Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Rafał Młyński
Sędziowie:	SO Bożena Rzewuska SR del. Krzysztof Kopciewski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agata Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2019 r. w Warszawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko Funduszowi (...) z siedzibą w W.

o wynagrodzenie, ekwiwalent pieniężny

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W.

z dnia 24 lipca 2018 roku sygn. akt VII P 823/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1, w ten sposób, że zasądza od Funduszu (...) z siedzibą w W. na rzecz M. M. kwotę 12656,76 (dwanaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt sześć 76/100) złotych brutto tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych tj. niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w okresie od 17 marca 2011 roku do 16 maja 2011 roku oraz niewypłaconego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddala;

2.  przyznaje r.pr. M. K. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 225 (dwieście dwadzieścia pięć) złotych powiększoną o stawkę podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. M. z urzędu;

3.  zasądza od M. M. na rzecz Funduszu (...) z siedzibą w W. kwotę 255 (dwieście pięćdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej w tym kwoty 225 (dwieście dwadzieścia pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Krzysztof Kopciewski Rafał Młyński Bożena Rzewuska

Sygn. akt: XXI Pa 529/18

UZASADNIENIE

Ostatecznie precyzując powództwo, powód M. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego Funduszu (...) kwoty:

a) 4.218,92 zł za miesiąc marzec 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

b) 4.218,92 zł za miesiąc kwiecień 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

c) 4.218,92 zł za miesiąc maj 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

d) 4.218,92 zł z tytułu ekwiwalentu za urlop za rok 2011, tj. 36 dni biorąc pod uwagę stopień niepełnosprawności powoda i przysłuchujących mu dodatkowo 10 dni w r. wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 01.04.2017r. do dnia zapłaty, tym samym wskazując, że łączna kwota roszczenia wynosi 16.875,68 zł po obniżeniu jej do przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego opłacanego przez ZUS; w pozostałym zakresie cofnął powództwo wraz z zrzeczeniem się roszczenia.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów sądowych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z 24 lipca 2018 r., wydanym w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

I. zasądził od pozwanego na rzecz powoda M. M. kwotę 16 875,68 zł brutto tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, tj. tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za miesiąc marzec, kwiecień i maj 2011r., oraz niewypłaconego ekwiwalentu za urlop, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty,

II. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie,

III. nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej,

IV. przyznał r.pr. M. K. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w W. kwotę 4428 zł, w tym podatek VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu sądowym,

V. koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że w okresie od 1 listopada 2010 r. do 17 czerwca 2011 r. M. M. był zatrudniony w (...) Spółka z o.o. w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dyrektora ds. ekonomiczno-finansowych oraz prokurenta spółki (dowód: świadectwo pracy k. 261-263, zeznania świadka A. G. k. 231-233, protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

Powód podejmował decyzje dotyczące finansów spółki, wykonywał przelewy. Ustalił on wspólnie z G. S. podstawę wynagrodzenia pracowników. M. M. w okresie od 1 listopada 2010r. do 16 maja 2011r. był prokurentem spółki (...) Spółka z o.o. w W.. Prokurentem spółki była również A. G.. M. M. posiadał 4% udziałów spółki (...) Spółka z o.o. w W., lecz nie pełnił on funkcji członka zarządu spółki (dowody: zeznania świadka A. G. k. 231-233, protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

Działalność (...) Spółka z o.o. w W. dotyczyła głównie sektora budowalnego. Spółka zatrudniała około 15-20 osób (dowody: zeznania świadka A. G. k. 231-233)

(...) Spółka z o.o. w W. nie wypłaciła M. M. wynagrodzenia za prace za okres od 11 grudnia 2010r. do 16 maja 2011 r. oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy za lata 2009-2011 (dowody: odpis wyr. Sądu Okręgowego w prawie XXI P 255/12 k. 105)

