Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Artur Fryc
Protokolant:	sekretarz sądowy Michał Szmajser

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lipca 2023 r. w Warszawie

sprawy z powództwa P. B. (1)

przeciwko (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W.

oraz Polskiemu Związkowi Łowieckiemu z siedzibą w W.

o zapłatę

zasądza solidarnie od pozwanych (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. na rzecz powoda P. B. (1) kwotę 151.200,00 zł (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy dwieście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

zasądza solidarnie od pozwanych (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. na rzecz powoda P. B. (1) kwotę 4.050,00 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

nakazuje pobrać solidarnie od pozwanych (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 7.560,00 zł (siedem tysięcy pięćset sześćdziesiąt złotych) tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony;

wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie do kwoty 12.600,00 zł (dwanaście tysięcy sześćset złotych).

Sędzia Artur Fryc

UZASADNIENIE

W dniu 19 lipca 2021 r. (data prezentaty BP) P. B. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz od pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powoda kwoty 151.200,00 zł stanowiącej dwunastokrotność miesięcznego wynagrodzenia powoda w momencie rozwiązania umowy o pracę w wysokości 12.600,00 zł – na podstawie zapisu punktu 2 lit. a Porozumienia zmieniającego warunki płacy i pracy z 31 marca 2010 roku zawartego pomiędzy powodem a pozwaną (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., nadto o zasądzenie od pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz od pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wezwania do zapłaty z 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty, wydanie w stosunku do pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz do pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. wyroku zaocznego – w razie zaistnienia przesłanek z art. 339 par. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku kodeksu postępowania cywilnego, a także o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm prawem przypisanych.

Jednocześnie, w związku z okolicznością, iż likwidator (...) Sp. z o.o. w likwidacji nie podjął wobec powoda żadnych czynności związanych ze zgłoszeniem wierzytelności z 21 grudnia 2021 roku, które stanowią odpowiedź na wezwanie likwidatora spółki pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. z 2 października 2020 roku opublikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (...) ( (...)) poz. 51249, a także w związku z pismem powoda z 19 maja 2021 roku w sprawie złożenia sum dochodzonych w postępowaniach sądowych (spornych) do depozytu sądowego, do czego jest zobowiązany według przepisów art. 285 kodeksu spółek handlowych niniejszym powód wniósł dodatkowo o:

- zabezpieczenie niniejszego powództwa poprzez zobowiązanie pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. przez Sąd do złożenia do depozytu sądowego kwoty 151.200,00 zł tytułem zabezpieczenia roszczeń dochodzonych w niniejszym postępowaniu przez powoda,

- ewentualnie zobowiązanie pozwanych solidarnie przez Sąd do złożenia przez pozwanych solidarnie do depozytu sądowego kwoty 151.200,00 zł tytułem zabezpieczenia roszczeń dochodzonych przez powoda w niniejszym postępowaniu.

Na uzasadnienie ww. wniosku o zabezpieczenie powód dodatkowo wskazał, iż pozwany Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W. de facto przejął wydawanie miesięcznika (...) oraz wydawnictwa spółki pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., w związku z czym zastosowanie ma tutaj przepis art. 23 ¹ § 1 i § 2 kodeksu pracy a także art. 55 ¹ pkt 4 kodeksu cywilnego. W związku z likwidacją spółki pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji nie będzie możliwości uzyskania zaspokojenia z jej majątku w przypadku rozstrzygnięcia zgodnego z żądaniem powoda.

(pozew wraz z wnioskiem o zabezpieczenie – k. 4-7 a.s.)

W piśmie procesowym z dnia 4 sierpnia 2021 r. (data prezentaty BP) powód dokonał uzupełnienia wniosku o zabezpieczenie poprzez wskazanie sposobu zabezpieczenia roszczenia, tj. przez:

zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W.:

(...)

(...)

(...)

zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W.:

(...)

(...)

obciążenie hipoteką przymusową nieruchomości należącej do pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W., położonej w W. ((...)) przy ulicy (...), i będącej siedzibą pozwanych.

(pismo procesowe z 04.08.2021 r. – k. 40 a.s.)

Postanowieniem z dnia 21 września 2021 r. Sąd zwolnił powoda P. B. (1) od opłaty od pozwu w całości.

(postanowienie – k. 53 a.s.)

Postanowieniem z dnia 21 września 2021 r. Sąd w punkcie 1. sentencji zabezpieczył roszczenie powoda przeciwko pozwanemu (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. w ten sposób, że dokonał zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych tego pozwanego o numerach:

a. (...)

b. (...)

c. (...)

- w zakresie do kwoty 151 200 (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy dwieście złotych), zaś w punkcie 2. sentencji w pozostałym zakresie oddalić wniosek o zabezpieczenie.

(postanowienie o zabezpieczeniu – k. 54 a.s.)

W odpowiedzi na pozew pozwany Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W. , reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie powództwa w całości ze względu na brak prawnych i faktycznych przesłanek do wypłacenia powodowi odprawy zgodnie z treścią porozumienia z dnia 31 marca 2010 r., jak również z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W., nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego, według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W. wskazał między innymi, iż strony porozumienia z dnia 31 marca 2010 r., tj. powód P. B. (1) oraz (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. wprost wskazały w jego punkcie 2 lit. a) na przesłankę przysługiwania odprawy – wygaśnięcie umowy o pracę. Strony porozumienia objęły instytucję wygaśnięcia umowy o pracę jedynie sytuacjami o jakich mowa w art. 63 Kodeksu pracy. Porozumienie z dnia 31 marca 2010 r. nie obejmowało zatem swoim zakresem którejkolwiek z przesłanek rozwiązania umowy o pracę (art. 30 k.p.). Tymczasem powód w sposób całkowicie nieuprawiony utożsamia obecnie wygaśnięcie umowy o pracę z rozwiązaniem umowy o pracę w związku z likwidacją pracodawcy.

Odnosząc się zaś do podniesionego zarzutu braku legitymacji procesowej biernej po stronie pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W., pozwany ten wskazał, iż aby można było twierdzić o zastosowaniu przepisu art. 554 k.c., na który powołuje się powód, to musi dojść do nabycia przedsiębiorstwa, przy czym owo nabycie ma mieć wymiar formalno-prawny, a nie tylko faktyczny (J. Mojak (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2005, s. 226; E. Norek, Przedsiębiorstwo jako przedmiot obrotu gospodarczego, Warszawa 1997, s. 126). Musi zatem zaistnieć czynność prawna i to w odpowiedniej formie. Zgodnie z przepisem art. 751 § 1 k.c. zbycie przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi; uchybienie temu przepisowi jest równoznaczne z nieważnością czynności prawnej (art. 73 § 2 k.c.). W przypadku likwidacji spółki zbycie jej przedsiębiorstwa jest oczywiście możliwe w ramach przepisu art. 282 k.s.h., przy czym jednak, nawet wówczas, wymagana jest uchwala wspólników (art. 228 pkt 3 k.s.h.). Brak takowej uchwały czyni czynność prawną nieważną (art. 17 § 1 k.s.h.). O ile zatem Polski Związek Łowiecki przejął wydawanie czasopisma (...), o tyle nie nastąpiło to w ramach nabycia przedsiębiorstwa spółki (...) sp. z o.o. w likwidacji. Pozwany Polski Związek Łowiecki kategorycznie zaprzecza by zawarł z (...) sp. z o.o. w likwidacji jakąkolwiek umowę nabycia przedsiębiorstwa. Oznacza to, że przepis art. 554 k.c. nie ma w sprawie zastosowania. Przywoływany przez powoda przepis art. 554 k.c. nie kreuje zobowiązania; ustala jedynie to, że dłużnikiem zobowiązania istniejącego w dacie nabycia przedsiębiorstwa staje się, prócz dłużnika dotychczasowego, także nabywca przedsiębiorstwa. Co więcej — konieczne jest wykazanie przez powoda daty w jakiej rzekome przejęcie przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w likwidacji miało miejsce. Jeśliby bowiem roszczenie o odprawę uruchomiło się po tej dacie wówczas – co oczywiste – nie mogłoby stanowić zobowiązania przejmowanego przez pozwanego Polski Związek Łowiecki w ramach nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Tymczasem z zaoferowanego przez powoda materiału dowodowego wynika, że jego roszczenie wobec (...) sp. z o.o. w likwidacji powstało z dniem 1 lipca 2021 r. zaś pozwany Polski Związek Łowiecki wydawanie czasopisma (...) rozpoczął we wrześniu 2020 r. (co oznaczałoby, że przejął wydawnictwo jeszcze wcześniej), a zatem jeszcze przed dniem złożenia powodowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę w związku z likwidacją pracodawcy. Ostatecznie pozwany wskazał także, iż zgodnie z przepisem art. 151 § 4 k.s.h. pozwany jako (...) sp. z o.o. w likwidacji nie odpowiada za jego zobowiązania.

(odpowiedź Polskiego Związku Łowieckiego na pozew – k. 85-87 a.s.)

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł między innymi o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego, jak również o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym zostaną zasądzone do dnia zapłaty. Ponadto pozwany wniósł o oddalenie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka P. G. albowiem świadek i pozwany pozostają ze sobą w konflikcie, co czyni dany dowód niewiarygodnym, jak również o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową (...) w W., sygn. akt (...)

