Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 23 grudnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia del. Michał Maj

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2024 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. J. i P. J.

przeciwko (...) Bank (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę, ewentualnie o ustalenie

postanawia:

I. na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o udzielenie odpowiedzi na pytanie:

czy art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz zasadę skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą sąd może zasądzić od przedsiębiorcy na rzecz konsumenta odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty świadczenia nienależnego spełnionego na podstawie nieuczciwego warunku umownego dopiero od daty, w której przedsiębiorcy zostanie doręczone wezwanie do zapłaty wskazujące konkretną kwotę, której zwrotu żąda konsument,

II. na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. zawiesić postępowanie w zakresie powództwa o zapłatę do czasu udzielenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedzi na powyższe pytanie prejudycjalne.

sędzia del.

Michał Maj

Sygn. akt XXVIII C 22637/22

UZASADNIENIE POSTANOWIENIA Z DNIA 23 GRUDNIA 2024 ROKU

- WNIOSEK O WYDANIE ORZECZENIA W TRYBIE PREJUDYCJALNYM

Dnia 23 grudnia 2024 roku

1.  Sąd odsyłający.

2.  Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący: sędzia del. Michał Maj, adres: ulica (...), (...)-(...) W., telefon: +48 22 440 72 24, e-mail: (...)

3.  Strony w postępowaniu głównym i ich przedstawiciele.

4.  Powodowie: D. J. i P. J. (adres: ulica (...), (...)-(...) P., e-mail: (...), telefon: +48 606 808 261) reprezentowani przez radczynię prawną A. G. (1) (adres: ulica (...), (...)-(...) K., e-mail: (...), telefon: +48 536 500 066).

5.  Pozwany: (...) Bank (...) spółka akcyjna (adres: aleja (...) II 17, (...)-(...) W.) reprezentowany przez radcę prawnego B. K. (adres: ulica (...), (...)-(...) P., e-mail: (...), telefon: (...)

6.  Przedmiot sporu w postępowaniu głównym i istotne okoliczności faktyczne.

7.  W dniu 26.09.2008 r. została zawarta umowa kredytu, na podstawie której pozwany udzielił powodom kredytu w kwocie 50.000 PLN na okres 348 miesięcy na dokończenie budowy domu jednorodzinnego położonego w miejscowości R., gmina S., działka nr (...). Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, stanowiącej sumę stawki LIBOR CHF 3M i stałej marży banku. Umowa zawierała następujące postanowienia. Kredyt jest denominowany (waloryzowany) w walucie CHF (§ 2 ust. 1). Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu zostanie określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu (§ 2 ust. 2). Kredyt wykorzystywany jest w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu kwoty kredytu według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu (§ 4 ust. 1a). Spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana jest w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w banku w dniu spłaty. (§ 9 ust. 2 zd. 3).

8.  Bank uruchomił kredytu kwotą 50.000 PLN w dniu 3.10.2006 r. W okresie od dnia 3.10.2008 r. do dnia 12.07.2022 r. bank pobrał od powodów łącznie kwotę 54.290,71 PLN tytułem rat kredytu. Bank wydał powodom zaświadczenie wskazujące na wysokość świadczeń spełnionych przez strony w dniu 2.08.2022 r.

9.  W dniu 25.07.2022 r. pozwanemu została doręczona reklamacja złożona przez pełnomocniczkę powodów, w której wskazano, że umowa jest nieważna z uwagi na zawarte w niej nieuczciwe warunki umownej. W treści reklamacji zostało zawarte wezwanie do zapłaty w terminie 30 dni kwoty stanowiącej sumę wszystkich świadczeń spełnionych na podstawie umowy kredytu tytułem zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych.

10.  W pozwie wniesionym w dniu 18.11.2022 r. powodowie zwrócili się o ustalenie nieważności powyższej umowy kredytu i zasądzenie od pozwanego kwoty 54.290,71 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.08.2022 r. do dnia zapłaty. Powodowie uzasadnili powyższe żądanie wskazując, że umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki umowne dotyczące przeliczeń kursu PLN/CHF, bez których wykonywanie umowy nie jest możliwe, a w rezultacie umowa jest nieważna. Jednocześnie powodowie wskazali, że nieważność umowy oznacza, że wszystkie raty, które zapłacili w wykonaniu tej umowy stanowią świadczenia nienależne i wobec tego bank powinien zwrócić powodom ich równowartość.