Niewypłacalność spółki (...) Spółka z o.o. w W. powstała na przełomie lutego/marca 2011 r. i była skutkiem błędnych decyzji zarządu dotyczących przeinwestowania w dwóch inwestycjach. Wówczas powód, pełniąc funkcję dyrektora do spraw ekonomiczno-finansowych sugerował zarządowi spółki zgłoszenie upadłości spółki. Początkowo pracodawca opłacał składki na ubezpieczenie społeczne, jednakże z powodu dalszych problemów finansowych spółki zaprzestano ich opłacenia. (...) Sp. z o.o. w W. posiadała zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 219.767,61 zł, ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 64.229,66 zł oraz FP i FGŚP w kwocie 15.607,21 zł. Spółka posiadała również zaległości względem Urzędu Skarbowego (dowody: pismo z ZUS k. 187; zeznania świadka A. G. k. 231-233; protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

Od 16 maja 2011r. M. M. zaczął odbywać karę w Zakładzie Karnym w P. (dowód: zaświadczenie k. 24).

Latem 2011 r. A. G. podpisała dokumenty dotyczące zwrotu jednej z inwestycji położonej w B. pod M.. Inwestycja ta rozpoczęta przez pozwaną spółkę, nie została zakończona. Wówczas pozwana spółka nie posiadała pieniędzy na wypłatę wynagrodzeń dla pracowników. W związku z powyższym pracownicy odchodzili z pracy. Początkiem sierpnia 2011 r. współpracę ze spółką zakończyła A. G.. W tym okresie pozwana spółka nie pozyskiwała już nowych kontraktów (dowody: zeznania świadka A. G. k. 231-233; protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

17 sierpnia 2011 r. (...) sp. z o.o. w W. wystawił powodowi świadectwo pracy. W treści tego dokumentu pracodawca wskazał, że powód był u niego zatrudniony w okresie od 1 listopada 2010 r. do 17 sierpnia 2011 r. na stanowisku dyrektora ekonomiczno-finansowego w pełnym wymiarze czasu pracy. W punkcie 3. pracodawca wskazał, że stosunek pracy ustał w wyniku wygaśnięcia umowy o pracę – art. 66 k.p. Natomiast w punkcie 4. określono, że powód nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego, nie wskazano przy tym czy powód otrzymał wynagrodzenie przewidziane w art. 92 k.p. W punkcie 10. wskazano, że okres od 10.05.2011 do 13.05.2011 był okresem usprawiedliwionej nieobecności powoda w pracy (dowód: świadectwo pracy M. M. k. 128)

M. M. złożył wniosek do Sądu o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (dowód: odpis postanowienia w sprawie o sygn. akt X GU 376/11 z uzasadnieniem k. 109-115, protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

Postanowieniem z 21 lutego 2012 r. (sygn. akt X GU 376/11) Sąd Rejonowy dla (...) w W. (...) oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. W uzasadnieniu wyżej wymienionego postanowienia Sąd stwierdził, że upadłość tej spółki nie mogła być ogłoszona, ponieważ jej majątek nie wystarczał na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego (dowód: odpis postanowienia w sprawie o sygn. akt X GU 376/11 z uzasadnieniem k. 109-115)

W toku postępowania przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie w sprawie VIII P 1237/11 w dniu 7 sierpnia 2012 r. zawarto ugodę, na mocy której (...) Sp. z o.o. zobowiązała się do sprostowania świadectwa pracy powoda (dowód: kopia protokołu rozprawy k. 75-77, odpis protokołu rozprawy k. 106-108)

30 grudnia 2014r. Z. B. został ustanowiony kuratorem spółki (...) Sp. z o.o. w W.. Jego zadane polegało na powołaniu organów podmiotu, a gdyby to się nie udało postaranie się o likwidacje tego podmiotu. Z. B. powołał zgromadzenie wspólników spółki, na które nikt się nie stawił (dowód: zeznania świadka Z. B. k. 175-176)