W uzasadnieniu pozwany (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. wskazał między innymi, iż przedmiotowe porozumienie z dnia 31 marca 2010 r. zmieniające warunki pracy i płacy zostało zawarte w warunkach determinujących jego nieważność, a nadto brak jest jakiegokolwiek usprawiedliwienia dla przyznania powodowi uprawnienia do otrzymania odprawy w tak dużej wysokości. Pozwany wywiązywał się ze swoich obowiązków poprawnie, na pewno jednak nie w sposób uzasadniający przyznanie mu gratyfikacji w takiej wysokości. Tym samym zawarcie porozumienia z dnia 31 marca 2010 r. było ewidentnie działaniem na szkodę pracodawcy, w związku z czym pozwana spółka nie powinna ponosić za nie odpowiedzialności. Ponadto na uwagę zasługuje fakt, iż porozumienie ze strony pracodawcy zostało podpisane przez aktualnie byłego członka zarządu i byłego prokurenta spółki, którzy przez pewien okres notorycznie podejmowali działania na szkodę pozwanej spółki. Abstrahując od powyższego pozwany podkreślił, iż rozwiązanie umowy o pracę miało miejsce w okresie pandemii Covid-19. W tym czasie obowiązywała już ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która w art. 15 gd wprowadza regulację, iż wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Pozwana spółka w związku z licznymi ograniczeniami wywołanymi pandemią Covid-19 odnotowała zaś spadek przychodów w kwocie aż 3 129 421,44 zł, tj. o ponad 55%, czego ostatecznym następstwem było postawienie pozwanej spółki w stan likwidacji. Tym samym zostały spełnione wszelkie przesłanki zastosowania przepisu art. 15 gd tzw. specustawy covidowej. Pozwany ostatecznie wskazał, iż w razie ewentualnego przyjęcia, że powodowi należna jest odprawa w związku z wygaśnięciem stosunku pracy, nie powinna ona przekraczać kwoty (...) zł, co stanowi dziesięciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, biorąc pod uwagę, iż w 2021 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 2.800,00 zł.

(odpowiedź pozwanego (...) Sp. z o.o. w likwidacji na pozew – k. 92-94 a.s.)

Nadto, w piśmie procesowym z dnia 30 marca 2020 r. (data stempla UP) pozwany Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W. przychylił się do stanowiska pozwanego (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. wyrażonego w jego odpowiedzi na pozew. Podkreślono to, iż strony zawartego porozumienia umowy o pracę wprost wskazały na przesłankę wypłaty odprawy – wygaśnięcie umowy o pracę z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika., tym samym strony porozumienia objęły swą wolą sytuacje opisane w art. 63 k.p., zgodnie z którym umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie, tj. śmierć pracownika, śmierć pracodawcy, 3-miesięczna nieobecność pracownika z powodu tymczasowego aresztowania, oraz w przepisach szczególnych, w których na darmo szukać przyczyny wygaśnięcia umowy o pracę jako rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem z powodu likwidacji pracodawcy.

Ponadto za błędne należy uznać powoływanie się przez powoda na treść art. 23 ¹ k.p., albowiem nie doszło do żadnego przejścia zakładu pracy ani w całości ani w części. Polski Związek Łowiecki nie był nigdy pracodawca powoda w okresie jego zatrudnienia u pozwanego (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W.. Oznacza to, że w dacie rozwiązania stosunku pracy, pomiędzy Polskim Związkiem Łowieckim a powodem nie istniał jakikolwiek stosunek prawny, z którego powód mógłby wyprowadzać względem ww. pozwanego jakiekolwiek roszczenia. Zakładając hipotetycznie, iż takie przejście miało miejsce, zobowiązanie do zapłaty odprawy nie istniało w chwili rzekomego przejścia zakładu pracy, bowiem powstało z dniem rozwiązania z powodem umowy o pracę, a więc po ewentualnym przejściu zakładu pracy na nowego pracodawcę – Polski Związek Łowiecki.

(pismo PZŁ – k. 129-129v a.s.)

W dniu 23 listopada 2022 r. Sąd postanowił oddalić wniosek o zawieszenie postępowania w sprawie do czasu zakończenia postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową (...) w W., sygn. akt (...) albowiem wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

(protokół rozprawy z 23.11.2023 r. – k. 118v a.s.)

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił, co następuje:

(...) sp. z o.o. w likwidacji w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o. w W.) została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 25 listopada 2003 roku. Wspólnikiem spółki jest Polski Związek Łowiecki. Od 25 marca 2003 roku do 16 kwietnia 2004 roku prezesem spółki był W. C..

Od 16 lutego 2004 roku do 16 kwietnia 2004 roku wiceprezesem zarządu był P. G., który następnie od 16 kwietnia 2004 roku do 30 maja 2019 roku był prezesem zarządu spółki. P. G. 2 stycznia 2004 roku, zawarł umowę o pracę z pozwaną spółką (...) sp. z o.o. w likwidacji w W. i na tej podstawie dodatkowo pracował, jako zastępca redaktora naczelnego. Kolejno od dnia 30 maja 2019 roku do 7 stycznia 2021 roku prezesem zarządu spółki był P. B. (2). Pozwana spółka w dniu 2 września 2020 roku została postawiona w stan likwidacji, zaś jej likwidatorem jest J. D..

Przedmiotem działalności (...) sp. z o.o. w likwidacji w W. było wydawanie i sprzedaż detaliczna książek, gazet i periodyków, działalność turystyczna i łowiectwo. Jedynym wspólnikiem tej spółki był Polski Związek Łowiecki z siedziba w W.. Pozwana spółka wydawała miesięcznik o tematyce łowieckiej (...).

(notoria powszechna KRS w bazie internetowej, zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

W dniu 4 lipca 2004 r. (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) zawarła z powodem P. B. (1) umowę o pracę na okres od dnia 4 lipca 2005 r. do dnia 30 września 2005 r. na stanowisku redaktora, za wynagrodzeniem w kwocie (...) zł brutto plus premia regulaminowa (...), razem (...) zł brutto. (umowa o pracę z 4 lipca 2004 roku – k. 8 a.s.)

Dnia 31 marca 2010 roku (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) zawarł z powodem porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy. Zgodnie z treścią porozumienia:

w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika, pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości odpowiadającej dwunastokrotności wynagrodzenia miesięcznego;

w przypadku podniesienia wobec pracownika roszczeń z jakiegokolwiek tytułu w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, względnie naruszenia jego dóbr osobistych, pracodawca zobowiązuje się pokryć wszelkie kwoty z tym związane, w tym koszty prowadzenia sporów;

w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, pracownik nie będzie podejmował pracy w podmiotach prowadzących działalność konkurencyjną wobec pracodawcy przez okres dwudziestu czterech miesięcy. Pracownikowi przez ten okres, niezależnie od roszczeń pozostałych, przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu w chwili wypowiedzenia umowy o pracę.

(porozumienie zmieniające – k. 9 a.s.)

Pozwana spółka zawarła analogiczne porozumienia z: prokurentem spółki – (...), który zajmował się pozyskiwaniem reklam, A. Ż. – zatrudnioną na stanowisku instruktora ds. sprzedaży i marketingu, T. Ż. – informatykiem, który zajmował się rozwojem elektronicznej wersji (...), sklepem i prenumeratą. W 2018 roku również P. G. podpisał podobne porozumienie.

(dane powzięte przez Sąd z urzędu, zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania świadka M. G. – k. 195-196v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

W dniu 29 grudnia 2015 r. zostało zawarte porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy powoda – ustanowiono wówczas wynagrodzenie zasadnicze na poziomie (...) zł miesięcznie.

Do zakresu obowiązków powoda należało m.in. nadzór i doradztwo w sprawach wydawniczych, budowanie zewnętrznej pozycji spółki, pozyskiwanie nowych autorów, udział w przygotowaniu publikacji książkowych do druku, monitoring rynku medialnego.

W dniu 1 lutego 2018 roku pozwana (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. zawarła z powodem aneks do umowy o pracę, na mocy którego powód objął w ww. spółce pozwanej stanowisko zastępcy redaktora naczelnego, dyrektora wydawnictwa i doradcy zarządu (pkt 2 lit. a) z miesięcznym wynagrodzeniem zasadniczym brutto w wysokości(...) zł (pkt 2 lit. d). (aneks do umowy o pracę z 1 lutego 2018 roku – k. 10 a.s.)

Przy zawieraniu umowy o pracę oraz aneksu do umowy o pracę z dnia 1 lutego 2018 r., (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) był reprezentowany przez Prezesa Zarządu P. G.. Przy zawieraniu z powodem porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy z dnia 31 marca 2010 r., (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) był reprezentowany przez Prezesa Zarządu P. G. oraz przez Prokurenta M. G..