11.  Odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 26.01.2023 r. W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, że umowa jest ważna i nie zawiera nieuczciwych warunków umownych.

12.  W dniu 27.06.2024 r. powodom zostało doręczone pismo, w którym pozwany wezwał ich do zwrotu równowartości kapitału kredytu w kwocie 50.000 PLN wypłaconego w wykonaniu umowy kredytu w terminie do dnia 16.07.2024 r. W dniu 22.07.2024 r. powodom zostało doręczone oświadczenie pozwanego, w którym wskazał on, że potrąca przysługującą mu wierzytelność w kwocie 50.000 PLN z tytułu zwrotu równowartości kapitału kredytu z wierzytelnością dochodzoną przez powodów w niniejszym procesie. W piśmie procesowym z dnia 25.07.2024 r. pozwany powołał się na powyższe wezwanie do zapłaty i oświadczenie o potrąceniu oraz podniósł zarzut potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelnością powodów dochodzoną w niniejszym procesie.

13.  W piśmie procesowym z dnia 6.11.2024 r. powodowie cofnęli pozew w zakresie żądania zapłaty kwoty 50.000 PLN, natomiast podtrzymali żądanie pozwu w pozostałym zakresie, to jest wnieśli o:

- ustalenie, że umowa kredytu z dnia 26.09.2008 r. jest nieważna,

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty 4.290,71 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.08.2022 r. do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 50.000 PLN za okres od dnia 17.08.2022 r. do dnia 16.07.2024 r.

14.  W dniu 14.11.2024 r. sąd odsyłający wydał wyrok częściowy, w którym ustalił, że umowa kredytu zawarta przez strony w dniu 26.09.2008 r. jest nieważna. Przyczyną ustalenia nieważności tej umowy była okoliczność, że zawarte w umowie klauzule przeliczeniowe (§ 2 ust. 2, § 4 ust. 1a, § 9 ust. 2 zd. 3 umowy) stanowią nieuczciwe warunki umowne (art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13), bez których wykonywanie umowy nie jest możliwe (art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13).

15.  Postanowieniem z dnia 29.11.2024 r. Sąd umorzył postępowanie w części obejmującej powództwo o zapłatę kwoty 50.000 PLN (to jest tylko co do należności głównej).

16.  Właściwe przepisy prawne.

17.  Przepisy polskie.

18.  Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061, ze zm.), dalej: k.c.

19.  Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (art. 58 § 1).

20.  Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (art. 61 § 1).

21.  Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (art. 385 ¹ § 1).

22.  Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (art. 385 ¹ § 2).

23.  Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości (art. 405).

24.  Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (art. 410 § 1).

25.  Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (art. 410 § 2).

26.  Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455).

27.  Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 § 1).

28.  Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2).

29.  Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie (art. 481 § 2 ⁴).

30.  Przepisy Unii Europejskiej.

31.  Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29 - wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 15, t. 2, s. 288), dalej: dyrektywa 93/13.

32.  Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków (art. 6 ust. 1).

33.  Zarówno w interesie konsumentów, jak i konkurentów państwa członkowskie zapewnią stosowne i skuteczne środki mające na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami (art. 7 ust. 1).

34.  Uzasadnienie odesłania – co do związku pytania prejudycjalnego z rozstrzygnięciem sprawy przed sądem odsyłającym.

35.  Umowa kredytu zawarta przez strony zawiera nieuczciwe warunki umowne (art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13), po których wyłączeniu umowa nie może dalej obowiązywać (art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13). Oznacza to, że umowa kredytu jest nieważna, a zatem strony powinny wzajemnie zwrócić sobie wszystkie świadczenia spełnione na jej podstawie (art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c.). Niniejsza sprawa dotyczy wierzytelności konsumenta wobec banku wynikających z nieważności umowy kredytu. Każdej ze stron przysługuje samodzielne roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia wobec drugiej strony.1

