Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Iwona Golda-Pauszek

Protokolant: Magdalena Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2023 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa P. K. i K. K.

przeciwko (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę, ewentualnie o ustalenie i zapłatę

ustala, że umowa kredytu mieszkaniowego (...) nr (...) z dnia 22 listopada 2006 r. jest nieważna,

zasądza od (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz P. K. i K. K. łącznie kwotę 127.212,42 zł (sto dwadzieścia siedem tysięcy dwieście dwanaście i 42/100 złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 marca 2023 r. do dnia zapłaty,

oddala powództwo główne w pozostałym zakresie,

zasądza od (...)Spóła Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz P. K. i K. K. koszty procesu w całości pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu,

Sędzia Joanna Iwona Golda-Pauszek

Sygn. XXVIII C 19931/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22.12.2020 r. zmodyfikowanym pismem z dnia 17.10.2022 r. ( k. 292-293 ) powodowie K. K. i P. K. wnieśli o:

- ustalenie ( ewentualnie stwierdzenie ) nieważności umowy kredytu z dnia 22.11.2006r. oraz zasądzenie łącznie ewentualnie solidarnie kwoty 127.212,42 zł. z ustawowymi odsetkami od kwoty 119.807,27 zł od dnia 10.02.2022 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 7.405,15 zł od dnia następnego od dnia doręczenia odpisu modyfikacji pozwanego do dnia zapłaty tytułem świadczeń uiszczonych od zawarcia umowy do października 2022 r.

Złożono również szerzej opisane w pozwie żądania ewentualne.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, również w wersji zmodyfikowanej (k. 331 ) i zasądzenie kosztów. Nie miało miejsca podniesienie zarzutów potrącenia i zatrzymania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14.11.2006 r. powodowie zawnioskowali do (...)S.A. w W. o udzielenie kredytu przeznaczonego nabycie lokalu mieszkalnego . Wnioskowana kwota kredytu wyniosła 120.000 zł. Wniosek kredytowy zawierał oświadczenie o ryzyku kursowym oraz oświadczenie o świadomości stosowania Tabel Kursowych.

(wniosek kredytowy k. 131-133).

W dniu 22.11.2006 r. powodowie zawarli z(...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu mieszkaniowego (...) nr (...) (spłacanego w ratach annuitetowych, udzielonego w walucie wymienialnej).

Zgodnie z § 1 pkt 8 umowy, Tabela kursów została zdefiniowana jako Tabela kursów (...) S.A. obowiązująca w chwili dokonywania przez (...) S.A. określonych w umowie przeliczeń kursowych.

W umowie postanowiono, iż bank zobowiązał się postawić do dyspozycji kredytobiorcy kredyt w kwocie 52398,48 CHF na zakup lokalu mieszkalnego nr (...) w B. przy ul. (...), z przeznaczeniem na potrzeby własne (§ 2 ust. 1 umowy). Bank miał postawić kredyt do dyspozycji kredytobiorcy po spełnieniu przez kredytobiorcę warunków określonych w umowie (§ 4 umowy). kredytu i odsetek w wysokości podanej w zawiadomieniu

Bank pobierał odsetki od kredytu w walucie kredytu wg zmiennej stopy procentowej (§ 6 ust. 1 umowy). W dniu zawarcia umowy stawka referencyjna wyniosła 1,92 %, marża 1,62 p/p/ , a oprocentowanie kredytu – 3,54 % w stosunku rocznym (§ 7 ust. 1 umowy).

Z treści umowy wynika, że kredyt jest wypłacany w walucie polskiej na finansowanie zobowiązań w kraju (§ 5 ust. 2 pkt 2 umowy), a przy wypłacie Bank stosuje kurs kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązujący w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego (§ 5 ust. 4 umowy).

Zgodnie z § 13 ust. 7 umowy potrącenie środków z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w walucie polskiej miało następować w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt według obowiązującego w (...) SA w dniu wymagalności kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna Tabela kursów).

Niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty w terminie umownym miało powodować, że należność z tytułu zaległej rat stawała się zadłużeniem przeterminowanym i mogła zostać przez (...) S.A. przeliczona na walutę polską według kursu sprzedaży dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązującego w (...) SA w dniu, o którym mowa w § 13 ust. 3 umowy (§ 18 ust. 1 umowy)

Z kolei jak wynika z § 19 umowy jeżeli spłata zadłużenia przeterminowanego i odsetek nastąpi w walucie innej niż waluta polska:

w formie bezgotówkowej – kwota wpłaty miała zostać przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej – wg kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów Banku), obowiązującego w (...) S.A. w dniu wpływu środków;

w formie gotówkowej – kwota wpłaty miała zostać przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej – wg kursu kupna dla pieniędzy (aktualna Tabela kursów Banku), obowiązująca w (...) SA w dniu wpływu środków.

Natomiast w przypadku nadpłaty, zgodnie z § 22 ust. 2 umowy, wypłata kwoty nadpłaty miała zostać dokonana w formie przelewu na wskazany rachunek w walucie polskiej, przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów Banku), obowiązująca w (...) SA w dniu wypłaty.

Zgodnie z § 11 ust. 1 kredytu zabezpieczenie kredytu stanowiły:

hipoteka zwykła w kwocie 52.398,48 CHF i hipoteka kaucyjna do kwoty 11.530 CHF

cesja praw z polisy ubezpieczeniowej nieruchomości

(umowa k. 21-29)

Wypłata kredytu nastąpiła w dniu 24.11.2006 r. w wysokości 1.047,97 CHF tytułem prowizji, w dniu 24.11.2006 = 50.970,56 CHF , co stanowiło 119.999.99 PLN., w dniu 24.11.2006 r. – 379,95 CH F , co stanowiło równowartość 894,52 zł. zł

( zaświadczenie banku k 31-36).

Powodowie przez cały czas mają wspólność ustawową. Zakupili mieszkanie na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Mieszkają w nim do dziś. Żadne z powodów nie prowadziło działalności gospodarczej, mieszkanie nie służyło nigdy do wykonywania takiej działalności. Pomimo regularnej spłaty kredytu jego saldo nie zmniejsza się, obecnie wynosi około 130.000 zł . Powodowie nie osiągali dochodów w CHF. Powodowie znają skutki stwierdzenie nieważności umowy i zgadzają się na jej stwierdzenie. Powodowie przed 2019 r. nie byli świadomi wadliwości prawnej zawartej umowy. Nie mieli ponadprzeciętnej wiedzy ekonomicznej, powód z wykształcenia technik mechanik, powódka jest pielęgniarką .

( zeznania powodów k. 321-323 ).

Powodowie do dnia zawarcia umowy do października 2022 r. tytułem rat kapitałowo odsetkowych spłacili 127.212,42 zł