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania świadka M. G. – k. 195-196v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

Przed 2004 rokiem spółka zajmowała się wydawaniem miesięcznika (...), książek z opowiadaniami myśliwskimi i materiałów edukacyjnych. Jeszcze przed objęciem przez P. G. w 2004 roku stanowiska redaktora naczelnego rozpoczął się proces powolnego spadku prenumeraty miesięcznika (...), tj. głównego produktu spółki. Po objęciu przez P. G. stanowiska redaktora naczelnego, wspólnie z pracownikami wymyślił on strategię rozwoju spółki, by zapobiec spadkowi prenumeraty. W celu rozwoju spółki, stworzony został projekt edukacyjny (...), w którym uczestniczyli myśliwi, koła łowieckie i szkoły. Dofinansowanie do tego projektu spółka otrzymała z zewnętrznych źródeł. Pierwsze środki otrzymała w 2008 roku w wysokości 1 mln złotych. Pozyskanie tych środków nastąpiło jeszcze przed zawarciem porozumień zmieniających z dnia 31 marca 2010 roku (z powodem P. B. (1) i A. Ż.) i z dnia 5 marca 2012 roku (z T. Ż.).

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.; zeznania świadka M. G. – k. 195-196v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

Powód P. B. (1) był jednym z kluczowych pracowników spółki (...). Rozpoczynał on pracę jako dziennikarz, ostatecznie został awansowany i uzyskał funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Nie było żadnych zarzutów odnośnie pracy powoda. Powód posiadał znaczną wiedzę łowiecką, jak również posiadał wykształcenie na stanowisku myśliwego z dużym stażem pracy.

(zeznania świadka P. G. – k. 197 a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

Porozumienia zmieniające zawarte z powodem oraz ww. innymi pracownikami stanowiły rodzaj zabezpieczenia dla pracowników, których zarząd spółki uważał za ważnych dla firmy. Celem zawierania porozumień zmieniających według ówczesnego prezesa zarządu pozwanej spółki (...) było również w przeważającej mierze zabezpieczenie interesów spółki. Ewentualne odejście i zatrudnienie się powoda u konkurencji, mogłoby narazić pozwaną spółkę na poważną szkodę i utratę wykwalifikowanego pracownika, których to pracowników o wykształceniu łowieckim z doświadczeniem dziennikarskim brakowało na rynku pracy. W tym celu postanowiono zawrzeć porozumienia dotyczące wypłaty odprawy i zakazu konkurencji z kluczowymi dla spółki pracownikami, tj. powodem P. B. (1) i pozostałymi wyżej wymienionymi osobami (m.in. A. Ż., T. Ż.), posiadającymi specyficzną wiedzę na temat działalności spółki. Powyższe wynikało z trudności w pozyskaniu pracowników wykwalifikowanych, o wykształceniu łowieckim oraz zajmujących się jednocześnie dziennikarstwem. W okresie zawierania porozumień ani pracodawca ani wymienieni pracownicy nie mieli zamiaru rozwiązywania umów o pracę. Pracownik, podpisując porozumienie, miał być i czuć się bardziej związany z firmą. Porozumienie miało stanowić czynnik ochronny przez podkupieniem i pozyskaniem wykwalifikowanego pracownika przez inną firmę.

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania świadka M. G. – k. 195-196v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania powoda P. B. (1) – k. 228v-229 a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 230 a.s.)

Treść porozumienia zmieniającego z powodem i innymi pracownikami przygotowywała kancelaria prawna, z której usług korzystała spółka w ramach stałej współpracy odbywającej się na różnych poziomach. Ówczesny prezes zarządu P. G. zlecił sporządzenie projektu porozumienia zmieniającego obejmującego zakaz konkurencji i odprawę, które to kwestie były ze sobą powiązane. Zarówno powód jak i działający w imieniu pracodawcy P. G. i M. G. rozumieli postanowienie porozumienia dotyczące prawa pracownika do odprawy w razie wygaśnięcia umowy o pracę z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika jako przysługującego w razie rozwiązania umowy o pracę, bez względu na to, czy rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na skutek wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron stosunku pracy, z wyłączeniem sytuacji gdy do rozwiązania stosunku pracy doszło z winy umyślnej pracownika. Jakkolwiek strony w treści porozumienia posłużyły się pojęciem wygaśnięcia stosunku pracy to rozumiały go jako rozwiązanie stosunku pracy. Treść porozumień zmieniających była w ten sposób zrozumiana zarówno przez powoda, jak i m.in. M. G.. Właściciel spółki miał wiedzę o treści zawartych porozumień zmieniających.

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.; zeznania M. G. – k. 195v-196v a.s., wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

Zakładowe przepisy prawa pracy, w szczególności obowiązujący regulamin wynagradzanie nie zawierały postanowień dotyczących odpraw pieniężnych.

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania powoda P. B. (1) – k. 228v-229 a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 230 a.s.)

W chwili zawierania porozumienia zmieniającego z powodem sytuacja finansowa strony pozwanej była bardzo dobra. Spółka wykazywała corocznie zysk z prowadzonej działalności.

(zeznania świadka P. G. – k. 197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

Dnia 29 kwietnia 2019 roku pozwana (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. złożyła powodowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu pracy. (rozwiązanie umowy o pracę – k. 11 a.s.)

Z uwagi na to, że spółka rozwiązała z P. B. (1) umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym, to nie wypłaciła mu odprawy. Analogicznie poczyniono z pracownikiem P. G.. Mężczyźni wytoczyli powództwo przeciwko pozwanej spółce w związku z nie wypłatą odpraw. Wskutek odwołania się powoda od ww. rozwiązania umowy o pracę, wyrokiem z dnia 25 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie, w sprawie pod sygnaturą VIII P 288/19, w punkcie 1. przywrócił P. B. (1) do pracy w spółce (...) sp. z o.o. na poprzednich warunkach pracy i płacy. (odpis wyroku wraz z uzasadnieniem – k. 12-16 a.s.) Na skutek apelacji wniesionej od ww. wyroku przez (...) sp. z o.o. (aktualnie w likwidacji), Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie pod sygn. XXI Pa 159/20, w punkcie 1. oddalił apelację. (odpis wyroku SO – k. 17-17v a.s.)

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2022 r. w sprawie pod sygn. akt VIII P 444/19 Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych między innymi zasądził solidarnie od (...) Sp. z o.o. w likwidacji w W. i Polskiego Związku Łowieckiego w W. na rzecz P. G. odszkodowanie w kwocie 52.887 zł, w pozostałym zakresie oddalił powództwo. (kopia wyroku SR – k. 137-146 a.s.)

P. G. wygrał sprawę w I instancji. Początkowo nowy zarząd zamierzał zwolnić M. G. dyscyplinarnie. Plany te nie zostały zrealizowane, ponieważ zarząd zorientował się, że M. G. jest w okresie ochronnym. W konsekwencji zarząd wynegocjował z M. G. porozumienie na podstawie, którego nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę a mężczyzna otrzymał odprawę w wysokości 8-miesięcznrego wynagrodzenia. Nowy zarząd miał świadomość, że jedynie rozwiązując umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym, pracownikowi nie będzie się należała odprawa.

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.; zeznania M. G. – k. 195v-196v a.s., wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s.)

W okresie, w którym prezesem spółki był P. G., spółka funkcjonowała bardzo dobrze. Przepisy ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych obowiązujące w czasie pandemii, nie wpłynęły na działalność spółki. W konsekwencji sytuacja spółki cieszyła się stabilnością i nie byłoby żadnego problemu w wypłacie odprawy pracowników, który zdecydowałby się na rozwiązanie umowy o pracę.

(zeznania świadka P. G. – k. 196v-197v a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 198 a.s., zeznania powoda P. B. (1) – k. 228v-229 a.s. wraz z zapisem audio-video – k. 230 a.s.)

Nowy zarząd pozwanej spółki, uznał że porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy zawarte z powodem 31 marca 2010 roku i podpisane ze strony (...) sp. z o.o. przez byłych członków zarządu, było działaniem ewidentnie na szkodę pozwanej. W związku z tym oraz podobnymi działaniami byłych członków zarządu w dniu 16 czerwca 2021 roku pozwany złożył do Prokuratury Rejonowej (...) w W. zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.

(bezsporne)

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2021 r. wszczęte zostało śledztwo pod sygn. 3041-3.Ds.6.2021 w sprawie mającego miejsce w okresie pomiędzy kwietniem 2019 r. a 7 czerwca 2021 r. w W. nadużycia uprawnień lub niedopełnienia ciążących obowiązków przez osoby reprezentujące Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego oraz spółkę (...) Sp. z o.o. poprzez m.in. nieuzasadniona zmianę struktury cenowej miesięcznika (...), zaniechanie prowadzenia działalności sklepu wysyłkowego spółki (...) Sp. z o.o., niedopełnienie formalności związanych z utrzymaniem uprawnień na prowadzenie działalności turystycznej biura polowań, niezasadne przekazywanie środków pieniężnych spółce (...) Sp. z o.o. i in., wskutek czego wyrządzono Polskiemu Związkowi Łowieckiemu szkodę majątkową w nieustalonej wysokości powyżej 1 mln zł stanowiącej szkodę w wielkich rozmiarach.

(zawiadomienie – k. 147 a.s., postanowienie o połączeniu postępowań przygotowawczych – k. 148 a.s., k. 149 a.s.)