Wyrokiem wydanym 22 października 2015r. w sprawie XXI P 255/12 Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz powoda kwotę 45.851,40 zł z odsetkami od 27.02.2012r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za pracę za okres od 11.12.2010 r. do 16.05.2011r. oraz kwotę 20.344,80 zł z odsetkami od 27.02.2012 r. do dnia zapłaty tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy za lata 2009-2011 (dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w prawie XXI P 255/12 k. 105)

10 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W. wydał zaświadczenie, w którym ustalił, iż w okresie od 01.11.2010 r. do 31.12.2012 r. M. M. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez płatnika składek (...) Sp. z o.o. w W.. Określenie daty zakończenia podlegania przez powoda ubezpieczeniu społecznemu wynikało z ustalenia przez ZUS poczynionego z urzędu (dowód: zaświadczenie k. 150).

20 maja 2016r. rozwiązano spółkę (...) Sp. z o.o. w W.. Likwidatorem spółki został S. M., brat powoda (dowody: zeznania świadka Z. B. k. 175-176, protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

8 sierpnia 2016 r. (...) Urząd Pracy w W. odmówił wypłaty wnioskowanych przez M. M. świadczeń z tytułu wynagrodzenia (w tym wynagrodzenia za czas choroby) od 1 marca 2011 r. do 31 maja 2011 r. oraz z tytułu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Jednocześnie zastępca głównej księgowej otrzymała pod koniec roku 2011 wypłatę wynagrodzenia z Funduszu (...) (dowód: pismo (...) Urzędu Pracy w W. k. 3-4, protokół przesłuchania powoda M. M. k. 255-256)

31 maja 2018 r. (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. wystawił powodowi kolejne świadectwo pracy, w którego treści wskazał, że powód był zatrudniony w okresie od 1 listopada 2010 r. do 17 czerwca 2011 r. w (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. na stanowisku dyrektora ds. ekonomiczno-finansowych oraz prokurenta spółki. W punkcie 4. świadectwa pracy wskazano, że stosunek pracy ustał w związku z inną usprawiedliwioną nieobecnością pracownika w pracy powyżej jednego miesiąca (art. 53 § 1 pkt 2 k.p.), zaś w punkcie 6. podpunkt 1) wskazano, że powód nie korzystał z urlopu wypoczynkowego. W informacjach uzupełniających wskazano, że wynagrodzenie nie zostało pracownikowi wypłacone w kwocie 45.851,40 zł. Świadectwo zostało wystawione na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Warszawa-Śródmieście z dnia 07.08.2012 r. uwzględniającego korektę na skutek ugody (dowody: świadectwo pracy k. 261-263).

Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne.

Powód w niniejszej sprawie zażądał zasądzenia od pozwanego Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jako dysponenta Funduszu (...) łącznej kwoty 16.875,68 zł brutto tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, tj. tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za miesiąc marzec, kwiecień i maj 2011r. oraz niewypłaconego ekwiwalentu za urlop wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy wskazał, że w stosunku do (...) Sp. z o.o. w W. zostało 21 lutego 2012 r. wydane postanowienie (sygn. akt X GU 376/11) Sądu Rejonowego dla (...) w Warszawie oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Dzień ten uznać należało za datę niewypłacalności byłego pracodawcy powoda w myśl art. 3 ust. 2 u.o.r.

Stosunek pracy powoda uległ rozwiązaniu 17 czerwca 2011 r., a zatem w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, ustaloną na 21 lutego 2012 r. Sąd uznał, że nie można przyjąć daty 16 maja 2011 r. jako daty ustania stosunku o pracę powoda, gdyż okoliczność taka mogła mieć miejsce jedynie w sytuacji rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 k.p. lub 55 ¹ k.p. Jednakże w przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Pierwszym dniem ustania stosunku pracy powoda, z powodu osadzenia go w zakładzie karnym mógł być 17 czerwca 2011r., co odzwierciedla przedstawione przez powoda sprostowanie świadectwo pracy.