36.  Z powyższego wynika, że umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki umowne i w konsekwencji tego jest nieważna, zaś nieważność tej umowy sąd odsyłający ustalił już wyrokiem częściowym z dnia 14.11.2024 r. Tym samym rozstrzygnięcia wymaga pozostała część roszczenia powodów o zapłatę. Pierwotnie powodowi dochodzili zasądzenia kwoty 54.290,71 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.08.2022 r. do dnia zapłaty. W toku postępowania pozwany podniósł zarzut potrącenia kwoty 50.000 PLN i zarzut ten został zaaprobowany przez powodów, który cofnęli pozew co do kwoty 50.000 PLN, a sąd odsyłający w tym zakresie umorzył postępowanie. Tym samym obecnie pozostaje jeszcze nierozstrzygnięte roszczenie powodów o zapłatę należności głównej w kwocie 4.290,71 PLN i o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie od całego roszczenia powodów w kwocie 54.290,71 PLN. W ocenie sądu odsyłającego roszczenie powodów jest zasadne w zakresie należności głównej w kwocie 4.290,71 PLN, natomiast wątpliwości sądu odsyłającego dotyczą roszczenia odsetkowego powodów, a konkretnie – od jakiej daty powodom przysługują odsetki od pozwanego. W tym zakresie sąd odsyłający zastanawia się, czy odsetki powinny zostać zasądzone już od daty wynikającej z doręczenia pozwanemu przedsądowego wezwania do zapłaty (reklamacji) czy też dopiero od daty wynikającej z doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Wątpliwość ta wiąże się z faktem, że w reklamacji powodowie nie wskazali konkretnej kwoty roszczenia dochodzonego od pozwanego, natomiast kwota ta została już dokładnie wskazana w pozwie. Sąd odsyłający zastanawia się, czy z punktu widzenia prawa europejskiego okoliczność wskazania w wezwaniu do zapłaty konkretnej kwoty żądania jest relewantna i tej właśnie kwestii dotyczy istota niniejszego pytania prejudycjalnego.

37.  Odpowiedź na niniejsze pytanie prejudycjalne ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy przed sądem odsyłającym. Mianowicie stwierdzenie, że odsetki powinny zostać zasądzone od daty wynikającej z wezwania do zapłaty będzie oznaczać, że sąd odsyłający zasądzi na rzecz powodów odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 25.07.2022 r. (31. dzień od dnia doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty). Natomiast jeżeli uznać, że powodom należą się odsetki ustawowe za opóźnienie dopiero od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, wówczas sąd zasądzi na rzecz powodów odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 10.02.2023 r. (15. dzień od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu). Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 50.000 PLN za okres od dnia 25.07.2022 r. do dnia 10.02.2023 r. wynoszą łącznie 2.847,95 PLN, a zatem w realiach rozpoznawanej sprawy rozstrzygnięcia co do tej właśnie kwoty dotyczy problem poruszony w niniejszym pytaniu prejudycjalnym.

38.  Uzasadnienie odesłania – co do istoty.

39.  Roszczenie powodów obejmuje zwrot świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy, a zatem stanowi roszczenie bezterminowe,2 które w świetle art. 455 k.c. staje się wymagalne po wezwaniu do zapłaty. Z chwilą wymagalności roszczenia dłużnik popada w opóźnienie i od tej daty jest zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Przepisy kodeksu cywilnego nie formułują żadnych wymogów formalnych co do treści wezwania do zapłaty, a zatem może ono zostać złożone w dowolnej formie.3 Niemniej jednak w orzecznictwie wskazuje się, że dla swojej skuteczności wezwanie takie powinno zostać skonkretyzowane, to jest powinno ono zawierać żądanie zapłacenia określonej kwoty pieniędzy.4 Na konieczność wskazania w wezwaniu do zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej wskazuje się również w literaturze.5

40.  Sąd odsyłający zastanawia się, czy sformułowany w krajowym orzecznictwie wymóg wskazania konkretnej kwoty roszczenia w wezwaniu do zapłaty nie jest zbyt restrykcyjny w świetle art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 oraz zasady skuteczności. Mianowicie postawienie takiego wymogu oznacza, że jeśli konsument zaniecha wskazania konkretnej kwoty w wezwaniu do zapłaty, to wezwany do zapłaty przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie. Tymczasem konsument może nie posiadać wiedzy na temat prawa cywilnego i krajowego orzecznictwa i w związku z tym pozostawać w nieświadomości, że przy kierowaniu wezwania do zapłaty ma obowiązek wskazać konkretną kwotę, której żąda.

