Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 26 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Łukasz Szyszka

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2025 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 191 ¹ k.p.c.

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej

o zapłatę

oddala powództwo w całości jako oczywiście bezzasadne.

sędzia Łukasz Szyszka

Sygn. akt II C 1540/23

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 4 grudnia 2023 roku A. B. wytoczył powództwo przeciwko Prezydentowi RP – A. D.. Zarzucił pozwanemu zdradę oraz niegospodarne wydatkowanie środków publicznych. W ramach wywodu powód zażądał zwrotu przez pozwanego tak wydatkowanych środków lub ewentualnie przeznaczenie ich na inny niż pierwotnie cel.

(pozew, k. 5).

W sprawie niniejszej tut. Sąd pierwotnie wezwał powoda do usunięcia braków formalnych.

Sąd zważył co następuje:

W ocenie tutejszego Sądu to, że pierwotnie powód został wezwany do usunięcia braków formalnych nie uniemożliwia rozpoznania merytorycznie niniejszej sprawy na podstawie art. 191 ¹ § 1 k.p.c. Osnowa żądania oraz wszystkie twierdzenie powoda, których kształt determinuje konieczność oddalenia powództwa jako oczywiście bezzasadnego, jest bowiem jasna. Twierdzenia te pozwalają na ustalenie głównej okoliczności sprawy niniejszej, tj. braku po stronie powodowej legitymacji procesowej czynnej.

Zgodnie z art. 191 ^{( 1)} k.p.c. jeżeli z treści pozwu i załączników oraz okoliczności dotyczących sprawy, a także faktów, o których mowa w art. 228, wynika oczywista bezzasadność powództwa, stosuje się przepisy § 2–4 (§ 1). Sąd może oddalić powództwo na posiedzeniu niejawnym, nie doręczając pozwu osobie wskazanej jako pozwany ani nie rozpoznając wniosków złożonych wraz z pozwem (§ 3). Uzasadnienie wyroku sporządza się na piśmie z urzędu. Powinno ono zawierać jedynie wyjaśnienie, dlaczego powództwo zostało uznane za oczywiście bezzasadne. Wyrok z uzasadnieniem sąd z urzędu doręcza tylko powodowi z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia (§ 4). Pozew oczywiście bezzasadny to taki, którego treść pozwala przewidywać, że w żadnym wypadku nie ma on szans uwzględnienia, wobec czego nadawanie mu biegu jest stratą czasu i pracy sądu (wyr. SA w Katowicach z 21.3.2022 r., V ACa 58/22, Legalis). Oczywista bezzasadność powództwa zachodzi więc wówczas, gdy każdy prawnik z góry, bez głębszej analizy prawnej stanu faktycznego może powiedzieć, że powództwo nie może być uwzględnione. Oczywista bezzasadność powództwa może dotyczyć wypadków całkowicie jednoznacznych (wyr. SA w Katowicach z 1.6.2022 r., V ACa 237/22, Legalis). Oczywista bezzasadność roszczenia to bezzasadność niebudząca jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że roszczenie, z którym występuje powód, nie zasługuje na udzielenie mu ochrony prawnej, a wniosek taki nasuwa się niezwłocznie po zaznajomieniu się z roszczeniem oraz jego podstawą faktyczną i prawną (wyr. SA w Białymstoku z 19.10.2021 r., I ACa 888/21, Legalis). Bezzasadność powództwa oznacza obiektywny brak roszczenia, co może być kwestią natury prawnej, jak i faktycznej. Bezzasadność powództwa może wiązać się także z brakiem legitymacji procesowej czy też brakiem interesu prawnego przy powództwie o ustalenie (zob. Zembrzuski Tadeusz (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II).

Wyjątkowy charakter regulacji zawartej w art. 191 ¹ k.p.c., prowadzący do ograniczenia prawa do sądu, musi skutkować tym, iż przy ocenie przewidzianych w nim podstaw należy kierować się dyrektywą, że każda wątpliwość jest zaprzeczeniem oczywistej bezzasadności lub obrony. Rozumiana w taki sposób oczywista bezzasadność dochodzonego roszczenia musi być wykładana ściśle i restrykcyjnie. Tym samym oczywista bezzasadność musi być zupełnie pewna (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 29 maja 2020 r. sygn. akt I ACa 231/20).