Powód w niniejszej sprawie dochodził niezaspokojonych przez byłego pracodawcę roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę w wysokości:

a) 4.218,92 zł za miesiąc marzec 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

b) 4.218,92 zł za miesiąc kwiecień 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

c) 4.218,92 zł za miesiąc maj 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty;

d) 4.218,92 zł z tytułu ekwiwalentu za urlop za rok 2011 wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty tj. łącznie w kwocie 16.875,68 zł brutto.

Sąd Rejonowy ocenił, że w powyższym zakresie roszczenie powoda o wynagrodzenie nie przekraczało określonego w art. 12 ust. 3 u.o.r. limitu czasowego (okres 3 miesięcy poprzedzających ustanie stosunku pracy), nadto kwota dochodzona przez powoda tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy obejmowała jedynie niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny za rok, w którym ustało zatrudnienia powoda (tj. rok 2011).

Zdaniem Sądu I instancji art. 14 ust. 1 u.o.r. w postępowaniu sądowym winien być interpretowany przez pryzmat art. 316 § 1 k.p.c. Z tej przyczyny, w niniejszej sprawie, za „poprzedni kwartał” przyjąć należało pierwszy kwartał 2018 r. kiedy to przeciętne wynagrodzenie wyniosło 4622,84 zł., jak wynika z Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2018 r. z dnia 11 maja 2018 r. (M.P. z 2018 r. poz. 472). Objęte pozwem kwoty, żądane tytułem wynagrodzenia za pracę, wynosiły odpowiednio po 4.218,92 zł (za marzec, kwiecień i maj 2011 r.) zatem mieściły się w granicach określonych w art. 14 ust. 1 ustawy.

Podobnie Sąd ocenił wysokość kwoty żądanej przez powoda tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (4.218,92 zł). Nie przekraczała ona wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z kwartału poprzedzającego datę orzekania (art. 14 ust. 2 ustawy).

Z powyższych względów Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jako dysponenta Funduszu (...) na rzecz powoda M. M. kwoty: 16 875,68 zł brutto tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, tj. tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za miesiąc marzec, kwiecień i maj 2011r., oraz niewypłaconego ekwiwalentu za urlop, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty.

Powód w pozostałym zakresie cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia, dlatego Sąd I instancji na podstawie art. 203 § 1 k.p.c. uznał powyższą czynność strony za dopuszczalną i umorzył w tym zakresie postępowanie.

Zdaniem Sądu Rejonowego wystąpiły w niniejszej sprawie okoliczności uzasadniające zastosowanie art. 102 k.p.c. i nie obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanego. Sąd uwzględnił w tym zakresie sytuację materialną powoda.

Na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 15 ust 1 pkt 2 w zw. z § 8 ust 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015, poz. 1805), (4.800 zł x 75%), Sąd przyznał od Skarbu Państwa na rzecz profesjonalnego pełnomocnika powoda kwotę 4428 zł (powiększoną o stawkę VAT) za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu.

Na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005, Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) Sąd przejął w całości koszty sądowe na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w części tj. w zakresie pkt. I wyroku. Strona zarzuciła naruszenie art. 12 ust. 3 u.o.r. poprzez jego wadliwe zastosowanie oraz art. 12 u.o.r. poprzez zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie. Wskazując na powyższe strona wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w pkt. I zasądzenie od pozwanego kwoty tj. 12.656,76 zł tytułem niezaspokojonego wynagrodzenia za okres od 15 marca 2011 r. do 16 maja 2011 r. oraz niewypłaconego ekwiwalentu; oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego w całości, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji, przyznanie pełnomocnikowi z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu przed Sądem II instancji.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego była zasadna.