41.  Co więcej, z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości wynika, że „obowiązek wyłączenia przez sąd krajowy nieuczciwego warunku umownego nakazującego zapłatę kwot, które okazują się nienależne, wiąże się co do zasady z odpowiednim skutkiem restytucyjnym dotyczącym tych kwot. W istocie bowiem brak takiego skutku restytucyjnego jest w stanie podważyć skutek zniechęcający, jaki art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z art. 7 ust. 1 tej dyrektywy zamierzał powiązać ze stwierdzeniem nieuczciwego charakteru warunków znajdujących się w umowach zawieranych z konsumentami przez przedsiębiorcę.”6 W związku z tym ograniczenie prawa konsumenta w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie skutkuje osłabieniem skutku restytucyjnego, a w rezultacie także osłabia skutek zniechęcający, skoro w istocie pozwala przedsiębiorcy na zignorowanie wezwania do zapłaty złożonego przez konsumenta, jeśli nie została w nim wskazana konkretna suma pieniężna, której żąda konsument.

42.  W tym kontekście należy dodać, że odsetki ustawowe za opóźnienie spełniają kilka istotnych funkcji. Po pierwsze, odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią szczególny rodzaj zryczałtowanego odszkodowania, ponieważ sam fakt korzystania z cudzych pieniędzy stanowi dla dłużnika korzyść, a dla wierzyciela szkodę związaną z potencjalnymi sposobami korzystania pieniędzy, w tym możliwością ulokowania ich na oprocentowanym rachunku oszczędnościowym (funkcja kompensacyjna). Po drugie, odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią swoistą „sankcję cywilną” dla nierzetelnego dłużnika i mają one na celu nakłonić go do jak najszybszego wykonania zobowiązania (funkcja stymulująca, represyjna). Po trzecie, odsetki ustawowe za opóźnienie pełnią funkcję waloryzacyjną, ponieważ rekompensują wierzycielowi szkodę związaną z utratą siły nabywczej pieniądza w czasie.7 Natomiast ograniczenie czasu, za który przysługują konsumentowi odsetki ustawowe za opóźnienie oznacza, że każda z tych funkcji zostaje osłabiona, co może stanowić przejaw naruszenia zasady skuteczności. Wiąże się to bowiem z pozbawieniem konsumenta prawa do rekompensaty za upływ czasu i jednocześnie z brakiem wyciągnięcia konsekwencji wobec przedsiębiorcy za zaniechanie spełnienia świadczenia.

43.  Z drugiej jednak strony istnieją istotne argumenty przemawiające za uznaniem, że wymóg wskazania konkretnej kwoty w wezwaniu do zapłaty jest racjonalny oraz uzasadniony i wobec tego powinien obciążać konsumenta. Mianowicie wskazanie konkretnej kwoty dochodzonego roszczenia nie jest rzeczą trudną i wymaga jedynie skopiowania tej kwoty z dokumentacji bankowej. Konsument osobiście spłaca raty kredytu, a zatem ma świadomość, jakie kwoty wpłacał na rzecz banku i może to sprawdzić w historii rachunku bankowego albo zwrócić się do banku o wydanie stosownego zaświadczenia. W realiach niniejszej sprawy powodowie uzyskali od banku zaświadczenie wskazujące na wysokość wszystkich spłaconych dotychczas rat kredytu tydzień po złożeniu reklamacji, a zatem nic nie stało na przeszkodzie, aby w tym czasie po prostu ponowili reklamację, jedynie uzupełniając ją o wskazanie konkretnej kwoty, której żądają od banku.