Dnia 2 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W., działając jako jedyny (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. podjął uchwałę o likwidacji spółki. Na funkcję likwidatora spółki (...) powołany został J. D., będący etatowym pracownikiem Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. oraz pełniący w spółce funkcję przewodniczącego rady nadzorczej. Pozwany Polski Związek Łowiecki przejął wydawanie miesięcznika (...) oraz wydawnictwa spółki (...) w likwidacji.

(akt notarialny – k. 20-21 a.s., sprawozdanie finansowe (...) Sp. z o.o. za okres od 01.01.2020 r. do 01.09.2020 r. - k. 96-108 a.s., sprawozdanie finansowe (...) Sp. z o.o. w likwidacji od 02.09.2020 r. do 31.12.2020 r. – k. 109-122 a.s.)

W związku z otwarciem likwidacji ww. spółki, wezwano wierzycieli (...) sp. z o.o. w likwidacji do zgłoszenia swoich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia ukazania się ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (...) ( (...)) poz. 51249. (wyciąg z KRS spółki (...) w likwidacji – k. 22-29 a.s., ogłoszenie w Monitorze – k. 33 a.s.) Powód zgłosił 21 grudnia 2020 r. wobec (...) sp. z o.o. w likwidacji swoje roszczenia – wierzytelności w łącznej kwocie 544.098,24 zł, w tym roszczenie będące przedmiotem niniejszego pozwu. (zgłoszenie wierzytelności z 21 grudnia 2020 roku – k. 30-32 a.s.)

Na początku września 2020 r. ówczesna (...) Sp. z o.o. rozwiązała za porozumieniem stron umowy o pracę z czterema pracownikami. Osoby te następnie zawarły umowy o pracę z Polskim Związkiem Łowieckim – Zarządem Głównym o zostały zatrudnione w Wydziel (...) na stanowiskach: specjalista – sekretarz redakcji, specjalista – reaktor naczelny, specjalista i dyrektor Wydziału (...). W dniu 15 września 2020 r. Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego podjął uchwałę nr (...), na podstawie której postanowił zatrzymać prawo ochronne do znaku słowno-graficznego (...), które to znaki towarowe stanowiły przedmiot umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie zawartej w dniu 4 lipca 2019 r. pomiędzy Polskim Związkiem Łowieckim a (...) Sp. z o.o. Następnie w dniu 18 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny złożył wniosek o zmianę w rejestrze dzienników i czasopism dotyczącym czasopisma (...) w zakresie zmiany wydawcy na Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny. Z kolei w dniu 21 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny wypowiedział (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki zawarta w dniu 4 lipca 2019 r. ze względu na brak spłaty pożyczki od kwietnia 2020 r., a następnie strony umowy pożyczki zawarły porozumienie w sprawie spłaty zadłużenia, zgodnie z którym (...) Sp. z o.o. na poczet spłaty wierzytelności przeniosła na Polski Związek Łowiecki ogół praw przysługujących jej do czasopisma (...) jako wydawcy tego czasopisma wraz z prawami wynikającymi z umów zawartych przez dłużnika, w tym w szczególności umów o prenumeratę czasopisma i umów o prowadzenie działań marketingowych na łamach czasopisma (...).

(okoliczności bezsporne, dane powzięte przez Sąd z urzędu, w tym z uzasadnienia do wyroku w sprawie pod sygn. akt VIII P 338/21, dane ze strony internetowej pod adresem (...))

W dniu 4 lutego 2021 r. P. B. (1) zgłosił się w siedzibie pracodawcy i potwierdził gotowość oraz wolę niezwłocznego podjęcia pracy. W tym samym dniu powód wezwał pracodawcę do zapłaty między innymi wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy na podstawie art. 57 § 1 k.p. Ostatecznie wyrokiem z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie pod sygn. akt VIII P 338/21 Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie uwzględnił roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, w ten sposób, iż zasądził na jego rzecz solidarnie od (...) Sp. z o.o. w likwidacji i Polskiego Związku Łowieckiego kwotę 37.800 zł, w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

(wyrok SR wraz z uzasadnieniem – k. 156-160v a.s.)

W dniu 3 marca 2021 roku (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. rozwiązała z powodem umowę o pracę za wypowiedzeniem z powodu likwidacji zakładu pracy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, którego termin upłynął 30 czerwca 2021 roku. (rozwiązanie umowy o pracę – k. 18 a.s.)

W dniu 1 lipca 2021 roku powód złożył pozwanym w niniejszej sprawie wezwania do zapłaty odprawy należnej na podstawie punktu 2 lit. a porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy z 31 marca 2010 roku. (wezwania do zapłaty z 1 lipca 2021 roku – k. 19 a.s.)

Wysokość miesięcznego wynagrodzenia powódki wynosiła 7151,10 zł brutto miesięcznie.

(bezsporne; ponadto zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach – k. 100 a.s.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy.

Co zaś się tyczy zeznań świadka P. G., faktycznie świadek ten pozostaje w sporze z pozwanymi w związku z wypowiedzeniem jego umowy o pracę i zwolnieniem w trybie art. 52 k.p. z winy pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia, jednakże powyższe nie świadczy o rzekomym braku wiarygodności zeznań P. G. w niniejszej sprawie. W konsekwencji Sąd postanowi o nie uwzględnieniu wniosku o nie przesłuchanie świadka P. G.. (k. 188v a.s.)

Sąd postanowił zaś pominąć wszelkie wnioski dowodowe pełnomocnika powoda zawarte w piśmie procesowym z dnia 15 czerwca 2023 r. z k. 200 a.s., tj. wniosek o dopuszczenie dowodu z dokumentu pod postacią „Przeglądu podatkowo-prawnego (...) Sp. z o.o.” z 24 czerwca 2019 r., jak również dowodu z zeznań świadków P. B. (2) na okoliczności związane ze wskazanym wyżej Przeglądem, na okoliczność zwolnienia powoda w kwietniu 2019 r., negocjacji z M. G. w maju 2019 r., negocjacji z pełnomocnikiem powoda w czerwcu 2019 r. w związku z interpretacją zapisów Porozumienia, jak również świadka J. D. na okoliczności związane z wezwaniem do ujawnienia wierzytelności w grudniu 2020 r., na okoliczności związane z rozwiązaniem z powodem umowy o pracę w marcu 2021 r., jak również w związku z interpretacją zapisów Porozumienia. (pismo dowodowe powoda – k. 200-201 a.s.). Powyższe wnioski Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 1, 2 i 5 k.p.c. (postanowienie – k. 228v a.s.) Po pierwsze za niedopuszczalny należy uznać wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka J. D., który pełni funkcję likwidatora spółki (...). Powyższa dopuszczalność wyłącza przepis art. 259 pkt 3 k.p.c., w myśl którego świadkami nie mogą być przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową. Po drugie, ww. wnioski dowodowe należy uznać za spóźnione, albowiem zgłoszone dopiero po kilku latach od złożenia w sprawie pozwu. Brak było okoliczności, które utrudniały bądź uniemożliwiały zgłoszenie ww. wniosków już w pozwie zważywszy, iż sam wspomniany Przegląd wydany został w dniu 24 czerwca 2019 r. Ponadto wniosków tych nie sposób uznać za istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy w kontekście zarzutów stawianych treści dokumentu, z którego powód wywodzi swoje roszczenie, a tym samym wnioski te należało uznać za zbędne i zmierzające wyłącznie do przedłużenia niniejszego postępowania.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje:

Powództwo P. B. (1) zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W tym miejscu wskazać należy, iż stan faktyczny niniejszej sprawy nie był kwestionowany przez strony postępowania, w istocie powód oraz pozwani wywodzili odmienne skutki prawne z ustalonych faktów w zakresie prawa do odprawy określonej w porozumieniu zmieniającym warunki pracy i płacy z dnia 31 marca 2010 roku zawartym pomiędzy (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) a powodem P. B. (1), które to porozumienie przewidywało między innymi, iż w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika, pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości odpowiadającej dwunastokrotności wynagrodzenia miesięcznego.

Po pierwsze odnieść należało się zaś do kwestii legitymacji biernej stron pozwanych, albowiem z roszczeniem o zasądzenie odprawy pieniężnej powód wystąpił zarówno w stosunku do ówczesnego pracodawcy (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., jak również w stosunku do Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W..