Analizując okoliczności przedmiotowej sprawy w ocenie Sądu pozew złożony przez powoda należy uznać za oczywiście bezzasadny. Tym samym niecelowe byłoby nadawanie sprawie dalszego biegu i generowanie kosztów sądowych.

Powód w toku swojego wywodu zaprezentował pogląd o niegospodarności strony pozwanej. Wskazał, że wyrażała się ona w zadysponowaniu środków publicznych na cele remontowe konkretnego budynku, gdy tymczasem – zdaniem powoda – lepszym sposobem wydatkowania byłoby przeznaczenie na obronność lub wzniesienie nowych budowli użyteczności publicznej (pomniki).

Wywód ten w żaden sposób nie wskazuje, by domniemane działania pozwanego w jakikolwiek sposób dotknęły powoda i wpłynęły na jego sytuację prawną, zwłaszcza w wymiarze ekonomicznym (co z uwagi na konkretny charakter roszczenia odszkodowawczego jest konieczne dla rozpoczęcia jakichkolwiek rozważań o jego zasadności). Co więcej, pozew nie daje również żadnych podstaw do przyjęcia, by jakiekolwiek roszczenie natury materialnoprawnej związane z przedstawionymi twierdzeniami w ogóle istniało. Nie sposób w oparciu o nie wyinterpretować, by w jakimkolwiek majątku powstała jakakolwiek rzeczywista strata, którą można kwalifikować jako szkoda. Z treści pisma płynie jedynie wniosek, że powód nie jest zadowolony ze sposobu gospodarowania środkami publicznymi. Sam fakt gospodarowania tymi środkami w sposób odmienny od wyobrażenia powoda nie oznacza jednak, że powstała jakakolwiek szkoda (lub ewentualnie krzywda). Dopiero zaś wystąpienia takiego zdarzenia prawnego (rodzącego skutek w postaci szkody lub krzywdy) może stanowić źródło roszczenia naprawczego. Organy administracji publicznej (samorządowej i rządowej) mają względną swobodę w dysponowaniu środkami publicznymi zgodnie ze swoimi ustawowymi kompetencjami oraz w ramach tych uprawnień. Działanie te nie sposób ocenić jako bezprawne tylko i wyłącznie w oparciu o niezadowolenie danej jednostki. Konsekwencje takiego działania nie mają wymiaru cywilnoprawnego, a jedynie polityczny.

Analiza treści pozwu wskazuje, że powód myli powyższe rodzaje odpowiedzialności. Organy administracji rządowej ponosić mogą odpowiedzialność odszkodowawczą za działania bezprawne. Bezprawne są natomiast działania niezgodne z przepisami prawa. Niegodność działań organów państwowych z wyobrażeniem jednostki nie rodzi zaś bezprawności.

Niezależnie od powyższego, zdaniem Sądu twierdzenia pozwu nie wskazują ponadto, by jakąkolwiek odpowiedzialność natury cywilnej ponosił podmiot oznaczony jako pozwany (abstrahując od kwestii prawidłowości oznaczenia pozwanego).

Jak podnosi się w doktrynie, w kategoriach oczywiście bezzasadnych powództw należy rozpatrywać przypadki, które wiążą się z nadużyciem samego prawa do dochodzenia ochrony prawnej. Chodzi o sytuacje, w których strona powodowa od samego początku działa w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami (w złej wierze) i kieruje powództwo, które już adhoc nie zasługuje na uwzględnienie. Przykładem może być tu żądanie wysunięte przez powoda, który wie, że określone prawo mu w istocie nie przysługuje (Komentarz Ł Błaszczak, Lex Omega).

W konsekwencji roszczenie powoda sąd uznał za oczywiście bezzasadne w myśl art. 191 ¹ § 1 k.p.c. i na podstawie § 3 art. 191 ¹ k.p.c. powództwo oddalił.

W zakresie kosztów sądowych zastosowanie znajduje art. 14a § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przy czym tut. Sąd nie dostrzegł konieczności wyrażania tej zasady wprost w sentencji orzeczenia, uznając za wystarczające wspomnienie o niej w sporządzonym z urzędu uzasadnieniu wyroku.

sędzia Łukasz Szyszka

ZARZĄDZENIE

(...).

sędzia Łukasz Szyszka