynności prawnej, a nie polegać bezrefleksyjnie na drugiej stronie transakcji. W szczególności konsument bez względu na to w jaki sposób i czy dostatecznie został poinformowany – powinien być uważny i ostrożny adekwatnie do wartości i znaczenia zobowiązania. W szczególności powinien korzystać z możliwości zadawania pytań i samodzielnego weryfikowania kwestii przedstawionego mu ryzyka lub zapisów umownych. Nie można też abstrahować od doświadczenia życiowego przeciętnego obywatela, ponieważ każdy stykał się w jakiś sposób z potrzebą wymiany walut, a aktualne kursy są podawane regularnie w mediach. Zjawisko nieustannej zmiany kursów jest więc powszechne, nie można jednak oczekiwać aby przeciętny obywatel miał jakąś wiedzę na temat historycznego kształtowania się kursu waluty zadłużenia – mógł więc polegać na zapewnieniach banku lub pośrednika finansowego mającego status specjalisty i osoby której ufamy z racji specjalizacji i profesjonalnego doradztwa.

Wobec uznania, iż dopełnienie obowiązku informacyjnego nie może być wyłączną przesłanka oceny zaskarżonej umowy, konieczne jest przejście do pogłębionej analizy przesłanek z art. 385 ¹ k.c. w postaci naruszenia dobrych obyczajów ze skutkiem rażącego naruszenia interesów konsumenta. Zgodnie natomiast z art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Biorąc pod uwagę treść umowy, okoliczności jej zawarcia, oraz zapisy innych umów zawierające podobne postanowienia do przedmiotu niniejszej oceny.

Kolejno należy zaznaczyć, że w wyroku z 3 października 2019 r, w sprawie C-260/18, Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, sąd może przyjąć zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy. Zamiana tabeli kursów banku na średni kurs NBP oczywiście nie skutkuje zmianą charakteru umowy kredytu. W wyroku z 29 kwietnia 2021 r. w sprawie C-19/20 Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że skutki stwierdzenia przez sąd istnienia nieuczciwego warunku w umowie, zawartej między przedsiębiorcą, a konsumentem, podlegają przepisom prawa krajowego, przy czym kwestia utrzymywania się w mocy takiej umowy powinna być oceniana z urzędu przez sąd krajowy zgodnie z obiektywnym podejściem na podstawie tych przepisów. Tak właśnie postąpił sąd w niniejszej sprawie.

W niniejszej sprawie, orzeczenie wyrokiem o ustaleniu nieważności wskazanych w sentencji postanowień umowy, w równym stopniu upoważnia do kontynuowania umowy, co zobowiązuje strony do dokonania wzajemnych rozliczeń wynikających ze zmiany kursu wymiany, lub do zamknięcia kredytu na warunkach jakie obowiązują strony (poza kognicją Sądu w tym postępowaniu).

W pkt 1 sentencji Sąd orzekł o nieważności postanowień umowy wskazanych w pozwie, nie wychodząc poza granice żądania pozwu, z wyłączeniem kwestii ustalenia nieważności całej umowy.

W pkt 2 sentencji rozstrzygnięta została kwestia czy umowa może nadal wykonywana, czy też należy ją uznać funkcjonalnie nienadająca się do wykonania w całości, jakkolwiek jej postanowienia umowne poza abuzywnymi są ważne (bo zgodne z prawem). W niniejszej sprawie zgodnie z art. 58 § 3 k.c. należy ustalić że umowa byłaby zawarta także bez postanowień dotkniętych nieważnością, czyli ma być nadal wykonywana. Redakcja sentencji w tym punkcie odpowiada na dyspozycję z art. 385/1 § 2 k.c., która wskazuje na związanie umową w pozostałym zakresie, czyli w zakresie postanowień które nie zostały uznane za abuzywne. Jest to możliwe także według dyspozycji art. 6 Dyrektywy UE 93/13.. Powyższa konstatacja obligowała Sąd do wydania orzeczenia o możliwości dalszej możliwości kontynuowania umowy po usunięciu z niej abuzywnych postanowień. Treść podpisanej przez strony umowy wygenerowała długoterminowy stosunek prawny. Strony są w sporze co do dalszego obowiązywania umowy. W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę - strona umowy jest uprawniona jako podmiot zobowiązany do świadczenia - ustaleniem czy jest nadal jest związana kontraktem który kwestionuje. Niewątpliwie legitymuje się więc interesem prawnym, o którym stanowi art. 189 k.p.c.

W pkt 4 sentencji Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, mając na względzie że ewentualne roszczenia wynikające z różnicy pomiędzy kursem wymiany z Tabeli kursów banku a średnim kursem NBP nie zostały uwzględnione w żądaniu pozwu, a sąd nie może orzekać ponad żądanie (art. 321 k.p.c.). Nadto utrzymanie umowy wyklucza również wszelkie roszczenia; co do żądania głównego o zapłatę czyli zwrotu wszystkich wpłat jako świadczenia nienależnego, oraz żądania ewentualnego pojmowanego jako tzw. ‘nadpłata”. Dalsze obowiązywanie umowy przesądza, że wszelkie spełnione przez stronę powodową raty kapitałowo odsetkowe, stanowią świadczenie należne i nie mają zastosowania art. 405 w związku z art. 410 § 1 k.c. oraz art. 494 k.c. i art. 496 k.c. w związku z art 497 k.c. jako pochodzące z nieważnej umowy. Jeżeli chodzi o roszczenie zwane „nadpłatą” to jego konstrukcja nie ma nic wspólnego z różnicą pomiędzy kursem średnim NBP a kursem wynikającym z Tabeli kursów banku. Mogą to być różne kwoty w zależności od założeń pozwu; np. kwota różnicy sumy rat zapłaconych przez stronę powodową, a sumą rat obliczonych jako kredyt złotowy wg. stawki LIBOR. Algorytm wprowadzony do arkusza kalkulacyjnego przez analityka w kancelarii prawnej pozostaje zazwyczaj nieznany, a brak podpisu przesądza, że taka analiza nie stanowi żadnego dokumentu mogącego mieć znaczenie w sprawie. Oczywiście z tej przyczyny kalkulacja nie nadaje się do dalszego procedowania także w zakresie ewentualnego spreadu vs Tabela kursów banku / średni kurs NBP, ponieważ nie wniesiono takiego powództwa.

Wszystkie nieuwzględnione roszczenia pozwu podpadają pod pkt 5 sentencji.

Koszty procesu – pkt 3 sentencji

Sąd postanowił znieść koszty procesu miedzy stronami na podstawie art. 100 k.p.c., ponieważ żadna ze stron nie wygrała procesu, jak też go nie przegrała w całości.

Sędzia Henryk Walczewski

Zarządzenie:
(...)

Dnia 17 lipca 2024 r.