Polski Związek Łowiecki w toku procesu podnosił natomiast zarzut braku legitymacji procesowej biernej po jego stronie. Stanowisko to nie zasługiwało jednak na aprobatę tutejszego Sądu. Należało bowiem uznać, iż Polski Związek Łowiecki winien odpowiadać solidarnie z (...) Sp. z o.o. w likwidacji za zobowiązania wobec powoda na podstawie art. 23 ^{( 1)} § 2 k.p. jako podmiot, który przejął część zakładu pracy pozwanego (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W.. Przypomnieć należy, iż dnia 2 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki z siedzibą w W., działając jako jedyny (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. podjął uchwałę o likwidacji spółki. Na funkcję likwidatora spółki (...) powołany został J. D., będący etatowym pracownikiem Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. oraz pełniący w spółce funkcję przewodniczącego rady nadzorczej. Pozwany Polski Związek Łowiecki przejął wydawanie miesięcznika (...) oraz wydawnictwa spółki (...) w likwidacji. W dniu 15 września 2020 r. Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego podjął uchwałę nr (...), na podstawie której postanowił zatrzymać prawo ochronne do znaku słowno-graficznego (...), które to znaki towarowe stanowiły przedmiot umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie zawartej w dniu 4 lipca 2019 r. pomiędzy Polskim Związkiem Łowieckim a (...) Sp. z o.o. Następnie w dniu 18 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny złożył wniosek o zmianę w rejestrze dzienników i czasopism dotyczącym czasopisma (...) w zakresie zmiany wydawcy na Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny. Z kolei w dniu 21 września 2020 r. Polski Związek Łowiecki Zarząd Główny wypowiedział (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki zawartą w dniu 4 lipca 2019 r. ze względu na brak spłaty pożyczki od kwietnia 2020 r., a następnie strony umowy pożyczki zawarły porozumienie w sprawie spłaty zadłużenia, zgodnie z którym (...) Sp. z o.o. na poczet spłaty wierzytelności przeniosła na Polski Związek Łowiecki ogół praw przysługujących jej do czasopisma (...) jako wydawcy tego czasopisma wraz z prawami wynikającymi z umów zawartych przez dłużnika, w tym w szczególności umów o prenumeratę czasopisma i umów o prowadzenie działań marketingowych na łamach czasopisma (...).

W orzecznictwie przedstawiony został pogląd, zgodnie z którym proces likwidacji zakładu pracy, który zmierza do wykorzystania majątku w celu wykonywania tych samych zadań przez nowego pracodawcę i któremu towarzyszy przejęcie części pracowników mieści się w formule przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, który z mocy art. 23 ¹ k.p. staje się stroną stosunków pracy z przejętymi pracownikami. Tego rodzaju sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. Pozwany Polski Związek Łowiecki przejął część przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w likwidacji obejmującą co najmniej zespół składników niematerialnych (prawa majątkowe do znaków towarowych, prawa wynikające z umów), zadań i pracowników związanych z wydawaniem czasopisma (...). Forma nabycia tych praw czy okoliczność, iż pracownicy wpierw rozwiązali umowy z dotychczasowym pracodawcą i następnie zawarli nowe umowy o pracę z Polskim Związkiem Łowieckim nie mają przy tym znaczenia, bowiem bez względu na rodzaj i tryb zawarcia umów osiągnięty został skutek w postaci przejęcia działalności ówczesnej spółki (...) Sp. z o.o. w zakresie wydawania czasopisma. Za decydujący należy zaś uznać sam fakt objęcia części zakładu pracy w posiadanie przez nowy podmiot, nie zaś w jakiej ono nastąpiło formie. (zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 maja 2001 r., I PKN 573/00, Legalis) Zgodnie bowiem z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, ocena, że doszło do przejścia części zakładu pracy na nowego pracodawcę (art. 23 ¹ k.p.) zależy od ustalenia, iż przejął on w faktyczne władanie część zadania lub zadań, stanowiących placówkę zatrudnienia, a więc w zakresie pozwalającym na wykonywanie obowiązków pracowniczych. Nie musi to polegać na nabyciu przedsiębiorstwa lub jego części oraz nie zależy od rodzaju czynności prawnej, na podstawie której następuje.

W takich realiach nie budzi wątpliwości tutejszego Sądu, iż Polski Związek Łowiecki wobec przejęcia części zakładu pracy (...) Sp. z o.o., winien odpowiadać solidarnie z dotychczasowym pracodawcą za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, w tym zobowiązania względem powoda. Podmiot ten posiada zatem niewątpliwie legitymację procesową bierną do występowania w niniejszym postępowaniu.

Co zaś się tyczy legitymacji biernej procesowej po stronie pozwanego (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., nie budziło wątpliwości, iż winien on odpowiadać za zobowiązania powstałe przed datą wspomnianego przejęcia w trybie art. 23 ¹ k.p. przez Polski Związek Łowiecki jako ówczesny pracodawca powoda. Problematyczną pozostawała kwestia ewentualnych zobowiązań po tej dacie i odpowiedzialności za nie przez faktycznego pracodawcę. Nawet jeżeli uznać, iż podstawy powyższej odpowiedzialności nie może stanowić ww. art. 23 ¹ k.p., za decydującą należy uznać kwestię, iż trzonem roszczenia powoda P. B. (1) był stosunek pracy nawiązany z ówczesną spółką (...) Sp. z o.o. Zauważyć zaś trzeba, iż nie była kwestionowana pomiędzy stronami okoliczność, że powód P. B. (1) był zatrudniony w spółce (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. (ówcześnie (...) Sp. z o.o.) od dnia 4 lipca 2004 r. oraz, że w dniu 31 marca 2010 r. powód zawarł z ww. pracodawcą porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy. Rozwiązanie stosunku pracy również nastąpiło z ww. podmiotem, co także nie stanowiło sporu w sprawie. Wprawdzie faktem jest, iż roszczenia procesowe powoda wywodzone na gruncie przedmiotowego porozumienia zmaterializowane zostały dopiero po dacie przejęcia przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w likwidacji. Jednakże to powyższy stosunek pracy stanowił źródło zobowiązania – przedmiotowe porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy nieodłącznie związane było ze stosunkiem pracy i stanowiło w istocie jego element. Nie budzi zatem wątpliwości, iż legitymacja procesowa bierna przysługiwała w niniejszym postępowaniu również faktycznemu ówczesnemu pracodawcy powoda - (...) Sp. z o.o. w likwidacji pomimo faktu przejęcia zakładu przez Polski Związek Łowiecki.

Odnosząc się zaś stricte do kwestii samego roszczenia strony powodowej, po pierwsze za istotną należało uznać kwestię wykładni oświadczenia woli zawartego między pozwaną spółką (...) sp. z o.o. w likwidacji a powodem P. B. (3) porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy z 31 marca 2010 roku. Analiza akt sprawy, w tym w szczególności zeznania przesłuchanych w sprawie osób, jednoznacznie wykazały, że strony, podpisując porozumienie w dniu 31 marca 2010 roku, zgodnie zrozumiały, iż odprawa będzie przysługiwała pracownikowi w każdym wypadku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika. Sąd nie ma wątpliwości, że zarówno stary jak i nowy zarząd pozwanej spółki, także rozumiał treść spornego porozumienia w powyższy sposób, mimo że nowy zarząd oceniał zawarcie porozumienia między innymi jako działalność na szkodę spółki.

Przypisanie przedmiotowemu oświadczeniu innego znaczenia i odmiennej skuteczności nie jest możliwe z uwagi na zasady wykładni oświadczeń woli zawarte w art. 65 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Przypomnieć należy, że zawarte w art. 65 § 2 k.c. reguły interpretacji oświadczeń woli nakazują w umowach raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Przepis ten daje prymat zgodnemu zamiarowi stron i celowi umowy, stawiając dopiero na drugim miejscu jej literalne brzmienie. Odnośnie stosowania tego przepisu najpełniej Sąd Najwyższy wypowiedział się w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 29 czerwca 1995 r. sygn. III CZP 66/95 (publikowanej OSNC 1995/12/168). Stosownie do przedstawionego tam wywodu wykładni umów należy dokonywać w dwóch fazach. W pierwszej fazie ustalić należy rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami, a zatem, czy obie strony przypisywały oświadczeniom woli takie samo znaczenie. Na tym etapie decydujące jest zatem kryterium subiektywne. Dopiero gdy okaże się, że strony nie przyjmowały takiego samego znaczenia oświadczenia woli, przejść należy do drugiej fazy i stosować kryteria obiektywne, a zatem sens oświadczenia woli ustalać na podstawie przypisania normatywnego, czyli jak adresat ten sens rozumiał i rozumieć powinien. W odniesieniu do oświadczeń woli składanych w formie pisemnej sens tych oświadczeń ustala się przede wszystkim przyjmując za podstawę wykładni tekst dokumentu, a zatem w pierwszej kolejności odwoływać się należy do językowych reguł znaczeniowych przy uwzględnieniu kontekstu i związków treściowych w tym dokumencie występujących, przy czym uwzględniać należy także okoliczności, w jakich oświadczenie zostało złożone, o ile dokument obejmuje takie informacje oraz cel oświadczenia wskazany w tekście dokumentu lub zrekonstruowany na podstawie zawartych w nim postanowień. Nie wyklucza to sięgnięcia do innych środków dowodowych umożliwiających przeprowadzenie wykładni wskazaną wyżej metodą kombinowaną.

Z treści art. 65 § 1 k.c. wynika również, że wykładnia oświadczenia woli powinna uwzględniać całość tego oświadczenia woli oraz okoliczności towarzyszące jego złożeniu. Należą do nich w szczególności oświadczenia wiążące się z interpretowanym oświadczeniem woli, składane innym podmiotom. Takie uporządkowanie tych reguł nie oznacza też zupełnego pozbawienia znaczenia, dla przeprowadzenia prawidłowej wykładni umowy, argumentów natury językowej. Pełna i wszechstronna wykładnia umowy nie może pomijać treści zwerbalizowanej na piśmie. Wyartykułowane w ten sposób sformułowania i pojęcia, a także sama systematyka i struktura aktu umowy, stanowią istotne elementy wyjaśniające wolę stron, pozwalają ją poznać i ocenić.