( zaświadczenie k. 40-44, przelew 12/20 k. 45-46, potwierdzenia za okres 01/21 do 10.2022 k. 297-308 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody złożone do akt przez strony, które miały istotne znacznie dla rozstrzygnięcia sprawy, oraz zeznania powodów. W odniesieniu do części dokumentów strony nie zakwestionowały rzetelności ich sporządzenia ani nie żądały złożenia przez stronę przeciwną ich oryginałów (zgodnie z art. 129 k.p.c.). Podobnie i Sąd badając te dokumenty z urzędu, nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie jakichkolwiek wątpliwości co do ich wiarygodności i mocy dowodowej, dlatego stanowiły podstawę dla poczynionych w sprawie ustaleń. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie, w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą razem zasadniczo spójny i nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd oparł się także na zeznaniach powodów, którym zasadniczo Sąd dał wiarę, jednak miał na uwadze, iż dotyczą one okoliczności sprzed kilkunastu lat i trudno uznać, iż powodowie są w chwili obecnej w stanie dokładnie odtworzyć przebieg czynności związanych z udzielonym kredytem. Przesłuchiwani w sprawie świadkowie B. L. i K. T. ( k. 321-322 ) nie pamiętali żadnych okoliczności związanych z ta konkretna sprawą, dlatego złożonych przez nich zeznań Sąd nie wziął pod uwagę przy dokonywaniu ustaleń faktycznych.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., Sąd pominął wniosek stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Było to konsekwencją uznania, iż okoliczności, których stwierdzenia miały służyć te wnioski dowodowe, są irrelewantne dla wyniku postępowania. Na kanwie niniejszej sprawy zasadniczy spór pomiędzy stronami dotyczył bowiem wyłącznie kwestii materialnoprawnych i koncentrował się na ocenie postanowień umownych stosowanych przez pozwanego, na podstawie których ten zatrzymał dochodzoną pozwem kwotę, przez pryzmat ich zgodności z przepisami prawa chroniącymi konsumentów, a zakazujących m. in. stosowania klauzul abuzywnych we wzorcach umownych przez przedsiębiorców, tj. art. 385 ¹ § 1 k.c. – art. 385 ³ k.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie niemal w całości z uwagi na fakt, iż umowa kredytu mieszkaniowego (...) nr (...)z dnia 22.11.2006 r. jest nieważna, z uwagi na to, że zawiera ona szereg postanowień abuzywnych, które nie mogą być zastąpione jakimikolwiek innymi regulacjami prawnymi, co skutkuje nieważnością ww. umowy.

Nie znalazł przy tym Sąd podstaw, by wyłączyć w niniejszej sprawie zastosowanie przepisu art. 385 ze zn. 1paragraf 1 k.c. w szczególności poprzez uznanie, iż zawarta umowa była wynikiem indywidualnych negocjacji. Umowa zawarta została przy wykorzystaniu wzoru przygotowanego przez pozwany Bank, nie była przedmiotem negocjacji, albowiem jej zapisy w żaden sposób nie odbiegają od zapisów innych umów stosowanych przez Bank przy udzielaniu kredytów powiązanych z walutą obcą. Strona powodowa mogła podpisać umowę w kształcie zaproponowanym przez Bank lub z kredytu zrezygnować.

Nie budził również w ocenie Sądu wątpliwości status powodów jako konsumentów , którzy kredytowaną nieruchomość wykorzystują na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wskazać należy, iż umowa przewidywała klauzule: ryzyka walutowego w zakresie określającym kwotę kredytu w CHF- paragraf 2 ust. 1 umowy oraz klauzule przeliczeniowe - § 5 ust 4, § 13 ust 7, § 18 ust. 1, § 19, § 22 ust. 2.

Wskazać należy, zarówno klauzula ryzyka walutowego jak i klauzule przeliczeniowe określają świadczenia główne w rozumieniu art. 385 ze zn. 1 k.c. , ponieważ nie tylko samo powiązanie kredytu z walutą obcą, ale również sposób dokonywania przeliczeń walutowych koniecznych do realizacji takiej umowy określa sama istotę umowy kredytu denominowanego w walucie obcej.

Wskazać należy, iż w niniejszej sprawie znalazły się postanowienia umowne rażąco naruszające równowagę kontraktową między stronami tj. kształtujące prawa i obowiązki kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające jego interesy. Są to: paragraf 2 ust. 1 , § 5 ust.3 i 4, § 13 ust 7, § 18 ust. 1, § 19, § 22 ust. 2 umowy.

Wskazać należy, iż w wyroku TSUE z dnia 20.09.2017 r. w sprawie C – 186-/16 A. i in. przeciwko (...) Trybunał wyodrębnił klauzulę ryzyka walutowego jako niezależną grupę postanowień umowy kredytu, która musi być badana przez sąd meritii w ramach kontroli postanowień wzorca umownego a zastrzeżony w nim mechanizm podlegać musi ocenie, czy właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny przeciętny konsument mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku kursu waluty obcej, w której kredyt został zaciągnięty, ale również oszacować potencjalnie istotne konsekwencje ekonomiczne takiego warunku dla swoich zobowiązań finansowych.