Na wstępie należy wskazać, że apelacja pozwanego była wyłącznie częściowa, tzn. wyłącznie do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę. Ustalony stan faktyczny nie zmienił się ponieważ żadna ze stron nie zakwestionowała tych ustaleń. Zgodnie z przepisem art. 382 k.p.c. Sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Sąd ten jako sąd orzekający merytorycznie władny jest samodzielnie dokonać ustaleń faktycznych bez potrzeby uzupełniania materiału dowodowego zebranego przed sądem I instancji o ile taka potrzeba faktycznie nie zachodzi (por. wyr. SN 2010.11.04, II PK 110/10, Lex nr 678013) oraz dokonać odmiennej oceny dowodów bez ponowienia lub uzupełnienia postępowania dowodowego pod warunkiem ponownego i dokładnego rozważenia dowodów zebranych we wcześniejszych stadiach postępowania wskazania dlaczego ich ocena przyjęta wcześniej przez sąd była błędna oraz przekonującego wyjaśnienia motywów zmiany oceny tych dowodów i dokonania na ich podstawie nowych ustaleń faktycznych (por.: wyr. SN 2010.10.27, III PK 21/10, wyr. SN 2010.09.24, IV CSK 72/10, Lex nr 622212, post. SN 2010.07.22 I CSK 313/09, Lex nr 686078, wyr. SN 2010.02.23 II UK 194/09, Lex nr590239).

Postępowanie apelacyjne jest postępowaniem odwoławczym i kontrolnym, to jednak zachowuje charakter postępowania rozpoznawczego. Oznacza to, że Sąd II instancji ma pełną swobodę jurysdykcyjną, ograniczoną jedynie granicami zaskarżenia. W konsekwencji może a jeżeli je dostrzeże powinien naprawić wszystkie naruszenia prawa materialnego niezależnie od tego czy zostały wytknięte w apelacji pod warunkiem, że mieszczą się w granicach zaskarżenia (por. post. SN z dn. 4.10.2002 r., III CZP 62/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 7).

Zgodnie z utrwaloną judykaturą Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego. W granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności, które mogłyby wskazywać na nieważność postępowania. Sąd I instancji dokonał jednak wadliwej wykładni przepisów prawa materialnego, co doprowadziło do błędnego rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 u.o.r., ustawa reguluje zasady, zakres i tryb ochrony roszczeń pracowniczych w razie niemożności ich zaspokojenia z powodu niewypłacalności pracodawcy. Podstawową przesłanką zaspokojenia roszczeń z Funduszu (...) jest wystąpienie niewypłacalności pracodawcy, który z tej przyczyny nie jest w stanie uregulować zaległości wobec pracownika. Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.o.r., w razie niewypłacalności pracodawcy podlegają zaspokojeniu ze środków Funduszu niezaspokojone roszczenia pracownicze wskazane w art. 12 ust. 2 u.o.r., przy czym niektóre z roszczeń pracowniczych podlegają zaspokojeniu tylko za wskazany okres (ust. 3-6).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy niewypłacalność pracodawcy, o której mowa w art. 2 ust. 1, zachodzi gdy sąd upadłościowy, na podstawie przepisów Prawa upadłościowego, wyda postanowienie o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeżeli jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. W takiej sytuacji datą niewypłacalności jest data wydania postanowienia o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, o czym stanowi art. 3 ust. 2 ustawy.

Postanowieniem z 21 lutego 2012 r. (sygn. akt X GU 376/11) Sąd Rejonowy dla (...) w W. (...) oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. W uzasadnieniu wyżej wymienionego postanowienia Sąd stwierdził, że upadłość tej spółki nie mogła być ogłoszona, ponieważ jej majątek nie wystarczał na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego (k. 109-115).

Sąd I instancji prawidłowo ustalił na tej podstawie, że 21 lutego 2012 r. stanowił datę niewypłacalności byłego pracodawcy powoda (art. 3 ust. 2 u.o.r.). Pozwany w apelacji nie kwestionował daty niewypłacalności byłego pracodawcy powoda. Strona nie kwestionowała również daty rozwiązania stosunku pracy powoda tj. 17 czerwca 2011 r., wynikającej z nowego świadectwa pracy (k. 261-263).