Powracając na grunt niniejszej sprawy, nie budzi wątpliwości to, iż wygaśnięcie stosunku pracy a rozwiązanie stosunku pracy stanowi odmienne instytucje prawa pracy i każde zachodzi w innych okolicznościach oraz przy spełnieniu odmiennych przesłanek. Nie można jednak pomijać tego, iż każde złożone oświadczenie woli winno być badane przez pryzmat art. 60 k.c., tj. przy uwzględnieniu rzeczywistej woli stron złożonych oświadczeń. Bazując zatem na całokształcie materiału dowodowego, zwłaszcza na zeznaniach powoda i świadków, lecz również przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, z dozą ostrożności należy oceniać fakt posiadania przez pracowników wiedzy w zakresie wszelkich procedur obowiązujących w prawie pracy, w tym chociażby w zakresie zakończenia stosunku pracy. Treść przedmiotowego porozumienia z dnia 31 marca 2010 r. miała charakter w istocie problematyczny oraz niejasny. W jego treści nie powołano się jednak wprost faktycznie na instytucję wygaśnięcia umowy o pracę, o której mowa w przepisach art. 63 i następne Kodeksu pracy, lecz założeniem stron tego porozumienia było w istocie zakończenie stosunku pracy. Gdyby bowiem pozwany pracodawca (...) sp. z o.o. w likwidacji przedkładając do podpisu powodowi porozumienie z dnia 31 marca 2010 r. rzeczywiście miał na celu objęcie nim sytuację wygaśnięcia umowy o pracę z art. 63 i nast. k.p., nie zawarłby w postanowieniu w pkt 2 lit. dodatkowego zapisu, iż wygaśnięcie umowy o pracę winno nastąpić z przyczyn innych niż wina umyślna pracownika. Nie są przekonujące twierdzenia strony pozwanej o czysto prawniczym i celowym sformułowaniu zapisów porozumienia przez określonego prawnika zważywszy, iż również dla osoby z takim wykształceniem instytucje związane z wygaśnięciem, zakończeniem stosunku pracy również potrafią sprawiać trudności i wzbudzać wątpliwości. Podsumowując, w ocenie tutejszego Sądu brak jest podstaw do uznania jakoby wolą stron porozumienia zakresem jego pkt 2 lit. a) objęte były sytuacje wygaśnięcia stosunku pracy, o których mowa w art. 63 k.p. i nast. Powyższy zapis tyczył się w istocie sytuacji związanych z rozwiązaniem z pracownikiem stosunku pracy z przyczyn innych, aniżeli wina pracownika.

Okoliczności niniejszej sprawy nie dają zaś podstaw, aby podzielić zarzut strony pozwanej o dopuszczeniu się przez powoda nadużycia prawa w myśl art. 8 k.p., a mianowicie jakoby wystąpienie przez powoda z roszczeniem o wypłatę odprawy pieniężnej wywodzonej na podstawie ww. porozumienia stanowiło wyraz czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Stosownie do treści tego przepisu, nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W doktrynie prawa oraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że zasady współżycia społecznego służą wyłącznie jako środek kontroli i korekty wykonywania prawa podmiotowego, na co wyraźnie zwraca uwagę brzmienie art. 8 k.p., który wskazuje, że ocena z punktu widzenia wspomnianych zasad odnosi się do sposobu czynienia użytku z prawa podmiotowego. Zasady współżycia społecznego nie mogą być natomiast traktowane jako sposób ukształtowania prawa – powstania, zmiany lub wygaśnięcia prawa przez zastosowanie art. 8 k.p. Ocena, czy w konkretnym przypadku ma zastosowanie norma art. 8 k.p., mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Należy też podkreślić, że norma art. 8 k.p. oznacza pozbawienie danego podmiotu możliwości korzystania z prawa, które mu przysługuje w świetle przepisów prawa przedmiotowego, przy czym generalnie obowiązuje domniemanie korzystania przez osobę uprawnioną z przysługującego jej prawa w sposób legalny. Zastosowanie instytucji nadużycia prawa prowadzi więc do osłabienia zasady pewności prawa i przełamuje domniemanie korzystania z prawa w sposób zgodny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego. Z tych przyczyn posłużenie się konstrukcją nadużycia prawa jest z założenia dopuszczalne tylko wyjątkowo i musi mieć szczególne, wyraźne uzasadnienie merytoryczne i formalne, a zwłaszcza usprawiedliwienie we w miarę skonkretyzowanych regułach, głównie o konotacji etycznej, moralnej i obyczajowej.

Konstrukcja art. 8 k.p. obejmuje przypadki, w których zachowanie określonego podmiotu spełnia formalnie wszystkie wymagania przewidziane przepisem (przepisami) prawa, jednakże z innych - pozaprawnych - względów (np. społecznych czy moralnych) zachowanie to nie zasługuje na ochronę prawną (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2011 r., I PK 135/10, oraz postanowienie z 20 czerwca 2011 r., I PK 43/11,). Przepis ten upoważnia sąd do oceny, w jakim zakresie, w konkretnym stanie faktycznym, działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie jego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z 22 lipca 2009 r., I PK 48/09, LEX nr 529757; z 24 listopada 2010 r., I PK 78/10, LEX nr 725005; z 12 stycznia 2011 r., II PK 89/10, LEX nr 737386; z 2 października 2012 r., II PK 56/12, LEX nr 1243024). Nie jest przy tym możliwa taka wykładnia art. 8 k.p., która zawierałaby swoiste wytyczne, w jakich (kazuistycznie określonych) sytuacjach sąd powszechny miałby uwzględnić albo nie uwzględnić zarzutu sprzeczności żądania pozwu z tym przepisem. Stosowanie art. 8 k.p. (podobnie jak art. 5 k.c.) pozostaje zatem w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności konkretnej sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2003 r., I PK 558/02, OSNP 2004 Nr 16, poz. 283).

Jak podkreślił zaś Sąd Najwyższy w wyroku z 11 maja 2016 r. (I PK 134/15, MoPr 2016, Nr 7, s. 373–376), przy zastosowaniu tego przepisu konieczne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności sprawy, a więc także „zasady czystych rąk”. Zasada ta polega na tym, że ochrony przewidzianej w art. 8 k.p. (analogicznie w art. 5 k.c.) może żądać jedynie ten, kto sam postępuje nienagannie. Także i w tym aspekcie uznaje się, że odmowa skorzystania z prawa podmiotowego wymaga ostrożności i może dotyczyć jedynie okoliczności wyjątkowo rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych (zob. Z. Hajn, W kwestii pojmowania "zasady czystych rąk" w orzecznictwie Sądu Najwyższego, s. 145).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nie zaszły szczególne okoliczności usprawiedliwiające uznanie, że zawarcie z powodem porozumienia z 31 marca 2010 roku naruszyło zasadę nienadużywania prawa podmiotowego. Przede wszystkim Sąd miał na względzie fakt, iż sporne porozumienie zostało zawarte na wiele lat przed rozwiązaniem z powodem umowy o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało, że strony w dniu zawierania porozumienia, nie przewidywały natychmiastowego zakończenia współpracy. Nie czyniono więc z przedmiotowego porozumienia okazji do pozyskania w krótki i łatwy sposób dodatkowych środków pieniężnych. Ponadto porozumienie z 31 marca 2010 roku nie zostało wcześniej przez kogokolwiek zakwestionowane. Zarówno stary jak i nowy zarząd nie zgłaszał ku jego treści zastrzeżeń. Strona pozwana nigdy nie wypowiedziała warunków umowy o pracę nadanych porozumieniem z 31 marca 2010 roku.

Zwłaszcza zaś zwrócić należy uwagę na to, iż strona pozwana dodatkowo dopuściła się działania, które uniemożliwiało powoływanie się przez nią samą na ochronę zawartą w art. 8 k.p. Przypomnieć bowiem trzeba, iż dnia 29 kwietnia 2019 roku pozwana (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. złożyła powodowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu pracy. Na tej podstawie wywodziła brak podstaw do wypłaty przedmiotowej odprawy pieniężnej. Przypomnieć jednak trzeba, iż wskutek odwołania się powoda od ww. rozwiązania umowy o pracę, wyrokiem z dnia 25 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie, w sprawie pod sygnaturą VIII P 288/19, w punkcie 1. przywrócił P. B. (1) do pracy w spółce (...) sp. z o.o. na poprzednich warunkach pracy i płacy. Kolejno, na skutek apelacji wniesionej od ww. wyroku przez (...) sp. z o.o. (aktualnie w likwidacji), Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie pod sygn. XXI Pa 159/20, w punkcie 1. oddalił apelację. Analiza całokształtu okoliczności związanych z działaniem pozwanego (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. wskazuje zatem na to, iż sam ww. pozwany dopuścił się naruszenia zasad w relacji pracownik – pracodawca i kolejno podejmuje obronę przed roszczeniami powoda wywodzonymi w niniejszym postępowaniu powołując się na regułę zawartą w art. 8 k.p. i podnosząc zarzut nadużycia prawa podmiotowego. W takich realiach podnoszony przez pozwanego (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. zarzut nadużycia prawa należało uznać za nieskuteczny chociażby już z uwagi na ww. okoliczność.