Odnosząc powyższe do całokształtu okoliczności sprawy , w szczególności zeznań strony powodowej wskazać należy, iż klauzula ryzyka walutowego nie pozwalała na zrozumienie kredytobiorcy wszelkich konsekwencji finansowych wiążących się z zawarcie kredytu w walucie obcej, w szczególności dotyczących konsekwencji wzrostu kursu waluty na saldo zadłużenia przeliczone na złotówki. Trudno bowiem uznać, mając na uwadze, iż strona powodowa nie osiągała dochodów w CHF, że gdyby faktycznie uzmysłowiono jej ryzyko jakie wiąże się z zaciągnięciem kredytu powiązanego z walutą obcą, w szczególności możliwego wpływu wzrostu kursu na saldo zadłużenia przeliczne na złotówki (że może wzrastać mimo regularnej spłaty kredytu ), że zdecydowałaby się na zawarcie takiej umowy.

Bez znaczenia jest w ocenie Sądu w okolicznościach rozpatrywanej sprawy był fakt, iż strona powodowa podpisała oświadczenie dotyczące ryzyka kursowego we wniosku kredytowym. Nie oznacza to bowiem, iż strona powodowa faktycznie rozumiała konsekwencje ekonomiczne możliwego spadku waluty krajowej dla swoich zobowiązań finansowych.

Klauzula ta nie została sformułowana prostym jasnym językiem, a co za tym idzie w sposób niejednoznaczny w rozumieniu przepisu art. 385 ze zn. 1 k.c. Nadmienić należy, iż informacja o ryzyku kursowym jest trzeciej stronie dokumentu, wydrukowana niewielkimi literami, jest to informacja ogólna, bez szerszej treści, nic z niej nie wynika.

Klauzula ta kształtuje prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami , rażąco naruszając interesy kredytobiorcy. Wskazać należy bowiem, iż tak należy ocenić fakt znacznego wzrostu salda kredytu przeliczanego na złote , który ma miejsce z uwagi na ponad dwukrotny wzrost kursu franka szwajcarskiego w okresie od zawarcia umowy do chwili obecnej. Tym samym spłata kredytu przez kilkanaście lat zgodnie z harmonogramem nie powoduje realnego zmniejszenia salda zadłużenia przelicznego na złotówki, stosownie do dokonywanych wpłat. Dodatkowo wzrost kursu CHF ma wpływ na wzrost samej raty kredytowej.

Wskazane wyżej klauzule przeliczeniowe nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. 2 k.c.), tj. prostym i zrozumiałym językiem (art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13/EWG), ponieważ ich treść nie pozwala na stwierdzenie, w jaki sposób pozwany bank ustala kurs CHF dla celu wykonania umowy kredytu, a także kształtują one prawa i obowiązki konsumenta sprzecznie z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (art. 385 ¹ § 1 k.c.). W oparciu o te postanowienia kredytobiorca został obciążony koniecznością pokrywania kosztów spreadu (różnicy pomiędzy kursem kupna i sprzedaży waluty obcej), pomimo że koszty te nie odpowiadały żadnej usłudze świadczonej przez bank na rzecz klienta, a służyły jedynie pokryciu kosztów udzielenia przez bank kredytu i zabezpieczenia banku przed ryzykiem kursowym, a w umowie brak jest jednoznacznej informacji o tym, że konsument ponosi takie koszty, jaka jest ich wysokość i z czego one wynikają. Ponadto ww. klauzule dawały pozwanemu bankowi w istocie całkowitą swobodę w sposobie kształtowania wysokości kursu waluty obcej, ponieważ postanowienia umowy w żaden sposób nie precyzowały, w oparciu o jakie zasady kurs waluty obcej miał być ustalany przez bank. Tym samym należało uznać, iż są one sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy kredytobiorcy.