44.  W powyższym kontekście należy dodać, że powodowie są w niniejszej sprawie reprezentowani przez profesjonalną pełnomocniczkę, która w związku z prowadzoną działalnością zawodową ma obowiązek zachowania należytej staranności (art. 355 k.c.), zgodnie z wiedzą prawniczą (art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych), natomiast niezachowanie należytej staranności (art. 472 k.c.) mogłoby zostać uznane za nienależyte wykonanie zobowiązania i w związku z tym upoważniać powodów do żądania, aby ich pełnomocniczka naprawiła wynikłą stąd szkodę (art. 471 k.c.), w tym aby zapłaciła odpowiednią sumę pieniężną tytułem odszkodowania (art. 363 § 1 k.c.). Niemniej jednak potencjalne uzyskanie przez powodów odszkodowania od ich pełnomocniczki można aktualnie uznać tylko za zdarzenie przyszłe i niepewne.

45.  Pomimo powyższych argumentów istnieją jednak racje przemawiające za uznaniem, że konsumenta nie powinien obciążać obowiązek wskazania konkretnej kwoty żądania w wezwaniu do zapłaty. Mianowicie bank jest instytucją wyspecjalizowaną, która do swojej działalności wykorzystuje dokumenty finansowe i systemy informatyczne. W związku z tym bank jest w każdej chwili w stanie szybko i łatwo ustalić, jaką kwotę rat kredytu konsument wpłacił w całym okresie kredytowania lub w jego określonym wycinku. Jeśli zatem – w realiach niniejszej sprawy – powodowie wezwali pozwanego do zwrotu „kwoty stanowiącej sumę wszystkich świadczeń spełnionych na podstawie umowy kredytu”, to bank bez trudu był w stanie ustalić, że suma tych świadczeń na dzień 25.07.2022 r. wynosiła 54.290,71 PLN. W tym kontekście pojawia się pytanie, czy wymóg wskazania konkretnej kwoty pieniężnej w wezwaniu do zapłaty nie jest zbyteczny i czy nie stanowi dla konsumenta nieracjonalnego utrudnienia w dochodzeniu jego roszczenia, sprzecznego z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 oraz zasadą skuteczności.

46.  Pytanie prejudycjalne.

47.  Mając powyższe na uwadze, Sąd odsyłający uznał za zasadne na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o udzielenie odpowiedzi na pytanie:

czy art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz zasadę skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą sąd może zasądzić od przedsiębiorcy na rzecz konsumenta odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty świadczenia nienależnego spełnionego na podstawie nieuczciwego warunku umownego dopiero od daty, w której przedsiębiorcy zostanie doręczone wezwanie do zapłaty wskazujące konkretną kwotę, której zwrotu żąda konsument.

48.  Zawieszenie postępowania przed Sądem odsyłającym.

49.  W związku ze zwróceniem się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o udzielenie odpowiedzi na niniejsze pytanie prejudycjalne, należało zawiesić postępowanie przez sądem odsyłającym na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. Postępowanie zostało zawieszone tylko w zakresie powództwa o zapłatę, ponieważ co do powództwa głównego o ustalenie sąd odsyłający wydał wyrok częściowy, którym powództwo to uwzględnił i ustalił nieważność umowy kredytu. W związku z ustaleniem nieważności umowy kredytu kwestią wymagającą wyjaśnienia dla rozpoznania niniejszej sprawy pozostaje wykładnia prawa europejskiego co do kwestii, od której daty konsumentowi są należne odsetki ustawowe za opóźnienie, a zatem zasadne było zawieszenie postępowania w zakresie dotyczącym powództwa o zapłatę.

sędzia del.

Michał Maj

1 Vide uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25.04.2024 r., III CZP 25/22.

2 Vide:

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.04.1998 r., III CKN 436/97,

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2004 r., V CK 461/03.

3 Vide W. Borysiak (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. W. Borysiak, Warszawa 2023, art. 455, pkt 40.

4 Vide:

- uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10.01.2003 r., III PZP 23/02,

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.09.2010 r., II CSK 178/10.

5 Vide:

- A. Lutkiewicz-Rucińska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 455, pkt 4,

- W. Borysiak (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. W. Borysiak, Warszawa 2024, art. 455, pkt 48,

- A. Rąpała [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 455, pkt 9.

6 Vide wyrok Trybunału Sprawiedliwości (wielka izba) z dnia 21.12.2016 r. w sprawach połączonych C‑154/15, C‑307/15 i C‑308/15, G. N., pkt 62-63.

7 Vide A. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX/el. 2011, art. 481, pkt 16-21.