Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 23 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. S. i D. S.

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę, ewentualnie o ustalenie i zapłatę

postanawia:

stwierdzić swoją niewłaściwość rzeczową i przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy-Mokotowa w W..

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

Sygn. akt XXVIII C 14244/21

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 23 listopada 2021 r.

Powodowie dochodzą w niniejszej sprawie w ramach żądania głównego zapłaty kwoty 38.811,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Powodowie zgłosili również żądanie ewentualne: o ustalenie nieważności bliżej opisanej w pozwie umowy kredytu oraz kumulatywnie o zapłatę kwoty 38.811,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Jako wartość przedmiotu sporu wskazano w pozwie 38.812 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o sprawdzenie wartości przedmiotu sporu przez sąd i ustalenie owej wartości z uwzględnieniem wartości roszczenia o ustalenie nieważności umowy, to jest 191.442,47 zł.

Postanowieniem z dnia 6 lipca 2021r. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie:

- sprawdził wartość przedmiotu sporu podaną przez stronę powodową (pkt 1),

- ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 230.254,37 zł (pkt 2),

- stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie (pkt 3).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje.

Na wstępie podkreślić należy, że Sąd Okręgowy w składzie niniejszym stoi na stanowisku, że norma art. 26 k.p.c. - zgodnie z którą po dokonaniu przez sąd sprawdzenia wartości przedmiotu sporu, wartość ta nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania - nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy sąd niższego rzędu, na skutek błędnego ustalenia wartości przedmiotu sporu, stwierdzi swoją niewłaściwość rzeczową i przekaże sprawę do rozpoznania sądowi wyższego rzędu.

Przyjęcie poglądu przeciwnego, za którym opowiada się część doktryny i orzecznictwa (vide np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2007 roku, sygn. akt III CZ 57/07, Legalis; A. Zieliński, K. Flaga-Gieruszyńska /red./ Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Wyd. 10, Warszawa 2019), oznaczałoby, że w razie przekazania sprawy do rozpoznania sądowi okręgowemu przez sąd rejonowy na skutek sprawdzenia przez ten sąd wartości przedmiotu sporu, wyłączone byłoby zastosowanie art. 200 § 2 k.p.c. Ten ostatni przepis stanowi, że sąd wyższego rzędu (okręgowy), któremu sprawa została przekazana, nie jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy przez sąd niższego rzędu (rejonowy) i może przekazać sprawę innemu sądowi, który uzna za właściwy, nie wyłączając sądu przekazującego.

Nie wydaje się, aby ustawodawca poprzez wprowadzenie art. 26 k.p.c. dążył do ograniczenia prawa sądu wyższego rzędu do weryfikacji prawidłowości decyzji sądu niższego rzędu co do przekazania sprawy w sytuacji, gdy stwierdzenie niewłaściwości rzeczowej przez sąd rejonowy jest poprzedzone zastosowaniem art. 25 k.p.c. Przypomnieć należy, że postanowienie o przekazaniu sprawy sądowi wyższego rzędu nie podlega zaskarżeniu zażaleniem właśnie z tej przyczyny, że w świetle art. 200 § 2 k.p.c. w takiej sytuacji sąd wyższego rzędu sam dokonuje kontroli prawidłowości przekazania mu sprawy.

Z uwagi na powyższe, w doktrynie i orzecznictwie wykształcił się pogląd, zgodnie z którym uznaje się, że kodeks postępowania cywilnego przez „sprawdzenie wartości przedmiotu sporu” rozumie sprawdzenie stanu faktycznego, a w efekcie związanie, o jakim mowa w art. 26 k.p.c., nie znajdzie zastosowania w przypadkach, gdy sąd niższego rzędu przy jej ustalaniu naruszy tylko przepisy prawa procesowego wskazujące sposób obliczania tej wartości (tak J. Niejadlik, Kontrola rewizyjna, s. 54; za: A. Marciniak /red./, Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1–205, Warszawa 2019, a także postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 listopada 2016 r., I ACz 1862/16, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2002 r., I CZ 223/01, Legalis). W powołanym wyżej postanowieniu z dnia 12 lutego 2002 r. Sąd Najwyższy wprost wskazał, że sąd pierwszej instancji wyższego rzędu jest uprawniony do badania z urzędu prawidłowości obliczenia wartości przedmiotu sporu dla własnych potrzeb, w tym oceny podstawy przekazania mu sprawy do rozpoznania. Negatywny jego wynik prowadzi do przekazania sprawy z powrotem do sądu pierwszej instancji niższego rzędu na podstawie art. 200 § 2 k.p.c. Badanie to nie wymaga podjęcia formalnej czynności sądowej i wydania orzeczenia. O jego przeprowadzeniu świadczy fakt przyjęcia sprawy do rozpoznania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że uchybienie przez Sąd Rejonowy przepisom proceduralnym określającym zasady oznaczania wartości przedmiotu sporu, powinno zostać uwzględnione przez Sąd Okręgowy z urzędu w ramach weryfikacji - na podstawie art. 200 § 2 zd. 2 i 3 k.p.c. - prawidłowości przekazania sprawy temu sądowi.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że uchybienie przez Sąd Rejonowy przepisom proceduralnym określającym zasady oznaczania wartości przedmiotu sporu, powinno zostać uwzględnione przez Sąd Okręgowy z urzędu w ramach weryfikacji - na podstawie art. 200 § 2 zd. 2 i 3 k.p.c. - prawidłowości przekazania sprawy temu sądowi.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy, wydając postanowienie z dnia 6 lipca 2021 r. w przedmiocie sprawdzenia i ustalenia wartości przedmiotu sporu na 230.254,37 zł, uchybił normie wyrażonej w art. 19 § 1 k.p.c.

W myśl art. 19 § 1 k.p.c. w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że w razie zbiegu (kumulacji) dwóch roszczeń o różnym charakterze prawnym, roszczenie o świadczenie ma zawsze pierwszeństwo przed roszczeniem o ustalenie. W razie takiego zbiegu roszczeń, o prawidłowym wskazaniu wartości przedmiotu sporu decyduje art. 19 § 1 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2006 r., sygn. akt II PK 344/05, Legalis).

W niniejszej sprawie powodowie wnieśli o zapłatę w ramach żądania głównego, zaś w ramach żądania ewentualnego zgłosili kumulatywnie dwa roszczenia: o ustalenie i o zapłatę. Przy takiej konfiguracji żądań procesowych o wartości przedmiotu sporu decyduje wysokość roszczenia pieniężnego. W przedmiotowej sprawie roszczenie pieniężne zostało zgłoszone w ramach żądania głównego i ewentualnego w tej samej wysokości – 38.811,90 zł i to ta wartość stanowi wartość przedmiotu sporu.

Strona powodowa określiła w pozwie wartość przedmiotu sporu na kwotę 38.812 zł, co należało uznać za prawidłowe (z wyjątkiem jedynie zaokrąglenia w górę do pełnych złotych). Brak było zatem podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanego o sprawdzenie wartości przedmiotu sporu i ustalenie tej wartości z uwzględnieniem wartości roszczenia o ustalenie nieważności umowy zgłoszonego w ramach żądania ewentualnego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 200 § 2 zd. 3 k.p.c. w zw. z art. 16 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji postanowienia.

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

(...)

(...)