Sąd Rejonowy uwzględniając treść art. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1557), prawidłowo wskazał, że zastosowanie w niniejszej sprawie znajdowały przepisy u.o.r. w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej powyższą ustawą, która weszła w życie z dniem 05 września 2017 r. W świetle art. 12 ust. 3 ustawy, roszczenia z tytułów wymienionych w ust. 2 pkt 1, pkt 2 lit. a-c i lit. g oraz pkt 3 podlegają zaspokojeniu za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Roszczenie z tytułu wymienionego w ust. 2 pkt 2 lit. E podlega zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy (ust. 4). Roszczenia z tytułów wymienionych w ust. 2 pkt 2 lit. d i lit. f podlegają zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po tej dacie (ust. 5).

Powyższe oznaczało, że w niniejszej sprawie stosunek pracy powoda uległ rozwiązaniu w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, ustaloną na 21 lutego 2012 r. Oznacza to również, że na podstawie w/w przywołanych przepisów, powód mógł skutecznie dochodzić roszczeń za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy.

Ustawa ta nie przewiduje szczególnych uregulowań odnośnie liczenia terminów, dlatego zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego (art. 110-116 k.c.). Zgodnie z art. 112 k.c. termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Oznacza to, że powód w niniejszym postępowaniu mógł dochodzić roszczeń wyłącznie za okres od 17 marca 2011 r. do 17 czerwca 2011 r.

Ostatecznie precyzując powództwo powód dochodził niezaspokojonych przez byłego pracodawcę roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę w wysokości: a) 4.218,92 zł za miesiąc marzec 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty; b) 4.218,92 zł za miesiąc kwiecień 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty; c) 4.218,92 zł za miesiąc maj 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty; oraz kwoty 4.218,92 zł z tytułu ekwiwalentu za urlop za rok 2011 wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 01.04.2017r. do dnia zapłaty tj. łącznie w kwocie 16.875,68 zł brutto.

W ocenie Sądu Okręgowego, pomimo zgłoszenia przez powoda roszczenia o wypłatę z tytułu wynagrodzeni za pracę za cały marzec, powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że powód w niniejszym postępowaniu nie mógł skutecznie dochodzić wynagrodzenia za pracę w okresie od 1 do 16 marca 2011 r. Sąd I instancji błędnie zsądził na rzecz powoda wynagrodzenie za cały miesiąc marzec, nie dokonując prawidłowej wykładni art. 12 u.o.r. W konsekwencji roszczenie powoda za okres poprzedzający 17 marca 2011 r. podlegało oddaleniu.

Odnośnie roszczenia powoda z tytułu wynagrodzenia za pracę za okres późniejszy, należy wskazać, że wyrokiem wydanym 22 października 2015r. w sprawie XXI P 255/12 Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy zasądził od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz powoda kwotę 45.851,40 zł z odsetkami od 27.02.2012r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za pracę za okres od 11.12.2010 r. do 16.05.2011r. oraz kwotę 20.344,80 zł z odsetkami od 27.02.2012 r. do dnia zapłaty tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy za lata 2009-2011 (k. 105). Należy więc stwierdzić, że tylko w tym zakresie istnieje wyrok sądu który mógł podlegać również ocenie przez funduszu. Pozwany w niniejszej sprawie fundusz może wypłacić niewypłacone przez pracodawcę świadczenia, ale tylko wtedy kiedy istnieje wyrok który podlegał ewentualnej bezskutecznej egzekucji. Dlatego w odniesieniu do powoda wszystkie zdarzenia, które miały miejsce po 16 maja 2011 r. nie są objęte analizą funduszu w sytuacji kiedy nie istnieje orzeczenie co do tego okresu. Z przeprowadzonego postepowania dowodowego nie wynika, aby istniało takie orzeczenie. Materiał dowodowy sprawy potwierdził jedynie, że prowadzone było postępowanie sądowe o sprostowanie świadectwa pracy. Postępowanie to dotyczyło tylko i wyłącznie trybu rozwiązania stosunku pracy. Nie dotyczyło zaś daty ustania stosunku pracy. Mimo to, została również zmieniona data ustania stosunku pracy.