Co więcej, Sąd Okręgowy w Warszawie nie podzielił także zarzutów pozwanej spółki w przedmiocie rzekomego nadużycia prawa poprzez ustalenie przez powoda wysokości należnej odprawy w kwocie łącznej 151.200,00 zł. Brak było również podstaw do uznania jakoby wynagrodzenie powoda należało uznać za rażąco wygórowane. Przeprowadzone postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie, umocniło Sąd w przekonaniu, że powód spełnił wszystkie formalne przesłanki do wypłaty na jego rzecz odprawy w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia. Należy przy tym wskazać, że treść miesięcznego wynagrodzenia nie była między stronami sporna. Bezsprzecznie wynosiło ono 12.600,00 zł brutto miesięcznie. Wysokość odprawy była określona porozumieniem z 31 marca 2010 roku, a więc umową obowiązującą między powodem P. B. (1) a pozwaną spółką (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W.. Faktycznie globalna kwota wskazana przez powoda w pozwie wydawać się może znaczna, jednakże nie sposób w ocenie tutejszego Sądu uznać, jakoby żądanie zapłaty na rzecz powoda ustalonej w pozwie wysokości odprawy pieniężnej było rażąco wygórowane.

W niniejszej sprawie wykazane zostały okoliczności, które uzasadniały ustalenie w przedmiotowym porozumieniu kwoty odprawy w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia. Powód P. B. (1) był jednym z kluczowych pracowników spółki (...). Rozpoczynał on pracę jako dziennikarz, ostatecznie został awansowany i uzyskał funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Powód zatrudniony był zatem na stanowisku wysokim rangą, o charakterze kierowniczym – zajmował stanowisko zastępcy redaktora naczelnego, dyrektora wydawnictwa i doradcy zarządu, a co skutkowało przyznaniem na jego rzecz wynagrodzenia w kwocie 12.600,00 zł brutto miesięcznie. Nie było zaś żadnych zarzutów odnośnie pracy powoda. Powód posiadał znaczną wiedzę łowiecką, jak również posiadał wykształcenie na stanowisku myśliwego z dużym stażem pracy. Zeznania przesłuchanych w sprawie osób potwierdziły natomiast to, iż na rynku pracy utrudnionym jest znalezienie pracowników o wykształceniu łowieckim ze znacznym stażem oraz doświadczeniem dziennikarskim. W takich realiach, w tym przy uwzględnieniu wieloletniego stażu zatrudnienia powoda, nie sposób uznać wysokości jego wynagrodzenia za wygórowaną kwotę.

Co więcej, brak jest podstaw, aby ograniczać wysokość odprawy na podstawie art. 15gd ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z jego treścią, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, w przypadku wystąpienia u pracodawcy w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy spadku obrotów gospodarczych, o którym mowa w art. 15g ust. 9, lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15gb ust. 2, wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli przepisy przewidują obowiązek wypłacenia świadczenia, nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (ust. 1). Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku wypowiedzenia albo rozwiązania umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, umowy o dzieło albo w związku z ustaniem odpłatnego pełnienia funkcji, z wyłączeniem umowy agencyjnej (ust. 2).

W tym miejscu wyjaśnić należy, iż możliwość ograniczenia wypłaty odprawy, odszkodowania, czy innych świadczeń związanych z rozwiązaniem stosunku pracy w odniesieniu do świadczeń, których wysokość regulują przepisy wewnątrzzakładowe funkcjonujące w zakładzie pracy, w tym układy zbiorowe pracy, regulaminy pracy lub regulaminy wynagradzania. Dotychczas wskazywano na taką możliwość przy jednoczesnym uwzględnieniu podpisania z przedstawicielami pracowników stosownego porozumienia. Uzasadnieniem takiego stanowiska był charakter norm prawa pracy. Tj. norm jednostronnie bezwzględnie obowiązujących (semiimperatywnych). Zgodnie z ich istotą pracodawcy są uprawnieni do zmian przepisów obowiązujących na gruncie przepisów prawa pracy jedynie na korzyść pracownika. Powszechnie obowiązujące prawo pracy wyznacza granice minimalne – obowiązków i maksymalne – uprawnień pracodawcy względem pracownika. Pracodawca jest uprawniony do zmian obowiązujących norm na korzyść pracownika na podstawie aktów wewnątrzzakładowych (tj. w szczególności układów zbiorowych pracy, czy regulaminów pracy). W związku z powyższym dotychczas uznawano także, iż pracodawca jest uprawniony do ograniczenia wysokości świadczeń wynikających z aktów wewnątrzzakładowych na gruncie analizowanej regulacji art. 15 gd ustawy o C.-19. W tym przedmiocie wątpliwości rozwiało jednak stanowisko przedstawione w tym przedmiocie przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które przyjęło, iż powyższy przepis nie może być interpretowany w sposób rozszerzający, a przepis art. 15gd ust. 1 ustawy o C.-19 zawiera zwrot „jeżeli przepisy przewidują obowiązek wypłacenia świadczenia”, co sugeruje odniesienie regulacji jedynie do świadczeń, o których mowa w ustawach jako aktach powszechnie obowiązujących. Zgodnie bowiem z regułami wykładni przyjętymi w doktrynie i orzecznictwie, pierwszeństwo ma wykładnia językowa, a dopiero w sytuacji, gdy prowadzi ona do wątpliwości, należy pomocniczo skorzystać z wykładni systemowej, a w dalszej kolejności wykładni celowościowej. (zob. Zmiany w podatkach i księgowości 2021 z uwzględnieniem tarcz antykryzysowych, Rozdział V. Ograniczenie wysokości odpraw, odszkodowań lub innych świadczeń pieniężnych przewidzianych do wypłaty na wypadek ustania stosunku pracy na mocy KoronawirusU, Karolina Barszczewska, wyd. Beck, nadto zob. postanowienie SN z 2.12.2004 r., III KK 112/04, OSNKW 2005/1, poz. 6; L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s. 81)

Dokonując zaś szczegółowych rozważań odnośnie zakresu przedmiotowego komentowanego przepisu, wpierw analizując zakres pojęciowy pierwszego z użytych terminów („odprawa”), należy zauważyć, że brak jest w systemie prawnym definicji tego pojęcia. Jak wskazuje judykatura, istnieje szereg przepisów szczególnych aktów prawnych określających odrębne zasady przyznawania świadczeń, które mogą być do tej kategorii zaliczone. W szerokim rozumieniu odprawa przysługująca pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy może zostać uznana za rodzaj podziękowania za pracę, a jednocześnie przygotowania pracownika do nowej sytuacji życiowej. Odszkodowanie różni się zasadniczo tym, że związane jest zwykle z wyrządzeniem pracownikowi szkody, choć pojęcia te nie są stosowane w sposób konsekwentny. Oprócz dwóch powyższych pojęć ustawodawca posługuje się również terminem niedookreślonym „inne świadczenia pieniężne”. Brak jest wskazania w treści przepisu, jakich świadczeń innych niż odprawa lub odszkodowanie może dotyczyć wprowadzane ograniczenie. Jedynym wprowadzonym przez ustawodawcę wprost określeniem użytego pojęcia jest wymóg, aby świadczenia te miały pieniężny charakter. Należy zatem dokonywać interpretacji zakresu tego terminu łącznie z pozostałymi przesłankami tj. związkiem między rozwiązaniem umowy o pracę a obowiązkiem pracodawcy do wypłacenia danego świadczenia pieniężnego na podstawie odrębnych przepisów. (zob. wyrok SN z 7.05.2013 r., II PK 260/12, OSNP 2014/2, poz. 23 oraz cytowane tam orzecznictwo: wyrok SA w Katowicach z 25.03.1992 r., III APr 11/92, OSA 1992/11, poz. 55; uzasadnienie uchwały SN z 24.01.1992 r., I PZP 5/92, OSNCP 1992/9, poz. 150; wyrok SN z 20.11.1996 r., I PKN 19/96, OSNAPiUS 1997/12, poz. 219; wyrok SN z 22.02.2008 r., I PK 209/07, OSNP 2009/11–12, poz. 135)

Odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy stanowią jeden z elementów ochrony zatrudnienia pracowników. (zob. A. Dral, Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy. Tendencje zmian, Warszawa 2009, s. 95, cyt. za: A. Jamróz, Prawo do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, rozprawa doktorska, Białystok 2016) Podstawowym aktem regulującym prawo do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy jest ustawa 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Zgodnie z art. 8 u.z.g. odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia w okolicznościach, o których mowa w ustawie. Z regulacji tej zostali wyłączeni pracownicy zatrudnieni na podstawie mianowania (art. 11 u.z.g.), którym jednak przysługują inne świadczenia w związku z ustaniem stosunku pracy, uregulowane w ustawach szczególnych, a także pracownicy tymczasowi (art. 6 u.z.p.t.). (por. Ł. Pisarczyk, Ustanie stosunku pracy z mianowania [w:] System prawa pracy, t. IV. Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, red. K.W. Baran, LEX 2017, pkt 20.6.) Ponadto nie każdy sposób rozwiązywania stosunku pracy będzie skutkował uzyskaniem przez pracownika prawa do odprawy z tego tytułu. Z regulacji wyłączeni są pracownicy, z którymi rozwiązano umowę o pracę w trybie art. 52 k.p. lub na mocy wypowiedzenia, jeśli przyczyna wypowiedzenia dotyczyła pracownika. Uprawnionymi do wskazanej odprawy nie są również osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych . (zob. A. Wypych-Żywicka, Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników [w:] Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, red. K.W. Baran, LEX 2016, art. 8, pkt 2.)