Sąd dokonał oceny, czy postanowienia umowne są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.), według stanu z chwili zawarcia umowy. Tym samym dla powyższej oceny nie miały żadnego znaczenia okoliczności takie jak sposób wykonywania umowy, wieloletnie wykonywanie umowy przez kredytobiorcę bez żadnych zastrzeżeń, faktyczny sposób ustalania wysokości kursów waluty obcej przez bank i ich relacja do innych kursów występujących na rynku, późniejsze zmiany regulaminu pozwanego banku, późniejsze zmiany stanu prawnego (w szczególności wejście w życie ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw). Dla oceny abuzywności klauzul przeliczeniowych nie miało znaczenia, że wybór kredytu powiązanego z kursem waluty obcej pozwalał kredytobiorcy na skorzystanie z niższego oprocentowania (LIBOR CHF).W ocenie Sądu niższe oprocentowanie nie rekompensowało kredytobiorcom nieograniczonego ryzyka kursowego jakie na siebie przyjęli zawierając przedmiotową umowę.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą konsumenta, zatem brak jest podstaw do modyfikacji tych postanowień lub uznania, że nie wiążą one konsumenta jedynie w pewnym zakresie ani uzupełnienia powstałej po tych postanowieniach „luki” jakąkolwiek treścią, w tym w szczególności przepisami prawa krajowego. Odmienne zapatrywanie byłoby sprzeczne z brzmieniem oraz celem przepisów art. 385 ¹ § 1 k.c. i art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG. Przede wszystkim zaś uzupełnienie umowy przepisem prawa krajowego nie może mieć miejsca w sytuacji, w której usunięcie z umowy nieuczciwego warunku prowadzi do jej nieważności, która jest akceptowana przez konsumenta, zaś w niniejszej sprawie kredytobiorca nie zgodził się na obowiązywanie umowy z nieuczciwymi warunkami ani na uzupełnienie jej treści przepisem prawa krajowego, natomiast wyraził zgodę na stwierdzenie nieważności umowy, będąc świadomym wynikających z tego konsekwencji. Co więcej, przepisem krajowym służącym uzupełnieniu treści umowy nie mógłby być art. 358 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 24.01.2009 r., ponieważ jest on przepisem prawa krajowego o charakterze ogólnym, który nie ma zastosowania konkretnie do umów zawieranych pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem.

Jak zostało to wskazane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2022 r. III CZP 40/22 sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczania kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli w treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu.

Postanowienia takie nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 385 ze zn. 1 k.c.

Klauzula ryzyka kursowego określa główny przedmiot umowy (w kredycie denominowanym samą kwotę kredytu) i charakteryzuje jej istotę, a zatem uznanie tego postanowienia umownych za niedozwolone skutkuje brakiem możliwości wykonywania umowy kredytu i tym samym powoduje jej nieważność. Także uznanie samych klauzul przeliczeniowych za niedozwolone postanowienia umowne skutkuje nieważnością całej umowy kredytu, ponieważ postanowienia te oznaczają główny przedmiot umowy i określają sposób jej wykonywania – skoro zaś nie jest możliwe określenie sposobu wykonywania umowy, to musi ona być uznana za nieważną.

Jednocześnie strona powodowa stanowczo wyraziła zgodę na stwierdzenie nieważności umowy, będąc świadoma wynikających z tego konsekwencji.

Jednocześnie brak jest podstaw do uznania umowy kredytu za bezwzględnie nieważną. Zawieranie umów powiązanych z walutą obca było dopuszczalne, jednak fakt, iż umowa zawierała postanowienia umowne obciążające kredytobiorcę nieograniczonym ryzykiem kursowym oraz dawała bankowi całkowitą swobodę w kształtowaniu kursu waluty obcej stanowią niedozwolone postanowienia umowne ( art. 385 ze zn. 1 k.c ) .