Na marginesie należy wskazać, że kodeks pracy wyraża ogólną zasadę że wynagrodzenie należy się pracownikowi za wykonaną pracę lub przepracowany okres, zazwyczaj z dołu. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 k.p.). Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że od 16 maja 2011r. powód zaczął odbywać karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P. (k. 24). Zdaniem Sądu odwoławczego w tym zakresie mógłby istnieć ewentualny spór między stronami stosunku pracy, a nie funduszem tzn. czy po 16 maja 2011 r. powodowi należałoby się jakiekolwiek wynagrodzenie za pracy kiedy bez winy pracodawcy nie wykonywał on pracy. Jednak okres po 16 maja 2011 r. nie został objęty żadnym orzeczeniem sądu w tym zakresie, dlatego nie stanowi on przedmiotu rozważań Sądu odwoławczego w niniejszym postępowaniu.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał za zasadne roszczenia powoda z tytułu niewypłaconego wynagrodzenia za pracę od pozwanego funduszu wyłącznie za okres od 17 marca 2011 r. do 16 maja 2011 r., a w pozostałym zakresie oddalił powództwo.

W ocenie Sądu Okręgowego uzasadnione pozostawał również zarzut apelacji odnoszący się do rozstrzygnięcia Sądu I instancji o odsetkach ustawowych za opóźnienie. Należy wskazać, że art. 12 ust. 2 u.o.r. polegają jedynie wymienione tam enumeratywnie należności główne. Wykładnia językowa tego przepisu prowadzi do wniosku, iż żadne inne należności, w tym także z tytułu odsetek, nie mogą być zaspokajanie na podstawie tej ustawy. Za takim wnioskiem przemawia też zastosowanie przy interpretacji jej postanowień metod wykładni celowościowej, wynikające z faktu, iż stosownie do art. 24 ust. 1 w/w ustawy, pozwany jest państwowym funduszem celowym, a nie - następcą prawnym pracodawcy od którego powód dochodził uprzednio zaspokojenia roszczeń. Roszczenia powoda są pochodną stosunku pracy a kwestia terminowości ich zaspokojenia, nie ma tu żadnego znaczenia. Skoro przy tym źródłem zobowiązania pozwanego do uregulowania roszczeń pracowniczych wobec niewypłacalności pracodawcy są wyłącznie przepisy szczególne unormowane ustawą z dnia 13 lipca 2006 r., a nie zawiera ona odesłania do stosowania postanowień Kodeksu cywilnego, to brak było w ocenie Sądu odwoławczego do zastosowania przez Sąd I instancji art. 481 § 1 k.c. Powyższa wykładnia znajduje potwierdzenie również w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wskazał że ochrona roszczeń pracowniczych na wypadek niewypłacalności pracodawcy opiera się na szczególnej konstrukcji i powiązaniu wielu stosunków prawnych cząstkowych, stąd tak ważne jest przy interpretacji każdej ustawy z tego zakresu sięganie do celu gwarancji udzielanej przez Fundusz i jej charakteru. Fundusz zabezpiecza pewne świadczenia, a to zabezpieczenie ma być przede wszystkim realne i dotyczyć należności głównej. Realność świadczenia z Funduszu ma gwarantować nie prawo do odsetek lecz odesłanie do przeciętnego wynagrodzenia z kwartału poprzedzającego dzień wypłaty (m.in. wyr. SN z 27.11.2012 r. I PK 116/12, Legalis 666924).

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12656,76 zł tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych tj. niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w okresie od 17 marca 2011 r. do 16 maja 2011 r. oraz niewypłaconego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Na podstawie art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd Okręgowy na podstawie § 15 ust 1 pkt 2 w zw. z § 8 ust 3 w zw. z § 16 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015, poz. 1805), przyznał od Skarbu Państwa na rzecz profesjonalnego pełnomocnika powoda kwotę 225 zł (powiększoną o stawkę VAT) za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. O kosztach procesu w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powód zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów związanych z zastępstwem procesowym przed Sądem II instancji. Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800) w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 255 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej w tym kwotę 225 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Krzysztof Kopciewski Rafał Młyński Bożena Rzewuska

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...).

(...)