Nie budzi zatem wątpliwości, iż przepis art. 15dg ustawy o C.-19 odnosił się jedynie do limitowania wysokości odpraw statuowanych przez przepisy – nie zaś przez umowy. Odprawa pieniężna, o której mowa była w przedmiotowym porozumieniu nie stanowiła odprawy statuowanej w przepisach ogólnie obowiązujących, lecz w porozumieniu umownym. Co już zostało powyżej wskazane, w doktrynie, budzi zaś wątpliwości już sam fakt, czy ww. przepis znajduje zastosowanie w przypadku swoistych źródeł prawa pracy takich jak porozumienia czy układy zbiorowe, regulaminy, statuty obowiązujące u danego pracodawcy. W takich realiach uznać należało, iż w przypadku porozumień umownych pomiędzy pracownikiem a pracodawcą zapisy zawarte w art. 15 gd ustawy o C.-19 nie znajdują zastosowania, co dodatkowo znajduje potwierdzenie w przywołanym już powyżej stanowisku Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Powracając zaś do kwestii celu samego porozumienia zmieniającego zawartego z powodem, porozumienie to stanowiło zaś rodzaj zabezpieczenia dla pracownika, którego zarząd spółki uważał za ważnego dla firmy. Wskazać należy, iż celem zawierania porozumień zmieniających według ówczesnego prezesa zarządu pozwanej spółki (...) było również w przeważającej mierze zabezpieczenie interesów spółki. Ewentualne odejście i zatrudnienie się powoda u konkurencji, mogłoby narazić pozwaną spółkę na poważną szkodę i utratę wykwalifikowanego pracownika, których to pracowników o wykształceniu łowieckim z doświadczeniem dziennikarskim brakowało na rynku pracy. W tym celu postanowiono zawrzeć porozumienia dotyczące wypłaty odprawy i zakazu konkurencji z kluczowymi dla spółki pracownikami, tj. m.in. z powodem P. B. (1), posiadającym specyficzną wiedzę na temat działalności spółki. W okresie zawierania porozumień ani pracodawca ani wymienieni pracownicy nie mieli zamiaru rozwiązywania umów o pracę. Pracownik, podpisując porozumienie, miał być i czuć się bardziej związany z firmą. Porozumienie miało stanowić czynnik ochronny przez podkupieniem i pozyskaniem wykwalifikowanego pracownika przez inną firmę. W tym kontekście, w takich okolicznościach sprawy nie sposób twierdzić jakoby wystąpił brak causy do zawarcia z powodem porozumienia zmieniającego warunki płacy i pracy z dnia 31 marca 2010 roku. Nie zachodzą zatem podstawy do uznania jakoby porozumienie to zostało zawarte w warunkach determinujących jego nieważność, podpisane zostało w celu obejścia prawa, czy też ma charakter sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Co się tyczy stricte kwestii nieważności, zgodnie z treścią art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. (§ 2) Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. (§ 3)

Zgodnie natomiast z art. 300 k.p. w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Zauważyć zaś w tym miejscu należy, iż wspomnianą causę oceniać należy z pespektywy daty zawierania przedmiotowego porozumienia przewidującego odprawę pieniężną.

W tym miejscu zwrócić warto uwagę chociażby na orzecznictwo odnoszące się do sporów w zakresie naruszenia zasad konkurencji, albowiem to na gruncie tego rodzaju sporów pojawiają się najczęściej zarzuty braku causy, czy też nadużycia prawa i są najszerzej omawiane. Dla przykładu, wskazane w art. 101 ² § 1 k.p. warunki określające podmiot klauzuli konkurencyjnej nie podlegają ocenie na podstawie kryteriów obiektywnych, lecz zależą od subiektywnego przekonania pracodawcy, ważącego własny interes przy formułowaniu zakazu. To pracodawca uznaje, czy wykorzystanie u konkurencji nabytej przez pracownika wiedzy mogłoby narazić go na szkodę. Istotnym jest zaś to, co miało miejsce na datę zawierania ww. umowy i podjęta wówczas przez pracodawcę ocena zagrożenia jego interesów, nie zaś okoliczności powstałe w późniejszym okresie. Powyższe analogicznie odnieść należy również do realiów niniejszej sprawy i badania istnienia faktycznej potrzeby zawarcia porozumienia z powodem o zmianie warunków pracy i płacy. Skoro sytuacja powoda na datę zawarcia porozumienia oraz sytuacja na rynku pracy w zakresie dziennikarstwa o charakterze łowieckim została oceniona przez osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy jako wymagająca ustalenia warunków, które umożliwią, aby powód pozostał w zatrudnieniu i nie został podkupiony przez inna konkurencyjną firmą, to ma to wymiar wiążący odnośnie oceny pracodawcy co do potrzeby istnienia takiego zakazu. W okolicznościach niniejszej sprawy nie były zaś przekonujące twierdzenia strony pozwanej o tym, jakoby zawarcie porozumienia z powodem P. B. (1) nie było korzystne dla samej spółki (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., o czym była już mowa powyżej.

Nie budzi przy tym wątpliwości, iż zachowane zostały wszelkie formalne zasady reprezentacji pozwanego pracodawcy (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. przy podpisywaniu przedmiotowego porozumienia z dnia 31 marca 2010 r.

Mając na uwadze wszelkie wyżej przywołane okoliczności oraz rozważania prawne, Sąd uznał, iż powództwo P. B. (1) zasługiwało na uwzględnienie w całości. W rezultacie Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 151.200,00 zł tytułem odprawy pieniężnej, która to kwota stanowiła 12-krotnosć wysokości ostatniego wynagrodzenia powoda.

Odnosząc się zaś do ustawowych odsetek, wskazać należy, iż powód domagał się zasądzenia od pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz od pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wezwania do zapłaty z 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty. Faktyczne doręczenie wezwania miało miejsce w dniu 1 lipca 2021 r. (wezwanie, data prezentaty – k. 19 a.s.), jednakże z jego treści wynika, iż pozwanym zakreślony został termin 7 dni na wywiązanie się z zobowiązania zapłaty odprawy pieniężnej, tj. nie później niż do 8 lipca 2021 r. Pierwszym dniem, w którym pozwani pozostawali w zwłoce był 9 lipca 2021 r. Pozwani mieli możliwość zapoznania się z ww. wezwaniem – doręczenie nastąpiło na adres siedziby (...) Sp. z o.o. w likwidacji, jak również na adres zarządu Polskiego Związku Łowieckiego, tj. ul. (...), (...)-(...) W.. W związku z powyższym, zgodnie z zasadami art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p., odsetki należało zasądzić od dnia 9 lipca 2021 roku. Co zaś już zostało powyżej szeroko omówione, solidarna odpowiedzialność obu pozwanych wynikała z faktu, iż pozwany (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. posiadał legitymację bierną procesową z uwagi na posiadanie statusu ówczesnego pracodawcy powoda, który zawarł przedmiotowe porozumienie z dnia 31 marca 2010 r., kolejno rozwiązał stosunek pracy z powodem, jak również posiadał wiedzę o zobowiązaniu do zapłaty odprawy pieniężnej wynikającej z zapisów tego porozumienia. Co zaś się tyczy pozwanego Polskiego Związku Łowieckiego, legitymacja bierna procesowa w jego przypadku wynikała z faktu przejęcia pozwanego pozwany (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. w trybie art. 23 ¹ k.p.

O powyższym orzeczono jak w pkt 1. sentencji wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na wysokość tych kosztów złożyła się stawka kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 4050 zł (75% z 5400 zł) ustalona na podstawie wartości przedmiotu sporu w świetle § 2 pkt 6 oraz § 9 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015. 1804 – w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia pozwu).

To mając na uwadze Sąd orzekł, jak w pkt 2. sentencji wyroku, zasądzając solidarnie od pozwanych ww. kwotę tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Nadto powód zwolniony był od kosztów sądowych pod postacią opłaty od pozwu, która w niniejszej sprawie wyniosła kwotę 7.560,00 zł (tj. 5% od wartości przedmiotu sporu, tj. kwoty 151.200,00 zł). Opłata od pozwu nie została zatem pobrana od powoda. Stosownie do treści art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Opłata ta zgodnie z przytoczonym wyżej przepisem prawa powinna zatem obciążyć pozwanych solidarnie w całości, albowiem w całości przegrali oni niniejszą sprawę. Wobec powyższego należało ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 7.560,00 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych pod postacią opłaty od pozwu, o czym orzeczono w pkt 3. sentencji wyroku.

W myśl art. 477 ² § 1 k.p.c. zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Rygor powyższy nadano zatem do kwoty wynagrodzenia powoda w zakresie do kwoty 12.600,00 zł, o czym orzeczono w pkt 4. sentencji wyroku.

sędzia Artur Fryc