Sąd uznał, iż powodowie mają interes prawny w wytoczeniu powództwa. Okres spłaty kredytu nie minął. Bank uważa, iż umowa jest ważna i domaga się jej dalszego wykonywania, w związku z czym powództwo o zapłatę nie realizuje w sposób dostateczny interesów kredytobiorcy. Dlatego ustalił nieważność umowy uznając, iż zostały spełnione przesłanki z art. 189 k.p.c. warunkujące dopuszczalność takiego rozstrzygnięcia.

Z uwagi na nieważność umowy kredytu, dla ostatecznego rozliczenia stron zastosowanie znalazły przepisy art. 405 - 410 k.c. W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi już żadnych wątpliwości zagadnienie, że jeżeli w następstwie zastosowania przedstawionych reguł umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna (nieważna), świadczenia spełnione na jej podstawie powinny być postrzegane jako świadczenia nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. ( vide: uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 7 maja 2021 roku, III CZP 6/21, Legalis nr 2563899; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2019 roku, III CSK 159/17, OSP 2019, z. 12, poz. 115, z dnia 9 maja 2019 roku, I CSK 242/18, Legalis nr 1966950 i z dnia 11 grudnia 2019 roku, V CSK 382/18, OSNC zb. dod. 2021/B/20, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2021 roku, III CZP 11/20, Legalis nr 2532281).

Zgodnie z art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W myśl zaś art. 410 § 1 i 2 kc, przepisy artykułów poprzedzających stosuje się
w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W okresie od zawarcia umowy do października 2022 r. strona powodowa, w związku z wykonywaniem ww. umowy, uiściła na rzecz pozwanego banku tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych kwotę 127.212,42zł. Taką też kwotę Sąd zasądził na rzecz powodów łącznie mając na uwadze , iż pozostają we wspólności ustawowej.

Nadmienić należy, iż w rozpatrywanej sprawie nie zostały podniesione zarzuty materialnoprawe ( potrącenie, zatrzymanie). Roszczenie nie było przedawnione, albowiem jak wskazał powódka dopiero po doniesieniach medialnych odnośnie wadliwości tego typu umów mieli świadomość, iż mogą dochodzić przeciw bankowi roszczeń, chociaż już od 2012 r. raty kredytu bardzo wzrosły.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd oddalił roszczenie w zakresie odsetek wcześniejszych niż od następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu modyfikacji, albowiem uznał, iż dopiero od tej daty pozwany jest w opóźnieniu. Wskazać należy, iż zdanie zapłaty w związku nieważnością umowy nie było sformułowane w pozwie, a dopiero w modyfikacji. Sąd też nie uznał za zasadne przyjąć daty z wezwania do zapłaty z dnia 26.01.2022 r. ( k. 294 ). , albowiem było to wezwanie poza procesowe, złożone przed datą pouczenia powodów o skutkach ustalenia nieważności i odebraniu od nich oświadczenia, iż nie chcą dalszego obowiązywania umowy

W tym momencie należy odwołać się do uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 r. o sygn. akt III CZP 6/21, zgodnie z którym dopiero z chwilą gdy powód pouczony przez sąd o skutkach nieważności umowy oświadczy, iż godzi się na te skutki i akceptuje je występuje skutek w postaci definitywnej nieważności umowy. Dopiero wówczas powstaje po obu stronach obowiązek zwrotu spełnionych świadczeń i występuje po stronie pozwanego stan opóźnienia, jednak w niniejszej sprawie decydująca okazała się data doręczenia pozwanemu odpisu modyfikacji powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. wobec wygrania przez stronę powodową sprawy niemalże w całości zasądzając od pozwanego na jej rzecz w całości koszty postępowania pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu.

Z uwagi na uwzględnienie żądania głównego Sąd nie orzekał o żądaniach ewentualnych.

ZARZĄDZENIE

(...)